Katalog

ÇAĞDAŞ İSPANYOL ROMANI Dr. Yıldız Canpolat HaııboKlu YaymeviAnkara 64. Yıl; Sayı: Cu m h u r iyet Kurucusu: Yunus Nadi 175 TL. r i m ^ 29 Eylül 1 HUKUKSUZ DEMOKRASİ Av. Halit Çelenk 2. Bası: Uhan Selçuk'un Onsozuyle... 800 lira Jas Yayınları: Turkocağı Cad. 39/41 Cağcloğlulslanbul Partilerde liste kargaşas| Seçime katılacak 7parti adaylannı Yüksek Seçim Kurulu'na bildirdi ANAP Genel Başkanı Turgut Özal aday listesinde en büyük sürprizi, Barış Dernegi davası sanıklarından Nurettin Yılmaz'ı Mardin'den aday göstererek gerçekleştirdi. Özal, Mustafa Taşar'ı da Gaziantep'ten alarak Ankara adayı yaptı. Kardeşi Yusuf Özal Malatya'da liste başt. 3 bakan ile 58 milletvekiline listede yer verilmedi. Recep Ergunjle Mehmet Yazar Kayseri'den alt alta aday. Özal, eski MHP'lilerle Faruk Sükan'a şans tanımadı. R. Eeevit aday degil DSP listesi YSK'ya son anda yetiştirildi. Aday listeleri gece geç saatlerde açıklandı. Rahşan Eeevit ile Haluk Ozdalga aday olmadılar. Bülent Eeevit Zonguldak, Nuri Korkmaz Konya'dan birinci sırada aday oldular. Özal ın surprızı İnönü ağır bastı SHP'de adayların sıralamasında Inönü'nün istekleri ağır bastı. Danışma Meclisi kökenli milletvekillerinin liste başlarına yerleştirilmesi tartışmalara yol açarken Parti Meclisi'nde sendikacılar ile HP kökenliler Baykalcılara karşı oylamalarda ortak hareket ettiler. Aday listelehnde iki eksikle Parti Meclisi üyelerinin tamamı seçilecek yerlere getirildi. Baykal, Topuz, Uğur, Çevikçe gibi isimler liste başında. Örgütten liste tepkisi DYP'de Demirel Isparta'da liste başı. Lıstelerin açıklanmasından sonra örgütte '' fırtına' esmeye başladı. Özellikle eski MDP kökenli milletyekilleriyle, eski siyasilere tepki gösteren parti örgütünden istifa tehditleri geliyor. Mardin'de Musaoglu, DYP'den istifa ederken, Kars İl Başkanı, Musa Öğün'ün liste başına getirilmesi üzerine, " barajı bile aşamayız" dedi. Edibaliler aday IDP'nin Genel Başkanı Aykut Edibali İstanbul 4. bölgeden aday olurken, kardeşi Ferit Edibali de Ankara 1 nolu seçim çevresinden aday oldu. IDP'de yöneticiler liste başlanm paylaştılar. 1112. Sayfada ANAP, SHP, DYP, DSP, RP, MÇPve IDP'nin aday listeleri 7 m Sayfalarda CÜNEYT ARCAYÜREK yazıyor Perşembenin Gelişi... ANKARA Perşembenin gelişi çarşambadan bellıydı. Muhalefet genelde "beklenen" ama genelde "beğenilmeyen" listeler ortaya çıkardı. Dun sabah parti merkezleri çevreleri doğumevı koridorlarım andmyordu. Umutlular, umutsuzlar, listeye gireceğine kesin guzle bakanlar, az da olsa şansa oynayacaklar, hemen hepsi ya telefonlarla merkezde daktiloya verilen listelerdeki "esran çözmeye" çalışıyor ya da peylediği bir kaynaktan gelecek "sağlam haberi" bekliyordu. Kızılcahamam 'da kampa çekilen SHPyöneümi ılk davranan oldu. öğleden sonra liste basına verıldi, aday olan olmayan, merakını erken saatlerde giderme olanağım buldu. DYP, sabahın 06.00'sma kadar çahşmıştı. (Arkası Sa. 14, Sü. 4te) Baba*ogul Türkeşler aday I MÇP'de MHP davasında halen lyargılanması