Katalog

20 MART 1987 EKONOMİ CUMHURİYET/11 TÜRKtYE'den Otomobü üreuminde %40 artış konomi Servisi Otomotiv sektörünün içinde bulunduğu bunalım giderek derinleşirken otomobilde üretim yeni rekorlar kınyor. Bu yılm ilk iki ayında yüzde 40 üretim artışı gerçekleştiren otomobü üreticilerinin kapasite kullanım oranı da aynt surede yüzde 93'e ulaştı. Ocak ve şubat aylannda üretilen otomobil sayısı 15 bin 839'a ulaştı. Ancak sanayinin özellikle çekici kolunda yılm ilk iki ayında yalmzca 9 adetlik bir üretim gerçekleştirilebildi. Geçen yıl bu rakam 143'tü. Aynı üretim dalında kapasite kullanım oranı da yüzde 1 oldu. Sektörün toplamında geçen yılm ilk iki ayında 21 bin 898 araç üretilirken bu yıl üretilen araç sayısı 25 bin 424'e yükseldi Bu artış traktör ve otomobil üretiminden kaynaklandu Cari açık 1.5 milyar dolar lBSS'da cari işlemler açığı yüzde 50 büyüyerek, 1.5 milyar dolara ulaştı. 1986'da 2.1 milyar dolan faiz olmak üzere toplam 4 milyar 668 milyon dolar tutarında dış borç ödemesi yapıldı. Yılm ilk 7 ayında 1 milyar 232 milyon dolara ulaşan cari işlemler açığı, ikinci yanda alınan önlemler sonucu 1.5 milyar dolar düzeyinde tutulabildi. Petroldeki ucuzluktan sağlanan döviz tasarrufu, yatırım mallan ithalatındaki artış nedeniyle ödemeler dengesinin iyileştirilmesi yönünde değerlendirilemedi. ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) Merkez Bankası, 1986 yılı ödemeler dengesi gerçekleşme tablosunu açıkladı. Döviz giderlerindeki artış, döviz gelirlerinde sağlanan artışın üzerine çıkınca, ödemeler dengesinin finansmam için daha fazla dış borçlanma yoluna gidildiği görüldü. 1985 yılında 1 milyar 13 milyon dolar düzeyine çekilen cari işlemler açığı, 1986'nın ilk yarısında uygulanan ithalatı arttıncı politikalar sonucu 49.9 oranında genişleyerek 1986 sonu itibarıyla 1 milyar 518 milyon dolara yükseldi. Vterkez Bankasfnın verilerine göre, yılın özellikle ilk yedi ayhk döneminde çok hızlı genişleyerek, temmuz sonu itibanyla 1 milyar 232 milyon dolara yükselen cari işlemler açığı, yılın ikinci yarısında ithalatı daraltıcı yönde alınan önlemler sonucu bir miktar küçültüldü. Ocaktemmuz döneminde 1.2 milyar dolan aşan cari açık, yılın son beş aylık döneminde ise sadece 286 milyon arttı. Ancak, programda öngörülen 695 milÖdemeler dengesinin başlıca kalemlerı OcafcAral* ( a * p • iatar) tNS ttti A. CARİ l$LEMl£R OUOESİ 2.975 3.073 8.255 thracatfFBt} 7583 10.656 14.230 ittaMffM) TntaR £Mtetei Tarta» afcUrtıri MrtnKtetoıt i*çl«*triari ft»bwçMzt M|V{Mt) Cnt Iftırtif âujut B. SERMAYE KAItfMTLERİ ftni yataKt M f l t t p ftrt. «* m a «aiMf itf k n « 1094 324 98 1.774 • 753 1.269 1.0f3 99 1.159 1.858 1.650 1.050 806 275 964 312 84 1.695 2.133 1.435 1S18 125 2.670 2.152 1.575 2218 155 932 1 Ödemeler dengesininfinansmanı için daha fazla borçlanıldı EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY Faıfc 96 672 574 140 12 14 79 380 166 505 26 1.511 294 75 1168 653 657 33 8.1 5.1 12,8 • 3,7 •14,3 4,5 21,7 13,1 49,9 Tanıtma Fonu doğru kullanılsın 1T1 konomi Servisi Turk Sanayici Mj ve Işadamlan Derneği Başkanı ömer Dinçkök, "Türkiye'yi Tanıtma Fonu'nda çok Onemli miktarlarda paralar birikmiştir. Bu para, doğru ve yararlı yerlerde kullanılmahdır" dedi. TÜSÎAD Başkanı Dinçkök, Karaköy Rotary Klubü'nün yemeğinde yaptığı konuşmada Türkiye'nin "Batı plat/ormuna" ulaşabilmesi için kendisini iyi tanıtması gereğinin altını çizdikten sonra "Ortak Pazar'a tam üyelik konusu, tanıtma meselesini uzun Dinçkök TÜSÎAD süre gündemde tutacaktır. Bafkanı Sorumluluğunu bilen her Türkün dışa tanıtılmamız konusunda çorbada tuzu olması gerekir" dedi. Kss <nm intart(Mt) C. NET MATA NOKSAN TEMaDENK 130.4 15.8 • 4,5 111,2 80.8 238.9 26X yon dolara göre, yine de cari işlemler açığı gerçekleşme rakamı hedefin 800 milyon dolar üzerine çıktı. Merkez Bankası'nın verilerine göre, 1986'da cari açığın artmasında yurtdışındaki işçilerin açtırdıklan kredi mektuplu döviz tevdiat hesaplarının da etkisi oldu. Bu hesaplara ödenen 293.8 milyon dolar tutarındaki faiz nedeniyle fiili bir döviz çıkışı olmamasına karşın, kağıi üzerindeki bu ödeme cari işlemler açığını büyüttü. Söz konusu faiz ödemesinin 200 milyon dolarlık kısmının hesaplara eklendiği, geri kalan kısmının da nakden ödendiği, ama yurtiçinde kaJdığı belirlendi. Yapı Kredi'nin kârı 30.6 milyar YJ konomi Servisi 1985 yılında 6.1 milyar lira kâr elde I2J eden Yapı ve Kredi Bankası geçen yılı 30.6 milyar lira net kârla kapattı. Olağan Genel Kurulda alman karara göre banka, hissedarlanna yüzde 75 net kâr payı dağıtacak. Aktiflerini yüzde 57 oranmda artırarak 1.2 trilyon liradan 1.9 trilyon liraya çıkaran Yapı ve Kredi Bankası mevduatım bir önceki yıla oranla yüzde 54 artırarak 1 trilyon liradan, 1 trilyon 558 milyar liraya yükselıti. Banka plasmanlarının 441 milyardan 732 milyar liraya yükseldiği bildirilen toplantıda bu gelişmelerin son 10 yılın en başanlı sonuçları olduğu belirtildi. Sermayesini 40 milyar liradan 100 milyara çıkaran Yapı ve Kredi Bankası 'nın Genel Müdürü Hüsnü özyeğin "1987 bizim için çok daha kârlı ve başarılı olacak" dedi. öte yandan 1986 yılı faaliyetleri genel kurul toplantısmda onaylanan Dış Bank'ın 1986'da 8.5 milyar lira kâr elde ettiği bildirildi. Ancak, hampetrol fiyatlarında meydana gelen ucuzlama dolayısıyla sağlanan 1.5 milyar dolarlık döviz tasarrufunun, ödemeler dengesinin iyileştirilmesi yönünde değerlendirilemediği görüldü. Fiyat ucuzluğu nedeniyle petrc! faturası yarı yarıya küçülürken, iç talepteki canlanma ve yatınmlardaki artış yüzünden bir yandan ihracat azalırken, diğer yandan da yatırım mallan ithalatımn büyük bir artış gösterdiği görüldü ve petrolden sağlanan 1.5 milyar dolarlık döviz tasarrufunun bir bölümü tüketim mallan ithaline, geri kalan büyük bir bölümü de yatırım malları ithaline harcandı. KISA KISA ^ I I ^ ^ M İ • DEMİREXPORT, 30. kuruluşyılmı kutluyor. Vehbi Koç'un sanayiye yönelik ilk girişimlerinden biri olan şirketin adında "Export" sözcüğü yer almasına rağmen tamamen üretime yönelmiş ve dışsatımla uğraşmamıştır. 8 ayn maden işletmesinde faaliyet gösteren Demir Export, geçen yıl 500 bin ton demir cevheri üretti. • GENEL SIGORTA, 24 Mart 'ta yapüacak Genel Kurul'da sermayesini 4 milyar liradan 8 milyar liraya çıkanyor. Toplam istihsalini %48 artırarak 10 milyar liranın üzerine çıkaran şirketin 1987 istihsal hedefı, 16 milyar lira. 1986'da dış ticaret açığı yüzde 3.3'lük genişleme ile 3 milyar 73 (FOB) değer olarak 1986 yılın milyon dolara ulaşırken, turizm gelirlerinde yüzde 12.8'lik, işçi da ihracat yüzde 8.10'lik azalma döviz gelirlerinde de yüzde ile 8 milyar 255 milyon dolardan 7 milyar 583 milyon dolara iner" 4.5'lik azalmalar olduğu gözlenken, ithalat da yüzde 5.1'lik azal di. 1985 yılında 60 milyon dolama ile 11 milyar 230 milyon do rı bedelli askerlik için olmak üzelardan, 10 milyar 650 milyon do re 1 milyar 774 milyon dolar olan işçi dövizi girişleri toplamı, lara düştü. 