Katalog

CUMHURİYET/12 HAVA DURUMU i Ganel Mudurtufr ndeı atınan Mgiye gon. yvnkntaısybm itanfen bu bOu. CM* yerler açık geçeot H*A SCAK Lfil .Önen* bır defrşMik olmjmcat ' RUZGAR Ku2qfvedo«uvManltnoıfataıv ' T ' vmt n*cek DenzMe, yikta ve poyrsdan r > »luv«<«raJe«att»21danBiMlliBl)C5« ' ' ak. Dertz mıMa. acttria kaba ıMpak oW «teu$ uattgı 10tandrtaynla bukmok. 0ENtZ SUYU SCAKUâl finte 2& Frtrfve Aramur telanderunve MeraMUt 27. Amatya Alan»j ve Gmette 2a Mannaris 24. Cepne 23. ÇanaUale 22. Ayvalık Kuşau» Sanv tın Smop Gnsn ve Hoprta 21, Ftaya tatnn ve BodnmMa 2ft Oki 1a ineMu E t * v t M a l a n i f 0 e h M K * g e ç e c a f c Rüzgar kusy w doju y*nlen)»n orta 17 danctdc Un oöknde h m aç* gececek ta*w* otcek. Orntaro *n y t f s * hara a c a M * Marma«da 2327 E s e * fHsjlr taıa* ve dogu yonlenlan orta ku«et 2430. M d t n r t i 1 2 5 3 2 tlenc» Ortatama nsp nem yude 4050 dolaynBtMCek. Gol kuçı*JlalQalı olacak. gbruş da olacık uattfr 10 km doiıyınca bukıracak. Mutttmel «man yanpmbn tatamndan Marmara so» fgunes* K* A A A A B A A A B A A A A BıtSs B A Bofc A Bufsa Cjiakkate A B DeneH A 20 EYLÜL TÛflKİYE'DE BUGÜN 34° 21° Ckyartnktr 26° 16° E*fne 3S°17° lrmaı\ 26° 11° Ertunım 18° 3°bt^ehı 25° 3 ° G a a * v 3S°18>ansun 34» V Sutnushaoe Y 24* 11° HaMdn 1° d A 28° 15° Isparta 25° 11° btanbul 24° 9 ° b m 20° 4°Kas 25° 4°Kjsbmmı B 20° S°Kapoi 25° 11° KnMarel 27° 15° Konyg 2S» 15° Kut*»a 28° 15° Mattp A 27° 14° K Maras A XT 4°Mafsn A 16°5° Mu0a A 26° TMuş B 2t°tt°NıO<>e B 20°10°0nkı A 24° 2 ° t a B 27° 15° Samsun B 26° 8°S«rt A 26°WSinop B 31°17°Sıvas B 17° 3° TamlaO A 19° 4°îabîoo B 24° erfnna>ı A 25°12°Uşak A 24° 5°V*n A 26°11°l*Bjat B 2T 4° ZonguMak B 28° 23° 30° 30° 20° 23° 25° 23° 19° 29° 26° 19° 25° 24° 21° 28° 22° 20° 25° 5° 11° 15° 19° 5" 7° 15° 13° 12° 15° 14° 2° 15° 14° 4° 15° 5° 7° 13° 1987 DÜNYA'DA BUGÜN A 34° Y 14° Y 22° A 27° A 30° Y ° Y 18° A 26" 8 18° B 26° A 27° A 43° A 28° A 27° A 33° A 33° B 22» A 28° Was!»ngtonB 22° um A 28° MUSTAFA EKMEKÇİ ANKARA NOTLARI îeytanın Karı Boşadığı îıra... Bartn Bonn Bruksel Budapeşte Ccnavre Odrte Dubayi Fnnkjun ume Hdsinkj Kahirc Kopenhag Köln O Actk BbuMlu & t f n e * Kkart £aslı Y^agmuriu SEÇtM HUKUKUMUZ VE SORUNLARI Kontenjan adayhgı Doç. Dr. HtKMET SAMt TÜRK 4. ALTI MtLLETVEKİLİ ÇIKARACAK SEÇİM ÇEVRELERİNDE BÖLME IŞLEMtNİN BİR EKSÎĞtYLE YAPILMASI Küçük partilerin seçim şansını iyice azaltmak için 10 Eylul 1987 tarih ve 3403 sayılı kanunla 6 milletvelcili çıkaracak seçim çevrelerindeki baraj oram, dolayısıyla Türkiye'deki en düşük çe\Te barajı oranı biraz daha yttkseltümijtir. Gerçekten 3403 sayılı kanunun 5. maddesiyle 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 34. çevre barajının hesaplanmasına ilişkin 2. fıkrasına eklenen bır cümle gcreğınce artık "Alü müktveklli çıkırmcak Jtçün çevrderinde bolmc işlcmi bir eksiji Qe" yapılacaktır. Ashnda bu yoldaki Uk hüküm, ilk kez 28 Mart 1986 tarih ve 3270 sayılı kanunun 33. mamddesi