Katalog

l CUMHURİYET/10 HAVA DURUMU Meteordoıı Genet Muduriuflu noen •Jınarı Mgıye Qöre, yurdun kuzey ve batı tesırnten paıçalı öuiuöu dıuer jerier u bututlu ve aç* geçecek Vur dun ıç w dojju kesımten yier yer sıslı geçecek HAASCAKLlâ Bırazart maya devam «Jecek RUZGÂR Guney ve batı yönlerden haflf ara sıra orta kuvvette yurdun tcuzeybatı ke amlennde zaman zaman kuvvetlıce esecok Denızterde, Afedenctte gun doöusu ve leaşleme, djflerdenderde tatjeve lodosön 35 Ege Marmara ve Karadene'de 67 kuvvetınde. sa «tte1O21derxzniihciaesecek.De NtZ Mutedıl Ege Marmara ve Ka radenız'de kaba dalgalı olacak Goruş uzaktığı 10 km Marmara'da sıs an n Adana Adapazan Adıyamjn A S A S 18° 6°DıyartH*ır 12" 4°Edıme 8° 3° Erzmcan 8°6° Ercunım HABERLERİN DEVAMI TURKIYE'DE BUGÜN 5°e°Mefan 4° *>Mu*a 8°4° Mu$ 12° 1° Mjde 12° 5°0rtu 5°6°te s ir= e 6° 7° Samsun B H° 6° W«°S«rt S 13° 0" 12° 5°S«ıop e M ° 6° 14° 4°Snas S S°6° 5° IFTehnhj A 12» 6» 6° 3° Trateon B 12° 5» 8°*° luncal S 5°6° 12° 2°Uş* S 8°4° 10°4° Van 8 4° 7° 14 1° Mamsa 12» 2°KMaraş A A A A S S B 15° 6° 8° 1° 18° 7° 13° S° 4°4» 8°3" 12° 4° ,6 Moskova DÛNYADA BüGUN Amstortam Y 6° Lenmgrati K 0° Amran B 1S° Lonöra Y 7° B 10° Atna A 17° Madnd 8 M° Y 11° Barcekma B tl° Montreal Y W° S 8° 5° Basd K 3° 3° MMı Bdgnt 2" Nnrttrt Y 15° Berln K 0° Bom 3° Oslo K 3° Brukst) 5° Pans K 4° BwUpe<if 4° Prafl A 21° 4° A 15° Romj Y 15° A21° Sofya Qdde Dubayı A 19° Şam A 14» Franttırl K 2° A 16° A 17° imus Gjfne A 15° K 2° Httsı* Y 5° A 15° Kaftıre Y T1 KopertaQ V 2° Myana X 2° K 3° Vtaftnglon B 7° Köln A 17° Ziiftr K 3° MUŞERREF HEKİMOĞLU A3NKAR4...ANKA 5 ŞUBAT1988 s 3° s AfMn Htoc* Hng« da 1 km dolayında bulunacak Vangfllunde hava parçalı bu Bofc luflu ve selı geçecek Ruzgâr dogudan hafrf ara sıra orla kuv Buna vette esecek Gol kuçuk öalgalı olup goruş uzaklıöı 1 3 km J J * 1 * * * dolayında bulunacak g™ *« ^^Dukıllıı ^ jaCmırtj •* lart A B A S S S S S S A S 8 17° 8°Gumu"şhmeS 8° 3°Hwkân B 12° 4°IS|W1a 10° 2°lstonbol 9° 1° tzmr 5° S°K*s 4°6°KMsmonu S 10° 1° Kaysen 9° 2°KjrttareS 12° 4 ° t o * 3 S 7°4° 7°3°KuWıya 8°4° Zongukialı A 16°6° 12° 4°Mıfatya 85? 2Ü? A. apk B MuSu K Uriı S ast V yaflnıurkj Kahlret Ihracatçıya döviz baskısı ANKARA (Cumhunyet Burosu) Başbakan Turgu( Ozal, yenı skonomık önlemlerı açıkladı Faızde Merkez Bankası Ba$kanı Rnjdu S>racojlu'nun dedıjj oldu ve 1 yıl va delı mevduat faızı yüzde 65'e çıkanl dı Vadesız mevduatın fajzı ıse yuz de 36'ya fırladı Faızlerde geçen tcm muz ayında geürılen kısmı serbest Hk, 10 mılyon hranın üzenndekı mev duat sertıfıkalan dışuıda kaldınlarak yetkı yenıden Merkez Bankası'na ve nldı Başbakan TUrgut Özal'uı yenı faız oranlanyla ılgılı açıklamasının he men ardından toplanan banka yönetımlerı, yenı faızJerı belırleme çalış maJarına başladjlar llk atağı yapan Pamukbank yüzde 65 faız vereceğı nı açıkladı Başbakan Torgut özal, dün Cum hurbaşkanı Kenan Evren ıle yaptığı haftalık görüşmeden sonra yenı ekonomık önlemlen açıkladı özal "Pıjasada gonılen spckalaüf harcketlen duienttk, ekonomiyi yanlı; bır takım deferiendirmelerdeıı •zaklaştamuık baLmındaD bazı ooemli tedbırler alınmışar" dedı Başbakan Özal'ın, "pan arzun daralba nrteUtlf" dedığj ve ağırlığını faızlenn oluşturduğu açıklamalar şu başlıklar altında toplenıyor Faider bır yıl vadelı mevduat faıamn bankalaıca serbestçe belırlen mesı uygulamasına son venldı Baş bakan özal bu kararı açıklarken, "Btthassa bankalanmızııı bır yıüık fıizin serbest bırakılmas yınında bu•• bır nevı keodı »ralannda anlaşan k ost aurda tutmalan da gozonone alınarak bir sure ıçın Merkez Bankaa'mn usl sıaırian lespıc etmesı esaa gMirilmıştır" dedı Merkez Banka sı'nın yaptığı yenı belırlemeyle vade sız mevduatın faızı yuzde lO'dau yuz de 36'ya, 1 ay vadelı mevduatın faızı yuzde 28'den yüzde 40'a, üç ay va delı mevduatın faızı yuzde 35'ten yüzde 45'e, 6 ay vadelı mevduatın fa ızı de yüzde 38'den S2'ye çıkanldı 1 Tetnmuz 1987'den bu yana serbest olan bır yıl vadelı mevduat faızı de yuzde 65 olarak belırlendı 1 yıl vadelı üçer aylık faız ödemelı mevduat faızı yüzde 52, 6 ay vadelı, üçer ay faız ödemelı mevduatın faızı de yüzde 48 olarak bebrlendı Mevduat ser tıfikalan ıle ılgılı ısc bır değışıkük ya pılmadı 10 mılyon lıranın üzerınde kı mevduat sertıfıkalarına önceden oldugu gıbı serbest faız uygulanacak 10 mılyon ltradan küçük mevduat sertıfıkalan ıçın ıse vadelerıne göre, tasarruf mevduatına uygulanan faız venlecek Başbakan özal, bebrlenen bu faız oranlarının ust sınırlar oldu ğunu hatırlatarak, bankalann bu ust smırları asmamak uzere faız oranla rım kendılennın belırleyecegını kaydettı • Yasal karşıtıklar Başbakan özal, halen yüzde 14 olarak uygulanan mevduat munzam karşıkk oramnın yüzde 16'ya çıkanldığını bıldırdı Bu uygulamanın pıyasadan yaklaşık 300 mılyar lıra para çekılmesıne olanak sağlayacağı hesaplandı Aynca, dıs ponıbılıtedekı toplam oran da yuz de 23'ten yüzde 2Tye çıkanldı Ban kalar, dısporubüıtenın bır bölümünu kasalarında nakıt olarak, bır kısmı nı Merkez Bankası'nda mevduat ola rak, bır kısmını da Hazıne Bonosu ve devlet tabvılı olarak tutabılecek ler • Resmı mevduat: Getınlen bır