Katalog

16 TEMMUZ 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/11 TÜRKtYE'den thracat teşviklerle haziranda patladı Ekonomi Servisi thracat hazıran ayında patladı Devlet lstatıstık Enstıtüsü'nden yapılan açıklamaya göre hazıran ayında geçen yılın aynı ayına göre Türkıye'nın ıhracatı yüzde 52.2 artarak 479 mılyon dolardan 729 mılyon dolara yükseldı Böylece, Türkıye'nın bu yılın ılk altı ayında dış tıcaret açığı yıne gecen yılın eş dönemıne göre yuzde 12 6 gerıleyerek 1 mılyar 64( mılyon dolar olarak gerçekleştı tlk altı aylık ıhracata bakıldığında ıse, bu yılın ılk altı ayında ihracatm geçen yılın ılk altı ayına göre yüzde 18.8 arttığı görülüyor Geçen yılın ılk altı ayında 3 mılyar 638 mılyon dolarlık ıhracat yapüırken, bu yıl thracat altı ayda 4 mılyar 236 mılyon dolara çıktı. Rakamlarla Turkıye nin dıs ticareli (Milyon S) 1987 1M6 479 729 522 fcncat(6ıyt*) 3566 4236 18,8 I t a t t pmiNa} 833 964 18 HhaM(fıytt) 8 5 451 5882 WQ Sorat apfr 0aatkM) 354 255 28 ftf dorat açtfı (( a**) 1885 1646 12 6 OECD'den Türkiye'ye uyarı itibarınız sarsılabilir' ların değer yıtırmesı, ış gucu bınm malıyetlennın duşmesı, para arzındakı artış hızının >avaşlaması ve lyı bır tanm mahsulu efde edılrnesıne bağlanıyor OECD, petrol fiyatlanndakı duşuşun ıthalat faturasında 1 5 mılyar dolarlık bır tasarruf yarattığını ıfade ettıkten sonra, ba zı Ortadofu ulkelenne yapılan ıbracatın azalması nedenıyle bu tasarrufun beklenenı vermedığını be lırtıyor Rapor, "sonuçta dış açık 1.5 milyar dolan buldu Bu açık, dış borçlarla kapatıldı. Dış açığın buyume egılunınde olması ıç taJeple dış talep arasındakı farkın buyumesinın sonucudur" tarzında bır yargıya vanyor OECD Turkıye kıtapçğı, 1980 yılından ıtıbaren alınan onlemlen onaylamakla bırhkte, 1986 sonrası bırçok sahada bu onlemlerın ye tersız kaldığına ışaret etmekten gen durmuyor Örneğın ıhracatçılara sağlanan vergı kolayhklan 1984 yılında azaJtıldığı zaman ıhracat ar tışının yavaşladığı OECD uzmanlarırun gözunden kaçmıyor Bu gelışmeyı durdurmak ıçın 1986 yılıuda yeniden getınlen vergı kolayhklan sıstemı eleştınlerek, "Bu kolaylıklar, tutarlı bır duzeltme stratejislnın >enni alamaz Boyle bir stralejı, ıç talebın ustalıklı bır bıçimde kontrol altına alınması ve dovız kuriannın •>• bır şekılde vonlendırilmesı polıtıkalannın sonucu olmalıdır. Aynı şekılde daha klasık ıhracaf teşvık biçimlerıne başvurulmalıdır. Bu, ıhracat kredilerınde devleı garantısının guçlendınlmesı ve ıhracatı teşvik konusunda karau hızmetının arttınlması ıle mumkundur" denıyor OECD yerel yonetımlere daha fazla özerklık tanınması sonucu tek merkezden kontrol olanağı zayıflayan kamu yatınmlannın buyuk artış gosterdığıne de ışaret edıyor ve bu olgunun dış borçlanma mekanızmasını hızlandırdığını belırtıyor Devletçe alınan bu konudakı son önleyıcı onlemlere rağmen başlanan yatmmların durdurulması daha da pahalıya mal olacağından bu onlemlerın yetersız kalabıleceğı de söylenıyor Genel olarak yatınmlardakı hızlı artışa karşılık, ımalat sanayunde kı ruspı yatırım duşukluğunun de ıhracat ımkânlarını arttırma ıhtı yacı göz önüne alındığında, endı şe vencı dığer bır gelışme olduğu belırtılıyor Imalat sanayıındekı bu nıspı yatırım duşukluğunun kamu borçlanmaları ıle ıhşkılı olduğu, bütun bu nedenlerden dolayı kamu sektoru yatırımlarmda daha tıtız davranılması gerektığı ıfade edılıvor Ekonomık Kalkınma ve tşbırlığı Orgutu, KDV uygulamasının getınlmesı ıle vergı