Katalog

Cumhuriyet K e m ü s h d a Aleksandr Mihailidis olduğunu ve bır Yunan gazetesınm Paris muhabirliğını yaptığım söyleyen 1974 Kıbns darbesinin baş kişisi Sampson, ' 'Size bir şey itiraf edeyim. Nikos Sampson 'u iyitanıyorum. Türkiye'de Türkler'e dtişman bıradam olarak bılınıyor. Ancak hıç de öyle bir adam olmadığına ınanmamzı ısterim'' diyor. Nİkos Sampson'la goruşmek ıstedığımızı kendısme söyledığımızde, "Nasıl sorular sormak istediğimzı bilmem lazım" dıyor. "Hem Rum hem Türk, Kıbrıslı lıderler hakkmdaki gönişlerım, 1974'te olup bıtenlerın ıçyuzunu... Kaldı kı ıkı tarafm da suçladığı adam durumunda. Pışman mı, kullamldığına mı inanıyor, yoksa doğru bır iş yaptığı kamsmda mı gıbısınden sorular" dıyorum. "Kullamlma" sozcuğune takılıyor. SABETAY VAROL PARİS Surgunde yaşadığı Paris'te bır lokantada göruştuğumılz Nikos Sampson tum ısrarlarımıza karşın gerçek kıtnlığını açıklamaktan kaçındı Kendıru bır Yunan gazetesınm Parıs muhabın olarak tanıtan Sampson, uzun süren sohbet sırasında bıze Kıbns sorununa ılışkın göruşlerını "uçuncu şahıs" kullanarak anlattı Bu arada gerçek kışılığı hakkmda da önemlı ıpuçlan verdı 13 yıl önce adada meydana gelen tum gelışmelerın bır numaralı sorumlusu olarak gösterılen, kımılerıne göre ıse sıradan bır pıyon olan eskı gazetecı kendınden söz ederken "Sampson adanın kuzeyinin Turklerce isgaline >ol açan gelişraeler konusunda kendi yaklaşımını buyuk bır olaşılıkla hiçbir zaman açıklamavacak. V a Ja Y unanıstan'a ozgur bır ınsan olarak girdıgi takdirde açıkla>acak" şeklınde konuştu Sampson bundan başka savaşa neden olan gehşmeler yuzunden Bulent Ece\ıt ve Konstantın Karamanlıs'ı ağır şekılde suçladı 1974 yılımn darbecı gazeteclsı \e o devırde yaygın ınanca göre "albavlann adamı". yıne uçuncu şahıs kullanarak "Sarapson Turkiye'de tanındığı gibi bir Turk duşmanı degildir. Kendisıni yakından tanınm" dedı Sahıbı Cumhımytl Matbaacıbk ve Gazeıecılık Turk Anonım Şırketı adına NıKİir NMİİ 9 Genel Yavın MUdürü Hasan CcnMİ, Mılessese Muduru Emıne Uşaklifll, Yan Işlerı Mudürtl Ok«y Gomsin. 0 Habcr Merkezı Müdurü Yalçııı Bayvr, Savfa Düanı Yöneımenı AJi Aaı, # Temsılater \NKARA Y»JÇIB Dofttn. İZMİR Hikmel Ç«dnk«y», ADANA CetaJ Başiangif. laanbul Haberlen Erfcan AkyıMız, D15 Haberler Eı*un Balcı, Ekonomı Osman U«fs«>, Kültür Cttal Lster, Spor Daruşmanı Abdulkttlir Yuceimuı, Düzekme Reflk Durtaş, BJım Ejıtıın Şabin Alpm. Iş Scndıka. Şukrss Krtencı. Yun Haberlen Necdn Dogu. Dızı Vazılar Kerem Çabşkan. Errurum Mchraci GuKrkın, Burea Lnrııl Gençeih. 