başka düzenlemeyle de, tüm resmı mevduatın Merkez Bankası şubelerı ni yatınlması, Merkez Bankası şubesı olmayan yerlerde ıse Zıraat Ban kası şubelenne yatınlması öngörul dü Resmı mevduatın faızı de yuzde 10 olarak belırlendı Başbakan Turgut özal, alınan pa rasal öniemlen açıkladıktan sonra bankalann bundan böyle Merkez Bankası ve Hazıne tarafından daha sıkı takıp edılecekJennı kaydettı özal, şunlan söylecb "MerVcz Bankası ie Hazıne ve Dış Tıcarel Musteşarlıgı, banktüan yaiundan takıp etmoe devam edeceklerdır Hatta daha yakından takıp edeceklerdır Bankalar, kamuya hızmet vereo guven muesseselen olmaton nedenıyte yururtukiekı tedbr bukumlenne ve dıger knrallara uymaya azamı ozen gostennelıdirier Bunu saglamak amacnla Merkez Bankası ve Hazıne gereklı butnn mueyyideleri uygulamaktan çekınmeyecektir" Türk Lırası tasarnıflan kadar dövız tevdıat hesapları tasarruflannın da önem taşıdıgını belırten özal, bu hesaplarda 1987 yılında yüzde 68 oranında artış olduğunu, son üç ay bk artış oramnın ıse yüzde 2O"ve vuk seidığiru kaydettı Bankalar arasmda ılk faızı bdır leyen Pamukbank oldu Pamukbank 1 yıl vadelı mevduata yüzde 65 faız vermeyı kararlaştırdı Daha sonra Zıraat Bankası 1 yıl vadelı rnevdua ta yüzde 64, Sümerbank ve Garantı Bankası da yüzde 65 faız verrne kararı aldılar Dığer bankalann dün yapuklan toplantılarda ıse faız oran larını bugün bebrleme yönünde eğı lımler agır bastı Bazı bankalar özel iıkle, Merkez Bankası kararının res mı olarak ellenne ulaşmadığını ve bu yüzden kararlann tam kavranama dıgı gerekçesıyle karara varamadık lannı belırttıler Görüşüne başvurdugumuz bankaalar alınan venı karar lann bankacıhk sektörüne "trilyonlan geçen agır bır yuk geürdıgıııı" ve bankaahk sektönınün buna uzun sü re dayanamayacağını savundular Yapı ve Kredı Bankası Genel Mü durü Barhan Karaçam özellıkle va desız mevduat faızlenmn yüzde 10'dan yüzde 36'ya yüksehılmesının bankalara çok ağır yük getıreceğını belırterek, "Vadesiz hesapta 5 tnlyon bra para bulundugu duşunuldugnnde buna uygulanan faan vulueltUmesı bankalara yaklaşık 1 trilyon 300 mılyrr lıralık ek yuk, sadece munzam karsılık oranın 2 puanlık artısı ise 250 mılyar Bralık faız yuku getırecek Bankalann kirlan azalacaktır. Biz bu kararian geçicı tedbırier otarak degerlendinyonız Eger bu tedbirler uzun surelı olursa sanayı bnnu karşılayamaz ve bankacıhk sektoru de bunu kaldıramaz Tedbırlerle. enflasvonu duşurup, »rdından faızlen ındırebdırler Turk I ırası bu tedbırlerle pıvasada pek bulunamayacak. Vcdesız mevduatın genel mevdnat içindekı payı da artacaktır" dedı Adlannın açıkianmasını ıstemeyen bazı banka ust düzey yetkınlen, mev duat faızlenndekı bu anıştan sonra kredılenn kullanıcıya malıyetının yuzde 120'yı bulacağıru ıfade ederek, "Bankalar bu oranla para satamaz Alanlar da zaten odeyemez" yonı munu vaptıiar /. Sayfada) viz spekolasyonuna önlem" başlığı altında açıkladığı yenı tedbirler arasında "odnllendınneceza" vöntemı dıkkatçektı Dövızını Türkıye'ye er ken getıren ıhracatçıya ödul venlmesı öngörülürken, ıhracatçıya da ceza venlecek Başbakan Turgut özal'ın açıkladığı bu sıstem şu başlıklar al tında toplanıyor • lhracat dövızını fiılı ıhracatı ızleyen bınna ay ıçınde getıren ıhracat çılara, alaeaklan vergı ladesı ve des tek pnmlerı toplamımn yüzde 2O'sı tutannda fazla ödeme yapılacak • lhracat dövızım ıkıncı ay ıçınde getıren ıhracatçımn pnm ve vergı ıa desı ödemelennden yüzde 10 kesıntı yapılacak • Dövızı üçüncü ay getıren ıhracatçımn pnm ve vergı ıadelen toplamın dan ıse yüzde 50 kesıntı yapılacak • lhracat dövızının üç aylık süre ıçınde getınlmeyıp "temditı" yoluna gıdılmesı halınde ıse hıçbır şekılde vergı ıadesı ve benzen pnm ödemesı yapılmayacak thracatçı üç aydan sonrakı kur artışlanndan yararlana mayacak Dövızımn tümünü Merkez Bankası'nda bozdurmak zorunda olacak • Dövız altı ay ıçensınde de yurda getınlmezse, ılgılı firma uç yıla ka dar ıthalat ve ıhracat yapamayacak Bu sıstem 1 Mart 1988'den sonra gerçekleşecek fiılı ıhracat ıçın uygu ianacak Aynca, daha önceden dövızlennı geürmemış olan ıhracatçılar da önümüzdekı 10 gün ıçensınde bu dövızJennı yurda geUrulerse, herhangı bır soruşturma veya cezaya çarptınlmayacaklar Bunun ıhracatçılara kısmı af nıtelıgı taşıdığı beurtıldı Başbakan Özal, serbest kur uygu lamasmın da şımdıhk ertelendığını behrterek şunlan söyledı "Dövn plyasaanın karniına hazırüklan Merkez Baakaa'nca surdurulmektedır Ancak, dövtz pJyasasMin haştatılması bn sene ıçinde en azmdan mali piyasalann doramo normal hale geUnceye kadar bir snre içtade sör konusa degiMir Yanı Merkez Bankası kurlann lcspıtıne bu pıyasalarda stabıUte tam manasıyla »(Manuıcaya kadar devam edecekbr. Baaao İÇİB «erbesl borsaya geciş taribi bakkıoda berhangı bir şty soytememiz mamkon defMk. KoovertiMlitcye geçiş de ancak döviz piyasaanın kurulnasadan sonra olacaktır. Merkez Bankası şimdlye kadar oldMgu gıbı dovız kurlannı gnnluk olarak tespıl etmeye devam edecekdr. Ümil edıvorum ki berkes, bu pijaaamnta çataşan bankabuımız ve diger kuruluşlanmız konulan kaideJ*re uygun olarak hareket ederler Döviz piyasalanmız ve mali piyasalan•uz bdU bir istikrar