toplama olanaklannın arttığını behrterek, özel fonlann kamu yatırımlarmda verımlılığı yükselttığını söyluyor Özetle OECD, duzeyı yuksek kalmakla bırhkte enflasyonun bır mıktar gerıledığını, gayrı safi mıllı hasıla ve yenı ış sahası yaratılmasında artış olmasını olumlu gehşmeler olarak sayıyor Buna karşılık carı ışlem dengesının bozulması, ıç talepte aşırı bır artışın ışaretı kabul edılıyor ve bunun tum olumlu gehşmelen boşa çıkartan bır olguya dönuşebıleceğı endışesı dıle getırılıyor ŞÜKRAN KETENCt ISCENEV EVREMNDEN Özal'ın Öfkesi Geçen cumartesı günü televızyonda, pazar günü gazetelerde yayımlanan Başbakan Özal'ın ağzınoan çıkan, öfke, tehdıt dolu sfizcükter şöyle sıralanıp gıdıyordu 'Şu güne kadar (geçen pazar günü) ısteklenmızı kabul etmezsenız bu tasıs kapanır dedım Sendıka ağalan kandılenne verdığımız sure doluyor haberien olstn Zarar eden oradakı ışçıler ıle sendıkacılar otur ' Başbakan özal öfkesım yatıştıramamış olmalı kı ıkı gün sonra Tercüman gazetesınde yayımlanan demecınde, "Gnsv ertelemem herttes ışını bılsın" dıyor sözü sırada bekleyen demıryolcuların gre\ ne getırerek şöyle devam edıyordu Demıryolu grevı hıçbır şey Ifade otmez Grev tehdıdı ıle bızı kolay kolay korkutamazlar Otobüsler sırada beklh yor" Sendıkal özgürluklen, grm hakkını budayan bugunku anayasal ve yasal düzenın oluşumunda çok büyük katkıları olan eskı MESS Başkanı, Başbakan özal, yasal bır grevın nasıl kalkacağını bır ışyerının nasıl kapatılabılecegını herkesten lyı bılır En san sendtkacı en büyük sendıka ağası bıle toplusözleşme masasına oturup anlaşmaya varmadan baştamış olan bır grevı kakjıramaz Hete de kamuoyunun gozlen olay üzerınde, çalışan ışçı saytsı 6 bınden fazlaysa Sendıka, toplusozleşme uyuşmazlığında s&dece ışkolunun ortalama ücret düzeyını, ışçı nın sosyal hakiarı da dahıl ayda elıne geçen ortalama ücreiın 100 bın lıraya ulaşmasını ıstedığını ılan ettıkten sonra grevı başlatmışsa Başbakan özal bır ışyennde grev ya da lokavt uygulaması devam ederken ısyerıntn kapatılamayacağını da bılır Grev devam ederken ışyerının kapatılacağı tehdıdımn anlamı sendıka ısteklennın hıç kabul edılmemesı grevın uzun sürmesı olabilır Seydışehır'de sendıka ısteMen olduğu gıbı kabul edılmış olsa, bunun ışverene soz konusu bır KİT olduğuna gore deviete ek malıyetı 7 mılyar lıra olacaktı Oysa grev nedenı ıle 4 gün öncesıne kadar devredışı kalan elektrolız cıhaziannın yol açtığı zarar 9 mıryarı aşmıstır Işçıler ve sendıka greve zortanmakla devletın 100 mılyartık bır zarara sokuiduğu hesaplanmakiadır Alümınyum ıhracatçısı ülketenn şırketlen, Türkiye'ye alümınyum ıthalı ıçın gırışımlennı başlatmışiar tatlı kârtar ıçın kollan çoktan sıvamışlardır Bazı yabancı şırketler yetkililen aracı olmalarını ıstedıklen Turk şırketlen ne, *sız ortsJdtğı kabul edin, hukumettBn ıthal onını almak tşı bizderf dıyetMlmemn rahatltğı ıçındeter Karayoluna göre ucuzluğu venmlılığı artık herkesın bıldığı tartışılmaz bır gerçek olan demıryolu taşımacılıgı, Mustafa Kemal dönemı sonrası gelıştınlmemıştır Yoksul kaynaklann kıt otdugu ülkemızde, çok pahalı olan karayolu taşımacılığına öncelık veren sıyası ıktıdariann ü\ke çıkarlan yenne başkalannın çıkarlannı oözettıklen yeğledıklen apaçıktır Başbakan özal ın demıryolu ışçilen ve sendıka yonencılennı tehdıt eden sözien de bu türden bır tercının yansımasıdır Bugün 1520 yıllık bır demıryolu ışçısının ortalama sosyal haklar dahıl elıne geçen net ücret 6570 bın