9 Koordınaıör Uımel Konılsao, • Malı tşler Erol Erknl, • Reklam A»e Tonın Ek Yayınlaı HuJy» Akvol • ldarc Huseyın Guıtr Işleıme Onder Çetık, Bılg) Işlem Vul tnal Basan vt Yayan. Cambartyet M»tba»cılık « GUMOIÜL TA$. Turk Ocafc Cad 39/4 14114 Isı PK 246IsUnbul Tel 512 05 05 (20 hall T d a 2ZW« F*X (1) 526 60 T2 • Bunjtor Alfcan. Zı>n Oökalp Blv lnkli»p S. No 19/4 Td 1J3 11 414^ Tde» 42344 FM. (4) 13' 82 64 • Lnnlr H Zıva Blv 1352 S. 2 3 Td 13 12 30. Tctoı 523<9 Fax (51) 13 12 30 • Inonu Oıd 119 S No 1 Kat Ttl 14<5O19"3! Teta 62155 F u ("Ml) 28 056 TAKVİM 29 EYLÜL 1987 tmsak 5 26 Güneş. 6 51 öğle 12 59 Ikındı 16.19 Akşam: 18 58 Yatsı. 20 17 Nikos Sampson Paris'te kontrol ettım, ılgısının arttığı gozlendı Ben de fırsatı eanımet bılerek "Ataturk'ten değıl, başka Mustafa Kemal'den soz edıyorduk" dıvelaf attım Tepkısı gecıkmedı "Turk musunuz?" dı ve sordu "Ben evet, eşım Fransız, dığer bavan arkadaş Turk, onunsa kocası Fransız Yasız 9 " sorusuvla sorusuna karşılık verdım "Ben Kıbnslıvım.." "Hangi tarafından?" "Başkentten.. Gazetecivim ve bır \ unan gazetesınm Paris muhabırlığini >apı>orum." "Şu rastlantı) a bakın, ben de Cumhuriyet muhabırivım. Gazetenin adını duymuşsunuzdur herhalde? V a siz hangi gazete ıçın çalışı\orsunuz?" "Apovevmaünı.." "İstanbul'da da a\nı isimde bır Kumca gazele olduğunu bılıvor muvdunuz?" "tstanbul degil, Konslantınopolis!" "Bence o kadar onemli degil. Avrıca bu ısımlerın her ıkısı Rum kokenlı.. Hatla Imparalor Konstantin Roma'dan geldığı ıçın jansı Latince.." "Ha>ır, Roma Imparatonı Konstantin Bizans'a verleştıkten sonra bu adı seçlı. Yunanca bır ad.." Kısa suren bu grekoromen peşrevden sonra laf Yunan basınıııdanaçılıvor Sadece bu arada va nındakı ba>anın kendısınden 'Nikos' dı>e soz ettığını duvuvoruz Dordumuz, aramızda bakınıvoruz, " O mu, degil mi?" dıye de Turkve konuşuvoruz Yunan basını hakkında aklım da kalanlan ılerı gerı sıralıvorum "Eleftero* Kosmos vardı. Pek adı sanı duvulmuvor." "Sahıbi geçenlerde tsveç'te oldu. Mirasçılar vurulemcdi. Bu gazetenin olen sahibı, benı çok genç >aşımda \anına alarak 'sana gazeteciligı ogretecegım' dijen kı•jidir. \po\e\matinı ıse Vunaniülan'ın lıraj jonunden ıkınci bu>uk organı." Karım <\povevmatım'mn hangi eğılımde bır gazete olduğunu oğrenmek ıstı>or Gerek Elefteros Kosmos'un gerekse Apoyevmatını'nın aşırı sağa vakın vavınlar olması. Nıkos'un aradığım kışı ol ma olasılığını daha da arttırı>or gıbı bır duşunceve kapılıvorum Nı kos Sampson'un Yunan aşırı sağı ve Albavlar Cuntasıvla geçmıştekı ılışkılerı yuzunden tabu Sessızlık Nıkos'un hıç de dıvaloğu kesme yanlısı olmadığı bellı oluvor, ama konu vokluğunda "Vunanıstan'dan Turkne'>e çok lurist gelıvorson vıllarda. \tına Turklere >ıze u>gulu>or. \nkara'dansa Vunan vatandaşlarına vize j o k " dıvorum "Turkıve'de çok casus var. (Arkası 17. Sayfada) HERKES KAYIP YAKINLARJNIARIYOR 1 milyon nufushı MedeVin kentinde, hastanelerin, kayıp yakmlannı arayanlarla