süren genel başkan \Alpaslan Türkeş Ankara 4. bölgeden milletvekili adayı olurken, oğiu Tuğrul Türkeş de tstanbul 4. bölgeden liste başı. Olaylı konsolos Bilge Erol da MÇP'nin İstanbul 1. bölge milletvekili adayı. MSP'liler egemen Re 'h Parüsi'nde liste başlarına eski MSP'nin ağır topları kondu. Necmettin Erbakan Konya 1. bölgeden liste başından, RP Genel Başkanı Ahmet Tekdal da Ağrı'dan aday gösterildi. Oğuzhan Asiltürk ve Şevket Kazan da listeye girdi. 'Düşünme, ezberle' ÜLKER GÖKTÜRK Ünıversite gençliğı, yenı bır oğretim yılının eşiğinde... Gençler, unıvershelerde bilimsel eğitimin yapılamayışından tutun da, barınma, yiyecek, ulaşım, ısınma gibı sorunların yanı sıra, okuldan atılmalardan, vizelerden, barçlardan, sınıfların kalabalıkhjından, laboratuvarların yetersızliğinden, pratik eğıtım yapamamaktan, öğretim uyesıöğrenci ilişküerınin kopukluğundan, sosyal faalıyetlerin eksiklığınden yakınıyorlar. Yasadıkları sorunlann ustesinden, örgutlenerek geleceklerine inanan gençlerin, dernek kurma çalışraalannda karşılaştıklan guçlukler ise, yaşadıklan sıkınııların en büyük kaynağını oluşturuyor. 1980 sonrasmda. ilk kez geçen yıl, "Ogrenci derneklerinin tek lip bale gelirilmesini *e rcktörierin denetimine sokulmasım" öngoren yasa tasansına karşı protesto eylemleri yapan gençler, bu öğretim yılında yarım kalan orgütlenme çalışmalarını hızla tamamlamak azmındeler. Keyfı uygulamalardan bıktıklarını öne süren ılniversite gençlığinin temsılcılerı, sorunlarını orgut Üniversiteler, öğretim yılına girerken öğrenciler dert küpü Ankara Sıkıyönetim Savcısı Nurettin Soyer açıklıyor: OĞRENCİ DERNEKLERİ YONETtCİLERÎ NE DIYOR? Nail Çavuş: Vize, harç gibi sorunlar yine gündemde. (M.Ü. B.Y.Y.O.) Turan Dolu: Bilimsel eğitimin kırıntısı yok. (l.T.Ü. Eiektnk) <m ^ Özdoğan: Dernekçi öğrencilere yaklaşmayın deniyor. Ismail Bayrak: Öğrencilerin düşünmeleri, tartışmalan istenmiyor. Unal Demir: Gençlik bu denli baskıyla karşılaşmadı. (İ.t.C. Maden Fak.) Tahsin Berk: Amaçları, gençleri politikadan uzak tutmak İsmet Yiice: Tartışma ortamı yok, ezberle, sınıfı geç. Emel Ataktürk: 12 Eylül'ün faturası bize çıkarıldı. Erol Özbolat: 12 Eylül'ün suçluları olarak görülüyoruz. tisat Fak.) Huk. Fak.) (Hacettepe Ün.) (A.C. Vet. Fak.) (Gazi Ün.) Borç krizi masada 1S1 ülkenin maliye ve ekonomi bakanlarıyla merkez bankası başkanlarımn katıldığı iMFDünya Bankası genel kurulu, 3. Dünya'nın borçlu ülkelerinin "borçları askıya alma" tehdidi ile açıldı. Borçlarını hiç ödeyemeyen ülkelerın ortaya çıkarttığı tablo, kısa vadeli borçlarını orta vadeli hale getirme çabasma destek arayan Türkiye'nin konumunu avantajlı hale getiriyor. UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON 151 ülkenin maliye ve ekonomi bakanları ile merkez bankası başkanlarının katıldığı IMF ve Dünya Bankası genel kurullarında borçları ameliyat masasına yatınlan Üçüncü Dünya Ülkeleri, sanayileşmiş ortaklarını "borçlannı askıya alma olasılıgı" konusunda sert bir bildiri ile uyardı. Gerçi