ile 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanunu'nun 34. maddesinde yapılan degişiklikte "kontenjan adayhgı" ile bağlanulı olarak konmuş, ancak daha sonra 23 Mayıs 1987 tarih ve 33777 sayılı kanunun 10. maddesiyle sözü geçen 34. maddeye eski biçimi verilirken kaldınlnuştı. Şimdi 3403 sayılı kanun, kontenjan adayhgı ile herhangi bir bağlantıya da gerek görmeksizin 6 milletvekili çıkaracak seçim çevrelerinde bölme isleminin bir eksiğiyle yapüacagını hukme baglamaktadır. Ne kanuna ilişkin genel gerekçede ne ilgili madde gerekçesinde niçin böyle bir hükme gerek duyulduğu açıklanmamış olmakla birlikte, amaan yukarda degindiğimiz gibi Türkiye'deki en dü$ük çevre barajı oranını biraz daha yuksettmek olduğu bellidir. Gerçekten çevre barajını gösteren basit seçim sayısı, bir seçim çevresindeki geçerli oylar toplamının o çevreden çıkacak milletvekili sayısına bölünmesiyle bulunduğu halde, 3403 sayılı kanunun koyduğu yeni hükme göre, altı miUetvekili çıkaracak seçim çevrelerinde bölme işlemi bir eksiğiyle, yani 5'le yapılacaktr. Böylece çevre barajının hesaplanması bakımından 5 milletvekili çıkaran seçim cevreleri ile 6 milletvekili çıkaran seçim çevreleri arasında fark kalmamışür. Dolayısıyla Türkiye'de artık en duşuk çevTe barajı oranı. 1/6 veya % 16.66 degil, 1/5 veya Vt 20'dir. (Tablo 1). Kısacası iktidar partisinin 1987 yılında dört buçuk ay ara ile çıkardıgı 3377 ve 3403 sayılı kanunlarla en düşük çe\Te barajı, iki asamada 1/7 veya ° g 14.28'den / 1/5 veya % 20'ye çıkanlmıstır. Bu durumda Türkiye'de çevre barajı oranlanna göre seçim çevrelerinin toplu dökümü söyledir: (Kaynak: Tablo 1, 2): TABLO3 ÇCTTC Barajı Oranlanna Gört Seçim ÇerreleTi Çevre Barajı Oranı Seçim Çevresi Sayısı •7. 50 3 1% 33.33 35 1* 25 1S % 20 4S Toptam 104 Alü mületvekiU çıkaran seçim çevreleriade ÇCTTC barajı besabına İUşkin bölme i^cminin bir ekslgiyle yapdnsauun seçim sonaçlannı nasıl elkileyeecfiııi gönnek üzere, son olarak çevre barajı dolayısıyla incetaUgimb örnej e yeniden donelim (krş. Örnek 2.1) Seçime kaülan partilerin aldıklan oyiann toplamı olao 300.000 rakamı, bu kez 6 yerine 5 ü"e böİDnecegioden çtvre barajı da 60.000 oy olacaktır. Demek ki bu seçim çevresiade bir parti veya bagımsu adayın d'Hondt usulüoc göre milletvekUligi tahsisi hesabına girebilmesi için almast gereken en az o> miktan da 50.000'den 60.000'e çık•uaHr. Bonun yol açacagı degişikllgi ömegimizdc inceleyeUm: ÖRNEK 3.1 Yokseltilmiş Çevre BarajıyU d'Hondt Sbtemi Bölen A B C D E 1 99.000(5) 75.000(2) 54.000 42.000 30.000 2 49.500(3) 37.500(4) 27.000 21.000 15.000 Göruldüğü gibbi, burada E ve D partilerinden sonra 6 milletvekili çıkaran seçim çevrelerinde çevre barajı hesabına ilişkin bölme isleminin 5'le yapılması suretiyle yukseltilmiş çevre barajını asamayan C Partisi de yanşma dışı kalmakta ve sandalye dağılımı, sadece bu yeni barajı aşan A ve B partileri arasında yapılmaktadır. 