dolu olduğu belirtıliyor. tlk belırlemelere gore olay sırasında 143 kisi oldu, 200 kisi de yaralandı. (Fotoğraf AP) Bedrettin Dalan Roma'da ROMA (Cumhuriyet) Yetmıs ulkeden 2000 beledıye başkamnın katıldığı Dunya Beledıyeler Bırlığı 28. Kongresı ıçın öncekı gun Roma'ya gelen Istanbul Beledıye Başkanı Bedrettin Dalan, 1 ekıme kadar Italya başkentmde kalacak. En son Tokyo 'da yapılan ve her ıkı yılda bır yapılan kongrede, "Gelışmekte olan ulkelerde yerel hukumetlerı guçlendırmek" konusunu ele alacak Çalışma Komıtesı'ne başkanlık yapacak olan Dalan, bugun Turk sefaretınde onuruna verılecek olan resepsıyonda bulunacak. Bu arada Roma Beledıye Başkanı, Hırıstıyan Demokrat Nıcola Sıgnorello ıle de özel bır goruşme yapması beklenen Dalan, bugun kongreye katılan dığer beledıye başkanlarıyla biriikte Papa'yı zıyaret edecek NtKOSSAMPSON1987Lokantasahibi, birtabak, birşişesu, tuzvekarabiberdenolufanmalzemesiyle, masamızda ufak bir numara gosteriyor. Fotoğrafmakinesiyle bu gosteriyt çeker gibiyapıp, masadakOerinfotoğrafmçekiyoruz. Nikos Sampson, oncefarkındaolmadığuıdangulumsuyor. Ikınci flas patladtğında ciddileşiyor. Üçuncusunde ise kendini objcktifin alanı dışma çekmeye çalışıyor. Kolombiyu 'da toprak kayması: 143 ölü MEDELLİN (AP) Kolom bıya'nın ıkınci bu>uk kentı Medellın'de uç gundur devam eden şıddetlı vağışlann yol açtığı toprak kayması sonucu olenlerın sayısının 143'e ulaştığı ve ölenlerden 43 tanesının çocuk olduğu bıldınhyor Başkent Bogota'nın 195 kilometre kuzevbatısında >er alan kenttekı \ilia Tina Kasabası çamur altında kaldı Kasabada 500 kışının kaybolduğu, 200 kışının de yaralandığı bıldınhyor Vledellın kentı beledıve Başkanı VNilliam Jaramillo Gomez, 3 metre çamur altına gomulen V ılla Tina kasabasında kurtarma çahşmalarının devam ettığını, olu sayısının artabıleceğını as.ık ladı Kurtarma ekıplerının de çamur altında kalma tehlıkesınde olduklan haber verılnor Kenttekı hastanelerden elde edılen bılgıye gore, felakette olen ve yaralananların çoğunluğu çocuklardan oluşuvor And dağlarındakı bır vadıde ver alan 1 milyon nufuslu Medellın kentinde hastanelerin, kavıp PORTRE NİKOS SAMPSON Sekiz gün süren devlet başkanlığı Kıbrıs'ta, 15 Temmuz 1974'de, Yunanıstan'da faşıst cuntaya bağlı subayların yönetımındekı Ulusal Muhafız Gucü Kuvvetlerı'nın Cumhurbaşkanı Başpıskopos Makarios'u devırerek ış başına getırdıklerı Nikos Sampson eskı bır EOKA tedhişçısı, devlet başlcanı olarak "saltanalı" sadece 8 gun suren Sampson, 20 Temmuz 1974'te Turkıye'nın Kıbns'a müdahalesı sonunda, 23 Temmuz'da darbeyle ele geçırdığı devlet başkanlığından istifa etmek zorunda kalmıştı 1935 yıhnda Kıbrıs'ta doğan Nikos Sampson, 1950'de henuz 15 >aşındayken EOKA tedhış örgutüne katılarak, adadakı