lıra crvanndadır Nrtelık olarak çok uysal hak arama alışkanlığı olmayan olarak bılınen ışçı bu tehdıt ve ağır yaşam koşulları karşısında tepkısını göstermeye başlamıştır Grev başlamadan ışyerlennde yaygın yemek boykotlan, iş yavaşlatma eylemlen gelışmıştır Tren ıstasyonlarında, rotarlarla ılgılı süreklı "teknık anzet anonsları yapılır, halk aksayan seferienn sıkırrtısını çekerken, ışçıler başlarına polıs dıkılerek çalışmaya zorlanmaktadır Türk Metal Başkanı Mustafa Ozbek, Başbakan özal'ın tehdıdını grev kırıcı olarak nıtelerken boyle sözlerı ancak çıftlık agalarının edebıleceğını vurgulamış "Sendıka ağalığı bıze değıl bu sorumsuzca lafı eden Sayın özal'a yakışır" demıştır Dıkkatınızı çekenz, Başbakan Özal'ın son gunlerde böylesıne ağır karşılıklı suçlamalarta karşısına aldığı Turk Metal ve Demıryolu işçılen sendıkalarının yonetımlennde Türkiş ıçındekı sol değıl sağ muhalefet vardır Geçmışte sıyası ıktıdara yakınlıkları ve eylemcı sendıkacılığa karşı olmalan ,le tanınırlar Sendıkal yaşamda son aylarda gercekten beklenmedık sayılabılecek onemlı gelışmeler olmaktadır Anayasa ve yasalardakı çok ağır kısrtlamalara güçlü, etkılı grevlenn gerçekleştırılmesının hemen hemen olanaksız kabul edılrnesıne karşın, onemlı grevier yaşanmaktadır önce Turklş ıçınctekı sol muhaletet sendıkaların "6u yasalara rağmen bir şeyier yapümalı, grev hakkı kullanılmalıdır' sloganı ıle başlattıklan grevter zıncınnde, grevlenn başarısız kılınması ıçın her yol denenmıştır Bağımsız Otomobıliş, Laspetkımiş, Türklş'e bağlı Agaçiş, Krıstallş Petrollş, Derıiş grev uygulamalarındakı zoriuklar yasalann nasıl grev hakkını kullanılamaz hale getırdığının kanrtlan, yılgınlığı getıreceğıne, daha öncekı 3 yılın yıtgınlığıru silıp götürmüştür Sendıkacılığımız yıllardır hak kaybetmenin, işçinin çalışma ve yaşam koşullanna gen adımlar ablmasınm sonucu olarak 'korkunun ecefe faydaisı olmadığı' gerçegıne douru yol almaya başlamış gıbıdır Geçmış geleneğınde yen olmayan, Ozal ıktıdarının hıç de hoşuna gıtmeyen bazı kötü alışkanlıklar kazanmaya başlamıştır örneğın sol muhalefettekı Petroliş'ın grevlerını desteklemek üzere Türkiş mıtıng düzenlemış buna sağ muhalefet de katılmıştır Bağımstz sendıkalar, sağsolorta gruplar, ayrım yapmadan grevcılerie dayanışma ıçıne gırmışlerdır ilk kez devam eden Derıiş grevlen ömeğınde yaşandığı gıbı, başka ışkolları ve sendıkalardan grevdekı ışçılere erzak, yıyecek yardımları sfklaşmıştır Yasal duzenleme sendıkalararası her tür dayanışmayı, para yardımını yasaklamışken, ışçıden ışçıye dogrudan yardım gıbı çok zor bır yörrternle yasa ıle yapılmak ıstenenın tersıne bır gelışme yaşanmaktadır Yasalar sendıkalara sıyasetı en ağır bıçımde yasaklarken, geçtnışın ' paıtlerüstü potitika' havansı Türklş, adını koymadan bu yotdan çoktan dönmüştür Sendıkal ışlev yapabılme doğrultusunda, 'Bylemlen", en son referandumda "evet" kampanyası ıle, özal ıktıdarının karşısında bır kımlıkle, kamuoyunun önüne çıkmıştır Anayasal ve yasal ağır hak kısıtlamaları ıle ellerı kollan bağlı daha önemlısı 12 Eylül sayesınde yılgınlığa düşmüş ışçı sınrfı ve sendıkacılara alışmış ıktıdar, bu degışımlerden hıç hoşnut değıl Uysallığa, boyun eğmeye ışçılen, sendıkalan sorun görmemeye alışmış Başbakan Oza.'ın öfkesi çok doğal Tavız verme yenne saldırgan bır polıtıka ıle sendıkacıları, ışçılen yeniden yılgmlığa suskunluğa gommeye çabalıyor Başarılı olaibılecek mı? Bırhkte ızleyeceğız OECD'NİN ELEŞTÎRİ VE ONERÎLERİ j lç talep 1986'dakı temposu ıle artmaya devam edemez. 