1, 3 ve 5. milletvekillikleri A partisine 2, 4 ve 6. milletvekillikleri, B partisine tahsis edilecektir. Tahsis işlemi dışında kalan topiam oy oranı, ^o 42'ye ulaşmıştır (E partisi V» 10 + D partisi "t 14 + C partisi •> 18). Partilerin kazandıkları sandalye sayılan söyledir: & ÖRNEK 3.2 Sandalye dağılımı. A B C D E topiam 33 6 Dikkat edilirse, Çevre barajı d'Hondt sistemi ile ilgili örnekte C partisine tahsis edilen bir miüetvekilligi (kr;. örnek 2.2) bu partinin yukseltilmiş çevre barajını geçememesi nedeniyle B partisine gitmiş; böylece altı milletvekili çıkaran seçim çevrelerinde bölme isleminin bir eksiğiyle yapılması altı milletvekilliğinin örneğimizde topiam oylarm °?o 58'ini almış bulunan iki büyük parti arasında paylaştınlması sonucunu doğurmuştur. Tabii bu, her zaman böyle olrnayabilir. Ama yüksdtilmiş çevre barajının küçük paniler aleyhine daha sen bir biçimde işleyeceği, hatta orta boy panileri etkileyeceğı kesindir. O kadar ki 3403 sayılı kanunla en düşük çevre barajı oranı % 20'ye yükseltildikten sonra bir partinin ülke çapında °7« 10 genel barajı aşmış bulunmasına karşın hiçbir seçim çevresinde miUetvekilliği kazanamaması, artık sadece kuramsal bir olasüık olmaktan çıkmıştır. Engelli koşunun birinci etabında basanlı bir partinin ikinci etapta elenmesi bir sürpriz sayıUnamahdır. 5. "KONTENJAN ADAYLIGI" Yukandaki açıklamalardan anlasılacagı gibi, halen Türkiye'de yürürlükte bulunan seçim sistemi, nispi temsil sistemlerinin özelligi olan adalet ilkesinden bir hayli uzaklasmış, yüksek veya yukseltilmiş çevre barajlarıyla çoğunluk sistemlerine yaklaşmış durumdadır. Üstelik önce seçim çevrelerinin henüz 7'ye kadar miUetvekili çıkarabildikleri sırada 28 Mart 1986 tarih ve 3270 sayılı kanunla getirilen, sonra bir seçim çevresinin çıkarabileceğı en çok milletvekili sayısı 6'ya indiriürken 23 Mayıs 1987 tarih ve 3377 sayılı kanunla yeniden duzenlenen "kontenjan adayhgı" ile tek adlı çoğunluk veya yaygın terimle "dar bölge" sistemi de Türkiye'deki seçim sisteminin bir parçası durumuna gelmiştir. Gerçekten önce 3270 sayıh kanunun 10., sonra 3377 Bölen I 2 3 4 A 99.000 (1) 49.500 (3) 33.000 (5) 24.750 B 75.000 (2) 37.500 (4) 25.000 18.750 C 54.000 (3) 27.000 18.000 13.500 42.000 21.000 14.000 10.500 D E 30.000 15.000 10.000 7.500 3 4 33.000(5) 24.750 25.000(6) 18.000 18.750 13.500 14.000 10.500 10.000 7.500 Buraya kadarkı açıklamalarımızdan anlasılacagı üzere, 12 Eylül 1980 döneminde hazırlanan ve bir partinin tek başına hükümet kurmasını kolaylaştırmak bakımından zaten amacı aşan bir dizı açık veya örtülü baraj getirmiş olan Türk seçim mevzuatı, son bir buçuk yıl içinde arka arkaya yapılan çeşilli değişikliklerle nispi temsil sistemlerinin ortak temel felsefesinden tam anlamıyla uzaklaştınlmış bulunmaktadır. öyle ki siyasal partilerin parlamentoda olabildiğince güçleri oranında temsilini sağlamak biç<minde özetlenebilecek nispi temsil duşUncesinden Türk seçim mevzuaunda geride kalan, artık bir