Katalog

19 EYLÜL 1987 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR tsMAth GVLGEÇ CUMHURÎYET/5 Müzikale dramı yerleştiren adam, Bob Fosse öldü Şov dünyasının amansız çarkı Brodvvay'de koregrafisini üstlendiği ve sahnelediği müzikallerle ünlenen Bob Fosse, daha sonra da gösteri ve sahne dünyasının güçsuzleri silindir gibi ezen acımasız çarkmı beyazyerdeye getirmişü. Fosse, tıpkı "All That Jazz" filminde öyküsünü anlattığı müzikal yönetmeni gibi öldü. Geride bir avuç film ve sayısız Broadway başarısımn alkışlannı bırakarak. PIKNIK PİYALE MADK4 îllL v 6ENP£N RAUSEDlVOR... ATtLLA DORSAY 1980 yılı Cannes Şenliği'nin Kirk Dotıglas'ın baskanhğınd;> ve aralannda LesJie Caron, AndTİ Deivaux, GianLuigi Rondi gibi sinema adamlan da bulunan jüri üyeleri, Altııı Palmiye'yi, Knrosawa'nın "Kagemusha"sı ile birlikte Bob Fosse'un "All That Jazz"ine verirken, herhalde zorlu bir seçim yapmış olmalıydılar... Knrosavra'nın ölüm, şiddet, savaş dolu Ortaçağ öyküsüyle bir Amerikan müzikali arasında büyük ödülü paylaştırmak!.. Ama "All That Jazz'i görünce, bunun bildik bir müzikal film olmadığı ve içerdiği şiddet ve ölüm saplantısı gibi öğelerin Kurosawa'nın başyapıtından hiç de aşağı düzeyde bulunmadığı anlaşılıyordu. Ödülün hemen ertesinde filmi Paris'te bir sinemada görünce kapıldığım şaşkınlığı ammsıyorum. Sanki bir Bergman filminin karamsarlığını ve felsefi zenginliğini bir müzikal film çerçevesi içine yerleştirme çabasıydı bu... Bu "ukalalıgın" ardında yatan özgünluğü ve filmin gerçek değerini kavrayabilmem için, (ancak yıllar sonra Istanbul Sinema Günleri'nde mümkun olan) bir ikinci seyir fırsatı gerekliymiş. Ancak bu seyirden sonra, filmi ilk kez gör KENDİ YAŞAMININ VE ÖLÜMÜNÜM ÖYKÜSÜ Bob Fosse, 1979'da çevirdiği "AU That Jazz" ile bir bakıma kendiyaşamöykusünü anlattığınm bilincindeydi. Ama Roy Scheider ve Jessica Lange'ın oynadıklan bu fîlmle aynı zamanda kendi ölümünün öyküsünü de anlattığınm farkmda değildı. dükten sonra verdiğim "... Cannes'da değerlendirilmesi ise, Amerikan sinemasının hem de üstiin yapun koşulbın içinde gerçekleştirebildigi bu tiır deneysel çabalara Avnıpalının duydugu hayranlığı anlatıyor olmalı" yargısı elbette ki filmin lehine olarak değişecekti... lini'nin "Cabiria'nın Geceleri" filminin bir müzikal uyarlaması olan "Sweet Charity" müzikalini önce Broadway'de sahneleyerek büyük başan kazanan Fosse, oyunu 1969'da Shirley MacLaine'in gösterişli oyunuyla perdeye uyarlayarak ilk yönetmenlik sınavını başanyla veriyordu. 3 yıl sonra Fosse, "Kabare" ile beklenenin çok otesinde bir başka başarı kazandı. Christopher Ishenvood'un hikâyelerinden derlenen "Ben Bir Fotoğraf Makinesiyim" adlı ünlü oyunun müzikal uyarlaması, Alman Nazizminin yükseliş dönemi gibi hiç beklenmedik bir tarihsel dönemi fon alan sıradışı bir müzikaldi. Fosse, konuya elbette tarihsel bir sergileme, çözümleme çabasıyla yaklaşmıyor, sonuç olarak bir müzikal yaptığını unutmuyor, ama birkaç simgesel sahneyle bile olsa Nazizmin yükselişini ve kitle psikolojisini kavrayışını ustaca veriyordu. Liza Minnelli, Michael York ve Joel Grey'in oyunlarıyla da değerlenen bu film, bu kez Fosse'a En lyi Yönetmen Oscar'ını getiriyordu. Toplam 5 Oscarlı film, müzikal sinemaya, kendi öz değerlerinin dışında bir saygınlık, bir anlatım zenginliği getiriyor ve sinema tarihinde kendine özgü bir yer ediniyordu. Etkinliğini sahne ve sinema arasında bölen sanatçı, aynı yıllarda "Pippin" müzikaliyle 2 Tony Ödülu daha, "Liza with a Z " adlı TV programıyla ise bir Emma ödülu alacaktı. HIZLI GAZETECİ NECDET ŞEV YâNİ SEN 0ULOU6Uhi O o AıT 0LPU6VHU MU 13'ünde sahnedeydi Cannes Büyük Ödülü, Bob Fosse'un yaşamındaki ilk ödül değildi kuşkusuz. Sanatçı, ödül denen şeyin tadını bol bol almıştı... 