2Dövtz rezervlen çok yuksek değil. 3Vergı kolayhklan, tutarlı bır duzenleme stratejısımn yerını alamaz. 4lç talep kontrol altına alınmah 5Dövız kurları tyı bır şekılde yönlendirilmeh. 6Kamu yatmmları dış borçlanmayı arttınyor. SABETAY VAROL PARİS Ekonomık Kalkınma \e Işbırhğı Orgutu OECD, "Turkıye'nın son 45 yıkhr duzelen dış ıtıban yenıden sarsılabılır" ıhtarın da bulunuvor OECD'mn yılda bır kez yayımladığı "Turkıye" kıtapçığında, "İhracat arttşındaki duşmeden kavnaklanan cari ışlemler açığı azalacagına artmaya devam ederse, Turkı\e uluslararası platıda son 45 > ıldır elde ettığı ıtıban yeniden yitırebılır" denıyor Türkıye'nın 1986 yıhndakı ekonomık durumunun her yönuyle gözden geçırıldığı ve 1987 yılı ıçın öngörulenn yer aldığı kıtapçık, "1987 yıhnda ıç talebın 1986'dakı temposu ile artmaya devam elmesı soz konusu olamaz, çunkn Türkıye'nın dovız rezervlen çok yuksek değıl ve dış borç amortısmanı ıhracat gelırlennın onemlı bır bolumunu emmeve başladı" şeklınde bır değerlendırmede bulunuyor OECD Turkıye raporunda 1986 yılı ıçın enflasyonun yuzde 30 cıvarında olduğu behrtıhyor Yuzde 8'lık buyume hızı yanında bu enflasyon oramnın onemlı bır yavaşIama ışaretı olduğu vurgulanmakla bırhkte bu rakamın yıne de yuksek olduğu kavdedılıyor Enflasyon hızındakı azalma, petrol ve temel madde fîyatlanndakı düşme ıle do ÂT, tekstil kotamızı arttırmadı BRÜKSEL (a.a.) Türk lhracatçı Bırlıklen yetkılılerıyle Avrupa Topluluğu (AT) komısyonu temsılcılerı arasında Brüksel'de yapılan kota arttırım görüşmelerınde Türkıye ıstedığı artınmı elde edemedı Buna karşılık, fıyatların eyltile kadar sabıt kalması ve Türkıye'nin pazar kaybına uğramaması sağlandı. OECD: Ucreüeriniz enflasyonun cdtında PARİS OECD Türkıye kıtapçıgı Türk ekonomi nnın durumu ı!e ılgıh çeşıtlı bılgı ve araştırmalan kapîıyor Bu arasurmalar arasında. "Lcret. tşsziik vr toflasyoa anMmtakı uçlu üişki" ve "Oru radede ıbraca( soBBfian" konulu ıkı analız dıkkatı çek^or Bu anahzlenn bınncısınde ucret ve ıssıziıgın ırnflas ycn uzenndekı etkısı ınceienıvor Teonk arastırtnalardan sonra şu sonuçlara vanldıgı söylenebılır 1 Dıger OECD ülkelennden farklı olarak Türkıye*de ucretler enflasyonun önünden değıl gensınden gıdıyor 2 tssızlik büyuk öiçüde azalsa btle. bu, enflasvonu hıztandıncı bır faktör olmaktan henüz çok uzaktadır 3 SürdOrülcn pohukayla, nısbeten yültsek ışsızlığe regmen, enflasyonun onadan kalkmamış olması, TOrkıye'de büyük bır olasıhkla alıına ınılmesı çok guç bır enflasyon tabanı olduğunu gösıtnyor OECD'ye göre sıkı bır bütçe ve para polıtıkası ıle snflasyon oranuun bır mıkuu daha düşurülmesı müm kün göztiküyorsa da bövtesı bır pohtıka Oretun kayb; konusunda ve ışsızhk oranında pahalıya mal olabilır AJlına ınılmesı güç btr enflasyon tabanının \arhgi Türk îkonomısımn yapısal karakterıs'ıklertne baglı sayılıvor Bunlar rekabet eksıklığı, aşırı kısıtlamalar ve u a n uyguUıaaiara baglı katılıklar şeklınde sıralanıyor Bunlan flnlemek ıçın geieneksei s,kı para ve sıkı büt ^ polıtıkası yanında pazar saydamlığı ve fiyat meka ruzmalannı düzelımey, amaçlayan yapısal duzenleme ler önenlıyor Dış dengenın önumuzdekı dönem ıçın buyük bır belırsızbk önüsü ıle kaplı olduğunun ıfade edıldıgı "Kısa Vadelı öngöruler" bulümünde ıse uzetle şu yargılara vanlıyor "lç taleptekı azalma ıle btrlıkte ıthalatta azal ma olması gerekıyor Ancak bu dUşuşün umulamn