bu sert çıkış, toplantıların gidişatı içinde giderek yumuşadı ve ağırlığını kaybetti, ama dünya finans çevrelerinin dikkatini "IMF ve Dunya Bankası'nın daha kapsamlı bir rol oynayacağı yeni bir borç kredi stratejisine du>ulan acil gereksinmeye" yoneltmek işlevıni yerine getirmiş oldu. Bu çıkışı yapan ülkeler içinde Turkiye yok. Ancak dunya borç kredı stratejisinde meydana gelebilecek her nuans Türkıye'yı, toplantılara katılan Türk heyetı mensuplanna gore, "derinden etkileyebilecek". Çunku. aynı çevelere gore, borç ödemede finan:>orler nezdınde iyi bir etki bırakmış olan Turki>e, kısa vadeli borçlarından bir bolumunu orta vadelıye çe\irebilmekte güçlüklerle karşılaşırken, "borcunu hiç ödeyemeyen ülkeler için çareler aranı>or olmasının yarattıgı iklim" Türkiye'nin pazarhk gucunü arttırabilecek. Nitekım Turk delegeler, dürku ikıli görüşmelen sırasında çoğu zaman şaka yollu da olsa bu karta ba^vurarak "Sizden anlayış görmek (Arkası Sa. 14. Su. l'de) IMF ve Dünya Bankası ortak toplantısında 3. Dünya'nın borçlarının geleceği konuşuluyor lenerek aşacaklan ınancındalar. Oğrencı liderlerı, gençlıği baskı altına almak ıçın, universıtelerde odacısından, öğretim uyesıne kadar, herkesin elbirliği ile hareket ettığınden yakıruyor. Çeşitli unıversitelere bağlı fakültelerin oğrencı dernek temsılcileriyle görüşmemızde, gençler, asıl sorunun bilimsel eğitimin olmayışından kaynaklar.dığı görujunde bırleştiler. Öğrenci temsilcileri, karşılaştıklan sorunlara karşı mucadelelerıni yuruıeceklennı, bunun demokrasi mucadelesı paralelınde surduruleceğinı söylediler. Oğrencı liderlerı göruşlenni şoyle dıle getirdı: lsmail Ba\rak (istanbul Uni\ersıtesi Hukuk Fakultesi Oğrencı Derneğı Temsilcıler Kurulu uyesı) İki yıldır, dernek kurmamız çeşitli yollarla engellenıyor Şu anda ıdare mahkemesındejiz. Bir >ılı aşkın suredır devam eden mahkemeden henuz bır sonuç elde edilmedı. Bız bu zorluğu aşabılmek amacıyla, yenıden dernek kurmak ıçin başvurumuzu yaptık. Bugun unıversitelerde en buyuk sorun, bilimsel eğitimin olmayışı. Harçlar, öğrenciler uzennde bu>Tik bir maddı >ıık oluşturuyor. Dı^ardan gelen öğrencilerin barınma ve yiyecek konularında çektiklen sıkıntılar ise dorukta Tum bu sorunlar, örgütlu mucadele etme zorunluluğunu geürıyor. Anayasanın bize verdiği bu hak ise, vıne gucunu anayasadan alan insanlar tarafından engelleni>or. Rektore, dernek kurmak içın ızin almaya gidıyoruz, rektör, "Bojle bir >elkim yok, siz izin almadan dernek kurabiürsiniz" dıyor. Kaymakamlığa gidiyoruz, rektorlukten ızin istiyor Hak ve özgurlüklerını kullanmak ıste>en ınsanlann, Turkıye'de karşılaştıkları baskılar, universıtelerde de yaşanıyor. Birçok kışi, geçen yıl protesto eylemlerımızden sonra, 12 Eylül öncesine donme gibi bir derdimız olduğunu öne surdü. Bunda gerçekçi ve tutarlı bir yan yok. Eğer öğrencilerin hakları ellerınden alınıyorsa, insanlann uzerine baskılar kuruluyorsa, öğrenciler çağdışı eğitım değil, bilimsel eğıtım ısüyorlarsa, bunun ıçin mucadele