Ingılız askerlerıne karşı savaşmaya başladı 195O'lı yıllarda çok sayıda lngıliz askerı öldürdüğu gerekçesıyle çeşıtlı çevrelerde "İngiliz kasabı" olarak tanınan Nikos Sampson, EOKA örgutunun en (Arkası 17. Sayfada) fıkrını kafamdan Garsonun getırdığı vemek lıstesını ınceleyerek eşım \e arkadaşlanmız gıbı, yemek seçme>e koyuldum Bu arada lokanta sahıbının terasta oturanlara hızmet ettığı ve >anhş \er seçtığımız aramızda konuşuldu Yemek faslı boylece surerken, havadan sudan, Tuıkı>e'de geçen son tatılden soz edıh>or du Sampson olduğuna ıhtımal verdığım kışı ıse, sandakı masada oturan bır Fıansız çıfte muşterı,ı olduğumuz lokantanın ı\ılıklerını soyle>erek, Latın mahallesındekı " k o t u " Yunan lokantalarından tarklı, gen,ek Yunan mutfağını >ansıtan bır yer olduğunu anlatmakla meşguldu Hafıf kırlaşmış saçları, masasında dıplenmek uzere olan Johnnv \\alker >ışesı ve vanında oturan genı, bavanla \e nlen tanfe de uymuyor değıldı ha nı "tçınden çıklıgı halkın ozellikleri ve bıraz da alkolun etkisijledir" dıverek vorumladığım şekılde dığer masa ıle \etinmevıp. bızlerle de sohbet aradığı her halınden bellı oluvordu Bazen Fransızca, Fransızcası vetersız kalınca Ingılızce konuşuvordu Daha sonra olup bıtenler nedenıvle Nikos Sampson olduğundan şuphem kalmayan ve ellısınde gosteren kışı, merak saıkı>le neler konuştuğumuzu dınlemeve çahşı>or, s«mpati" gulüLLiKlerı >ollu>ordu Bır kaç gunluğune de olsa, butun dun>a>a kendınden so^ ettıren kışı halıne geldıkten ,onra, venıden mevhuller arasına karışmak kolay bır şev olmasa 1 Nasıl olduğunu bı\emı\orum, bır ara masamızda Mu«tafa Kemal \gaoglu"nun adı gevtı Gozucuvla >andakı masada oturan komşumu Başkent Bogota'nın 195 kilometre kuzeybatısmdaki Medellin'in Villa Tina kasabası çamur altında kaldı. 500 kişinin kaybolduğu, 200 kişinin de yaralandığı bildiriliyor. Muğla Şenliği''ne Milli Eğitim Müdürü engeli Meaeilm OBogota OCalı KOLOMBİYA Nikos Sampson 1974. yanında bır genç kadın, sırtını duvara dayamış kışı, dıkkatımı çektı. 1974 yıhnda yayımlanan fotoğraflarından Sampson'u tanır g\bı oldum Ancak fızığıyle ılgılı belleğımdekı anılar hem çok sılıktı hem de aradan geçen yıllar başlıca ışlevlerı olan yıpratma görevlerını herkes kadar aradığımız kışı uzennde de yenne getırmış olmalıydı Ustelık daha onte verılen bılgıler, Sampson'un Kıbrıs'tan çıkma gerekçesmın gerçekten tedavı olduğu. yanı oldukça önemlı bır rahatsızlık geçırdığı şekhndeydı Aynca çokca alkol aldığı, orta vaşına rağmen karşı cınsten olanlara aşırı ılgı duymaya devam ettığı de verılen bılgıler arasına eklenmıştı "Rastlantının bu kadarı da fazla" şeklınde duşunerek sozunu ettığım kışının Sampson olduğu >akınlarını arayanlarla dolduğu haber verılıvor Toprak kaymasında uç kızını