al 'mda kaJacagı sanıiıyor thracaı ıse 1987 yılı ıçınde paaı sıkısmasına ugravabüecek Ancak yıl sonuna doğnı beliı bır düzeime beklenebılecek" Bu bölum 1987 ve 1988 vıüarında carı odemeier dengesı açıjının daha da büyumesımn şaşırtıcı olma\acağı behrtılerek sona envor I îndirimli satışlar başladı İSTANBUL (a.a.) Gıyım sanayunde, yaz ortasında kış telaşı başladı Fırmalar, yaz ürünlerını, ındırımlı satışlarda elden çıkarmaya çalışırken, bır yandan da kış sıparışlennı vermeye başladılar Uzun süren kış mevsımınden sonra, yaz sıcaklığı daha henüz hıssedılırken, mağazalar ındırımlı satışlan başlattüar. Osmanbey, Beyoğlu, Kadıköy ve Mahmutpaşa gıbı her keseye hıtap eden satış merkezlenndekı mağazalann çoğunda "özel mdmm"pankartlarına rastlamak mümkün. ABD'nin dış ticaret açığı arttı DUNYAdan Chase Manhattanhn rekor zararı Ekonomi Servisi ABD'nın 3 buyuk bankası Chase Manhattan, yılın ıkıncı çeyreğmde 1 4 mılyar dolar zarar ettığını açıklarken. bu rakamın banka tanhının en büyuk 3 aylık dönem zararı olduğu behrtıhyor Mayıs ayında Chase Manhattan 'ın olası gerı dönmeyen kredıler ıçın rezervlerını 1 6 mıiyar dolar arttırmasınm, 1987'nın ıkıncı çeyreğındekı rekor zararın ana nedenı olduğu behrtıhyor Bazı uzmanlar, Chase Manhattan 'ın uzun vadedekı gelırlerının ABD ekonomısındekı durgunluk nedenıyle azalabıleceğmı belırtıyorlar 12S000 «0OC 7000 taoo nsoo ittoo »soo 77500 2S5OC 19000 «000 40000 23SO0 2060 ızm soc Î150 «60 1360 5100 1J7S 1200 1«00 BOO aooo 77500 29503 20000 M000 42000 235O0 !150 1Z7O3 3000 2150 4850 1360 5100 137B 1200 153O0 B90C 21000 10200 23600 2150 12700 3000 2i 50 4960 1360 5100 1375 200 14900 «900 20000 10200 5000 22000 21000 «00 54» 23600 1«60 24500 «80 2225 23DO0 H7S S125 3700 12SO0 15800 MS0 57000 2375 « 24S00 725 25600 •825 2325 22000 2375 5125 3703 «00 12500 18700 4100 7*0 T İMB Z36O0 1725 25500 1GS 2325 22000 2375 5125 3700 4600 7150 12500 15000 4100 DÖVlZ KURLARI Serbesi pıyasada dolar 861 mark 461 Dovızin Cınsı 1 ABD Dolan 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şılını 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fın Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollarvcla Flonnı 1 Isveç Kronu 1 isvıçre Frangı 100 ttalyan Lıretı 100 Japon Yenı 1 Kuveyt Dınan 1 Sterlın 1 S Arabıstan Rryalı Dövu Alış 862 50 612 03 67 07 470 90 22 73 124 23 194 37 141 46 418 38 135 03 567 06 65 09 579 05 3036 44 1406 05 229 97 Ddvız Sattş 866 81 615 09 67 41 473 25 22 84 124 85 195 34 142 17 420 47 135 71 569 90 65 42 58195 305162 141308 231 12 Efektıf Efektıf Alış Satış 862 50 875 44 62121 599 79 67 07 68 06 477 96 470 90 22 28 23 07 126 09 124 23 197 29 190 48 141 46 143 58 424 66 418 38 137 06 135 03 575 57 567 06 6607 63 79 567 47 587 74 2975 71 308199 1406 05 1427 14 225 37 233 42 Ekonomi Servisi Borsalarda uzun suredır beklenen ABD'nm ma yıs ayı tıcaret açığı rakanıı olumsuz çıkınca, dolar değer kaybettı, altın fi>atlan tırmanma>a başladı ABD Tıcaret Bakanlığı mart ve ru san aylannda genleyen dış tıcaret açı ğınm mayıs ayında artış göstererek 14 4 mılyar dolara çıktığım açıkla dı Bunun uzenne dolar ıç ve dış bor salarda değer kaybederken, altın fiyatlan hızla yükseldı Londra'da dun sabah 1 8485 mark pantesınden ış lem gören dolar olumsuz dış tıcareı açığı rakammın açıklanması uzenne yaklaşık 2 fenık değer kaybederek 1 8275 marka kadar duştu Tokyo' da dun sabah 151 23 yenden kapa nan dolar, Londra'da 148 50 yen pa