döDemine mratle gelir ve ondan sonra da demin söylcdiSfaniz tedbirlerin yerini daha serbest tedbirler rahatça alabOir." Başbakan özal, "dövize endekslı Iç borclanma senetleri uygulamasının devam edıp etmeyecegı ve altın sertifika uygulamasının duşunulup dusunulmedlgıne" ılışkın bır soru üzerıne de "Hayır şo anda duşunulmuyor, bunlar çalışma halınde. Şu anda bu konuda berhangı bır dövıze endekslı senet veya sertifika duşunmuyomm" dedı Bu arada Merkez Bankası, banka lann dövız tevdıat munzam karşılık lanna uyguladığı faızı 1 5 ıle 3 puan arasında düşürdü Merkez Bankası'nın ayın ılk günü yayımlaması gereken konuya ılışkın tebhğı, dünku Resmı Gazete'de yer aldı Teblığe göre, bankalann Merkez Bankası'ndakı ABD Dolan cınsınden dövız tevdıat munzam karşı hklanna şubat ayında yüzde 5 5 faız uygulanacak Dolar cınsmden dövız tevdıat munzam karşılıklanna ocak ayında yıllık yüzde 7 faız uygulanmıştı tthalat teminatlan: Halen yüzde 7 olan ıthalat temınat oranlan gecıcı bır süre ıçın antınldı Temınat ora nı dünden ıtıbaren 1 marta kadar yüzde 15, 1 nısana kadar yüzde 14, 1 mayısa kadar yüzde 10 ve bır ma yıstan sonra da yeuden yüzde 7 olarak uygulanacak Bu önlemın, bır yandan pıyasadan para çekılmesıne yardımcı olacağı ve para arzmı düşüreceğı, dığer yandan da ıthalatı güçleştıreceğı bıldınlıyor Temınat oramnın yukseltılmesı ıthal mallan önemlı ölçüde pahahlaştıracak Stockholm'de kısa bır karşılaşmamız var llhan Koman'ın teknesirv de güzel saatler goçırmıştım o gün, Zülfü Lıvanelı ıle o saatlerın mutluluğunu paylastım Pans'e grtmeye hazırlanıyordu Abıdın Dıno'ya selam yolladım, sonra da sordum Sız de Pans'e mı yerteşeceksınız yoksa? DıkıkJı bırden Yok dedı, ülkemde çalışacağım, asıl özlernim bu, güzel şeyler yapmak ıstıyorum Kızılırmak Sınemasrnda ">fer Demır Gök Bakır"\ seyrederken bu sozlen anımsıyorum Lfvanelı'nın özlemı dındı mı acaba? O karşılaşmadan sonra gerçekten güzel ürünler verdı Konserier, plakiar,filmler,Davos dıyaloğunun altyapısında sanatçılanmızın büyük çabası var uzun süredır TürkYunan dostluğunun mımarlarından bın de Zülfü Lıvanelı hıç kuşkusuz Ege kıyılannın Theodorakıs'ın Mana Farandun'nın, Lıvanelı'nın ortak sarkılanyla çınlaması güzel bır olaydır değıl mı? Türk ve Yunan sanatçılan halkın ortak özlemlennı yansıtmasalar, kalıcı bır banşın, gerçek bır dostluflun attyapısı kurulabılır mı hıç? ">fer Demlr Gök Bakıt"\ beyaz bır senfonı dınler gıbı ızledım unünv de Macıde Tanır oturuyor Tiyatrocu dostları arasında beyaz perdedekı ılk rolünü seyredıyor Meryemce güzel bır kadın, Pınarkaya'da yaştyor ama bır Japonya, Irlanda, Ispanya, Yunan koyunde de yaşayabılır Taşbaş da öyie Ounyanın neresınde olursa oisun Pınarkaya'nın koşullannı yaşayanlar yapay evlıyalar üretebılırler Baştan sona bır «yatro sahnesınde seyrettim beyaz filmı Vatçın Gokçebağ ın Ruzın Gerçın'ın tablolarını gördüm perdede doğayı boylesıne guzel yansıtan objdktıfe de saygı duydum Başkent Ankarada çevre kırlenmesını çok kapsamlı yaşıyoruz yalnız doğada değıl her cevrede b<r kırienme var Ülkemızın gündemındekı sorunlar ufkumuzu karartıyor her sabah, sokağa çıkınca goztenmız kırlenıyor kariı günlerde bıle beyazı özlüyoruz Özdemır Asaf'ın bır dızesını söyiüyorum durmadan "Bütün renkter aynı hızla kkieniyordu, bihncılığı beyaza verdıler" ilk duydugum zaman şıırseveriığıme ters geldı bu dıze Oysa şımdi dılımden düsmüyor belkı de kırfenmeyen beyazı çok özledığım ıçın ">6r Demir Gök Bakır"da bu beyazı buldum o karlı yollarda cüce boyutları aşıp evrensel bır yolculuğa ulaşıyor ınsan işte böyle filmler de cevrılryor dıye sevınıyor TV ekranına bakarken daldığı mutsuzluğu, umutsuzluğu aşıyor Yırmıncı yıldönümürKle hazırlanan programı ızlemışsenız bana hak verırsınız Ben sabırta ızledım sonra da dondum kakdım Yırmıncı yılda TV seyırcılerıne sunulan program da yirmı yılın bınkımının bır ürünu elbet Halkın beğenısını kazanmak ıçın bellı bır çaba gostenlmezse yıldönümlerı ancak böyle kutlanır Oysa yırmı yılda seyırcıler desunucular da başka bırdüzeye varabılırdı llk plancılann TV tartışmalarmı anımsar mısınız bılmem? O tartışmaları çok yakından ızledım 1960'larda TV'nın luks bır araç olduğunu düşunenler azdeğıldı Çok da haksız değıller halka çok genış kapsamlı bıçımde ulaşan bır araçla öngörülen amaç arabesk bır ortam olabılır mı? TV'mn bellı bır duzeyı olsa, bu kültür yozlaşmasını yaşar mıydık acaba? Elbet tek başına bır kuruluştan kaynaklanmıyor bu öngörülen bır politıkanın uzantısı TV de gerçek sanatçılan yazarlan, ressamları ozanları, çafgıcıları tanımıyor halkımız Gerçek yaratıcı gücümüzden yoksun kalıyor Hangı çağdaş sanatçımız ıçın bır program düzenlenıyor hangı konser hangı bale hangı oyun ekrana yansıyor Çağdaş sanat olaylanndan hangı ölçude bılgısı oluyor seyırcılerm? Tersıne dualarla, mevlütlerle dınsel söyleşılerle yenı Taşbaşlar'a ortam hazıdanıyor ancak Sorarsanız en ust düzeydekıler bıle halkımızın bundan hoşlandığını söylüyorlar halkımıza ters duşen bır savunma bu Halkımızın ryıyı, güzelı reddetmesı düşünülebılır mı? Aynca sormak gerekır, ">fer Demir Gök Bakır" filmınt çevırenler de seyırcıler de halkımız değıl