1986'da 62 milyon dolan bedelli askerlik için olmak üzere 1 milyar 695 milyon dolara indi. Yetkililer, işçi dövizlerinin bir kısmının da diğer görünmeyen kalemler içinde girmiş olabileceğine dikkati çekerek, gerçekte işçi dövizlerinde reel bir azalma olmadığını ileri sürdüîer. DIŞ BORÇLANMA VE BORÇ ÖDEMELERİ 1986 yılında faiz dahil toplam dış borç ödemelerinin de 1985'e göre yüzde 20.7 oranında arttığı belirlendi. 1985 yılında 1 milyar 753 milyon dolan faiz, 255 milyon dolan IMF'ye yapılan ödemeler ve 1 milyar 858 milyon doları da anapara taksidi olmak üzere 3 milyar 866 milyon dolar olan toplam ödemeler, 1986 yılında 2 milyar 133 miıyon dolan faiz, 383 milyon dolan IMF'ye yapılan ödemeler ve 2 milyar 152 milyon dolan da anapara taksidi olmak üzere 4 milyar 668 milyon dolara yükseldi. Bu arada, 1986 yılında dış kredi kullanımlarında da belirgin bir artış gözlcndi. Proje kredisi kullanımlan yüzde 93.1'lik artışla 1 milyar 989 milyon dolara, toplam kredi kullanımlan da yüzde 45.5'lik artışla 2 milyar 670 milyon dolara çıktı. Aynca dış krediler içinde projeye bağlı olanların payı da yüzde 56'dan yüzde 74.5'e yükseldi. Yıl içinde aynca, kısa vadeli krediler de 1 milyar 575 milyon dolarlık net artış gösterdi. 1986 yılında ödemeler dengesi hesaplannın tutarhlığı yönünden de önemli bir gelişme sağlandı. 1985 yılında resmi kayıt dışı döviz hareketlerinin yüksekliği nedeniyle 808 milyon dolar negatif bakiye gösteren "nel hata noksan" kalemi, 1986'da eksi 155 milyon dolara indirildi. Yetkililer, bu gelişmenin kayıt dışı döviz hareketlerinin asgariye indirilmesinin bir göstergesi olduğunu ifade ettiler. 1986'dan 1987'ye Dış Ticarette Durum 1986 yılına ilişkin dış ticaret rakamları nihayet belli oldu. DİE'nin açıkladığı verilere göre 1986 yılında dolar olarak ihracatımız % 6.3, ithalatımız % 2.1 azalmış. Toplam dış ticaret hacmi ise 1985'te 19.3 milyar dolarken 1986'da 18.6 milyar dolann altında kalmış, % 4 dolayında gerilemiş. Bu gelişmeler sonucunda 1985'te °/o 15'e kadar yükselen ihracat/GSMH oranı 1986'da 12.8'e düşerken toplam dış ticaretin GSMH'ye oranı da % 36.5'den % 31.8'e düşmüş. Tüm bu göstergeler Türkiye ekonomisinde 1980 sonrasında gözlenen dışa açılma eğiliminin 1986 yılında tersine döndüğünü ve % 8 dolayındaki yüksek büyüme hızına, iç pazardaki canlanmayla erişildiğini ortaya koyuyor. Türkiye ekonomisinin yapısında son altıyedi yılda büyük değişiklik olduğu yolundaki iddia da böylece bir kez daha havada kalmış oluyor. 1986 yılında petrol faturası 1.5 milyar dolar azalan Türkiye1 nin buna karşın ithalatını ancak 238 milyon dolar azaltabilmesi ve 1985 yılından 263 milyon dolar daha fazla dış ticaret açığı vermesi de ekonominin yapısımn pek değişmemiş oîduğunu gösteriyor. 1986'da kamu kesimi ve belediyelerin de katkısıyla yatırımlar kıpırdayınca kazan, makine, mekanik cihazlar gibi yatırım mallan ithalatı % 49 artarak 2.3 milyar doları bulmuş, toplam yatırım malı ithalatı ise % 34 artışla 35 milyar dolara dayanmış. Buna petrol dışı hammadde ithalatındaki 353 milyon dolar (% 8)lik artış da eklenince petrolden sağlanan tasarrufun % 80'i gitmiş oluyor. Tüketim maddelerindeki 51 milyon dolarlık artış da hesaba katıldığında 1986 yılında petrol dışı ithalattaki artış 1.3 milyar dolara yaklaşıyor. İhracat cephesinde ise sanayi ürünleri ihracatının 1980'den bu yana ilk kez 1986'da gerilediği görülüyor. 