rıtesıne duştu Dolar son gunlerde ABD'nm mayıs ayı dış tıcaret açığı nın azalacağı beklentısıyle değer kazanıyordu Dış borsalardakı harekedıbk ıç pı vasaya da yansıdı Oncekı gun ser best pıvasa olarak bılınen Tahtakale'de 884 lıradan muşten bulan do lar dun 881 üraya düştu Mark ıse I lıra değer kazanarak 481 hraya çıktı 24 ayar külçe altın 13 bın lıradan, 13 bın 70 hraya çıkarken, Cumhunyet Altını 500 lıra değer kazanarak 89 bın 500 lıradan satıldı Dolar düştü altın Urmamşta Yazarkasada vergi kaçağı kasaların, kealen fişe fırma adıBazı fırmalar, bellı bır lımıtın ustündekı cıroları nedenıyle kullanmak zonında oldukları yazarkasayı, malı nı, adresını, bağh bulunduğu veraçıdan hıçbır değerı olmayan satış fışı kesmeye ayarhyorlar. gı daıresı ıle vergı numarasını Vergi kaçırmak isteyen biryolunu buluyor MEHMET YAP1CI ADANA Bazı fırmaların, mal satışlarında alıcılardan tah sıl ettıklerı yuzde 12'hk KDV>ı malıyeden kaçırmak ıçın, yazar kasalarını malı açıdan hıçbır de ğer taşımayan fişler kesmeye gore ayarladıkları saptandı. Katma Değer Vergısının uygulanmasından sonra, geçen yıl bellı bır hmıtte cırosu olan tıcarethanelerce kullanımları zorunlu kıhnan elektronık yazar ITRINDEN raköy altgeçınen geçerken, gözlerınızın herhangı bır mağazaya, özellıkle de kasetplak satışı ya pan mağazalann vıtrınıne takılmaması çok zor Bu mağazalar, zaman zaman muzık setının sesını bıraz yukselterek de mağaza önünden geçenlenn ılgısını çekmeyı başanyor Mağazalardakı kaset ve plak flyatları her geçen gun artıyor Muzık setı kullanımının yaygınlaşmasıyla, talebı sureklı artan ve eskıden plak fiyatlanndan bır haylı ucuz olan kasetienn fiyatı gıderek plak fiyatlanna yetışıyor TEZ<GAHTAN kaydetmeyecek şekılde programlandıkları göruluyor Kımı kasalardan çıkan fİşlerın uzenne "geçersizdır" bıçımınde bır kayıt duşulduğu dıkkatı çekerken, yetkılıler gerek fırma ıle ılgılı bılgılerı taşımayan ve gerekse "geçersiidir" ya da benzerı ıfadeler yazılı fişlenn vergı ıadesmde kullanılamayacağını bıldırdı^ KASET, PLAĞA YAKLAŞTI Ka KAMKDY Dota kaset 2200 Hatt 3500 Bos kaset (60 M . ) 1000 8os kaset (46 dak.) 1500 Teyp teaizleıııe kasedl 3500 Ptak tenriıliMM bed 800 Ptkap td»BSi 8800 Pftap kafası 27500 MMkjmn kntaklığı 2500 V M M kasedi 3500 Kasetfik 2500 Araba teyM akotsyzeri .. 110000 Grenada Masik ^ t w 70000 MandoAn 10000 a .. 8000 ! W .„ 40000 h mt 5000 Aftgeçitte fiyatiar (TL) Yetkililen Amaç vergi kaçırmak Adana Defterdarhğı'ndan bır yetkılı, yetküı kışılerce programlanıp muhurlendıkten sonra kullanılmaya başlanan yazarkasaların, sonradan geçersız fiş kesmelen ıçın ne gıbı bır ışlemden geçırıldıklerının araştırıldığını behrterek şoyle dedı "Elde edilen fişlere bakıldığında olayın vergı kaçırmaya vonelik olduğu anlaşıhvor Ancak uzmanların programlavarak muhurlediklen bu elektronık yazar kasaların, program dışı bılgiler ıçeren fişler kesmeleri ilgınçtir. Tespıt ettıklerimız hakkında cezai işlem uyguluyoruz." 