mı? Konser satonlannı dolduranlar resım galenlenne gıdenler güzel oyunları alkışlayanlar yabancılar mı? Ancak buyük çoğunluk o konserierı dınlemıyor, o sergılerı görmuyor oyunları seyretmıyor sınemacılığımız evrensel boyutlara yönelıyor, ama dünya sınemalannda gösterılen Türk fılmlerını TV'de seyrettınız mı hıç? Seyretmıyorum ama bır rastlantı değıl bu bellı bır polıtıkanm ürün Bızım göreceğımız fılmlere, okuyacağımız kıtaplara büyüklenmız karar venyor Özgürlüğümüzü yasalarla sınırlıyorlar, muzır dıyorlar, zararlı dıyorlar, düzenı bozar nıtelıkte buluyorlar kımı zaman çok ılgınç, haylı çelışık olaylar yaşıyoruz bu yüzden. genış bır soluk alacağımız günler yaklaşıyor mu uzaklaşıyor mu karar vermek güç Yer Demır, Gök Bakır sözün kısası Perde kapandıktan sonra alkışlar alkışlar sanatçılar çıktı sahneye, sorular yanıtlarla'guzel bır gala Söyleşıler salonda uzadı sonra Devlet Bakanı Adnan Kahvecı de orada Zülfu Lıvanelı ona teşekkur edıyor bu filmın çekılmesmde büyük katkısı varmış meğer Kar yollan kapayınca Pınarkaya ya yıyecek gıdemıyor sanatçılar köye kapanıyortar Araç gereç varamıyor çalışamıyorlar Başbakaan danısmaru devreye gırıyor derken, Erzıncan'a haber salıyor Pınarkaya ya geleceğmı söylüyor Kahvecı gelmıyor, ama Pınarkaya nın yolları ulaşıma açılıyor çok geçmeden Her filmın gensınde ne serüvenler yaşanıyor kımbtlır? '"ter Demır Gök Bakır"\n beyaz serüvenı güzel sonuçlanıyor Oysa bır de ince Memed'ın serüvenı var bırden anımsayıverdım Londrada seyrettığım zaman buyük duş kırıklığına uğramıştım Peter Ustınov özünü öne çıkarmak ıçın öyküyü nasıl değıştırmış, ortaya ılgınç bır film çıkmış, ama İnce Memed değıl üstelık yerel de değıl evrensel de Kımbilır İnce Memed ın fılmı de bır gün yenıden çevrılır belkj Fent Tüzün, operasını bestelemek ıstedı gerçekleştıremeden ayrıldı dünyamızdan ama ınanıyorum bır gun gerçekleşecek Sanatçılarımıza güvenımden kaynaklanıyor umudum Kaç gundür yer demır gök bakır bızım Cınnah'ın yenıden açılan hendeklerını atlıyorum Zülfü Lıvanelı'nın müzığını dınlryorum Bır horoz sesı gelıyor uzaktan Rjtkay Azız ın taşlaşan başı görünüyor Meryemce nın sade oyunu Tıyatroda mıyım sınemada mı Pınarkaya'da mı, başka bır dağ taşında mı, Turkıye'de mı dünyanın başka bır yerınde mı karar veremryorum Sanatçılarımızla ulaştığım çaodaşlıâı yasamak özterm daha dennleşıyor Yer Demir Gök Bakır... Demirel'den tepki DYP Genel Başkanı SuJejman Demirel dün gazetecılerın konuya ılış kın sorulannı yanıtlarken faız oran lannın yükseltümesını "kısır döoga" olarak nıteledı (Baştarafı 1. Sayfada) sektörde, sözleşmelerı geçtığımız ocak ayında ve bu ay bıten sözleşme ler ıçın ek zam uygulaması yapılmayacak Kamu kesımınde de, sözleşmelen önümüzdekı temmuz ayına kadar bıten ışyerlennde çalışan 274 bın ışçıye ek zam uygulanmayacak Ek zam, kapsam ıçıne gıren tüm ka mu kuruluşlannda uygulanacak An cak, TİSK Başkanı Halıt Nann, alı nan ek zam kararının "tavsıye" nı tehğınde olduğunu açıklarken, TİSK Genel Sekreten Knbiay Atasayar, bu karann özel sektörde uygulanmaması halınde bır yaptınmı olmadığmı söy ledı Buna göre ek zammı özel sek törde ısteyen ışveren uygulayacak Türk tş Genel Başkanı Şevket YJmaz ıse, ek zam formulü karannın ken dılenne sorulmadığını belırterek, "Btrim sadakaja ıhüyacımız yoktur" dedı Çalışma ve Sosyal Güvenlık Baka nı Imren Aykut ıle TtSK Genel Baş kanı Halıt Narm'ın dun yapuklan ye meklı görüşmeden sonra "ek tam" formülü kesınlık kazandı Bu görüş meden sonra Halıt Nann'ın yaptığı açıklamaya göre, özel sektörde ek zam formülunün ana hatları şöyle "Ozel sektörde toplusozleşmelen 1 Ocak 1989 tanhınde bıten ışçılere 1 Ocak 1988 baslangıç tanhı olarak kabul edılerek, 120 bın bra brnt ek zam ikı ayn taksıtte odenecek. Ancak sözleşme 1 Aralık 198Tde brtraışse, ek zam 110 bın, kasım 1988'de bitmışse 100 bın lıraya ınecek Dolayısıyla ocak 1989'dan genye her aj ıçin 124 bın lıradan 10'ar bın lıra ınılecek Ancak alınan karar nyannca, topİDSozleşnıelen ocak 1988 ya da şubat 1988'de bıtmıs ışcıler ıçın bu uygnlama soz konusu olmayacak Yapılan açıklamalara gore, ocak ve şubat 1988'de sozleşmesi bıten ışyerlen ıçın toplu pazarlık masasına oturuldugu içın bır ek zam yapmaya gerek duynlmadı. TİSK vetkılıleri, toplusozleşmelen mart 1988'de bıtmiş olanlar ıçın ikı avlık yanı 20 bın IIrauk ek zammı odeyebileceklennı bildırdder" Koınik ek zam: 10 bin brüt (Baftamfı 1. Sayfoda) ve ardından artık klasık deyıme dönuşen sdzler pıyasaya dökuluyor 'Yenı ekonomık önlemler " Anılan önlemler her yıl kendısını tekrartıyor Ve her yıl "yenı" denılen ve bır öncekı yıldan bılınen "ekonomık önlemler" tekrar yürür(Gkkazanryor "En0asyonfaad6va kuru" çemben ekonomiyi sıkıştınyor, sıkışıklığı önlemek amacıyla "yenı Önlemler uygulanıyor Belırfti$ımız çember köklu ve sıstematık bır bıçımde kırılamadığı ıçın "önlemlenn ömru ancak bır yıl sürüyor Bır yıl sonra daha büyuk dengelerde, daha büyuk rakamlarda önlemler kendını yenıden gösterıyor 1986'da 1967'de ve şımdı 1988'dekı senaryolar hep aynı Aynı senaryolar sıklaştıkça, ekonomiyi yönetenlenn sınırlerı bozuluyor Hatta hem ekonomık bürok 8 yılda 19 kez değiştirildi (Baftaraft 1 Sayfada) ıçınde faız oranlan 19 kez değıştınldı En çok değışıklık 1986 ve 1987 yıllarında 5'er kez değışıkhkle gerçek leştı Faızlenn 1980 vılında üan edı len temmuz bankacıbğından bugune geçırdığı asamalar şövle özetlenebılır 4 Haziran 19«h 1 Temmuz 1980'den geçerb olmak üzere "temmnz bankaohgı" olarak bılınen ser best faız dönemıne geçme kararı aJm dı Aynı tanhten ıtıbaren bankalar, bır "centflmenlık anla^ifMg" yaparak 1 yıl vadelı mevduata vüzde 33 faız uygulamaya başladılar 1 Şubat 1981: Zıraat ve tş Banka n'nın 6 ay vadelı mevduata yüzde 50 faız uygulamasına başlama karanna dığer bankalar da katıldı 1 Ooık 1982 6 ayük vadelı para ya yüzde 50, 1 yıl vadelıye yüzde 42 faız uygulamasına devam karan alın dı 1 Ocak 1983: 6 ay vadelı mevduatın faızı yüzde 40'a ındınldı 1 yıl va delının faızı de yuzde 45'e çıkanldı 1 Temmuz 1983: 6 ay vadelı mev duatın faızı yuzde 35'e, 1 yıl vadelı nın faızı de yuzde 40'a ındınldı 19 Aralık 1983: özal hükümetının Dk ıcraatı, 3 ay vadelı mevduat faı zuu yüzde 49'a çıkarmak oldu Bu nun yıllık net getınsı yüzde 52'ye ge lıyordu 6 ay vadelının faızı yüzde 47'ye, 1 yıl vadelı faız de yüzde 45'e çıkanldı 1 Mart 1984: 1 ay ıhbarlı mevdu at uygulaması getınldı ve yıllık faızı de yüzde 43 olarak belırlendı Dığer tasarruf mevduatı türlennın faızlen aynı kaldı 1 Temmuz 1985 I ay ıhbarlı mev duatın faızı yüzde 35'e, 3 ay vadelının faızı yüzde 48'e ındınldı 6 ay vadelı mevduatın faızı yuzde 52'ye, 1 yıl vadelının faızı ıse yüzde 56'ya çıkanldı 1 Agustos 1985: 6 ay vadelı mevduatın faızı yuzde 50'ye, 1 yü vadelınınkı de yüzde 55'e ındınldı Dığer mevduat türlenne uygulanan faız de ğısmedı 1 Mart 1986: 3 ay vadelı mevdua tın faızı yüzde 44'e, 6 ay vadelının fa m yüzde 48'e ındınldı Dığerlen de ğışmedı 1 Mayıs 1986: Vadestz mevduatın rasıde hem de ıkjılı bakanlar araanebette Türk Urasmdankaçarve döda tartışmalar zaman zaman sert vız fryatını tutmak Imkânsızlaşır " suçlamalara karşılıklı eteştınlere Asıında bu sozter ekonomıdekı uzanıyor dramı en yalın bıçımde gdzler önune sermeye yetıyor Dövız fryatının örneğın Davos'a grtmeden önbaşını alıp gıtmesı herkesın aklını ce Istanbul'da duzenlenen bır topdevsırmesıne yol açıyor ve sonunlantıda hukumete yönelık elestınler da geceyanlanna dek süren toplanşu cümlelerle dıle getırılıyor "Karartar çoktan alınmalıydı, çok tılar ürününü venyor geç kalındı Geç kaknanm malryetıKararian gözden geçınnce, önünı ekonommm tumu ödemek zorun mOzdekı dönemde elde edılebıleda kalıyor cek sonuçları şöyle özetlemek Geç kalmak btr yana ashrtda Tüfk mümkün Bır yıllık faızın yüzde 65 olaürasına duyulan guvensızlığı doğrak saptanması gerçek faızın yüzrudan doğruya hukumet yaratmışfir Dövıze endekslı tahvıl çıkartarak de 58 dolayında belırlenmış oldudövıze endeksJı gelır ortaklığı senet ğunu gostenyor Bu da yıllık enflaslerı çıkartarak Turk Urasına guven yon oramnın yuzde 5055 dolayın da bulunduğunu bır kez daha kasızlık ortamı koruklenmıştır Devletm dövız endekslı tahvıl çıkarttığı bır nıtlıyor Yanı Başbakan Özal ın al tını çızdığı' yüzde 3035 enflasyon yerde, Tahtakale'de dövız karabor sasının yaratılması kaçınılmaz hale oranı" gerçek dışı bir rakam olarak gelır Şımdı bır de altın sertrfıkasın ortaya çıkıyor dan söz edılıyor Halk bu durumda Faızın boylesıne yükseltılmesı, kredılenn malıyebnı de yüzde yüzün uzerıne yukseltıyor Yanı kredı almak çok pahalı hale gelıyor Kredı malıyetının yukselmesı faızı yüzde 5'ten yüzde 11 67'ye çıka bankalann para satmasını guçleşnldı 3 ay vadelının faızı yüzde 42'ye, tınyor Dolayısfyla güç durumda 6 ay vadelı mevduatın faızı yüzde bulunan bankalarda ' alarm zıllen' 45'e, 1 yıl vadelının faızı de yüzde çalıyor 52'ye ındınldı Aynı zıller pıyasada "öz kay7 Haziran 1986: 1 ay ıhbarlı mev nağa dayanmayan firmalar" ıçın de duatın faızı yuzde 30"a, 3 ay vadelı çalmaya başlıyor mn faızı yuzde 40'a ındınldı Dığer Kredı malıyetının yukselmesı mevduat faızlen değışmedı yannmlann azalmasma büyüme hı1 Agustos 1986. Vadesız mevduat zının düşurülmesıne neden oluyor faızı yuzde 10'a ındınldı Dığerlerı Yıne yuksek faız yoluyla ' furk' değışmedı Urasına dönüş ' ozendırılıyor Tasarrufların 'Türk ürası cınsme 29 Ekim 1986: 3 ay vadelı mevdu kayması' ıstenıyor atın faızı yuzde 36'ya, 6 ay vadelının faızı yuzde 41'e, 1 yıl vadelının faızı de yuzde 48'e ındınldı Vadesız hesapta serbest pazarlık uygulaması ge tırıldı Bu hesapta faızın yuzde 26 2'ye kadar çıkabılmesı olanağı tanındı 1 Ocak 1987: 1 ay ıhbarlı mevdu atın faızı yüzde 28'e, 3 ay vadelının faızı yuzde 35'e, 6 ay vadelının faızı yüzde 39*a ve 1 yıl vadelı mevduatın faızı de yüzde 45'e ındınldı 6 Şnbat 1987: 6 ay vadelı mevdu atın faızı yuzde 38'e, 1 yıl vadelının faızı de yuzde 43'e ındınldı Dığer len değışmedı 1 Temmuz 1987: 1 yıllık mevduat faızı ve 10 mılyon hranın üstündekı mevduat sertıfikası faızlen serbest bı rakıldı Bankalar bır "centilmenlık anlaşmasua" gıderek 1 yıllık mevdu at faızını yuzde 48 olarak belırledı ler Dığer mevduat türlenne uygula nan faız oranı avnı kaldı 12 Eylul 1987 Bankalar arasındakı "centiimenlık anlaşması" bozuldu Kamu bankalan ve