yıtıren Mar> Mosquena adlı bır Medelhn sakıru, "Once patlama>ı andıran bir ses duvduk. taş ve çamur yagmava başladı. Kızlanm kavaların arasına sıkıştı ve onları kurtarmak için hiçbir şey vapamadık" dedı Yaralılar arasında bulunan \lino Garcia da, "Dağa bır uçak duştuğunu sandım" dıyerek olaya ılk tepkısını dıle getırdı. MUĞLA (Cumhuriyet) 4 Muğla Kultur ve Sanat Şenlığı'ne, öğretmen ve oğrencılerın katılmasına ızın vermeyen Mıllı Eğıtım Gençlık ve Spor Muduru Fevzı Pışkın'e tepkı gösteren Beledıye Başkanı Erman Şahın, "Mudurun şenlıkler ıçın tavrı bır kultur duşmantığtdır" dedı Bu arada valılığın, mudur hakkında soruşturma açacağı öğrenıldt Kultur etkınlıklerı ıçerısınde, öğrenalerın folklor, öğretmenlerm ıse resım sergısı açarak yer almalanna Valı Yucel Bolgen 'ın ızın vermesıne Mıllı Eğıtım Cençlık ve Spor Muduru 'nun Karşı çıktığını belırten Erman Şahın, öğretmen ve oğrencılerın boylece sanat şenlıklerınden soyutlandığını soyledı 4. Nükleer Tıp Kongresi DtYARBAKIR (AA) 4 Turkıye Nukleer Tıp ve Bıyolojık Btlımler Kongresı, Dıcle Unıversıtesı'nde başladı. Dıcle Ümversıtesı Rektoru Prof Ibrahım Aykaç, nukleer tıp dalının, tıp ve bıyolojı alanmda kaydettığı ılerlemenın, ınsan sağlığına önemlı yararlar sağladığını sovledı İzini nasıl bulduk? Nikos Sampson'un Paris'te surgunde yaşadığım bılmeyen yoktu Yırmı vıla mahkum olduğu Lefkoşa'nın Rum kesımını \e cezaevını "tedavı gerekçesi">le terk ederek Fransa başkentıne gelen ve sıya»ı ıltıca hakkı ısteverek kalan Sampson tum taraflarca suçlanan bır kışı olmasına karşın şımdıye dek her turlu açıklamadan kaçınmış, >alnızca bır kez bır Yurtan gazetesıne demeç vermış, ancak "dise dokunur" bır şe>ler so>lememıştı Şu sıralar Kıbns dosvasını açan Yunan parlamentosu da Sampson'un şu ve>a bu \oldan bılgısıne başNurmanın >ollarını araştırıyor 1974 olaylanmn baş aktörlennden olan bu kışıvı bulup kendısıyle goruşmek, Başpıskopos Mak»rios'u devırıp bır ka«, gunlu|une de olsa, "devlet başkam" olduğu gunlerde neler olup bıttığı hakkın da vaklaşımlarını oğrenmek bıze ılgınv gorundu Bu amaçla ızını arama>a koyulduk Bır kaç aylık araştırmalardan sonra bıraz da rastlantı sonucu, nıhayet, Pans'te mudavımı olduğu sö\lenen Yunan lokantasının adresını ve lokanta sahıbıyle ahbap olduğunu oğrendık "Hedef'e ulaşmanın ıkı yolu vardı Ya adresını aldığımız lokantaya herhangı bır saatte gıdıp patrona amacımızı açık açık sovledıkten sonra bır kartvızıt bırakıp gıtmek ya da akşam jemeğıne gıderek Akdenızlı tabıatları gereğı kolayca ılışkı>e gırılen Rumlann bu ozellığını değerlendırmek Kım olursa olsun, ıkıncı yöntem kurulan bır dostluğun kotu>e kullanılması olacağından kendımıze \edı remedık Bır oncekımn ıse sonuç verme şansı yok denecek kadar azdı