edeceklerdır. Bugun hıçbir unıversıtede, öğrenci kendi duşuncesıni söyleyememektedir. Derste bir konuda tartışmak ıstediğimizde, "Taıtıam oglum, yeter" diye oturtuluyoruz. Çunku, öğrencilerin düşünmeleri istenmiyor. Okulda temizlik ışleriyle ilgilenenlenn bile, bizlerın uzeriade yoğun baskısı var. Emnıyet guçlerinin baskısının yanında bu tur baskılar bizı canımızdan bezdirıyor. Erol Özbolal (Ankara Universıtesı Veteriner Fakultesi Öğrenci Derneğı Geçıcı Başkanı) Unıversitelerde, öğrenci surekli teorik derslerle, hiçbır yaratıcılığı bulunmayan bilgılerle yuklenıyor. Böyle bir eğitimin yanı sıra, surekli baskılarla kışiliksızleştırilmek isteniyor. Şimdı eğitimin amacı, ınsanları universıtelere 12 Eylül Adaleti Bugün Salı. Sah'yı Spor'a Ayırın. Cumhuriyet Spor bugün ve her salı UĞUR MUMCU Cumhuriyet 'le birlikte. Murat Bayrak nasıl kurtuldu? para kaynağı ve son yöneticilerinden olan Murat Bayrak'ın adı, 12 Eylül 'Bayrak Harekâtı' sonunda başlatılan MHP soruşturmasında yer almadı. Murat Bayrak dışındaki tüm MHP Genel Merkez Yönetim Kurulu üyeleri gözaltına alınmışlardı. Ankara Sıkıyönetim Savcısı Soyer, "MHP'ye para yardımı yapan bütün işadamlarını sorguladım, ama Emniyet'ten bize Murat Bayrak ile ilgili kayıt gelmediği için soruşturma açamadık" diyor. 9"Murat Bayrak Bilmecesi" Sıkıyönetim Komutanlığı Askeri Savcılık emanet deposundan çalınan silahlar bilmecesinden çok daha önemliydi. Bayrak, Yugoslav göçmeni bir işadamıydı. İkinci Dünya Savaşı'nda işgalci Alman orduları ile işbirliği yaptığı, bu nedenle Yugoslavya'ya girişinin yasak olduğu ilerı sürülmekteydi. "Sancak Tul Fabrikalan" sahibi Murat Bayrak, Adalet Partisi'nden Çanakkale Milletvekili olarak parlamentoya girdi. Daha sonra AP'den ayrıldı. Bahkesir ili Ayvalık ilçesi Küçükköy belediye sınırları içinde kurduğu tatil köyunde ülkucu gençIere "komando egitimi" yaptırdı. 1980 yılında Murat Bayrak, MHP Genel Merkez Yönetim Kurulu uyeliğine seçildi. "12 Eylül Bayrak Harekâtı" sonucunda MHP'nin bütun "genel merkez yönetim kurulu üyeleri" gözaltına alındı. Bir tek kişi dışında. Murat Bayrak.. Murat Bayrak'ın ne gibi bir ayrıcalığı vardı ki, bu soruşturmaların dışında tutulmaktaydı? Evet, neydi bu ayncalık? Murat Bayrak, 12 Eylül öncesinde adamlarına silahı bir albaydan sağladığını, 5 Aralık 1980 günü Hurriyet gazetesinde Ugur Diindar'a anlatmış değil miydi? O günlerde bu albayın kimliğini araştırmış ve bu albayın soyadını ideolojik tutumuna göre değiştiren bir jandarma subayı olabileceğini "Göriem" sütununda yazmıştık. Murat Bayrak, bu yazıyı 14.12.1986 günü yanıtlarken şu açıklamalarda da bulunmuştu: " Üstadım, silah veren albaya gelince.. Benim Hurriyet'te neşredilen röportajırndan askeri kanadın bir kısmı ile senelerden beri yakın temasım olduğunu okuyup da anlayabilirdiniz. Ben bunların isimlerini hepsini size bildirmeye kalksam, çalıştığınız gazetenin size tahsis edilen sütunlan yetmez. Her insanın elbette mensup olduğu milletin her tabakasındaki kimselerle teması