bölümü zaten kontenjan adayhğı yoluyla çoğunluk partisine verilen milletvekilliklerınin hemen hemen yalnız iki büyük parti arasında paylaştınlsayılı kanunun 13. maddesiyle arka arkaya iki k « değiştirilen 22 Nisan 1983 ması hesabında kullamlacak yozlaştınlmış bir d'Hondt sistemidir. tarih ve 2820 sayılı Siyasi Partiler Kanunu'nun 38. maddesine göre, "Siyasi Gerçekten Türkiye'de yürürlükteki seçim sistemi, seçim tekniğinin olanaklan partiler sadece alü ve daha fazla milletvekili çıkaracak illerin 4, 5 ve 6 milzorlanarak; küçük, hatta orta boy partilerin oylannı budamaya yönelik eski letvekili çıkaracak seçim çevrelerinde birer kontenjan adayı gösterirler. Konveya yeni bashcalannı incelediğimiz çeşitli yöntemler benzeri gorülmemiş tenjan adayı, parti tüzugünde göstertlen diger usullerle belirienen adaylann bir biçimde bir araya toplanarak yalnız büyük partiler, özellikle iktidar parsırtlamasına dahil edilmeyerek aynca oy pbsulaianna kontenjan adayı olatisi yaranna işleyecek dunıma getirilmiştir. Böyle bir sistemin parlamentoda rak sıra numarası verilmeden yanhr." temsilcisiz bırakacağı oylann oranı büyük boyutlara ulaşabilir. Bu sistemin Bunun nedeni, kontenjan adaylannın nispi temsil sistemine göre degıl, yol açabileceği haksızhklarla ilk ciddi sınavı, önümüzdeki erken genel seçoğunluk sistemine göre seçilmeleridir. Çünkü 3270 sayılı kanunun 33. madçimdedir. Anayasa Mahkemesi'nın çeşitli kararlannda belırttiğı gibi yasa kodesiyle 2839 sayıh milletvekili seçimi kanununun 34. maddesine eklenen son yucunun ülke koşullarına uygun bir seçim sistemi oluşturması bir siyası terfıkraya göre, "Kontenjan adayı gösteıilen seçim çevrelerinde, geçerli oylacih konusu olmakla birlikte (1); ortaya konan seçim sisteminin yol açacağı nn en çogunu almış olao siyasi partinin kontenjan adayı, seçim çevresi bahaksızlıklann Türk toplumunda uzun yıllar boyunca nispi temsil sistemiyle rajını asjp aşmadıgına bakılmaksızın milletvekilligini kazanmıs olur." yerleşmiş bulunan seçim adalet i duygusunu derinden zedeleyeceğinden hiç kimsenin şüphesi olmamalıdır. Yüksek Seçim Kurulu'nun 26.6.1987 tarih ve K. 265 sayılı karanyla belirienen 104 seçim çevresi arasında kontenjan adayı gösterilecek olanların O nedenle Türkiye'de özellikle 19501960 ve 19611980 devrelerinde edinisayısı 46'dır. Böylece önümüzdeki erken genel seçimde 450 milletvekilinin Men tecrübelerin ışığında bir yandan bir partinin tek başına hükümet kurma46'sı yani *k 10.22'si, tek adlı çoğunluk, başka bir deyişle, "dar bolge" sissını kolaylaştıracak, ama öbür yandan da farklı siyasal görüşlerin parlamentemine göre; 404'ü, yani 1t 89.78'i ise, nispi temsil sistemine göre seçilecektoda temsiline, böylelikle meşru zeminlerde savunulmasına olanak verecek; tir. Başka bir açıdan bakıldığında 104 seçim çevresinin 46'sı, yani Wt 44.23'ü, iyi bir seçim sisteminin dayanması gereken yarar ve adalet ilkelerini yeni bir hem bir "dar bölge", hem nispi temsil