1925 doğumlu sanatçı, 13 yaşındayken ilk kez sahneye çıkmış, ilk kansı dansçı Mary Ann Niles'la Amerika'yı dolaşarak dans etmişti. 1950'lerde artık Holl>wood fılmlerinde rol alıp dans eden sarışın bir genç dansçı, aynı zamanda Broadway'de "The Pajama Garae", "Damıt Yankees" gibi oyunların koregrafisini yüklenen bir yönetmendi. 1955'te "The Pajama Game" le Broadway'in ünlü ödülu Tony'yi ilk kez kazanacaktı. O yıllarda oyunlarının baş oyuncu/dansçısı Gwen Verdon, sanatçının üçüncü eşi olacaktı... Fel Hayat muhasebesi Fosse, bundan sonra Dustin Hoffman'a Amerikan sahne hayatının ünlü, ama sıradışı bir kişisinin, küfürbaz sunucu Lenny Broce'un hayatını oynattığı "Lenny" adlı dramatik turde siyah beyaz filmini. 1979'da ise daha önce sözünü ettiğimiz "Tüm Bu CazAII That Jazz"i çevirdi. 70'li yıllann ikinci yarısında ise Broadway başanları "Chicago" ve "Dancin" gibi müzikallerle sürdu... Yıllar süren yorgunluğu, sanatçımn "Lenny"den sonra bir kalp krizi geçirmesine neden oldu... "All That Jazz"in, sahneye koyduğu müzikalin çalışmalan sırasında kalp krizi geçirerek ölümle karşılaşan ve yaşamınm muhasebesini yapan başkişisi bu açıdan kuşkusuz Fosse'un kendisiyle buyük benzerlikler gösteriyordu. ÇİZGÎLÎK KÂMİL MASARACl 1 : : ,ttit>twt1,ı 1 ± AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHA* ^ Son filmi ~ sa. Woodward ve kardesi John Woodward, Romalılann dördüncü yüzyılda tngiltere'de yaptıkları ünlü kaldınm mozaiğinin aynısını gerçekleştirdiler.lki kardeş sanatçımn tam on yılda yaptıkları kopya aslıyla aynı boyutlarda, yani 213 metre kare. Roma kaldınm mozaiğinin kopyası şu sıralar güneybatı îngütere'deki Stroud'da sergileniyor, ancak Woodward kardeşler mozaiğin konulabileceği boyutlarda kalıcı bir yer anyorlar. Mozaikte, Orpheus'un elinde liriyle, yabanıl hayvanlan evcilleştirdiği mitolojik öykü anlatılıyor. Roma mozaiğinin aynısını yaptılar Değisik dallarda 4 Oscar ve Cannes'da Altın Palmiye kazanan "All That Jazz"den sonra, sanatçı bir tek film daha yönetebildi. 1983'de yaptığı ve ülkemizde de gösterilen "Star 80", gerçekten yaşamış bir "yıldızcıgın", Doro(h> Stratten'in acıklı öykusünu, sonu trajediyle biten yaşamını anlatıyordu. Fosse, bir kez daha müzikal olmayan dramatik bir öykü seçmiş, bir kez daha çok iyi bildiği gösteri ve sahne dünyasının acımasız, zayıfları silindir gibi ezen amansız çarkmı perdeye getirmişti. Aşırı hızlı bir kurgunun, biraz denetimsiz bir biçimciliğin egemen olduğu film, sanıyorum Fosse'dan tam beklenen yapıt değildi, bu açıdan pek anlaşılamadı. Son yıllarda ancak Broadvvay için çalışan ve çeşitli projelere karşın yeni bir film yapamayan sanatçı ise, ne garip bir rastlantıdır ki bir oyununu, eski başansı "Sweet Charity"yi sahneye koyma çabaları sırasında bir kalp krizi geçirerek öldü. Tipkı 'All That Jazzde, bu en ünlü filminde öykusunü anlattığı müzikal yönetmeni gibi!... Geride 6'sında yalnızca aktör, 6'sında koregraf olarak çalıştığı, 5'ini ise tümüyle yonettiği bir avuç film ve sayısız Broadvvay başarısımn alkışlannı bırakarak... TARtHTE BUGÜN MLMTAZ ARJKA\ "ATOM ÇAĞ/"NASIL BAŞLADt? 