1985'te 6 milyar dolara yaklaşan sanayi ürünleri ihracatı 1986 da % 11 gerileyerek 5.3 milyar doları ancak geçebilmiş. Sanayi ürünleri ihracatının düşüşüyle petrolcü İslam ülkelerine yapılan ihracatın düşüşü arasında bir paralellik yar. 1986'da Türkiye'nin Körfez ülkelerine ihracatı % 61, tüm islam ülkelerine ihracatı % 24 azalmış. Sonuçta da dış ticaret açığımız 1986'da umulduğu gibi azalmamış, tersine artmış. Türkiye'nin dış ticaretinin 1986 yılında nasıl bir seyir izlediğini ortaya koyabilmek için rakamlara biraz daha ayrıntılı bakmakta yarar var. Dış ticaretimizin 1985 ve 1986 yıllarında üçer aylık dönemler itibariyle gelişimi şöyle: (Rakamlar milyon dolar) hk 3ar 1878 1.780 55 2 812 2436 154 934 656 42.3 z'nci 3ay 1688 1860 93 2.640 2582 2.2 952 723 31.7 3'*nci 3ay 1660 2 089 20.6 2.647 2.873 7.9 987 784 255 4ync» 3 a» 2 231 2 229 0.1 3.006 3.452 13.0 776 1.223 365 ihptaH 7457 7.958 6.3 11105 11.343 2.1 3.648 3385 7.8 İhracat 1986 İhracat 1385 Fark(%) ithalat 1986 ithalat 1985 Fartt ( H ) D.T.AC191 1986 D.T.AÇ191 1985 Fartı (H| 'Bir ülkede demokrasi varsa özel sektör vardır' Kfnftan sanayicüere öğüt \ehbi Koç, îstanbul Sanayi Odası'nda yaptığı konuşmada, sanayicilere vergilerini düzenli ödemelerini, programlarını uzun vadeli yapmalarım, kendi kuruluşlarında müesseseleşmeyi sağlamalarım b'ğütledi. Sakıp Sabancı da "Allah bu memlekete nice Koç'lar nasip etsin" diye başladığı konuşmasında, elektrik zamlarına çattı. Sabancı, "Acaba kantarın topuzu kaçmış olmuyor mu?" diye sordu. sektör olarak memleketimizi kalEkonomi Servisi İstanbul kındırmaya mecbunız" diyen Sanayi Odası'nın önceki gün yaVehbi Koç, sözlerini şöyle sürpılan aylık oiağan meclis toplandürdü: "Bir ülkede demokrasi tısına katılan Vehbi Koç, aralavarsa özel sektör vardır. Bu nnda Sakıp Sabancı, Haiit Namemleket varsa biz de bir varlırin, Asım Kocabıyık, Ibrahim ğız, bu memleket olmasa hepiBodur, Nurullah Gezgin, Jak miz sıfır jolıınız. Bunu iş âiemi Kamhi, Osraan Boyner gibi taolarak anavasamız olarak kabul nınmış pek çok sanayicinin buetmeliyiz. Ozel sektör olarak bu lunduğu İSO Meclis üyelerine memleketi kalkındırmaya mec"öğüUer" verdi. Vehbi Koç, bunız. Onun için planlanmızı Milletlerarası Ticaret Odası tauzun vadeli yapmalıyız. Bu ülke rafından dünyada yılın işadamı ancak, herkeskendi üzerine düseçilmesi nedeniyle ÎSO'da yapşen vazifeyi layıkıyla yaparsa tığı konuşmada sanayicilere verkalkınabüir." gilerini düzenli ödemelerini, programlarını uzun vadeli yapİstanbul Sanayi Odası'nın malarım, kişiler öldükten sonra Türkiye sanaviinin yaklaşık yüzkurumların yaşayabilmesi için de 33'ünü temsil ettiğini hatırlakendi kuruluşlarında müessesetan Vehbi Koç, "Bu odanın Türk sanayiinde önemli bir ağırleşmeyi sağlamalarım öğütledi. hğı vardır. Bu >üzden alacagı kaIstanbullu sanayicilere, "öıel rarlar isabetli olmalı ve yöneticilere ışık tutmalıdır" dedi. Dış ülkelerden yapılan yardımlar ve verilen kredilerin aslında o ülkelerin kendi çıkarlarına uygun olarak yapıldığını hatırlatan Koç, "Bu ülkeler, kendi menfaatlerinin kalmadığını görürlerse, krediyi de keserler. Onun için devlet ve millet olarak çok dikkatli olmalı ve güçlü olmaya çalışmalıyız. Ekonomisi kuvvetü olan milletlerin politikalannın da kuvvetü olduğunu unutmamalıyız. îtibar çok güç kazanılır, çok çabuk kaybedilir. Kuvvetli iseniz, herkes