Katalog

7 ARALIK 1988 KÜLTÜRYAŞAM CUMHUR/YET/5 İSM4İL C.LIMFA MÜZİK FİLİZ ALİ HAYVANLAR La Scala atağa kalktı Milano'nun dünyaca ünlü La Scala Operası son birkaç yıldır atakta. Genel Müzik Direktörü Riccardo Muti, hem Îtalya'nın ve hem de dünyamn en gözde sanatçılarmı bir araya getiriyor. Ayrıca Giorgo Strehler, Luca Ronconi gibi yönetmenlerle işbirliği yapıyor. Îtalya'nın Milano, Venedik ve Floransa gibi kuzey kentlerinde müzik, yaşaının bir parçası, opera ise çok çok onemli bir parçası. (Napolı'ye gitmediğim için bir başka opera merkezi olan bu kent, ne yazık ki yazı kapsamı dışında kalaeak.) Milano'nun dunyaca ünlü La Scala Operası, son birkaç yıldır atağa kalkmış durumda. lddialan da şu: "La Scala, dünyadaki en kusursuz, en gorkemli ve en cağdaş opera produksiyonlanmn yaratıldıgı bir kunıluş olacaktır ve hatta olmuştur." Kısaca La Scala, duraklama devrini geride bıraktı ve şaha kalktı. La Scala'nın Genel Muzik Direktörü Rkcardo Muti, Scala prodüksiyonlarını tümuyle uluslararası bir kadro ile gerçeklestiriyor. Hem îtalya'nın hem de dünyamn şu anda en gözde olan sanatçılarmı bir araya getiren Muti, ayrıca Giorgo Strehler, Luca Ronconi gibi rejısörlerle işbirliği yapmakta. Sahne tasanmı, kostüm yaratıcılığı, bu mesleklerin en yetenekli temsilcilerinin eline veriliyor. îtalya'nın kuzey kentlerinde bir müzik gezintisi reksinimıni Milano Scala Opera Orkesttası ile Milano RAI Orkest1 rası karşılıyor. Scala Orkestrası nın opera temsüleri dışında bir de senfonik konser program dizisi var. RAI Orkestrası ıse Verdi Konservatuvan'nın konser salonunda veriyor konserlerini. Konservatuvarın ayrıca bir de resıtal ve oda muziğı konserleri sensı var. KİM KİME DUM DUMA BEHIÇ AK Karsıdan korşıya Onct Sö§4, sonra som Jenra /etor Sa§4 "Don Giovanni" "" 1787'de Prag'da ilk kez sahnelenen Mozart'ın "Don Giovanni" operasının 200. yıldönümü dolayısıyla Strehler'in La Scala'da sahneye koyduğu "Don Giovanni"de son yıllarda Don Giovanni rolünu kimselere kaptırmayan lngiliz Thomas Allen, Mozart tenoru olarak Karaian'ın Salzburg'da lanse ettiği Ispanyol Francisco Araiza (Don Ottavio), Çekoslovakyalı bülbül Edita Gruberova (Donna Anna) gibi uluslararası unlüler yer alıyordu. Strehler'in kostum yaratıası Franca Squarciapino ile bırlikte yaptığı titiz çahşma sonucu operanın kostumlerinin kumaşlan 18. yüzyıl örnek Kumaşlar asuna «yjuntefcunrtvı La Scala'da Mazart'ın "Don Giovanni" operasını unlu tıyatro yonetmenı Gıorgıo Strehler sahneye koydu Strehler'Opera orkestralanmn aynı zam sahnelemesının ılgınç özellıkJennden bıri de kostüm yaratıcısı Franca Squ manda senfonik konserleri de üstarcıapıno'yia yaptığı trbz çalışma sonucu. kostümlenn kumaşlannın 18. yüzyıl lenmesi geleneği Floransa'da da örneklenne göre aslı gıbı dokunması, süslemeler ve ıskarpinlenn tümuyle geçerli. 