kuçük bankalar 1 yıllık vadelı hesaplarda faız tavanını yüzde 55'e çıkardılar Özel bü yük bankalar ıse 1 yılhk mevduat fa ızını yuzde 50'ye yukselttder 29 Ekun 1987: Bazı kamu banka lan ve küçuk bankalar 1 yıllık vade lı mevduata uyguladıklan faız tavanını yüzde 55'ten yuzde 57'ye çıkar dılar Mevduatın yüzde 75'ını elınde bulunduran Zıraat, Iş, Yapı ve Kredı, Vakıflar Bankası ve Akbank yıllık vadelı mevduatta faızı yüzde 52'de tutma karan aldılar 10 mılyon lıra nın üstündekı mevduat senıfikasına uygulanan faız ıse bankalar ıle mü; terıler arasındakı pazarlık sonucu yüzde 5664 arasına yükseldı "Türk ürasına dönüsün" dövızdekı karaborsa fıyatı çözmesı amaçlanıyor Karaborsa fiyatın resmı fıyata yaklaşması Tahtakale'ye "bıçak atmak anlamı taşıyor Yurda daha fazla dövız gırışı saglamak amacıyla ıhracatçıya bır yandan ' bır ay sürelı af ' getırılırken bır yandan da "dövızını dısarda tutan ıhracatçıya ceza" venlıyor Dovız fıyatının artması beklentısıne gıren ıhracatçıya dövızını ne kadar erken getınrsen senın ıçın o kadar lyı olur" denıyor Üç ayı aşan süreterde dövızını dışarda bırakan ıhracatçı ıçın şımdı bır aylık süre tanınryor Bu sure ıçınde dövızını getırenlenn kambyo suçu sılınıyor, sabrt kur yenne dövızı getırdığı gunün kuru ödeneceğı açıklanıyor Temınat oranlan yukseltılerek "ıthalatpahalı' kılınıyor Ithalatı pahalılaştırarak, bır yandan dövıze talep duşürülüyor, bır yandan da ıt halat sınırlanıyor Kendı dövızıyle bıle ıthalat yapmak yıne de pahalılasryor Çünkü kendı dövızryte ıthalat yapanlara da yıne aynı temınat oranlan uygulanması öngörulüyor Kararlar önemlı bır 'para oporasyonunu" yansrtıyor Ancak burada daha da önemlı olan 'uygulama Yanı kararlann hangı tıtızlıkle ve hangı ınatla uygulanacağı Bu da bırkaç gundur hazııianmaya çalışılan butçe ve program dengelerının oluşturulması daha sonra bu dengelere uyulmasıyla ortaya çıkacak Örneğın bu kararlar öyiesıne kâğıt üstünde kalır ve sonucta butçe yıne öyte açıklar verır kı o zaman bır yıl sonra gelsın "yenl ekonomık önlemler" sonra bıten kamu sektoru ışçilen içın ek zam gecerü olacak Bu durumdaki işcilere ılk taksıt olarak mart 1988'de bnıl 50 bın lıralık toptan bır odeme yapüması bekleniyor." Bu sısteme bırkaç örnek verehm ÇayKur Genel Müdüriüğü'nde ımzalanan toplusözleşme 1 Ocak 1989 tarıhınde bıtecek Bu durumda Çay Kur'da çalışan ışçıler brüt 120 bın lırayı ikı taksıtte alacaklar THY'dekı sözleşme, 1 Kasım 1988 tanhınde bıteceğınden, THVde çalışan ışçılere 28 Şubat 1989'dan 4 ay eksık, yanı brüt 100 bın lıralık ek zam odenecek Mıllı Savunma Bakanlığı ışyer lerındekı toplusözleşme, 28 Şubat 1989'da bıteceğı ıçın, buradakı ışçı lere brüt 140 bın lıra ek zam ve rılecek SEKA'da toplusözleşme 1 Haziran 1988'de bıteceğı ıçın, burada ek zam söz konusu olmayacak Bu ek zam TlSK'e üye olan sen dıkalann bağh bulundugu ışyerlennde ve kamu sektörunde uygulanacak TlSK'e bağh bulunmayan ışyerlermı ıse, ek zam hıçbır zaman bağlama yacak Ancak, TlSK'e bağlı ışyerlennde de ek zam uygulamasının ne oranda yaşama geçınleceğı de bır tartışma konusu olarak ortaya çıkıyor TİSK Genel Başkanı Halıt Nann, ek zam sıstemıru açıkladıktan sonra, bu uygulamanın "Bır tavsiye karan" ol maktan öteve gıtmeyeceğını bırkav kez vurguladı Nann, konuya ılışkın şunlan söyledı "Bu karan, hukumetın malı ımkânlanvla. ozel teşebbusun malı ımkintannı zorlamavacagını ve kavnaklannın bulunduğuna ınanıldığı bır noktada sıze açıklıvonız Bunn, butun ışyerlennın verebüecegını umıt etmekteyız Ama bazı sektorierde bunn n venlemeyeceğını de duşunebılırsınız. Çunku biz karar almadık Tavsrye karan aldık Turktş bundan hıc memnun olmajacaktır Çunku kuçuk rakamdır, dıye duşıınecektır Ama haklıdır \ma bundan daha fazla bır ımkanı ışverenlere, kamuya yuklemek ımkânını bulamadık" Kamu ışveren sendıkaları Kamu Iş ve TUHİS Genel Sekreterlen Nacı Önsal ve Metın Yümaz'ın açıklama larına göre, kamudakı uygularna da şöyle olacak "Kamuda loplusozleşmelerı 28 Şubat 1989 tanhınde bıten ışcılere 1 Ocak 1988 baslangıç kabul edılerek 140 bın lıra brut ek zam ikı taksıtte verttecek Ancak ek zam, sözleşme 1 Şubat 1989de bıtecekse 130 bın, 1 Ocak 1989da bıtecekse 120bın lıraya ınecek. Kamu sektörunde temmuz 1988'e degın sozleşmelen bıten ışyerlen ıçın ek zam uvgulamasına gıdılmeyecek Bu durumda oraegın, sozleşmesi mayıs ayında bıtecek olan bır kamu ısvennde çabşan ışcılere ek zam formulu gereğı odenmesı gereken toplam 50 bın lıra venlmeyecek Sozlesmelen 1988 temmuz aytndan Ek zamdan kimler, hangi oranda yararlanacak? Cumhurıyet'ın yaptığı araştırma ya göre, ek zamdan Türk lş'e bağlı sendıkalann üydenmn çahştığı özel İıkle çok sayıda ışçuıın bulundugu kamu sektöründekı ışyerlen ıle baa özel sektör ışyerlen şöyle 140 bm lıradan yararlanacak ışyer len SporToto, Karayollan, Köv Hız metlen Genel Müdurlüğu, Bayındır lık ve tskân Bakanlığı, Devlet Hava hmanları, Tekel, TCDD, PTT, Mıllı Savunma Bakanlığı ışyerlen, TEK, DSt, lller Bankası, Elektnk Işlen Etud tdaresı, Vakıflar Bankası 120 bın lıradan yararlanacak ışyer len Çaykur, Zıraı Donalım Kurumj MKE, ORÜS, Etıbank, Turkıye De ruzcıhk tşletmelen, Karaderuz