19O1'DE BUGUAİ, AS/LU UMLÜ YOLU YU2YfUÜ EM OMDE GEUEM OLAC/U&~< • YSS& '£>E, &4PYO/I*T/F /aoVOP. BOMgA&D/AsiAAll VE E7*:/LE/S.ı KOÇJŞM/ILA/ZIYÜ4 NOSEL. f=/&/i£ ÖPÜLU K42,4A/MfŞ; AYAJ/ Y/L AMERt&l'YA GÖÇ ETMlŞTİ /)Bu 'DEKİ NÜK A LA/SA &477l/)A/ &ZH6Ç/, f34£ 'DE ÎLK. Z./AJOSLEME ÇEtCf&OE , 8a OLAY Turnede öğrencilerin ufku genişledi Wlimar Sinan Üniversitesi Bale Bölümü öğrencileri, Londra'da ünlü bale ve dans topluluklarının prova ve temsillerini yakından izleme olanağı buldular. Aberdeen Gençlik Fesîivali'nde temsiller veren grup, îskoçya'nın çeşitli kentlehnde de Türk balesi ve modern dans örnekleri sundu. FtLİZ ALİ ~ Mimar Sinan Üniversitesi bale bölümü, Basın Yaym ve Enformasyon Genel Müdurlüğü, MSU rektörlüğu, lngiliz Kültür Heyeti Müdürluğü ve Istanbul TürkIngilız Kültür Derneği Başkanlığı'nın katkılarıyla 19 Temmuz ve 12 Ağustos 1987 tarihleri arasında bir İngiltere ve iskoçya turnesi gerçekleştirmışti. Biz turne sonrası izlenimlerini öğrenmek için MSÜ Devlet Konservatuvarı Müdurü Prof. Özer Sezgin ve Bale Bölümü Başkanı Doçent Şebnem Aksan'la göruştük. JAPOS OĞRE!\CtLERLE BtRLİKTE Mimar Sinan Üniversitesi Bale Bölümü öğrencileri, Aberdeen Lluslararası Gençlik Festivali'nde dans ve bale gösterileri sundular. Bu arada yabancı ülkelerin genç bale sanatçılarıyla tamşma, kaynaşma olanağı buldular. Turnenin Londra bölümunde Krallık Balesi, Festival Balesi, Bolşoy Akademisi ve "Extemporary" Dans Topluluğu'nun çalışmalannı, provalannı ve temsillerini yakından ızleme olanağı bulan öğrencilerin bu topluluklann dünya çapında ünlü sanatçılarıyla yakından tanışmalannı kolay kolay ele geçmeyecek bir fırsat olarak değerlendiren Sezgin ve Aksan, öğrencilerin ufkunun bu çalışmalarla olağanustü genişlediğine de tanık olmuşlar. 28 Ağustos 1987'de Aberdeen'e geçen bale bölümü, 1987 Aberdeen Uluslararas Gençlik Festivali'nde 3 temsil, St. Andrews'da 1 temsil, Aboyn'da 1 temsil, Newton Dee'de 1 temsil olmak uzere İskoçya'da toplam 6 gala temsili ve Aberdeen kentinin değişik yerlerinde 3 ulusal dans gösterisi yaptı. Öğrencilerin, diğer 12 ülkeden gelen gruplara Turk klasik ve modern balesini sunmaları festival yetkililerince hayranlıkla karşılandı, basın, radyo ve televizyon aracılığıyla festival haberleri içersinde bütün Iskoçya'ya duyuruldu. Festival yetkililerinin beğenisi ve Kilmarnock kentinin önerisi üzerine bale grubu 10 ağustosta Glasgovv yakınındaki Kilmarnock kentinde bir temsil daha verdi. Doç. Şebnem Aksan, Doç. Dilek Evgin ve Doç. Aydın Teker'in koregrafılerini, festival düzenleyicisi Nicola Wallis, yazdığı teşekkür mektubunda şöyle değerlendiriyor: "1973'te ilk kez Abcrdeen'de başlayan festivalin dans programı, bale ve modern dansa gösterilen ilgi uzerine gitgide gelişmektedir. Bu nedenle de tslanbul'dan gelen topluluğun bu iki tekniği bir program içinde, bu kadar yüksek düzeyde gösterebilmesi büyük etki uyandırmıştır. Koregrafilerin mükemmelliği, topluluğun bu ozelliğiyle birleşerek zaten ilginç olan programı fevkalade başarılı kılmıştır. Festival yakın bir gelecekte bu grubu tekrar davet etmekten gurur duyacaktır." M.S.