1928 yılında Vitlorio aslına uygun olmasıydı. Gui'nin kurduğu orkestra, "II Maggio Musicale Fıorentino" Feslerine göre aslı gibi dokundu. Sus yansıtüdığı sahnede canh olarak tivali'nin çekirdeğini oluşturuyor yarattı. Carüı görüntüler sahnede aynı zamanda. Mayıs Şenlikleri, lemeler ve iskarpinler tümüyle aski dekorlar ve sanatçüarla kaynaş çok eski bir Floransa geleneği. Rölına uygundu. tılar. Muti, başrol için şu anda Geçen hafta La Scala'da yeni dünyamn tek gerçek Rossini teno nesans'tan önceki yıllarda başlıyor bir bomba daha patladı. Bu kez ru olarak tanınan Amerikalı 1 Mayıs Şenlikleri Floransa'da. Rossini'nin "Guglielmo TeU" ya Chriss Merriıt'i angaje etti. Ros Vittorio Gui'nin önayak olmasıyla da daha çok bılinen adıyla "Gi sini'nin "belcanto" stili, çok kıv 22 Nisan 1933'te Verdi'nin yom Tel" operası aslı gibi olmak rak bir gırtlak tekniği gerektirdi "Nabucco" operasının temsiliyle la birlikte akla gelebilecek en çağ ğinden ve bu teknik "gerçekçi başlayan ilk "Floransa Mayıs Fesdaş yöntemlerle sahneye kondu. opera" ıle "Wagner operası" mo tivali". savaş sırasındaki duraklaltalya basını haftalardır bu konu dasmın neredeyse yuzyıldır suren ma sayılmazsa kesintisiz günümuyu tartışmakta. Eserin rejisoru egemenhği dolayısıyla unutuldu ze kadar yaşamış. Luca Ronconi, sahne tasanmcısı ğundan, Rossini operalarını söyBu festival, yine Gui'nin o zaGianni Quaranta, kostum tasa leyebilecek şarkıcı yetişmiyordu nmcısı Vera Maraot ve sinema uzun yıllardır. Oysa şimdılerde man öngördüğü müzik politikası fotoğraf uzmaru Giuseppe Rotun Doıüzetti ronesansından sonra bir doğrultusunda çağdaş muziğin ve no ile yaptığı ottak çalışma sonu de Rossini rönesansı yaşanıyor sanatın da surekli canh tutulducunda Isviçre Alplerini, yani Tell1 müzik dunyasında ve genç yete ğu 1930'lu yıllarda Schoenberg, in ülkesini güriil gürul akan çağ nekler bu unutulmus teknik ve sti Bartok, Stravinsky ve Luigi Dalla Piccola'mn eserlerinin, unutullayanların. ruzgârla eğilip bükü le yeniden can veriyorlar. muş ya da ihmal edilmiş 17., 18. len bitki, çiçek ve ağaçların fonyüzyıl eserleri ile birlikte sergilenda uç ekran uzerinde film olarak Milano'nun senfonik müzik ge diği, görüş mesafesi geniş. bir festival. Burada De Chirico, Kokoschka gibi ressamların işbirliğine başvurulduğunu, Pirandello, Franz VVerfH gibi yazarların konuşmalarının dirüendığini, Leonide Massine ve Serge lifar'ın modern bale yaratılannın sergilendiğinı, Furtwangler, Bnıno Walter, Karajan, Mengelberg, Klemperer, Monteıu gibi şeflerin senfonik konserleri yönettiklerini görüyoruz savaş oncesinde. Venedik'in La Fenice Tiyatrosu, Italya'nın ve özellikle Venedik'in lirik opera