3 yıl vadelı 6ayda bır faız odemelı KONUK YAZAR PROF. DR. CEVAT SARIKAMIŞ Istanbul Menkul Kıymetler Borsası'nın çalışmaya başladığı gunden bugune pay senedi, çeşıtlı yatınm seçeneklen arasında en kârlı olma durumuna gırmıştır Oldukça yoğun tanıtma faalıyetınden destek goren IMKB, bırıncı pazarda yatırımcı yatınmlannın en tyı değerleneceğı duşüncesıne sahıp olmuş ve bu duşunce pay senedıne olan talebı kamçılamışür Gerçekte de gayn menkul fıyatlarının kuçuk tasarruflann onsya akışını önleyecek kadar yuksek olması ve dığer yatırım alanlannın bu denlı kârlı olmaması, Menkul Kıymetler Borsası'nı lyı bır yatırım pazan halıne getırmış bulunmaktadır Bu talep artışına karşın pay senedi arzı hızlı bır artış gosterememıştır IMKB bınncı pazannda, 40 kusur fırmanın pay senetlen ışlem gonvektedır ve ışlem goren pay senedi hacmı toplam pay senedi hacmı ıçınde %1 gıbı küçuk bır mıktarı oluşturmaktadır. Ülkemızde, yatınmcılartn ellenndekı menkul kıymetlen elden çıkarma eğılımınde olmamaları da dıkkate alındığında esnek olmayan bır arz ıle karşı karşıya olunduğu görulmektedır Işte bu arz talep dengesızlığı, fıyatlan yukseltıcı etkı yapmaktadır DÖVİZE ENDEKSLİ Pay senedi fiyatlanna ne oluyor? Ülkemizde, yeterli tecrübe, bllgi ve verf biriklmlnin var olmaması nedenl //e pay senetlerlnde görülen ffyat artışlannm gerçek nedenlnl veya nedenlerini belirlemek oldukça zordur. Istanbul Menkul Kıymetler Borsasfnda ış uzun vadede fıyat artşı olamayacağına gore lem gören bazı pay senetlennın son gunler sermaye gelın realıze edılemez Dığer bırdede hızlı değer kazanmalan, konu ıle ılgılı çev yışte uzun vadede sadece sermaye gelın relerde çeşıtlı yorumlar yapılmasına neden bekleyışı fıyat artışına neden olamaz olmaktadır Tartışılan konu, fıyat artışlannm Bugünlerde hızlı fiyat artışlarına sahıp pay normal seynnı takıp ederek olması gereken noktaya doğru gıttığı mı, yoksa spekulatıf, senetlen ıncelendığınde yuksek temettu vebılınçsız bır fıyat artışı ıle karşı karşıya ka nmı sağlamaĞklan gorülur Gelecekte de temettü oranlannda yuksek venm sağlamalınaığı mıdır? ya hızmet edecek buyukluğe ulaşmayı pek Fıyat artışı nedenının bu ıkı olasılıktan hangısı olduğuna karar verebılmek, eğer beklememek gerekır Şu halde pay senedi varsa, vakıt geçnrmeden gereklı onlemlen fıyatlannda gorulen artışın nedenını, venm alarak borsada, sermaye pazanna zarar ve bekleyışı olarak nıtelemek oldukça guçtur rebılecek bır gıdışe manı olmak bakımından Pay senetlen hızlı artış gosteren anonım ortaklıklann fıyat/kazanç oranlannın tetkıkı de önemlıdır Ülkemızde, yeterli tecrube, bılgı ve verı bı enflasyon oranı dıkkate alındığında fıyat ıle nkımının var olmaması nedenı ıle pay senet kazanç arasında, mevcut koşullann haklı lennde görulen fıyat artışlannm gerçek ne göstereceğınden çok büyuk bır mesafenın denını veya nedenlerini belirlemek oldukça olduğunu gostermektedır Bu da yukandazordur Ancak, yıne de fıyatların gerçek fı kı göruşumuzü doğrular nıtelıktedır ÇAPRAZKUR 1 ABODOLARI B.AIman Markj 1 8315 Fransız Frangı 6 0971 Hollanda Ronnı 2 0615 1 5210 isvıçre Frangı 1325 08 kalyan üretı Japon Yenı 148 95 SArabetan Rıyalı 37504 1 Sterlın 1 6302 ABD Dolan AUİN SÜMOŞ Cumhuriyet AUŞ 88 000 100 000 24 ayar kukpe 22 ayar bılezık 900 ayar gümüş 13080 11 750 222 SATIŞ 89 500 105 000 13120 12850 230 PETKİM TAHVİLLERİ DM PETROKIMYA A Ş 475 73 TL 876 40 TL DM ıcın %5 faızlı Ş ıcın %8 faızlı Yap Kredı subelerınde satışa sunulmustur T C ZİHhKT BANKASI 16 TEMMUZ 1987 TUttHİNDEKİ MVtZ KURURI DÖVİZİN CİNSİ 1 AMMUUU 1 AVKTMLYA M U M DÖVİZ EFEKTIF lAmmmsUl 1 MTI MMM MAM inctahVN 1 ııaıuu nflu irkMMnuıı 1MUKRUM 1 M u u t paiı| 1ttVEÇK M M J iMpKniAMI iMMPMral I N İT/U.TU ÜKTİ 1UHMMUM lOVETTOfeUM iMmçnoM 1S1HLÜ 1 1 MMtSTAN RİYALJ MJŞTL SJmŞTL AUJTL SAnŞTL 862 50 866 81 862 50 875 44 612 03 615 09 599 79 621 21 67 07 67 41 67 07 68 08 473 25 473 25 473 25 477 96 22 73 22 64 22 28 23 07 124 23 124 85 124 