Katalog

17 ARALIK 1988 KÜLTÜRYAŞAM H4YVA1NLAR ISMAIL GiLGtç CöMHVRIYET/5 Filistirfin sürgündeki sesi 1969 da Lotus ödulu'ne, 1983"te Lenın Barış Ödulu'ne değer gorulen Mahmud Dervış'ın Turkçedekı ılk şur kıtabı "ölumu Sevıyorlar Benım" adıyla yayımlandı. 1971'den bu yana surgunde yaşayan Dervış, daha sonra Fılıstın Ulusal Konseyı'nın uyesı de olmuştu valın bır resmıdır Surgunde vaşamaya mahkum edılen bır turlu "vurduna doneme\en goçmen", sevdıklerınden "uzucu de olsa" bır haber alabılme umudu\la "multecılerın multecılere mesajları"nı dınlemektedır "radyoda ' Ama ya radvodan da iııvbır haber çıkmaz sa9 Hte o an sabıt bır adresten voksun olan multecı ıçın çaresız lık içinde kıvranmaktan duşunce lere dalmaktan başka çıkar vol >oktur "Belkı hayattasını/ Belkı değılsınız Bdkı benım gıbısınız Adressız' Vurdu >oksa Bavragı voksa Nedır kıymetı ınsanın1 Evet, nedır kıvmetı ınsanın / \dresı voksa?!" Tum olumsuzluklara karşın yı ne de umudunu yıtırmez şaır Vur dumduymazlaşanları duşmanla hesaplaşmaya, ofkelenmeve çagi rır "Avakkabılan uzerınde bır multecının Çarmıha genlmektedır babanın babası Dudaklan senden başkasına uzatılmakladır Goguslerı sagılmaktadır / Nıve kızmasın?" "Ses getıren şıir, kandılı e\den eve taşıvan. karanlıklan ışıtan şıırdir" dıven Mahmud Dervış ın şıırlerı, duşman saflarında da rahatsızlığa vol açar Fılıstınhlenn "ıntıfada"sı sırasında yazdığı son şıırde duşmana, "Geldı artık çekıp gıtme zamanınız" dıverek "Topragımızdan çıkın Denızımızden, karamızdan Bugdavımızdan, tuzumuzdan, varamızdan Defolun her verımızden Bellegımizdekı anılardan Defolun" bıçımınde havkırması, Israıl Par lamentosunda çalkantılara neden olması bunun en somut orneğıdır Şnrlerındekı teknık ıçsel rıtım, muzıkal butunluk ve kendıne oz gu soylemle dun>a çapında un ka zanan, 1969'da Lotus, 1983'te U nın Barış Odulu'nu alan Mahmud Dervış'ın bu vazıda kullandığım dızelennı, "Olumu Sevıvorlar Benım" adıyla geçenlerde "\rrno nı Yavınları arasında v'kan Turk çedekı ılk şıır kıtabından almtıla dım Bugune dek hıçbır Arap şa ırının kıtabı va>ımlanmavan Turkıve'de boylesı bır kıtaba çe vırmen olarak ımza atmaktan kı vanç duyduğumu da belırtmeden geçemeveceğım Mahrnud Derviş'in şiirleri Arapça aslından çevrildi JC KIM KIME DUM DUM\ BEHIÇ AK LUTFULLAH BENDER~ Fılıstın nasıl kı Ortadoğu'nun en gınft, en vetın sorununu, Arap halkının sıvonızme karşı vıllardan berı surdurduğu mucadeleyı çağ rıştırıvorsa Fılıstın şıırı denıldı ğınde de hemen dıreruş şıırlerı ge lır akla Fılıstınhlenn ozellıkle 1948 den bu \ana, hem toplumsal hem bırevsel duzlemde en voğun bıçımde vaşadıkları trajedının halkın avnası konumundakı şaırlerın urunlerıne net olarak yansı masından başka bır şey değıldır bu durum Bır yandan yağmalanan \atan, ezılen Fılıstınlı ınsan