geleneğini en gorkemli biçimde sürdürmeye çalışıyor. Ancak Venedik kentinin sorunlan haliyle Fenice'yı de etkilemekte. Bilındiğı gibi, Venedik'te yeni inşaat yapmak söz konusu değil. La Fenice, çağm gereklerine uygun prodüksiyonlar çıkarmak istese de içinde bulunduğu bınaya sığamama nedeniyle bu istek en azından şimdilik gerçekleşemeyeceğe beııziyor. Dekorları depolayacak yer olmadığından, Fenice kısıtlı prodüksiyorüannı en göz alıcı biçimde sunabilme olanağını çok zor koşullarda gerçekleştiriyor ve bir bakıma mucizder yaratıyor. Fenice'deki senfonik konserleri de yine opera orkestrası ustlenmekte. Ayrıca binadaki ufak, ama göz kamaştıncı güzellikteki Apolünee Salonu'nda yıl boyunca resitaller ve oda müziği konserleri veriliyor. P İ K N Î K PtYALE MADRA HIZU GAZETECİ Ç£ZPİS?lP. MUUBİR. YA M YAPMA orERASYOHU ? ^ T NEREYB İSTeRSENİZ ORAYA 60TÜRUN KARPEŞfVt. HE 3İÇ/M SCİ 4MA SAKlH dU KUSURA 0AK<WIH~ İŞâAL ETTÎĞI'HİZ M&KAMA SAİ6M VARAM SMUNMAK 0Û âÖREVi'M •• 0U AF. ÇİZGİLİK KÂMtL MASARACl Medici dönemi gibi Savaştan sonra 1947'de Maggio Musicale Fiorentino, Furtwangler'in yönettiği bir konserle yeniden açılıyor. 1951'de Gustav Gründgens, Verdi'nin "Macbeth" operasını unutulmuşluğundan kurtarıp yeniden canlandırıyor. 1952'de Rossini'nin "Kont Ory" ve "Tancredi" operalan Boboli Bahçeleri'nde göz kamaştıncı ve gorkemli bir atmosfer içinde açıkhavada sergileniyor. Tıpkı Mediciler zamanında olduğu gibi. Tiyatro ve sinema rejisörleri Maggio Musicale için kollan sıvıyorlar. Liliana Cavani 1979'da Alban Berg'in "VVorzeck" operasını sahneye koyuyor. 1980'de Miklos Jancso'mın "O»ello"su olay yaratıyor. Sovyet rejisörü Ynri Lyubimov'un 1984'te sahnelediği "Kigoletto" ise duyulmadık polemiklere yol açıyor. > ( l v>c?) AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KE\LU GÖKHA.\ GIRSES •svJ^ Okay Temiz "Derviş"ten de y tiırk Kültur Merkezi Kuçük Salonu'nda iki konser verecek. Temız'in konserıne, geçen yıl Bılsak Festivali'nde dinledığimiz Isvecli saksofoncu Lennart Aberg ve gıtarcı Erkan Oğur'un yanı sıra Polonyalı basçı Bronislav Schanek ve Cengız Ûzdemir (synthesizer) de katılacak. Son olarak Batı Almanya'da Leverkusen, Doğu Almanya'da Leıpzig Caz Şenlikleri'ne katılan Temız, yannkı konserlerinde yenı çıkan "Dervış" adlı kasetınden parçalar seslendirecek. Sanatçı, ocak ayı sonunda Oriental Wind adlı grubuyla 5 haftalık bir Avrupa turnesıne çıkacak Babaoğul Bermanlar Konserin yıldızı, 18 yaşındaki genç kemancı Pavel Berman 'dı. Pavel Berman, pınl pırıl tekniği ve yaşına göre çok olgun müzisyenliğiyle, babası piyanist Lazar Berman 'ı gölgede bıraktı neredeyse. Istanbul Devlet Senfoni Orkestrası'nın 23 aralık konserlerine Sovyet piyanist Lazar Berman ile 18 yaşındaki oğlu kemancı Pavel