dostunuzdur, zayıf düşerseniz, yanınızda kimseyi bulamazsınız" dedi. Sanayicilerin vergilerini tam olarak ödemelerinin de önemini vurgulayan Vehbi Koç, hükümetlerin bütçelerinde gelirlerin tahmini, giderlerin ise kesin olduğuna dikkati çekerek şöyle konuştu: "Hükümetler istenilen gelirleri sağlayamazlarsa, ya memleket hizmetini yapamazlar. ya para basarlar veya borçlanırlar. Bunlan önlemek için her vatandaş gelirinden vergisini tam DUNYA'dan ABD ekonomisinde zayıflama ' konomi Servisi ABD ekonomisi 1986 yılının son çeyreğinde yalmzca yıllık yüzde 1.1 büyüdü. Ticaret Bakanlığı 'ndan yapılan açıklamada bu denli düşük büyüme hızının ekim aralık döneminde ticaret açığında kaydedilen olumlu gelişmeyi silip süpürdüğüne işaret edildi. ABD'nin 1986 yılı ekonomik büyüme hızı da böylece yüzde 2.5'ta kaldı. Bu büyüme hızının 198182 'de yaşanan resesyondan bu yana kaydedilen en düşük hız olduğu bildiriliyor. Bu arada geçen yılın son çeyreğinde enflasyonun yalmzca yüzde 0.7 artış göstererek son 20 yılın en iyi gelişmesini gösterdiği ifade edildi. Ancak toplam ekonomik faaliyetin üçte ikisini oluşturan tüketim harcamalarmm aynı çeyrekte yüzde 0.4 düşüş göstermesinin ekonomi açısmdan tehlike sinyali olduğu da belirtildi. Vehbi Koç Kuvvetü iseniz herkes dostunuzdur. olarak vermelidir." AET'ye başvurmak için şimdiye kadar çok geç kalındığını belirten Vehbi Koç, bundan böyle tam başvuru için elden gelen her şeyin yapılması gerektiğini söyledi. Başannın sürekliliğinde kurumlaşmanın önemine işaret eden Vehbi Koç, "Ben nice başanlı kişiler bilirim. Çok güzel müesseseler kurmuşlardır. Ama bu kuruluşlan müesseseleştirmedikleri için kendilerinin ölümünden sonra şirketleri de yok olmuştur. Onun için şirketlerimizin sizlerden sonra yaşamasını istiyorsanız, mutlaka müesseseleşmeyi sağlamalısımz" dedi. Toplantıda daha sonra söz alan Sakıp Sabancı, "Allah bu memlekete nice Koç'lar nasip etsin" diye başladığı sözünü elektrik enerjisi konusunda yaptığı bir çahşmayı anlatarak sürdürdü. Daha önce Hazine Müsteşan Yavuz Canevi'nin katılacağı belirtilen, ancak son anda Yavuz Canevi tarafından "mazeret" bildirilen toplantı için hazırlık yaptığı anlaşılan Sakıp Sabancı, son 6 yılda toptan eşya fiyatlannın yüzde 500 artmasına karşılık, elektrik fiyatlarındaki artışın yüzde 1500'leri bulduğuna işaret ederek, "Elektrik yatırımlarının sürmesi için elektrik fiyatlarının arttırılması kabul. Ama zamlar bu mertebeleri buluyorsa, acaba kantarın topuzu kaçmış olmuyor m u ? " diye sordu. Tabloda görüldüğü gibi ihracatımız özellikle yılın ikinci ve üçüncü çeyreklerinde belirgin bir gerileme göstermiş, son çeyrekte ise (aralık başında yürürlüğe giren teşviklerin de etkisiyle) 1985 düzeyini yakalamış. İthalatta yılın ilk çeyreğindeki hızlanma son iki çeyrekte yerini yavaşlamaya bırakmış. Tabii petrol fiyatlanndaki düşüşün etkisi kendini belli ettikçe ithalat faturası düşmeye başlamış. Böylece bir yandan ihracattaki kıpırdama, diğer yandan ithalattaki yavaşlama sayesinde, yılın ilk üç çeyreğinde kaygı verici bir genişleme gösteren dış ticaret açığı da yılın son çeyreğinde, geçen yıla oranla belirgin bir gerileme kaydetmiş. Sonuç olarak, dış ticaret dengesi açısmdan çok iyimser beklentilerle başlayan, ancak oldukça kaygı verici gelişmelere sahne olan bir yılın, bu kaygıları kısmen giderecek yönde gelişmelerle sona erdiğini söylemek mümkündür. 