Arkadaşlardan bırının verdığı fıkre uyup stratejı olarak ıkısının arası bır >ontem duşunduk Hem akşam yemeğıne gıdecek hem de ujgun bır fırsatta patrona "Ben Cumhuri>et Gazetesi'nin Paris muhabiriyim. Nikos Sampson'a goruşme isteğimi ıletirsenız sevinirim" şekhnde konuşarak mesajımızı ıletmesını ısteyecektık Tıcarı faalıjetını surdurduğune gunduzden yaptığımız keşıf sonucu emın olduktan sonra bır curaa akşamı sozunu ettığımız lokantaya gıttık Arkadaşımız bır kan koca, eşım ve ben . Avlardan eylul Hava kararmış, ılık bır ruzgâr esıyor, çevredekı tum lokantalar kaldınma masa \e sandalyelerı çıkarmışlar, gelıp geçenler arasında muşten avlama çabasındalar Bır an ıçın dışanda oturmakla, salona yerleşme arasında tereddut geçırdık Çok kısa suren kararsızlığı takiben, ıçensının daha uygun olduğu fikrınde karar kıldık Salondan ıçerı adımımı atar atmaz, umhuriye umhuriyet YunanisJan'dan darbeuferi çekmesini isledi «•£"„ arbenin dünv Cumhuriyel Turkiye, darbeyi Vunan mudahalesi Türk subaylar beni etkfledi ABDLİ GENERAL PENDLATON'DAN Çok iyi eğitilmişler. Tıpkı erler gibi cesur ve atak. Malzemenin kalitesinin düşüklüğüne rağmen subaylarınızın kalitesi çok yüksek. WashingtoıTda bazı üst dü'zey yetkililer, Türkiye'nin F16 projesini beceremeyeceğini düşünuyordu. SEIA, sadece Türk Amerikan ilişkilerini düzenleyen değil, içeriye uyum ve akort işaretleri veren bir anlaşmadır. Orgeneral Torumtay, çok farklı bir subaydır. Üstün bir insandır. NA TO konularını da çok iyi bilir. UFUK GLLDEMİR WASHINGTON "Agustosun Turk Sılahlı Kuvvetleri için huzunlu bır av olduğunu ılk kez Kara kuvvetlen Komutanı General Ersin'den duvduğumda, onceleri buna bır anlam verememiştim. Fakat Turkıve'de vasadıgım sure ıçınde orduya 3035 vıl hizmet vermiş generallerin agustosta kendılennı aniden kapının onunde bulmalannın varattıgı hayal kıfıklıgının bov utlarını kavravınca, General Krsin'in ne demek istediğini daha ıvi anladım." General Pendlaton, ^sken Şura'nın alacağı kararların TVden açıklanav.ağı saatı, ışte o gunden sonra hıç kaçırmamış "Bir arkadaşım emekli oldu mu ben de kendimi emekli olmuş gibi hissederdim. Ama agustos avı avnı zamanda sevinç dolu bir aydı da. Çunku genç arkadaşlarım da iyi rutbelcrv gelirdi. Hatta akşam Turk meslektaşlarımla biriikte T\ 'nin karşısına geçer, açıklama yapılmasını bekler, tahminler yuruturduk." General Pendlaton, 12 Eylul'un en yoğun gunlerınde Turkı ve'de en yuksek rutbelı \merıkan generalı olarak gorev yaptığı ıçın, ozellıkle TurkAmerıkan Ortak Savunma Grubu'nun Turk kanadından General Oztorun ve General Torumtay ıle çok yakınlaşmıştı Onlara subay olarak toz kondurmuyordu Pekı, genel olarak Turk subayı hak 0 kında neler duşunuyordu Kafasındakı Turk subavı ımajı