Ü. Bale Bölümü'nün İngiltere ve İskoçya turnesi 50 YIL ÖNCE CumhurİYet Tan gazetesi Ankara 28 (a.a.) 28 eylul 1937 tanhli "Tan" gazeıesınde çıkan Teşkilatı Esasiye kanununun tadil edıleceğme, ıhtıhabaun yenıleneceSme daır haberler ve devleı vesıkasını tahrif ederek vakı neşrtvat, memleketin umuını sıvaseıme dokunacak mahtyette bulunduğundan matbuaı kanununun 50 incı tnaddesı mucıbınce bu gazetenın 10 gun muddetle kapaıılmasmu Vekılier Heyetınce karar verilmiştır. rivayetler, hıçbır esasa islinad eımıyen haberlerdir. Baz> gazeıelerın meınleketıınizin esaslı işlerile r alakadar ivayetleri, hiçbir kontrole tabı tutmaksızm ve nıesııl ve selahiyetli nıercılerden tahkik etnıeden herhangı ıızak ve yabancı bir nıemlekette geçiyorımış gıbı ve laubali bir larzda neşretmelerı, mılletıınızın yuksek ınenfaaılerıle hiçbir vakil kabıli telif değıldır ve Turk efkarı umuınıyesinın böyle hareketlerı tasvıb etmiveceŞıne şııphe \okttır." 29 Eylül 1937 Bu ışle nıeşgııl olmak uzere teşkıl edılen ve Beledne Fen ışlerı mudıırumm riyaseımde bulunan komısyon \anndan ıtibaren faahyete geçecek tır. Bundan başka yanan Adliye bınasının bulunduğu yerın de lenuzlenerek aşağı tarafma ısabet eden kısnıın ıstınüak edılırıesı \e meydanın denıze kadar ındırılmesı kararlaşnrılmıştır. 19371987 alakadar makamların yaptığı lefsır ve tahlıle gore, bu rabirın mahsulu harman yapıp sap ve samandan laneyı ayıran çelıık harman ınakınesı "Baroz" olduğu anlaşılarak tarife bu şekılde duzeltilmıştır. Binaenaleyh çeltik makinelermden ayrı olan ve fabrikaahğa mutealhk bulunan pırınç değınnenlennden gtımrıık resmı alınacakıır. Alni(iıı\ri(la alarağı olanlar Ankara 28 fa.a.) Alıtıaıı klerıng hesabından 3İ mavıs 193? tarıhme kadar Turktvc Cıınıhurıyetı Merkez Bankasına vıırııd erı>'i$ olan lıavale bedellerınin /man\man suretile odenmesıne başlanacaSınm ve bu lauhıen sonrakı tedıvelerın ancak karşılığı bankada nıe\ıud oldııkça sııa de yapılaıağımn k ararlaştırıldığı habeı alıııııııştu. Alarahövüktr Çorııın 28 (Husıısı muhabınmızden) Ba\an Ajciın nvaselırıde. Turk ve ecnebı profesorlerden muıeşekkil heyet, bugun Alaeahoyıık ha nyaiını gornıek uzere ayrüdılar. Heveı donu)te )ozgadda ka'acakıır. Rrsmi TPUI'IJ* fsianbtıl 28 (axı.) Cıınıhur Başkanlığı Genel Sekreterlığinden tehlığ edilmışıir: "Başvekıl İsmet İnomınun mezuniyet alması uzerine IHIZI gazelelerde rivayet şeklındc çıkan ve hakıkaie uygıın olmayan şayıalar, içerde ve dışarda yanlış akıslere ıneydun verecek bir tnahiyeı almakiadır. Başvekil tsnıeı İnonıi mezuniyet almışiır ve Medıs toplandığı vakil Celal Bavann Ba$ vekalei makamına geurılmesı lakarnır ennıştiı. Şayıalar ııamı allında. Tan gazelesınin 28 eylul lurıhlı nushasında çıkan Teskılaiı Esasiye kanununun ledhılı mahıyetındeki yaztlar ve ıntihabaiın yenılenmesine aid h.miııoıınnrii' mılııruli ıın'Yiiaıı Satıa l'ekalelınin verdtği karar uzerine Yenicamıit eıralındakı bınaların nnınlak edılerek burasının açılacağını ve çuzel bu mcvdan halıne konacağını habeı \ermıştik l'iriııç tlvfiirmpnlvri haklitınla hir ktırtır Fabrıkuıılığa taalluk eden ve pırınç değırmeni adı verilı'n pınncın çellığını avıkluınak, tenıizleııiı'k. eleınek \e bevazlatmak gıbı /,s/ıv uoıcn lesısalı zmuıl mukınalarmdan adle gııınııık re\ınındcıı ııımıl olarak ıncnılckeie sokuhtuısuu isıeyenler çorıılmek ıcdir. hınlede vuzılı ı, ellık nıakınalaıı nılnıı uzerındc TELEFUN'CEN Jtkheıt.... Matanaeı vc K«rcsl<