Berman solist olarak katıldılar. Johannes Bratams'ın op. 77, Re majör keman konçertosu, op. 15, No: 1 Re minör Piyano konçertosu ve "Haydn'ın Bir Teması Üzerine Çe>itlemeler"inin yorunılandığı bu konseri Norveçli şef Karsten Andersen yönetti. Konserin yıldızı hiç kuşkusuz 18 yaşındaki genç Berman'dı. Ufak tefek bedeninden umulmayacak enerjisi, ateşli yonımu, şasmaz, tertemiz entonasyonu, pınl pınl tekniği ve yaşına göre çok olgun müzisyenliği ile Pavel Berman babasını gölgede bıraktı neredeyse. Lazar Berman, belki de artık kendini tümüyle oğluna adadığından Lazar Berman'ı ikinci plana itmişe, unutmuşa benziyordu. Çok yetenekli, doğuştan kolaylığı olan, ama hiç çalışamayan piyanistler vardır. Vaktiyle çalıştıklan eserleri, dunmüş gibi hatırlar, neredeyse eskiden olduğu kadar harika da çalarlar. Ancak her eserde 6>le tuzaklar, öyle şeytanlıklar vardır ki, o bölumlerin aynnu çalışması yapılmazsa dünyanın en yetenekli piyanisti de olsa altından kalkamaz. Nitekim Lazar Berman'ın Brahmsı'nda da temiz ve net olmayan, gölgeli pek çok aynntı vardı. Konserin program planlamasında gözden kaçmış olan bir başka aynntı da orkestrarun tek başınaçaldığı Brahms'ın "Haydn' İDSO konserinde Brahms egemendi 1989 Maggio Musicale Fiorentino Festivali programında Debussy'nin "Pelleas ve Meltsande", Mozart'ın "Idomeneo", Bellini'nin "I Puritani", R. Strauss'un "Der Rosencavalier" operaları yanında Fleming Flindt'ın Rudolf Nureyev için özel olarak yarattığı ozgun bu bale tiyatrosu sergilenecek. Şoslaın Bir Teması Uzerine Çeşitlemekoviç'in muziğiyle Gogol'un "Paller" ınin iki dev konçerto ardına to"su. konmasıydı. Zaten epey uzun suren Brahms'ın piyano konçertosu bitip, sanatçı dınleyicinin ısrarlı alkışlan uzerine bis parçası olarak SchubertIiszt'ın "Standchen"ini çaldıktan sonra dinleyici konser bitti sanarak salonu terk etmeye Kultür Servisi lstanbul, lzbasladı. Program planlaması açı mır Devlet Senfoni Orkestraiarı ile sından doğru cozüm, "Çeşitieme Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orler"in konserin başına alınması kestrası'nın hafta sonu konserleolacaktı kuşkusuz. ri belli oldu. lstanbul Devlet Senfoni Orkestrası'mn cuma 19.00, cumartesi 11 .OO'deki konserlennin sohsti piyanist Janusz Olejniczak. Orkestrayı şef Rino Marrone'nin yoneteceği konserlerde Rossini'nin "İpek Merdiven Uvertiirü", Chopin'in Piyano Konçertosu ve Şostakoviç'in 9 No'lu Senfonisi seslendirilecek. TARİHTE BUGÜN MIMTAZ ARIKA\ 7 Arahk r 18Z8'DE SUĞUN, tsrAH8UL OAKİ RAMI KIŞLASIM&A KIZ ASKER OL4YI " PArıAK V£RMİ$Tİ. YEMI KURULAN *ASA. KİRI /MANSUGEt MUHAMMEOryE"AOLI ORDUYA AİT KtŞLAYI ZiyAfZST EP£A/ PACH^H U. MAHMUV, HUZU8.