neydı? "Biriikte mesaı yaptıgım Turk subay larından çok etkilendigimi soyleyebılirım. Çok iyi eğitilmişler, subaylar da tıpkı erler gibi cesur ve alak. Bu zaten oteden beri bilinir, fakat benım asıl vurgulamak ıstedigım, ellenndeki malzemenin kalitesinin duşukluğune karşın asker olarak subaylarınızın kalitesinin yuksekliğı. Bunu ben herkesten daha fazla sovleyebilirim ve benim bu soyledigım daha ciddiye alınmalı. Çunku ben karargâh askerı degılim, yani hizmet suremin yarısı cephede geçti. Turkiye'deki gorev suremde ise en yuksek duzeyde subay larta çalıştım. Hepsinin ayrı ayrı ozeüikleri var, ama ornegın General Torumtay, çok farklı bir subaydır. Lstun bir insandır. TurkAmerikan Ortak Savunma Grubu'nda biriikte gorev yaptık. NATO konulannı çok (Arkaa 17. Sayfada) Pendlaton anlatıyor (2): nRKORDÜSü Atina, Kıbrıs'ta Yunan Cumhuriyeti ilân etti r <\ ıt Kmt < kıiiı>ahı |jr**ıt tüİıj» Sevim Deran öldii Kultur Serviâ Turk Sanat Muzığı sanatçısı Sevım Deran dun tstanbul'da oldu. 54 yaşında ölen Deran 'ın cenazesı bugun Teşvtkıye'de kılmacak oğle namazmm ardından Çengelkoy'de toprağa verılecek An kara Radyosu 'nda 1954 yıhnda göreve başlayan Sevım Deran, bır sure sonra muzık yaşamını tstanbul Radyosu'nda surdurmeye başladı. 1979 yıhnda kendı ısteğıvle radyodan emeklıye avnlan sanatçı, ılk muzık derslermı Melahat Pars'tan almıştı Kanun sanatçısı Erol Deran ıle evlı olan Sevım Deran ıçın dun TRT l'de bır anma programı vayımlandı Tstanbul Radyosu'nda bugun de saat 10 00'da bır anma törenı duzenlenecek \BD. müdahalemizi Önlcmck istcdl MAKARİOS16 TEMMUZDA KlBRIS'l TERK ETTİ 15 Temmuz 1974 sabahı, Yunan subaylan komutasmdaki Rum Ulusal Muhafız örgutu harekete geçti. Rum radyosundan yaptlan duyuruda, Kıbns EUen CumhuriyetTnin kurulduğu ve basına da Mkos Sampson'un geçtıği ilan edildi. Makarios ise, 16 temmuzda, İngiltere'nm koruması altında adadan ayrıldı. DARBE NASIL OLDU? Makarios'un mektubu gerginliği arttırdı Sampson, darbenin kendisi için de sürpriz olduğunu belirtiyor ve "Plana göre ben devlet başkanlığına aday gosterilen 5. kişiydim. Diğer 4 kişi mazeretleri olduğu ya da bulunmadıkları için, sırcdaki 5. kişi olarak ben seçildim" diyordu. 15 Temmuz 1974'de Yunanıstan'da cuntaya bağlı subayların yönetımındekı Kıbns Ulusal Muhafız Gucu Kuvvetlerı'nın gerçekleştırdiğı darbenin ılk somut belirtısı, 2 Temmuz 1974 tarıhinde, Kıbns Cumhurbaşkanı Baspiskopos Makarios'un, Yunanıstan Devlet Başkanı Gizikis'e yazdığı mektuptu Daha sonra basına da açıklanan bu mektupta, Makarios, dönemin Yunanıstan Devlet Başkanı Gızıkıs'den, adadakı Yunan subaylarının geri çağrılması talebınde bulunuyordu. Makarıos'la Atına cuntası arasındakı ılışkıler bu tarıhten ıtıbaren ıyıce gergınleşmeye başhyor. 