23 126 09 194 37 195 34 190 48 197 25 141 46 143 58 141 46 14217 418 38 420 47 418 38 424 66 135 03 135 71 135 03 137 06 567 06 569 90 567 06 575 57 63 79 66 07 65 09 65 42 579 05 581 95 567 47 587 74 65193 655 19 638 59 661 71 3036 44 3051 62 2975 71 3081 99 128 83 129 47 126 25 130 76 1406 05 1413 08 1406 05 1427 14 229 97 231 12 225 37 233 42 YAPI KREDi MENKUL DEĞERLER MERKEZİ . "Seçılmış Değerler''sunar | IstanbuL RumelıCad No 85/2 OsmanDey ıstanUul Tei 1330090 141Z353 l « 9 O O Ankara Vatmm uzmanı SuDutay ErcanTa 131 96 16 Mete TarVjn Te 13389 18 13? 07 70 13.^ 18 27 Izrmr Yatmrr uzmanı Fent Daglı Tel 14 50 00 / 25 47 79 Cuner Nasoz Te 14 50 OC 25 47 ""9 KADIKÖY 2. SULH HUKUK MAHKEMESJ'NDEN 987/194 vası tayını Afyon Sultandağı Cezaevı'nde hükümlü bulunan CAHİT SUNGUR ÜNAL'a Hasanpaşa Mah Nebızade Sk No 78/3 adresmde ıkâmet eden eşı TÜLAY ÜNAL, mahkememızın 26 5 1987 tanhlı kiran ıle vası tayın edümışur Keyfiyet ılan olunur 15 7 1987 ZİRAAT BANKASI "Gttcuoc eriyflmez" Fıyat yukselışlen tehlıkelı mıdır? Bu soruyat (olması gereken fıyat) altında mı, yoksa Fıyat artışlarını, şırketın "pay başına nun cevabı gelecekte yatınmciann bekledıküstunde mı bulunduğunu bır dereceye ka ıkâme" değenne ulaşma çabası olarak açıkIerı venmı bulamamalan halınde fıyat düşdar saptamak olanaklıdır Eğer borsada hızlı lamak da akla gelebılır Fakat kuçuk tasarmelen olabıleceğı duşunulurse evet olacakfıyat artışlarına konu olan pay senetlerı, ger ruf sahıplennın, fırmanın "ıkâme değen" ıle tır çek fıyatın altında bır fıyatla ıslem gormek ıtgılenecekiennı söylemek, pek gerçekçı yakSermaye pazanna zarar vermeden bu "sıte ıseler, endışe edecek bır husus yoktur Dulaşım olmasa gerektır Çünku, pay senedıcak donemın' geçıştınlmesı ıçın bazı onlemrumun tersı olması halınde endışe edılır bır ne yatırım yapan küçuk tasarruf sahıbı, ne lere gereksmme vardır Bu onlemler polısıgıdışın var olduğunu kabul etmek gerekır firmanın yönetımmı ele geçırıp onu tasfıye ye değıl, ekonomık ve sosyal nıtelıklı olmaGerçek fiyatı belırieyen pay senedının ve ederek gelır elde e'me güç ve duşuncesılıdır rımıdır Elde edilen verımın, aynı rısk kate ne sahıp olabılır ne de aynı fabrıkayı yenigorısındekı dığer yatınmlann venmının uze den ınşa etme yenne mevcut fabrıkayı "ucuIMKB yönetımı, bır taraftan arzı arttıncı nnde olması halınde, pay senedi duşuk fı za kapatma" onlemlen alırken, dığer taraftan yatırımcılayatlıdır (underpnced) Tersı durumda ıse aşırı Fıyat arttşlannı "gerçek fiyata' veya ıkâ rı aydınlattcı oğretıcı gınşımlerde bulunmafıyatlı (overpnced) bır pay senedi var demek me değenne ulaşma nedenlen ıle açıklamak Itdırtar Arz arttıncı onlemler bırıncı pazarda tır Venm, fıyat artışları nedenı ıle elde edı olanaksız gorulduğüne göre, nedenlen Laş ışlem gören anonım ortaklık sayısını 40'ın lecek sermaye gelın (capıtai gaın) ve temettuka yerlerde aramak gerekecektır Kanımca, çok uzenne çıkarmak şeklınde olabilır Bugelın toplamınm fiyata oranlanmasıdır Fıyat fıyat artışları, a) Çeşıtlı nedenlerle uyarılan na ek olarak aydınlatma ve eğıtme, şırketartışları, gelecekte daha fazla pay başına talebın, b) Bır turlu arttırılamayan arz karşılenn malı bünyelen ve dığer hususlarda dokazanç ve dolayısı ıle pay başına temettu el sında nazlı bır "satıcı pazan" oluşturmasıyurucu bılgiler hızla yatınmcılara aktanlarak de etme bekleyışı olmadan normal olarak, na bağlanabılır onların aydınlanmaları sağlanabıiır