lar, dığer >andan ışgalcı sı>onıst duşmamn ve ışbırlıkçılerınm acı masızlığı, şaırı de ulusunun varo luş kavgasında yer alma>a zorlamıştır Kuşkusuz Mahmud Denış bu konuda şııre sılah ışlevı vukleyen en unlu Fılıstınlı şaırler arasında dır Ulkesı Ingılızlerın ışgalı altın dayken doğan Dervış, 1948'de ko yunun sıvonıstlerce basılıp yerle bır edılmesıvle multecılık \aşamı na ılk adımını attığjnda henuz ve dı yaşındadır Aılesıyle bırlıkte Lubnan'da Bırleşmış Mılletler Kampı'na sığınmaları sonra sınırı geçıp tekrar >urtlarına donmele rı, Dervış'ın belleğınde, sonu gelmez bır goçun ılk ırlen olarak kalacaktır tlkokul vıllannda, kım lığı olmadıgından polısle başının Dlrenlşln moral kayıaty Mahmud Dervışin şiin Fılıstın dıremşçıler nm moral Kaynağı Son aylarda ışgal altmdakı topraklarda Israıl askerienne taş larla karşı koyan genç Rlıstınlıler Dervış ın şııriennden esınlenıyor Evet Ara bız/Ve Utanmayız bundan/Bılınz nasıl tutulur orağın sapı/Bılırız nasıl dırenır sılahsız bır ınsan derde gırmesı kendı ulkesınde lardan ' Hıç kımseje saldırrnaın Ama aç kalınca Yenm etını multecı muamelesı gormesı onu toprağımı gaspedenın, >erım' derınden etkılevecektır Dervış'ın, sıyonıst otontelerın Kolla kendını. kork benım açlıışgal altmdakı topraklarda yaşa gımdan kork benım ofkemden! \an Arap avdınlarını sındırme / Kolla kendını'" operasyonları sırasında uç kez tuKendısıne \apılan baskılar sotuklanıp ışkence gormesı, gozetım nucunda 1971 de, vurdunu terk et altında tutulması, duşmana karşı tıkten sonra Fılıstın Ulusal koıı daha da bılenmesını, açıkça mev sevı'nın uyesı olarak sıvasal mu dan okumasını beraberınde getı «.adeleye de doğrudan katılan rır Topraklarını >ağmala\an el Mahmud Der\ı$, şnrlennde hal lerındekı her şeve goz kovan duş kının aulannı sıkıntılannı dıle ge mana, "Kımlık Kartı" adlı unlu tınr Sozgelımı şaınn "Surgunden şnnnde, "Kajdet!" der Mahmud Mektuplar" adlı şıırı Fılıstınlı Dervış "Kavdet bınncı savfanın multecılerın zaman zaman kendı en basına! / FSefret etmem ınsan lerını alamadıkları karamsaılıgın P t K N t K PİYALE MADRA • • Mıç cevap vermcdı. kendını yalnız v e Caresız hısscdı>t5rdu. HIZLI GAZETECİ \ECDETŞE\ YÂl SASTECI O6LUM Türk Resmînin Ustaları Kultur Servisı "Turk Resmının Lstalan I I " sergısı.dun Kavaalp Sanat Galensf nde açıldı Sergı, 14 ocak gunune kadar açık ka lacak Sergıde Suleyman Seyjit, Şeret Akdık, Fevhaman Duran, Bedrı Rahmı Eyuboğlu, Cevat Dereli, Ibrahım Çallı, Orhan Peker, Na cı Kalmukoğlu, Hamıt Gorele ve Hıkmet Onat'ın vapıtlarırun ya nı sıra, Hoca AJı Rıza'mn değışık boyutlu tıpık bır pevzajı da yer alıyor Geçen a> Şışlı Beymen'de ger çekleştınlen Ayvazovskı sergısının de sanat danışmanlığını yapan \e R a n l İ " İ l r İ n r İ U l l i n f i a Gazanfer Ûzcan Gonul Ülku Tıyatrosu nun sahne