ÜNA Blfl TCFÇU ERlUl OİHLEMetCTEYU. SERASKER , BU EeiN IUZINÇ g/& ÖYKU£U OLfrUĞUNU SÖYLSt>u2Güfit vucuruı, TUYSÛZ GUZEL YÜZ^Û DEUKAH Ll, SrRAZ LMJgALI Bie. 7ARZOA ŞÖYLE DEtAlÇTİ'•"PAOİŞAHti/I, 8£*J KAOINIMf KEMD/S/MM E£lRCILE/Z TARAFlMDAM CEKRAH ISMAlL AĞA'YA SATtLbtStHI, ONUH ZOfUiYLA E&KEK G/&/ GIYlNDIĞIHı, SO/VSA DA KAÇAÜAK ASKE/SE YAZiLPIĞINl ANLATAAıÇT!. YAPILAH ARAŞTTGMA, EtoıNE 'MrN ıSMA/C AĞA'M/N GEUA/r OLDUĞUHU,AleLIOE/JG£SINI YİTJg DlSI tÇlfJ &4Ç77ĞM/ oemYA ÇOYtAUŞTV. TIMAgHANEYE ' GONOERlLEN KIZIN ÖYKUSU TÜ*J l£THU8UL"CA ANlAT1LM(Şn.. KIZ ASKER OIAYIL Hafta sonu konserleri 60 YIL ONCE CumhuriYet 7 Arahk 1928 eımektedırler. Bazı mevad ıthalatınm fazlolığından ve hukumetın yaptığı mubayaattan tevvellut eden bu gayrı tabıı vazıyette Borsa oyunlannın da buyuk bir lesirı olduğu muhakkaktır. Diğer taraftan borsacılardan bazılannm ıddıalanna bakılırsa Duyun Muvehhıde lahvillerı uzerine Paris borsaları vası oyun oynamaktadırlar. Çunku kuponlar ışi halledildığı halde mezkur lahvıller Pans borsasından gelen fıatlar dolavısıyla duşmektedirler. Mahaza Düyunu Muvahhide tahvülerı dun borsada bir az yukseklık göstermistır. Lazar Berman Sovyet piyanist Lazar Berman, belkı de artık kendını tümüyle oğlu Pavel Berman'a adadığından, Lazar Berman'ı ıkıncı piana ıtmiş, unutmuşa benziyordu. Ankara Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın cuma 19.30, cumartesi 11.OO'deki konserlerini şef Gurer Aykal yonetecek. Kemancı Barbara Gorzynska'nın solist olarak katılacağı konserlerde Çaykovski'nin Keman Konçertosu ıle Çetin Işıközu'nun "Tiırk Ordu Senfonisi" seslendırilecek. lzmir Senfoni Orkestrası'nın hafta sonu konserlerine ıse solist olarak piyanist Latar Berman katılacak. Şef Erol Erdinç'in yoneteceğı konserierde Brahms'ın Piyano Konçerlosu ıle Ça>ko>skinin "Hamlet Fanlezi Uvertürü"' vorumlanacak. İngiUz lirası yükseliyor Borsada lngiliz lirası bir haftada lamam 10 kuruş arttı. Hafta başında 965 kuruş olan tngiliz lirasının dun 980 kuruş 10 paraya kadar çıkması alakadarlar arasmda fevkalade bir şey addedilmektedır. Dün de yuksek fiatla açılan tngiliz lirası sabahleym 978 kuruş 10 paradan muameleye başlayarak en yüksekte 980 kuruş 10 parada muamele gördükten sonra 979 kuruş 19 paradan kapanmıştır. Bir muharririmizin borsada yaptığı tahkikata nazaran tngiliz lirası atıdeki sebeblere nazaran yukselmektedir: 1 tthalat bilhassa buğday, manifatura, petrol, şeker ithalatı son gunlerde artmışlır. 2 Resmı daırelerden bir kısmmın da muhayatta bulunması veya evvelce yaptığı mubayatm bedelıni tesviye zamanınm gelmesi bu yükseklığe sebeb olmaktadır. tngiliz lirasının 1000 kuruşa kadar çıkacağı soylenıyor. Mamafi bona işlerile alaiadar olanlar lngiliz lırasındakı bu yükselişın muvakkat olduğunu ve bazı sebebler tahtında yukselen tngiliz lirasının labıı haline duşeceğinı unüt