Bakır, Şeker Fabnkalan, Dıvnğı Demır Çelık Işletmelen, Tüpraş, TPAO, Petrollş'ın örgütlü olduğu Kıplas'a bağlı ışyerlen 100 buı lıradan yararlanacak ışver lerı THY, USAŞ, Teksıfın örgütlu olduğu Sümerbank'a bağlı ışyerl ı, Sümerbank'ın derı ışletmelen 90 bın lıradan yararlanacak ışyer lerı Petkım, Alıağa. Ek zamdan yararlanamayacak ışyerlen Çımselş'ın örgütlü olduğu çı mento fabnkalan, Gımma, SSK Ge nel Mudürluğu'ne bağlı hastaneler, Tanmlş'ın örgütlu olduğu Tanm Or man ve Köyışlen Bakanlığı ışyerlen, Türkıye Kömür Işletmelen, Maden Tetkık Arama Enstıtüsu, Türkıye Taşkömürü Kurumu, SEKA Mübarek (Baştarafı 1. Sayfada) zanmadı Ankara'dakı Mısır Büyü kelçılığı kaynakları, Türkıye'yı böl gede ıstıkrarın sağlanmasında çıka r, olan bu ülke olarak gördukleıır.ı ve Ankara'nın Ortadoğu banşına yönelık çabalannı takdırle karşıladık lannı söyledıler Hüsnü Mübarek ve berabenndekı 8 kışılık heyetı getırecek özel uçak, saat 17 00 cıvannda Ankara'nın Esenboğa havaalanına ınecek Heyet üyelen arasında Mısır Dışışlen Baka nı Abdulmecıt de yer alıyor Konuk devlet başkanım, Cumhurbaşkanı Kenan Evren karşılayacak Dışışlen Bakanı Mesut Yıimaz, özel bır toplantı ıçın FederaJ Almanya'da olma sından dolayı karşılamada hazır bulunamayacak Resmı görüşrneler, yarın sabah saat 1000'da Çankava Köşkü'nde başlayacak Mısır Devlet Başkanı daha sonra Başbakan özal ıle görüşecek Ancak Cumhurbaşka nı Kenan Evren ve Mubarek'ın bu akşam Köşk'te düzenlenecek olan özel yemekte belırl] konulara değınmelen beklenıyor Mubarek'ın, Türkıye'ye plansız bır şekılde gelmesı, Ankara'yı hazırlık sız yakalarken Dışışlen Bakanlığı Sözcüsü tnal Batn göruşmelenn baş başa mı, yoksa heyetler arasında mı yapılacağının şu asamada bılırunedı ğını söyledı Turklş'in tepkisi Turk Iş Genel Başkanı Şevket Ytimaz, ek zam formülünü Cumhun yet'e eleştırırken, şunları söyledı "Btim 1987 eaflasyonn altında ezflen laçflenmız ıçın Lsteklenmiz vardır Bu kadar alınırken Tnrklş'ın gonışu alınmadı Hıçbir şekilde muzakereetEedik Bızım sadakaya ıhtıva cımız yoktur Biz bu karann TİSh ın ve Sayın Halıt Narin'ın tavsıye kjran olduguna ınanıvonız Bu karar alınırken bize sonılmadı BakanlıkUn da bize bir şey iteUlmedı. Bu karar çok gulunç. ZeUt gibt bir ıc) ittenriyonız." (Baştarafı 1 Sayfada) açıkladığı önlemler, dış ütaretın ve dövız ışlemlennın yakın takıbe alın dığını, gene çok sözü edı len "fafalerde tam serbestP'mn de şımdıhk sözkonusu olmadığını ortaya koyuyor Sayın Başbakan'ın dünkü açıkla malan, gene dun açıklanan dış tıca ret ve enflasyon rakamlanyla bırlık te değerlendınldığınde, Türkıye ekonomısının bugünkü tablosu ana çız gılenyle ortaya çıkıyor Son aylardakı olumsuz gelışmelen de yansıtan bu tablonun başlıca özelhklen şunlar • Son 12 aylık fıyat artışlan yuzde 60'lara dayanıyor, baa geçınme endekslenne göre bu rakam yüzde 70*lerde bulunuyor Fıyatlann son dört aydakı artış temposu ıse yüzde 100'lenn de üzennde seyredıyor • 10 mılyar dolarhk lhracat rakamıyla övünülürken pek sözü edılme yen ıthalatın da büyük bır sıçrama yaparak 14 mılyar dolan aşması, 1986'da 3 mılyar 648 mılyon dolar olan dış tıcaret açığını 1987'de 3 mıl yar 973 mılyon dolara yüksekmış, yanı kabaca 4 mılyar dolara yaklaştırmış bulunuyor Bu gdışmenın can ışlemler dengesım olumsuz etkılemesı de kaçınılmaz görünüyor • Mlın ılk çeyreğınde 850 mılyon dolar olan dış tıcaret açığının, yılın son çeyreğınde yüzde 70'e yakın bu artışla 1 mılyar 440 mılyon dolan aş ması, yılın son çeyreğınde ıthalatın da lhracat gıbı yüzde 67 artış göster mesı, dış tıcarettekı tebiıke sınyalle nnın yıl sonunda yoğunlaştığını gös tenyor • 29 Kasım seçımlen sonrasında yapılan büyük zamlann ardından ızlenecek ekonomı polıtıkasımn ve temel hedeflenn belırlenmesınde göstenlen gecıkme ve tereddütler, ekonomıdekı başıboşluğun surmesıne ve paradan kaçışın hızlanmasuıa yol açmış görünüyor Enflasyon beklentısının körüklendıgı bu ortamda Turk Lırası mevduat faızlenmn tüm çekıcılığını kaybettığı anlaşılıyor • Enflasyorust beklentılenn yoğunlaştığı, dış tıcaret açığının buyume eğıhmıne gırdığı bır ortamda "strbest knr"a, hatta "konvertibilite"ye geçış laflanmn yetküı kışüerce ortaya aul ması, TL'den kaçışı ve dövıze talebı daha da hızlandınrken Türkıye'ye dövız gırışını ıse TL'nın hızla değer yıtıreceğı beklentısıyle yavaşlatmış görünüyor Yaşanan dövız sıkışıklığının ve yükselen dövız fiyatlanmn ardında bu geüşmeler yatıyor Sayın Başbakan'ın dün açıkladığı önlemler ışte bu olumsuz tabloyu değıştırmeyı amaçlıyor Bu önlemlerle paradan kaçışın durdurulması, dövız gınşlerırun hızlandınlması, ıthalatın yavaşlatılması, Merkez Bankası kur lanyla Tahtakale fiyatlanmn bubuıne yaklaştınlması, kredı hacmımn daraltılması ve sonuçta enflasyonıst beklentılenn kınlması ıstenıyor Alınan önlemlenn kısa vadede dövız gırışıru arttırması, Merkez Ban kası kurlarıyla serbest pıyasa kurla n arasındakı farkı daraltması, her ikı kurun orta bır ooktada buluşmasını sağlaması beklenebılır Faızlerdekı artışın TL'den kaçışı önleyeceğını söylemek kolay değıl Fıyat artışları bu hızda sürerken yuzde 60 dolayındakı net yıllık faız bıle fazla çekıcı olmayabıhr