seçim çevresidir. Tabii, nispi temsil sentez ve makul bir dcnge içinde bir araya getirecek bir seçim sistemi oluştuaçısından bu, biraz daha daraltümış, dolayısıyla küçük partiler aleyhine işrulması (2), önemini artan bir ölçüde konıyan bir temel sorundur. leme özelligi biraz daha belirginleşmiş 46 seçim çevresidir. Kontenjan adaylığının seçim sonuçlannı nasıl etkileyeceğini açıklayabil1) öraetin bk. A n t r u ı Mahkcmcsi, 1J.19M, E.1984/lJ(.lM4/2 (Resmi Cıztte, 13.19(4. S. 1I3SS. s.2014); hatta 3.4 Y< 6J.196S. E. 1968/15. K. 1968/13 ( A u y u ı mek için son olarak yukarda 6 milletvekili çıkaran seçim çevrelerinde bölMahktmeıi Karuiar Dergisi, S.6, s.167). me isleminin bir eksiğiyle yapılması açısından ele aldığımız örneğimizi ince2) Bu voldaki öncrikrimlı İçin bk. Hikmet Samı TOrk. "Nasıl Bir S*çim Sittemi?", lemeye kaldığımız yerden devam edelim (krş. örnek 3.1): ÖRNEK 4.1 Kontenjan Adayı Gdsterilen Seçim Çevrderinde YükseftUmiş Barajlı d'Hondt Sistemi Cumharlyct, 26.7,1977 • (1981), C36, S.l4, 3982; Hikmet Sami TOrk. "teol Sccln Sistemi Nasl Olmalı?", Mcydu Ocak 1983, S.61395. $JO32. Seçim yasası ile seçim çevrelerinin en çok 6 milletvekili çıkarır hale getirilmesinin ardmdan geien ikinci bir değişiklikle, alınan oylann 5'e bölünmesi ve 6. miUetvekilliğinin en çok oyu alan partinin kontenjanı olması ilkesi getirilmiştir. Bu yeni yöntemle seçim çevresi barajı yüzde 20'ye yükselirken seçim sistemi de ikili hale gelmiştir. Seçim tekniklerinin olanakları zorlanarak benzerı gorülmemiş biçimde yozlaştınlmış bir d'Hondt sistemi haline getiriien yeni seçim yasası büyük parıilen, özellikle de iktidar partisini kollayacak bir yönteme sahiptir ve küçük, hatta orta boy oartileri budamaya yöneliktir. Burada kontenjan adaylığına konu olan I miUetvekilliğini "geçerli oylann en çogunu almıs olan" A partisi kazandığı için, yukardaki örnekte d'Hondt sistemine göre elde edilen paylann büytlkten küçüğe doğru sıralanması sadece 5'e kadar sürdürülmüştür. E, D ve C panileri çevre barajını aşamadıkları için sandalye dağıtımı, yine A ve B partileri arasında yapılacak; 1, 3 ve 5. milletvekillikleri A partisine, 2 ve 4. milletvekilleri B partisine tahsis edilecektir. A Partisine tahsis edilecek milletvekilliklerine kontenjan adayhğı yoluyla kazandığı 1 miUetvekilliği de eklendiğinde partilerin kazandıkları sandalye sayılan söyledir: ÖRNEK 4.2. Sandalye Dağılımı A B C D E Topiam 42 6 Goruldügü gibi, altı milletvekili çıkaran seçim çevrelerinde bölme isleminin bir eksigiyle yapılması sonucunda B partisine gitmiş olan bir milletvekilligi (krş. Örnek 3.2), bu kez kontenjan adayhgı yoluyla A partisine geçmistir. Böylece "kontenjan adaylıgı" kurumunun siyasal partilerin yapısı içinde lider kadrosunu güçlendirici etkisi yanında seçim sistemi içindeki işlevi de belli olmaktadır: Seçim çevrelerinin daraltılması, bu arada 6 milletvekili çıkaran seçim çevrelerinde bölme isleminin 5'le yapılması sonucunda