1986'nın son aylannda gözlenen olumluya gidiş eğiliminin bu yıl da sürmesi halinde 1987 dış ticaret rakamlannın daha iyi bir tablo ortaya koyması beklenebilir. Kamu ve belediye yatırımlarında ölçülü gidilmesi, daha düşük bir büyüme hızına razı olunması, ihracat teşviklerinin düzenli uygulanması halinde bu beklenti daha da güçlenebilir. Ancak 1987'de petrol fiyatlarının 1986'daki kadar avantajlı olmayabileceği ve önemli ihraç pazarlarımız arasında yer alan bazı İslam ülkeleriyle ekonomikpolitik sorunlar çıkabileceği de unutulmamalı ve geçen yılın başındaki gibi aşırı bir iyimserliğe kapılmaktan kaçmılmalıdır. 'Dış borç sorumluluğu paylaşılmalı' nkara (a.a.) Uluslararası borç sorunu krize dönüşürken, alacaklılar ve borçlular konuya çözüm için değişik yaklaşımlarda bulunuyorlar. Arjantin'e resmi ziyaretini sürdüren Federal Almanya Cumhurbaşkam Richard Von Weizsaecker, dış Weizsaecker F. Almanya borç konusunda sorumluluğun Cumhurbaşkam alacaklı ve borçlu ülkeler arasında paylaşılmasını istedi. Weizsaecker, "Bu sorunu her iki taraf ortaklaşa yarattı. Bu nedenle kalıcı çözüm bulmak için taraflar sorumluluğu paylaşmalıdırlar" şeklinde konuştu. Arjantin Devlet Başkanı Raul Alfonsin de dış borçlara çözümün sorumluluğu paylaşma fikrine dayanması gerektiğini kaydetti. Alfonsin, uluslararası ticaret ve fınans sisteminin kalıcı, sağlam ve uzun vadede gelişmeyi sağlayacak şekilde gözden geçirilmesini önerdi. Reklama iki ayda 20 milyar lira Bankasigorta sektörü birinci Gizli 6döviz büfeleri' yaygınlaşıyor Turistlerle doğrudan ilişkide bulunan turizm acenteleri, hediyelik eşya, halı, mücevherat, deri giyim işyerlerinde resmi kurun yüzde 2 altında döviz bozuyor. BAR1Ş KUDAR İZMtR"Döviz büfeleri"nin kurulraasına olanak veren yasanın çıkmasına, koşullarının yoğun itirazlar sonucu yumuşatılmasına karşın çahşma izninin henüz verilmemiş olması nedeniyle gizli "change bOrolan"nın özdlikle turistik yörelerde yaygııüaşarak faaliyet gösterdiği öğrenildi. Gizli "change burolarT'nda resmi kurun yüzde 2 altında döviz alım satımı yapıldığı kaydedildi. Merkez Bankası yetkıhleri, "döviz karşıhgı mal ya da hizmel satan kuruluşlar, döviz alım bordrosu düzenleyemezler, alım satım işlemini yapabilmek için resmi izin ve yetki belgesi gerekir" gorüşünu dile getirirken, bu yöntemi kullanan işyeri sahipleri, "Komisyonamuzla astronomik olan kiralannuzı karsılıyoruz, bu işi şu ya da bu yöntemle berkes yapıyor" dediler. Özellikle turistlerle doğrudan ilişkide bulunan turizm acenteleri, hediyelik eşya, halı, mücevherat, deri giyim işyerlerinde resmi kurun yüzde 2 altında döviz bozulduğu ve turistlere "Bu Avrupa'daki change bürolarının aldıkları yasal yüzde 2'lik komisyon uygulamasıdır" denildiği öğrenildi. Bankaların az sayıda "change bürolan" açabildiği Marmaris'te bu uygulamamn kısa sürede çok yaygmnnVİ7 KIIRLARI laştığını kaydeden bir turizm acentesi sahibi olan Turgut Karaca, "Avrupa ülkelerinde çok yaygın olan uygulama, Türki>e'de şu ya da bu şekade yayguuajiyor ve yaygınlayafak" dedi. Karaca, uygulamamn özellikle döviz ile malı ya da hizmct satan işyerlerinde "uygun ortam" bulduğunu belirterek şöyle konuştu: "Turisle sunduğumuz mal ya da hizmetin karşılıgım döviz olarak alıyoruz, ancak bu işyerüıin masrafı, vergi vs. gibi giderleri karşılamaya yönelik, kazancımızla çok astronomik rakamlar tutan kiralan bazen ödeyemez dunıma gelebili\oruz. Bu nedenle mal vc hizmetin dışında döviz bozdurma işlemini yüzde 2 komisyonla yapıyoruz. Örneğin geçen sezon bu yolla 200 milyon liralık döviz aldım, yüzde 2'lik komisyonum 4 milyon tuttu. Kiramın yansından fazlası çıktı." Piyasada Dolar: 791, Mark: 432 Döviz Satış 779.58 535.18 60.57 425.32 20.51 113.10 127.91 376.60 121.81 508.37 59.83 514.74 2822.46 1246.93 207.91 Efektif Efektif Satış Al.