olacaktır. Tanıdığı ahbabı ve dostu olacaktır..." Murat Bayrak'ın bu sözleri gereksiz bir böbürlenme ve yapay bir güç gösterisi midir? Bilemiyoruz. Bu konuları bilebilecek tek devlet kurumu var. O da MiUi Istihbarat Teşkilatı'dır. Komutan Recep Ergun'un 12 Eylül'den önce müsleşar yardımcılığını yaptığı MİT !.. Bizlerin ve kamuoyunun bilmesi gereken bir konu var. O da MHP'nin son merkez yönetim kurulunda uye olan Bayrak hakkında Ankara Sıkıyönetim Komutanı Recep Ergun'un niçin soruşturma emri vermediğidir. Daha doğrusu "Bayrak Harekâtı" sonunda başlayan MHP soruşturmasında Murat Bayrak adının niçin MHP yönetici listesinde yer almadığıdır. (Arkası Sa. 14, Sü. 4'te) ABD'li General Pendlaton: Türk subayları beni etkiledi Arfca sayfada 1974 Kıbrıs darbesinin başkişisi Nikos Sampson Ptais'te Sabetay VaroFun röportajı (Arkası Sa. 14, Sü. l'de) Arfca Sayfada Üniversiteler Açılırken... LJniversitelerimizin kapıları ekim ayı başında açılıyor. Yeni bir öğrenim yılının başlaması dolayısıyla basmakalıp törenlerin düzenleneceğini, alışıtagelmiş konuşmaların yapılacağını bilıyoruz. Sıradan, sıkıcı bir rutinin her yılki gibi yineleceğinden hiç kuşkumuz yok. Yıllardan beri pek değişmeyen bır alışkanlık da bizlerin, her yeni öğrenim yılının başında buna benzer satırları alt alta sıralamamızdır. Neden? Çünkü sorunlanmızı bir türiü çözemiyoruz; problemler azalacağına çoğalıyor; üniversitelerımızi çağdaş bir yörüngeye oturtacak adımları ne yazık ki atamıyoruz; yüksek öğrenim düzeni, ne öğrencileri ne de öğretim uyelerini doğru dürüst tatmın edebilıyor. (Arkası Sa. 14, Sü. l'de) HASAN CEMAL • Bonn Paris askeri ekseni: Askeri uzmaniar, Bonn 'un NA TO 'dan çıkması ya da Parıs'in NATO'ya dönmesı dışında "ortak askeri birlik" kurulması olanağı göremiyorlar. 3. Sayfada • TV'deSinema: Vietnam savaşmın Amerikan toplumundaki etkilerıni başarıyla ele alan filmlerden sayılmayan "Kahramanlar" adlı fılm oyuncuları sayesinde kendini izlettirebilir. İki Oscarlı Sally Field yine rahat bir oyun çıkarıyor. 4. Sayfada • m • Müzikale dram yerleştiren adam: Broadway'de koregrafısini üstlendıği ve sahnelediği muzikallerle ünlenen Bob Fosse daha sonra da gösteri ve sahne dunyasınm guçsıizleri silindir gibı ezen acımasız çarkını beyazperdeye getirmişti. 5. Sayfada • Muzır davalar Anayasa Mahkemesı'mn "Muzır Yasası" nın bazı maddelenni iptal eden kararımn gerekçesi, Resmi Gazete'de yayımlanmadığı için 100'ü aşkın dava sonuçlanamıyor. Muzırlıkla suçtanan eserlerin sahtpleri de beklemede 6. Sayfada • Kolomblya'da toprak kayması Başkent Bogota'nın 195 kilometre kuzeybatısındaki Medellın 'in Villa Tına kasabası çamur altında kaldı. Arka Sayfada GOZLEM UGUR MUMCU Askı... Anayasanın 84'üncü maddesi, milletvekillerinin bir partiden bir başka partiye girmelerini yasaklamak istemiş... istemiş, ama ne çare? Başbakan Özal, bal kokusu alan arılar gibı birer ikişer ANAP peteğine koşan mitletvekillerini görünce açıklama yapmıştı: 84'üncü madde askıdadır. (Arkası Sa, 17, Sü. 4'te)