ikinci büyük partiye gitme olasılığı bulunan bir milletvekilliğini birinci büyük partinin almasını sağlamak. Kontenjan adayhğı yoluyla nispi temsil sistemi dışına çıkarılan 46 miUetvekilliği, her seçim çevresinin en güçlü partisine gideceği için; bunlann çoğunu ülke çapında en güçlü partinin kazanacağı açıktır. Dolayısıyla kontenjan adaylığına ilişkin hükUmlerle seçimlerde ülke genelinde nispi çoğunluk kazanacak partiye iktidar olma yolunda önemlı bir avantaj sağlanmıştır. Aynca bu hükümlerle Türkiye'deki seçim sistemi de, karma bir sisteme dönüsmüştür. Lutfü Doğan, geçmiş dönemde MSP'nin Erzurum Senatörü'ydü. Daha önce, Diyanet İşleri Başkanlığı da yaptı. Diyanet İşleri Başkanlığı yapan, bir başka Lutfü Doğan daha vardır, bu o değil. O, Dr. Lutfü Doğan'dır. Uzun sakalıyia, senato toplantıtannda görürdüm. Pek konuşmamız otmazdı. Ancak, MSP içinde, düşünce özgürlüğünden yana tutumunu sürdürdüğünü duyardım. Kardeşi Parıs'te imammış, çocuklan Avrupa'larda çalışırlarmış. Kendi kendini yetiştirmiş bir kişi. Zaman zaman "Cumhuriyet" okuduğu olurmuş. Bu "Ankara Notian"na Lütfü Doğan'la girişimin bir nedeni var elbette. Lütfü Doğan, Gümüşhane'nin Kelkit ilçesinin Salyazı kasabasındandır. Salyazı'nın eski adı Posus; Lütfü Doğan, MSP'nin son yönetim kurulunda olduğu için on yıl süreyle yasaklılardandı. Bu halkoylamasında yasağı kalktı. "Referandurri 'dan önce, o da arkadaşlarının isteği üzerine Salyazı kasabasına gitti, hemşerilerinin "evsf" oyu vermelerini sağlamak için. Lütfü Doğan ailesinin kasabada en az yüz oyu vardı. O, Erzurum Senatörü diye, Kelkit'ten 1977 seçimlerinde MSP'ye 4000 oy çıkmtştı. 1984 belediye seçimlerinde de, ANAP'a karşı DYP'li aday seçimleri kazanmıştı. Eh, bu durumda Salyazı'dan "evet" oyu çıkmasından doğal ne olabilirdi? Ama, öyle olmadı. Lütfü Doğan'ın köyü Salyazı'dan iki sandıkta63 "ever", 426 "hayır" oyu çıktı. Lütfü Doğan'a köylüleri şöyle demişlerdi: Efendi hazretferi, bizim btrkaç yüz oyumuzla, sen bir şey olacak değilsin. Biz ise ilçelik bekliyoruz, Gel bizi bağışla, biz 'evet' oyu verirsek, sonra bizi ilçe yapmazlar! Lütfü Doğan, hiç sesini çıkarmadı. "Bu ne ahiâksızlık? Devlet kesesinden bu ahiâksızlık nasıl yapılır?" demedi. "Demokrasl bunun neresinde?" de demedi. Lütfü Doğan'ın köyünün yanıbaşındaki Oylumdere adında, eski adı Danzu olan bir köy daha vardı; o köyün 82 oyu vardı, Lütfü Doğan'a komşu köy saygısından 76 "evet" oyu çıktı. Bunlar, Lütfü Doğan'a hatır oylanydı. ANAP iktidarının borazancılan, ilçelik, illik sözleri vererek, seçmenlerin ulusal istençlerini (iradelerini) bozuyordu. İlçe olanlara da kaymakam ne, daha gitmemişti. Seçimlerdeki oylarınıza göre, kaymakamınız gelirl deniyordu. Bir ANAP borazancısı söyte dedi: Biz, yapacaklarımızı bir gecede yapar, bir gecede bozanz! Kül de yutmuyoriardı; hizmet bekleyen seçmen kıskıvrak yakalanmıştı. ANAP yoneticilerinden Şükrü Yürür, "hayır" çıkması üzerine, Aybastı'ya teşekküre gitti. Şükrü