ekspertızıne katılan Fethı KayaDCIIII I I M I I b l y i l l l l U a j g ^ oimazBenlı adlıoyun ŞışlıTıyatrosunda alp, sergıde Hasan Rıza, Şevket ^ y Şy Dağ, Naraık İsmail ve Hale O ldü ıkıncı yılına gırdı Zıhnı Kuçumenin Germaıne Lefranck*tan çevınp sahneye koydujju Olmaz Benlı adlı guldüru Asaf'ın bugune kadar hiç sergı Noel CovrarrJ'ın "Yedı Yıl Sonra' adlı oyunuyla dönuşumlü olarak sergılenıyor TDImaz Benlı de Gazanfer Özcan lenmemış vapıtlarının da sanatseıle Gunül Ûlkü gayn meşru çocukları olan ve durmadan zor durumlarda kalan bır karı kocayı canlandınyor verlere sunulduğunu belırtü dlZB BVLATlAÜIMiZ ÇIZGILIK KİMIL MASARAC1 Ressam Utku Varlık'a göre insandan gelen haberler iyi değih AĞAÇ YAŞKEN EĞILİR KEMAL GOKHAS GLRSES Iıısaıı kendine saldırmış durumda "İnsandan gelen haberler pek iyi değıl. îlk uygarlıklarda ınsanlar yaratıa ve bırbırıne saygılıydı, doğa tertemızdı Oysa şımdılerde oyle mı? Insan kendıne saldırmış durumda Planetımızı ağır ağır yok edıyoruz " GUNSELI ONAL Utku \arlık, 19 0 ten bu >ana Parıs'te 1965'ten bu vana Fransa, Isvıçre \e Federal Alman>a"nın çe şıtlı kentlerınde sergıler açan, sergılere katıian Varlık, Turkıye'de son olarak 1986'da Ankara'da Ar tıssan'da, lstanbul'da Lrart'ta bı rer sergı gerçekleştırmış geçen vıl da Istanbul da Çağdaş Sanat Ser gılen nde yer almıştı Varlık'ın ve nı resım sergısı 10 arahkta Orta koy Artısan'da açıldı Artısan'dakı sergı 7 Ocak 1989 gunune kadar açık Ltku Varlık la "duşler" ve "duşlem" ustune konuştuk Duşler uzenne resmını kurduguna gore, duş halının. belırsızlık denen çekırdegın bazı ıpuçlan mı oldugu, voksa bu belırsızlıgın koklennı gosteren gonıntuler dızısı mı olduğunu ayrımsayabılır mısın? VARLIK Bence duşlerın so mut bır tarıfi olamaz Duş ınsa nın bellı ımajlara kavuşmasıdır, ama bu ımajlar vaşantı>a paralel ya da tamamen >aşantının dışın da olabılır Hep şunu sordum Duş vaşadıklarımızm bır dokumu mudur, voksa beyınden bağımsız olarak ımaj fabrıkası mıdır 1 Bır tanhlerde Bedn Rahmı ıle duş uzenne tartışmıştık Bence duşler renklıvdı o>sa Bedrı Rahmı've gore ınsan gecelen sı>ahbevaz duş goruyordu, uvamnca onları boyu yordu Telepatıye, sezgının gucu ne ınanıvorum lınaj bırıkımınde be>ın akumulator ışlevı goruvor, yeterı kadar bırıktığınde beyın bunları dışa vurup duş bıçımınde varlığını surduruyor Duş boylece zamanı bellı olmayan bır anda jnkalıjor bızı, ne zaman duş gorebılecegımızı bılmıyoruz, ama duşlem ozlenen şejın 7 s 17 Arahk 17 Arahk 1928 rağmen Sın\or Grandi cenapları çok kalabalık bu zevat tarafından karşılanmıştır Mısafırler Tokattnan oıelınde bıraz ıstırahat eaıkıen sonra lıalyan sefaretmde şereflerıne \erılen znafetie hazır bulunmuşlardır kendısıdır kanımca Resmmde bu bağlamda geçmışı mı, gelecegı mı kuruvorsun? VARLIK Yalnızca gecelerı