9 temmuzda Atına'da Makarios'u "vatan haini" ılan eden afışlerın asılması, 11 temmuzda, Lefkoşa bölgesınde uslenmış bulunan Rum Ulusal Muhafız örgutüne bağlı zırhh kuvvetlerın alarma geçırıldığı yolundakı haberler ve 12 temmuzda EOKA örgütunün 4 lıderının Kıbrıs'ta tutuklanması gergınlıği iyıce tırmandırıyordu Bunun uzerıne, Kıbrıs'takı Yunanıstan Buyukelçısı Lagakos ve Rum Ulusal Muhafız Örgutu lıderı General Denisis, Yunanıstan hukumet yetkılılerıyle danışma göruşmelerınde bulunmak uzere Atına'ya gıttıler 15 Temmuz 1974 sabahı ıse, Yunan subaylan komutasmdaki Rum Ulusal Muhafız örgutu harekete geçtı ve Rum radyosundan yapılan duyuruda, Kıbrıs Ellen Cumhurıyetı'nın kurulduğu ve basına da Nikos Sampson'un geçtıği ılan edıldı Nikos Sampson ıse, daha sonra bır Ingılız gazetesıne verdığı demeçte, kendısının darbecılerle ılışkısı bulunmadığını ve darbenin kendısı ıçın de surpnz olduğunu belirtiyor ve "Plana gore ben devlet başkanlığına aday gosterilen 5'inci kişiyim, diger 4 kişi mazeretleri olduğu ya da bulunmadıkları için, sıradaki 5'inci kişi olarak ben seçildim" diyordu. Kıbrıs'ta meydana gelen darbe, tum dunyada buyuk tepkıye yol açarken, Kıbns Cumhurbaşkanı Başpıskopos Makanos, 16 temmuzda, tngıltere'nın koruması altında adadan aynlıvor, Malta ve Londra uzermden New York'a gıderek BM'ye sığmıyordu BM ve NATO, Kıbrıs'ta darbeyı yapan unan Muhafız Alayı subaylannın derhal adadan aynlmaları ve Makarios'un cumhurbaşkanlığına dönmesı ıçın çağrıda bulundu ve darbeyı kınadı. Kıbrıs Turk toplumu lıder Rauf Denktaş da, Bayrak radyosu aracılığıyla adadakı Turk halkına yaptığı çağrıda, olaylara karışmamalannı ıstedı Kıbns'takı darbe ardından, Turkıye hemen gırışımlerıne başladı Donemın Başbakanı Bulent Ecevit, 17 \e 18 temmuzda Londra'da, Ingılız ve ABD yetkılılerı ıle yoğun temaslar >aptı Ecevit, Londra'da göruştuğu ABD Başkanı Nixon'un özel temsılcısı Joseph Sisco'ya, Turkıye'nın barışçı bır çozum ıçın uzun sure beklemeyeceğını söyledı. Nıhayet, 20 Temmuz 1974'de Turkıye, Londra ve Zurıh Antlaşmaları ıle 1960 tarıhlı Kıbrıs Anayasası'nın ongörduğu (Ingıltere, Yunanistan ve Turkı>e'ye tanınan) garantorluk hakkını kullanarak adaya madahale ettı. 21 temmuzda Turk Ordusu adada duruma hakımdı. 22 temmuzda ateşkes sağlandı ve 23 temmuzda, Nikos Sampson ıstıfa ederek yerıne Glafkos Klerides geçtı. Bu olaylar ardından Yunanıstan'da cunta yıkıldı ve Konstantin Karamanlis surgunden Atına'ya dönerek hukumetı kurdu ve uzun yıllardan sonra Yunanıstan'da ılk kez, basın sansürsuz çıktı Ancak aradan geçen 13 yıla rağmen, Kıbrıs sorununa adıl ve kalıcı bır çozum bulunması ıçın Turkıye'nın yaptığı gırışımler, Yunanıstan ve Kıbrıs Rum yönetımının uzlaşi? tavrı yuzunden henüz bır sonuca ulaşamadı.