ş 775.70 787.34 521.87 540.51 61.17 60.27 423.20 429.55 20.72 20.00 114.23 112.54 129.18 127.27 374.73 380.35 123.02 121.20 505.84 513.43 60.42 58.34 501.94 519.86 2752.25 2850.55 1240.73 1259.34 202.74 209.98 ^ BORSA'NIN ÎÇÎNDEN A*MM i / Dıın «ılıını satımı yapılan hısse senetler 42500 4.600 4.750 1.650 5*50 10.000 1500 26.000 16.000 11.700 5.200 1.250 1575 4.100 5.110 1.200 37.000 1.375 1.800 1.775 1200 4.150 2.650 15.900 2525 2.900 1.250 1300 1.250 2.000 4.700 4300 3.775 41.000 4.150 mtcB Dtaki «tik flpt 44.000 5.000 4500 1.675 M Dtakl tn yttsak 44.000 5.000 4500 1.675 6.000 8500 5500 26.000 16.800 14.600 5.250 1300 1525 4300 3.700 1325 38.000 1325 1.725 1.750 3300 4500 2.600 16.000 2.600 2.875 1.250 1.350 1300 2.100 4.650 4.000 4.100 39.000 1950 OtaU flyatı 44.000 5.000 4500 1.675 MM Mfc. •Mf) 20.0 120.0 160.0 200.0 300.0 4000 200.0 150.0 115.0 190.0 565.0 260.0 420.0 175.0 50.0 50.0 4700 80.0 215.0 100.0 550.0 100.0 50.0 200.0 230.0 475.0 100.0 1500.0 380.0 210.0 790.0 350.0 260.0 70.0 125 160.0 m. Ucdmrt. %•»(*) |Pfc HHat (E) 1MkRaM(Y) 1 1 Uorma EMcMk (E) IMnnra EMcMk (Y) M i ÇİBMti aooo 8500 aooo 8500 aooo Mtt* EMA ^ftm^a^ar EnUtn(E) brtMSM(D E|tMkn(Y) Entfi DMLÇri. (M) 235 •Mtf JİN»(Y) Mbra FaMkatan (Y) Mrt*(V) tza* N a * Ç«* (E) bçHaMtaKE) Knta to« Wna(E) Lassa MjfcİM 'Mnü MMM(E) MM»(Y) , lta**|E) UHI U m k M t t a Ea (Y) TJş laakMi A rjşlaakan • 1 Unrir MUa (Y) MUB>(B 5500 25500 16800 14.000 5.200 1300 1525 4300 1700 1325 38.000 1.925 1.725 1.700 1300 4550 2600 16000 2.600 2.875 1.250 1300 1.300 2.050 4550 4.000 4.100 39.000 1775 aooo aooo 5500 25500 16300 14.600 5.200 1300 1525 4300 1700 1325 38.000 1525 1.725 1.750 1300 4550 2.600 16.000 2.600 2*75 1.250 1350 1300 2.100 4550 4.000 4.100 39.000 1775 aooo TÖBANK'ta sorgıılaırıa Sert>est Ekonomi Servisi TÖBANK'ta iç hesaplaşma dun yapıldı. Dün sabah TÖBANK Bölge Müdurlüğü binasına yerleşen yönetim kurulu üyeleri, bankanın füm seksiyon müdürlerini tek tek sorguya çektiler. TÖBANK Genel Mudurü Çetin Hacaloğlu "gece geç saaltere kadar süren sorgulama için bankayı tanımaya çalışıyoruz"' dedi. TÖBANK Bolge Müdurlüğune yanlarında evraklan ile gelen seksiyon mudur ve yardımcılan bankanın yönetim kurulu üyeleri tarafından sorgulandılar, özel olarak bir de silahlı koruma gorevlisinin getirildiği toplantının sonunda Cumhuriyet'e bir açıklama yapan genel müdür Çetin Hacaloglu "Bankanın tum böliim müdiirierine mevcut durumu anlattırdık bu işlemi tek lek yaptık böylece banka)i tanımaya çalıstık" dedi. Hacaloglu dunku toplantılar sonunda elde edilen bügilerin bugün yapılacak yönetim kurulu toplantısmda değerlendirileceğini ve kamuoyuna aynmılı bir açıklamanın yarın yapılacağını soyledı. Dövizin Cinsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Rorini 1 isveç Kronu 1 isviçre Frangı 100 halyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Riyali Döviz Alış 775.70 532.50 60.27 423.20 20.41 112.54 127.27 374.73 121.20 505.84 59.53 512.18 2808.42 1240.73 206.88 DÛVİZİN CİNSİ Bileşim Piyasa Araştırma Merkezi tarafından her ay yayımlanan "Reklam