Yürür: Gözünüz aydın, belediye başkanınız Salih Ysman geliyooor! diye mi bağırdı? Fatsa'da çıkan "Güneş" gazetesi 11 Eylük 1987 günlü sayısında Şükrü Yürür'ün "özlediğiniz belediye başkanı yakında aranıza ge/eceW//"dediğini alkıslandıöını vazdı. Mardin'de "hayır" oyları, bir tek İdit ilçesinden çıktı. Bu oylar da ileri sürüldüğüne göre, "partizanlık" sonucu alınmıştı. İdil Kaymakamı Selahattin Apasi, köylere dek gidip, "FakFukFon"dan usulsüz paralar mı aktarmıştı köylere. Bu harcamaların hesabı, yapan kim olursa olsun, birgün sorulmayacak mıydı? Sakarya'nın Kbcaeli'si ilçe oldu, kaymakamı yok, bir şeyı yoktu. O da mı seçim sonucunu beklıyordu? Taşköprü'nün SHP İlçe Saymanı Zeynel Yurtseven, Kastamonu'da yapılan partizanlığı anlatıyor. Ozetle şöyle diyor: ".. İnsan düsündükçe olayları ve kişileri daha iyi anlıyor ve değerlendlriyor. Sayın Özal'ı daha iyi tanımaya çalıştım böylece. Çok kindar ve açımasız otduğunu öğretti bu oylama bana, ANAP iktidarının.. Özal, Mecliste kabul ettiğl konuyu, halkımıza kabul ettirmemeye çalıştı. Ne kadar. ...bir kişiliği varmış adamın. Ne güzel anlaşılıyor. Benım köyümde de bir baraj yapılacaktı. En büyük zaran bizim köy görüyor tabii. Bır kilometre yukan yapılırsa zaranmız azalıyor. ANAP'hlar, bizim köye bunu işlediler. Alt yanımızda bulunan köylere de 'önümüzdeki yıl barajınızı mutlaka yapacağız' dediler ve sonuç aldılar. Yine bir bölgemiz var, Gofcceağaç diye. Bır zamanlar bucaktı, onu ellerinden aldılar. Beş bin nüfusu yok. BoyabatTaşköprü yolunun geçtiğiyerde bulunuyor. Şimdi de 'Sizi ilçe yapacağız' diye ne güzel kandırdılar. işin garip yani ne biliyor musunuz? Bu oiayın önünde koşanlar, bizim eski CHP'li, şimdiki SHP'liler. Il yönetimini yığdık bir pazar günü. Neler söyledik caydırmak ve doğruyu buldurmak için. Bir türlü bu aldatmacanın önünü alamadık. Asiında, bizlere de ne güzel şeyler söylediler bizimkiler; 'Bizi anlayın, hoşgörün...' gibi. 'Bir rüşvet getdi ayağımıza, bunu kullanmaya çalışalım!' dediler. Ancak, bu kandırmacanın geleceği ANAP için de kötü olacak gerçekten. Köylümüz ve o yöre halkı sozünü tutarsa ilerde seyreyle filmi.. Ora halkından bakkal Bekir ile bunu değerlendirdık. ANAP gerçekten büyük bir oyun oynuyor. Bu iş onlara pahalıya mai olabilir diye söyleştik Bakkal Bekir"le. 'Baraj yapacağız' lafını yalnız bizim köy dolayında değil, her yörede işlediler. Oylamadan iki hatta önce Avşar denilen bir köye çeşit çeşit makineleh yığdılar. Yine baraj yapılıyor o yöreye de. Bizim kalemiz durumunda olan köy ve çevrelerden yarıya yakın kaybımız oldu. İlimizin Küre ilçesinde de şu soru sorularak 'hayır' oyu olmaya çalışılmış: Efendim, ANAP iktidanndan memnun musunuz? Genellikle halk 'hayır' demekte. O zaman, Özal ve ANAP iktidarına 'hayır' oyu kullanacaksınız! demişler. 