Salt dün açıklanan ön lemlerle enflasyonu önlemek ıse mümkün görünmuyor Enflasyon cephesınde sonuç alabılmek ıçın her şeyden önce çok cıddı vergı önlem leıını, daraltıcı mahye polıtıkaJannı devreye sokmak, pıyasalarda ve toplumda genel bır ^nflasyonla mncadele havası" yaratmak gerekıyor Dün açıklanan önlemler, ıhracat dövızını ya da ıhracat dövızı adı al tında topladığı dövızlen bır ay ıçınde getırecek olanlara yüzde 20'lık ek bır pnm sağlayacak, ıhracat dövızı nı gecıkurenlen affedecek, ıthal gır dılerle üretım yapıp ıç pazarda satanlar ve yuksek oranda kredı kullanan lar başta olmak uzere sanayıcıyı ıse cezalandıracak gıbı görünüyor Tablo Değişir Enflasyon (Baştarafı I. Sayfada) yaptığı saptamalar ıçınde toptan en dekslerde en yuksek artış Hazıne ve Dış Tıcaret Müsteşarlığı'nın hazırla dıgı endekste göruldü Hazıne ye gö re ocak ayı toptan eşya fiyatları yuz de 8 6 artarken, DlE'ye göre toptan eşya fiyatları yüzde 6 9, ITO'ya gö re ıse yüzde 5 3'lük artış kaydettı Aynı kuruluşlann yaptığı behriemelere göre 1987 ocak ayında toptan eş ya fiyatlanndakı aruş yukarıdakı sı ralamaya göre yuzde 4 8, yüzde 3 6 ve yuzde 4 2 olmuştu Tüketıcı ve pe rakende fiyat artışlannda da geçen yılın ocak ayına göre önemlı bu yuk selme görülüyor 1987 yuı ocak ayın da yuzde 2 9 artan DİE Türkıye tu ketıcı endeksı, bu yılır ocak ayında yüzde 6 yükseldı Hazme'run Ankara tüketıcı endeksı 1987 ocağında yüz de 3 4, bu yıl ocak ayında yuzde 6 4, tstanbul tüketıcı endeksındekı artış ıse sırasıyla yuzde 3 1 ve yuzde 6 8 olarak gerçekleştı lstanbul Tıcaret Odası'nın perakende fiyatlarda yaptığı beürlemeier de geçen yılın ocak ayına göre yuksek çıktı İTO pera kende fiyatlar endeksı 1987 ocağın da yuzde 3 6, bu yıl ıse yüzde 6 2 artış gösterdı tstanbul Tıcaret Odası'nın yaptı ğı belırlemelere göre ocak ayında toptan fiyatlar endeksı ıçınde özel iıkle gıda maddelerı fiyatlarında önemlı artışiar göruldu Ocak ayın da gıda maddelen toptan fiyatları yüzde 6 1 artarken, aynı grupta yer alan hububat fiyatları yuzde 9 2, baklıyat ürünlen fiyatlan yuzde 7 9, meyve fiyatlan da yuzde 3 2 artış gösterdı İTO toptan fiyatlar endek sının gnıplar aynmında ıse fiyatlar ocak ayında madenler grubunda yüz de 6 9, mensucat gnıbunda yuzde 1 5, ınşaat malzemelennde yuzde 4 2, enerjı maddelennde yuzde 6 * ve kımyevı maddeler grubunda ıse yüzde 11 2 arttı İTO'nun perakende fiyatlar en deksınde de toptan fiyatlar endeksı ne bır ölçude paralel artış kavdedıl dı Perakende fiyatlar endeksının gı da maddelen genel grubunda ocak ayında yüzde 10 5'hk, zarurı mad deler endeksınde yüzde 10 9 ve ke> fi maddeler grubunda ıse yüzde 1 6'lık bır yükselme saptandı Gıda maddelen grubunda ekmek, koyun ve sığır etı, taze sebze, zeytınyağı, pı nnç, kuru fasulye, zeytın, süt, yoğurt, beyazpeynır, yumurta ve yaş meyve gıbı temel gıda maddelen fi yatları ocak ayında önemlı ölçüde arttı Dolar (Baştarafı 1. Sayfada) en düşük duzeyı ne ınerek onsu 437 60 dolara genledı Banka faızlenmn arttırüması, ıhracat dövızının yurda daha erken genrümesı ve ıtha lat komısyon oranlarının arttırüması yolundakı önlemlenn Tahtakale1 de tam bır "karambole" neden oldu ğu ve panık satış sonucu dövız fıyat larının genledığı beiırtıldı Yabancı bır bankamn dövız ışlemlen sorum lusu da, mevduat faızlenmn yükseltılmesınden ve dövız fiyatlannın gerılemesınden sonra, bankalann önünde dövız tevdıat hesaplarmı çekenlenn kuyruklan ıle karşılaşılabıleceğını savundu Serbest dövız pıyasasının kalbı Tahtakale'de dün sabah dolar 1328, mark da 785 lıradan açıldı Ancak, Başbakan OzaJ'ın yenı ekonomık önlemlere ılışkın olarak radyoda saat 13 OO'de yaptıgı açıklamalardan sonra bütün dövızler ınışe geçtı Saat 15 00*16 dolar 1315, mark 775 lıradan alıcı buldu Akşama doğru büyük ışlemcılerın de pıyasaya katıimasıyla hareketlenen pıyasada dolar günü, öncekı gune göre 38 lıralık bır duşüşle 1290, mark da öncekı gıine göre 27 lıralık bır kavıpla 762 lıradan ka padı Pıyasa gözlemcılerı Tahtakale1 dekı "beklentı sesszhSuıın" bozulduğunu ve dun tam bır karambol ıçınde panık satış yasandığını ılen surduler tlgılıler, hukumetın dövızler de kur makasını azaltmayı amaçla yan önlemlerıne Tahtakale'nın ük tepkısını, dövız fiyatlanndakı değer kaybıyla gösterdığını behrttıler Merkez Bankası nın dolann bugun geçerh olacak efektıf satış kunımı 4 5 lıra arttırarak 1150 05 lıra olarak açıklaması üzenne dolarda serbest pıvasa resmı kur farkı yüzde 12.2 ıle 139 95 lıra oldu Kur makası mark ta ıse yuzde 14.2 ıle 96 22 lıra oldu lahtakaleMe Isvıçre Frangı öncekı gune göre 35 lıra genleyerek 930, ster lın de 80 lıralık kayıpla 2270 lıraya duştü Kapalıçarşı'da altın fiyatlan da hızla değer yıtınyor Cumhunyet Al tını öncekı güne göre 5 bın lıra de ğer yıtırerek 136 bın lıraya düserken 24 ayar külçe altının gramı 750 lıra düşerek 18 bın 850 lıraya genledı Bu arada yabancı bu bankamn dövız ışlemlen sorumlusu yenı önlem len "sok" olarak değerlendırerek "arük bız soka da alıştık" dedı Tahta kale'dekı düşüşe rağmen bankalar arasında dün 1432 lıradan dolar sa tıldıgım söyleyen bankaa, kur makasının kapanmasını bekledığını ıfade ettı.