değıl, gunduz de duş gorduğumu soylevebılırım Bence sanatçı gor duğu duşlerı evcılleştımor sankı Yaratan ınsanla varatmavan ınsan arasındakı fark nedır9 Sanatçı, duşlerını kontrol eden kışıdır Duşlere gelırsek duşler belkı de özlenen şevı vaşam bovu ıstenen şe>ı dıle getırırler Duşte gorulen bır yer, bır mekân, belkı de ıstenen bır verdır Insanoğlu ısteklennı duş aracılığıyla gerçekleştırı >or olabıhr Yıne soylemek gere kırse bevın duşler gostererek ınsa nı tesellı edı>or olabılır Ovle^se ınsanın sonsuzca. sonsuz >erlenk bulunma ıstegı çıkıvor ortava, ozgurluge baglanan bır se> gıbı VARLIR Şımdı>e dek hıç kımse>e rastlamadım kı va^adığı verden mutlu olsun kımse >aşa dıgı şevden memnun değıl butun mekânlarda bulunma ozgurluğu de ınsana ozgu bır ıstek Ben me kânlan, nesnelerı (.anlı olarak al gılıvorum 'Pevzajın Bellegı" adlı resım dızımde sovlemek ıstedığım bır şey vardı Nesnelerın canlı ol duguna ınandıgımdan herkes sır tında bır pevzaj taşır Ve ınsan, sır tındakı bu pevzajla dolaşıyor Av rıca ınsan bunun \anı bira hıçbır zaman duşledığı pevzaja gıremı >or Resımlennde duşlenen dun vanın ıhtışamı ve gerçeklık dedıgımız şeyın dışına taşmalar var Bır bakıma nesne olesınde yaşıyor gıbısın VARLIK Ufak bır planet vapmak ıstıvorum, onun ıçın ug raşıvorum Sığındıgım bıryer var, adı mıstısızm Rımbaud, bır ver de şöyle so>luyordu "MaVıeEst Aılleurs." Bu soze kendımı her za man çok vakm hıssettım ¥a ılk uvgarlıklarda bulunman. oradakı duruşun 0 VARLIK Insana \e doğava çok daha savgılı çağlardır onlar Kısa sure oncesıne dek humanıst bırıydım, şımdı ınsanı sevmeme ve başladım İnsandan gelen ha berler pek ıv ı degıl Bovlecegele teğe gıdemedığıme gore geçmışe gıdıyorum \e ılk uvgarhkların kentlerınden ıçenve adımımı atı >orum O sıralar her şev kendılı gındenlık ıçındeydı, ınsanlar vara tıcı ve bırbırlerıne saygılı doga tertemız O\sa şımdılerde o>le mı 1 Insan kendıne saldırmış durumda, aşağıva dogru ınış bu Planetımı a ağır ağır >ok edıvoruz So'dı Alı Reıs'ın "Donanma Gunlugu"nde anlattıgı bır denızler var kı, duş denızlerı onlar Ben orava gıtmek ıstnorum, doga orada vok bere ketlı, çok besle>ıu Nerede en çok olmak ıstersın dıve bır soru sor savdın sana şovle yanıt verebılır dım Istanbul'u ılk bulan kentı kurmaya karar veren grubun ıçın de olmak ısterdım Tablolarından, butun gorunlulenn arasından sankı dalgın bır >uz bızı gozlemektedır Ben buna nıhun zaman dışı evlemı dıyorum, ne dersın* Tablolanndakı bu >uz kım? V \RLIK Benı de gozleyen o vuz., aıle albumlennden vıtmış bır kışı genç vaşta olmuş bırı olabı lır Gerçekte butun kadınlar çok guzel O yuz benım başka bır ha iım de olabılır O vuz bana hıçbır zaman yabancı bırı değıl Butun yaşamım boyunca sureklı bırisi benı gozledı halâ da gozluvor Hiçbır mekân başıboş değıldır