'Oğlunu ışe alırız!', 'Kızını tayin ettiririz!', 'Yolunuzu yaparız!', 'Kuyunuzu kazarız!' gibine varsa, söylediler. Böylece yüzde ellilere varan 'hayır' oyunu aldılar. Bakalım, erken seçim ne getirecek ülkemize ve ANAP iktidarına?" Anlaşılıyor ki ANAP iktidarının işi ivedi; bir beş yılı daha kurtarabilmek için vermeyeceği ödün, yapmayacağı şey yok. Anadolu'da söylenir bir deyim var; "Şeytanın karı boşadığı sıra" derier. Şeytan karısını boşadığı sırada böyle olurmuş. Hiçbir şeytanlığa usu ermezmiş. Başı öylesine kalaba! Bu deyim, OmerAsım Aksoy'un "Deyimler Sözlüğü"nde de yok. Kendisine anlattığımda çok güldü, duymadığını söyledi. Meclisten öylesine ivedi, başıboş karar alınmış ki 1982 Anayasası'nın 62. madesi bile gözden kaçmış. Maddede şöyle deniyor: "Bakanlar Kurulu, genel ve katma bütçe tasanlan ile ilgili bütçe tahminlerini gösteren raporu, mali yılbasından enaz75 gün önce TBMM'ne sunar..." Erken Seçim Yasası'nı çıkardıktan sonra, yılbasından geriye doğru 75 gün sayan hükümet yöneticıleri, 17 ekim tarihini buldular. Biri: Yahu, 17 ekimde Meclis var mı? Nereye verilecek bu rapor? diye sordu. 1982 Anayasası'nm düzenleyicileri, bu arada Kenan Bey, bir erken seçim olabileceğini düşünmemişler miydi? Ya ANAP'hlar? Onlar için şeytanın karı boşadığı sıra mıydı? 1982 Anayasası'nı düşünmenin sırası mıydı? Hükümet, Maliye Bakanlığı, Danıştay'a sordu, "8üfçe işini neyapalım?"drye... Danışman durumunda olan Danıştay bakalım ne yanıt verecekti?... Bülent Bey, SHP'nin oylarını istediğince bölsün, ANAP'ın durumunu kurtaramayacak gibiydi. Hoş, tüm liderler için "Şeytanın karı boşadığı sıralar"6\ şu sıralar... * • * Ruhi Su ölüm yıldönümünde, bu sabah Zincirlikuyu'da gömutu başında anılıyor. Törende ailesi, sevenleri bulunacak. öğrendiğime göre, ArifDamar, Ruhi'nin gömütü başında konuşma yapacakmış. Daha sonra, topluca Ruhi Su Körosu'ndanŞara Balıkçıoğlu''nun gömütüne gidilecekmiş. Ruhi Su için duzenlenen bu törende olmayı çok isterdim. Onu, gönlümüzde türkülerle yaşatacağız. Ingillere'de lngilizceyi ucuz öğrenme imkânını şirketimiz sağlar. Derin Limiled 158 53 42 1727 yaslannda bayanlar tngiltere'de çocuğa bak karşıhğında tngilizce öğren. 158 53 42 Seçim sistemi hakkında genel degerlendirme BİTTİ İŞYERİNİZİN FOTOKOPİ KAPASİTESİ NE OLURSA OLSUN BU TOSHIBA K IŞ GORUR Toshiba BD 4810, A3 ebadına kadar jar I keskin hatlı, tertemiz, kenardan kenara kesintisiz, mükemmel kopyalar verir... Ayn ayn 2 sayfayi kopyalamak için bir tuşa basmanız yetertidir. Düz kağıt geçiş yolu, ortadan açılabilen (Clamshell) mükemmel dizaynıyla yüksek performans sağlar. İşyerinize bir Toshiba BD 4810 alın... Fotokopi işini ustasına bırakın! L FOTOKOPİ MAKINELERİ Hacmi küçük,işi büyük bir fotokopi ustası Turkiye Genel Dıstrıbütârü ELEKTBOMAK BÜRO MAKİNELERİ SAN. VE TİC. A.Ş. Trt 133 01 0M2O3 T « n 27362 bmkn « F « 173 03 88 l * * ' « < " S<* No 5 KAVAKUOERC T * 127 « S2126 19 12 > M * ™ ^ ^ E « 1 ^ ^ N 0 8 1 ' C *^S*NCAK T« 21 «2 1» 21 24 07 OMATİK LTD ŞTt Ouv*ı* Bulyar Bırtık A(X AKı A Blak Tel 44 2SO46 117 rBABZON KAfl OF1S BUSO MAK TİC »e SAN kUr>« CU S»l T * 235O0 K