Etüdü" çalışmasına göre, ocak ve şubat aylannda 10 milyar 825 milyon lirası televizyona, 10 milyar 25 milyon lirası da basına olmak üzere toplam 20.8 milyar reklam harcaması yapıldı. Ekonomi Servisi Yılın ilk milyon lirası da basına verilen iki ayında toplam reklam harca ilan ve reklamlara yapıldı. Bileşim'in araştırmasına göre, malan 20 milyar lirayı geçti. tki ayda bankasigorta sektörü, 3.6 televizyon reklam harcamalan, milyar lira ile en yüksek harca ocak ayındaki 4.4 milyar liralık mayı gerçekleştirdi. Bu dönem düzeyinden, şubat ayında yüzde içinde deterjancılar da 1.6 mil 41.3'lük artışla 6.3 milyar lirayar lira harcama yaparak ikinci ya yükseldi. Aynı süre içinde, basın reklam gelirleri de 4.6 miloldular. Bileşim Piyasa Araştırma yar liradan, yüzde 13.8'lik artışla 5.3 milyar liraya çıktı. Merkezi tarafından, 1987 Ocak Şubat ayında, basın ve televizayından itibaren her ay yayımlanan "Televizyon Reklamlan yonda Panço için toplam 194 Etüdü" ve "Basm Reklamlan milyon lira harcama yapan Pinat Etüdü" çalışmalanna göre, yılın Gıda Sanayii bir tek ürün için en ilk iki ayında, fırma ve kuruluş çok harcamayı gerçekleştiren fırlar, basın ve televizyon reklam ma oldu. Urülever ise, tüm ürünlan için toplam 20 milyar 850 leri için şubit ayında yalmzca temilyon lira harcadılar. Bu har levizyon reklamlanna 490 milcamanın 10 milyar 825 milyon li yon lira harcayarak, firmalann rası televizyona, 10 milyar 25 arasında ilk sırayı aldı. Geçen ay televizyonda 103 firmaya ait 142 urünün reklamı yapıldı. Daha çok ikinci kuşagı tercih eden fırmalar, bu kuşağa 20MAHT 1987 TARİHİNDEKİ DÖVİZ KURLARI verdikleri reklamlara 3 müyar 192 milyon lira harcadılar. DÖVİZ T.C. Z.RAÜT BANKASI AUŞTL 775.70 532.52 60.27 423.20 20.41 112.54 127.27 374.73 121.20 505.84 59.53 512.18 589.44 2808.42 112.05 1240.73 206.88 EFEKTİF 1 AVUSTMLYA D0URI 1 AVUSTMTA $1ÜW 1 M U AtHAI MARKI IMaOKAHM HIAIMI 1DAWHAKKA 1 FRAIKIZ HUUMI ÇAPRAZKUR 1 ABD DOtARI 18329 B.AIman Markı 6.0949 Fransız Frangı 2.07 HoBanda Florini 1.5334 İsviçre Frangı 1303.04 halyan Lireti 151.45 Japon Yeni 3.7495 S.Arabistan Riyali 1 Sterlin 1.5995 ABD Dolan A1TIN GÜMÖŞ Cumhuriyet Reşat 24 ayar külçe 22 ayar bilezik 900 ayar gümüş ALIŞ 70.000 95.000 10.470 9.400 151 SATIŞ 71.500 100.000 10.5O0 10.200 153 1 tSVtÇM HUUMI 10t I T A I T M ÜRETİ 1 M JAPON Y E İ 1KAMA0AD0UM 1STBBJM 1 $. ARAMSTAN MTAÜ ZİRAAT BANKASI " G U C Ü I K criyilmcz" 779.58 535.18 60.57 425.32 20.51 113.10 127.91 376.60 121.81 508.37 59.83 514.74 592.39 2822.46 112.61 1246.93 207.91 AUŞTL 775.70 521.87 60.27 423.20 20.00 112.54 127.27 374.73 121.20 505.84 58.34 501.94 577.65 2752.25 109.81 1240.73 202.74 SATŞTL 787.34 540.51 61.17 429.55 20.72 114.23 129.18 380.35 123.02 513.43 60.42 519.86 598.28 2850.55 113.73 1259.34 209.98 DÜZELTME 15 Mart 1987 tarihinde yavımladığımız "Hangi banka. hangi şirketten, ne kadar alacaklı" başlıklı listemizin Etibank'ın kanuni takipteki alacakları bolümünde yer alan "Gitaş (77.1 milyon lira)" satınru "GİTAC Milletlerarası Nakliyat ve Turizm tbracat İthalat A.Ş. (77.1 milyon lira)" olarak düzeltir, özür dileriz. "Koza İnşaat A.Ş.'den T.tş Bankası Beşiktaş Şubesi'nce lehimize düzenlenen ve İstanbul Belediyesi Hesap îşleri Müdürlüğü'ne verilen 1597 ve 1598 nolu teminat mektuplannın teslim edildiğine dair 31.5.1983 tarih, 4176 ve 4177 nolu ayniyat tesellüm makbuzları kaybolmuştur. Hükümsüzdür. KOZA tNŞAAT A.Ş.