TARİHTE BUGÜN MLMTAZ ZULFIKARALI BLJTTO BASBAKAN.. fâ?fOe BUGUN, PAk.tSTANL< UNLU DEVLET ADAM( ZULFt/CA/S'AC1 StITW BAÇBAKANLI6A GEVZlLMrÇn DOSU PAKl£rXN(BANGLAt>Eş') KONUSüH DA Ç/KAH BUrVZ ÇAUCANT1 SIRASlNOA t>E[/L£T SAŞKANI yAHYA UAN " BAÇ&IKANt D£S/ŞT7££g£t: 6OG£VI ONA V£&MIŞTT BlirTO, iSLAMiYETl KA8UL £0&J 8<£ MıH£AC£MH OĞLUYDU vE BATI LJLXEl£glN Yl | I DE ÇOK ıy SIR oğKEHtM SOSMUfTU HENU2 SO YAŞINPAYK£tJ BAKAH OLMUŞ,BU DUZEYPE YILLARCA ÇALlŞMlŞn PAKISTAU UALtC PARTISI MI KUROUZTAN OM Y(L SONISfl, 1977'O£KI S£ÇfMLE/?P£A/ BAŞAZlYLA Ç1KARAK,ILK VIL HUKUMEriN SAÇlNA GEÇMtŞTI AHCAtC Bu OUR.UM UZüM SUKMEMIÇ, &ENE&U. ZirA UC 1973 DA IDAM E0/LEU PEyLET ADAMlSI/ASf MlRASIKll USTLENEN K'ZI 8ENASCMRA BA$gAKAN SEÇlL£C£KU PAR8EYL£ BUTTO ra ceı///sıp 60 YIL ONCE Cumhurıyel Siit işi Sut ışını deruhie eımek uzere Şehremanetme \emden ıkı muracaaı \akı olmuştur Alanelı zade \1ahmut Bey Esnaf Barıt asının nısıf hıssesme sahtp olduçundan bır serma\edar sıfoıüe sııl tşırıe lalıp olmuş \e allı a\da bır sut fabrıkası \apacazııu bıldırmışlır \1ahmul Be\ bu muddel zurfmda sut ışınt ıdure edeceÇını bıidırıniftır Dıger larattun 800 kışı olan sutçuler temnelı ıdare heven de \emden şu teklıfte bulunmuşlardır Bızım î muu\ene mahallımız vardır, bunları tez\ıt edelım Buna mukabıl bır mua\ene ucrelı alalun Emanet te bır ucrel alstn Bunları muşlereken bır bankava \atıralıın Bır senede nısjı Emaneıın olmak uzere buvuk bır fabrıka yapalım Bır sene uzun olursa Bızım bır sermaveoar gruburmız \ardır, uç a\da fabnka\ı \aparız O zamana kadar da suılerı kapalı kaplarda satarız Bugun Entumenı Emanet loplanarak bu teklıflen tetkık edecektır Sutçulenn leklıflennden bırının kabul edılınesı ınuhtemeldır muhadeneiın bır kat daha ıak\ıvesı mesela Şarkı Akdenızde olduğu gıbı, her ıkı de\letı a\nı derecede alakadar eden bazı bevnelmılel \azı\et \e ah\a!de sulhu mıtsaınelelın \e mınazenenın pek cıddı lemınalı olup Avrupanm bevnelmılel \azı\etının sulhpenerane ınkışalı hususunda şavanı dıkkat \e ınuhıın bır ıııedar \e mua\eneı teşkıl tdnor Şehrınuze geleı etını vazdığırruz îtahan Harıcne \ezaretı Musteşan Sw\or Grandi ve rejıkası dıın akşaın saat vedıde Teodora \apurıle şehrınuze gelmışıır \apurun ıkı saal teahhurle lımanımıza ınuaselaı eırtusıne DOKSA DOXA I) 111/ M. Musolini S. Grandi geldi Paristeki attlycsinde Utku Varlık çalışmalarını uzun yıllardır Parıstekı atölyesınde surduruyor Sanatçının 10 arahkta Ortakoy Artısanda açtığı yenı resım sergısı, 7 Ocak 1989 tanhıne kadar ızlenebılecek (Fotoğraf Ibrahım Oğretmen) Roma 15 (aa) Turk ttalya bılaraflık lelıf \e hakeın muahedesı hakkında M Musolınının bır leblı%ı a\an azasına teblıŞ edılmıştır Bu teblıgde denılnor kı ıkı memlekeı arasındakı tcmııı ı \ L Lh vcn lı al ıı 11 ıt ı l n i I K I ı 11 Rikrrdo Levi