Katalog

' 13 ŞUBA T 1987 KÜLTÜRYAŞAM CUMHUR/YET/5 SİNEMA ATtLLA DORSAY HAYVANLAR ISMAİL GVLGEÇ 'Moskova Gozyaşlarına Inanmıyor', 1980'de yabancıfılm Oscar'ı almıştı Amerikan usulü Sovyet fîlmî Moskova Gözyaşlartna İnunmıyor / Yönetmen. Vladımır Menchov / Oyuncular: Vera Alentova, trına Mouravıova, Raısa Pyazanova, Natalıa Vavılova, Aleksey Balatov, Aleksander Fatıuşın, Yurı Vasılıev, tnnokentı Smoktunovskı / Mos Fılm Sovyet yapımı (Kadıköy Moda Sineması). 192030'lardd Eisenstein, Vertov, Pudovkin ve Dovçenko dörtlüsuyle çağdaş sınemanın kımı önemlı tenıellerını atan, 1950'lerde kımı genç yönetmenlerle ve uluslararası düzeyde "41.", "Leylekler Geçerken", "Askcrin lurkusu" gıbı fılmlerlc toplanan çeşıtlı ödüllerle bır yenıden doğuş yaşayan Sovyet sıneması, uzun yıllardır burokra tık baskılarla, çeşıtlı engellerle ve esın kıtlığıyla boğuşarak, Tarkovski dısında bır tek önemlı sınemacı yetiştıremeden, akade mık, resmı bır sınema halıne gel 9 medı mı Ancak, Gorbaçov'un sandta ve sanatçıya hos.görünün sınırlarını ıyıce gevşetmeye başladığı günümüzde, Sovyet sınemasının yenıden mucızeler yarat ması hıç de şaşırtıcı olmayacak önümü/dekı hattadan ıtıbarcn başlayacak olan ve sızler ıçın ızleyeceğimiz Berlin Film Şenligi'nde, Sovyetler'in bu yü büyük bir çıkış gerçekleştireceklen söyleniyor. Beklerken, üst üste gösterime çıkan ve 197980 tarıhlerini taşıdıkları için, o dönem Sovyet sineması UstUne bir fîkir verebılecek olan ıkı filmı ele alalım... KtM KÎME DUM DUMA BEHİÇ AK nemdsından Bır zamanların ünlü Sovyet sı7 ne kaldı SO'LERDEN 70'LERESOVYET TOPLUMU Aleksey Balalov'un onemlirollerden blriniustlendıği "Moskova Gozyaşlarına Inanmıyor", yuzeyselde olsa, 1950'lerden 1970'lere uzanan birsureç içinde Sovyet toplumunun geçtrdiği aşamaları yansıtıyor. tarıh ve savaşın ıçınden değıl, gunümuz Sovyet ınsanından kaynaklanıyor Uç kadın portresı çı zılıyor, Uç arkadası tanıyoruz Katenna fılmın asıl kahramanı Okumak, başarmak hırsıyla yanan, ancak smavlarda başarı gösteremeyınce dünyası kdraran bır genç kız Dığer ıkı kadın kahramanımız, Ludmılla ve Antonına, okumdda fılaıı gözu ol mayan Moskova'dakı aydın kcsımden erkeklerle tanışarak büyuk dşklar yaşamak hayalınde olan emekçı kesımınden ıkı kadın Türlü çeşıtlı yanlış anlamalar, vodvıllere yakışır sahnelerle sure gıden fılm, ddhd sonraları hüzünlü ve nostaljık tonlar kazanıyor Başkışılcnnı 20 yıl sonra yenıden buluyor, nerede başarılı olup nerede çuvalladıklarını anlamaya çalışıyoruz Bu arada ıçlerınden en akıllısı olan Kdterına'nın çalışmak, durmadan çalışmak suretıyle başarıya ulaşarak bır labrıkanın müdürü oldtığunu, üstelık bır ışçıyle tanışıp onda "buyuk aşk"ı bularak dzel hayatında da mutluluğa erıştığını görüyoruz Evet, mutluluk herkesın hakkıdır Amerikan fılmlerının başkışılerının olduğu denlı, Sovyet fılmlerının başkışılerının de Hele çalışıp çabala mayı ıhmal etmezlerse Ve Moskova, elbette kı gozyaşlarına ındnmamaktadır' "Moskova Goıyaşlarına İnanmıyor" fılmının erdemlerı ve kusurları, sanırım bu rtzetten de anlaşılıyor. Fılm, açık bıçımde Amerikan sınemdsını, onun anlatım bıçımlerını, kahraman yaratma özellıklerını kendıne model olarak alıyor Tkm bır duygusal gulduru bıçımınde ge lışcn fılm, bu arada Amerikan güldürüsünün en has örneklerının yapageldığı bıçımde, bellı bır toplumsal eleştınyı de yapısına yerleştırmeye çalışıyor Ozellıkle 1950'lerden 70'lere dek uzanan bır süreç ıçınde Sovyet toplumu nun çeşıtlı alanlarddkı aşamalarının yüzeysel de olsa söz konusu edıldığı söylenebılır Ancak tüm bu nıyetler, gerçekleştırme aşamasında cok başarılı değıl Fılm, genelde Sovyet sınemdsı ıçınde bıle sonuç olarak oldukça "konvansivonel", oldukça ge lenekcı kdlmaktan kurtulamıyor, amaçlanan toplumsal eleştırı tam olarak gerçekleşmedığı gıbı, sankı başkışıler bırçok sahnede tanıdık Amerikan fılmlerınden kalma amlanmızı dcşıp duruyorlar Ancak, 1980'de en ıyı yabdncı fılm Oscar'ını almış olan fılmın yıne de bellı bır sevımlılığı, açık bır sıcaklığı var lster Ame rıkan fılmı nıyetıneızleyın, ıstersenız Sovyet sineması ıçınde bır yere oturtmaya çalışın, herhalde çok kolay seyredılen, önemlı değılse de hoş bır lılm b u . . PİKINİK PİYALE MADRA ( GECMIŞ OLAN l GERI GELMiyOl?, y M Başarma hırsı "Moskova Gozyaşlarına İnanmıyor", aslında son yılların Sov yet sineması ıçınde oldukça değışık bır yer tutmaya aday gıbı gözukuyor Bu kez anlatılanlar, HIZL1 GAZETECI MHDHT 'Bir Av Kazası' Cannes'da Sovyetler'i temsil etmişti VAMPİR VE ASTRONOT "Yaşam Savaşı"nda uzaylı vampırler, cınsel tlışkıyoluyla vampirliklerini Londra kentine yayıyorlar. Bu arada guzel vampir kız, astronot Carlsen 'e (Steve Railsback) kancayı takıyor, onu "erkeği" olarak seçiyor. tlginç bir bilimkurgu / korku filmi Çiganla karışık Çehov Sovyet yönetmen Emıl Lotıanu'nun, Çehov uyarlaması "Bır Av Kazası" adlı fılmı Ortakoy Sanat Merkezı'nde gosterıltyor. Lutıanu, Çehov atmosferının ıçıne hol bol Çtgan müzığı, dans ve eglente sahnelerı Haftanın dığer Sovyet fılmı, bu sı ncmanın cn klasık yollarından bırı nı ı/leyerek, bır klavk ya/drddn uyarlamdya sığınmış Unlıı oyıın ya /an (,ehov'un bır kısa hıkâyesı, bı zc gcvcn yü/yıl sonu Sovyeı taşra soyluluğuııdaıı bıı ktsıl getırıyor Orman bekvısının ı,ok gu/el je ld,e kızı, kcndısındcn ı,ok büyük ya>la üc erkeğın hırden aklıııı bdsından dlıyur ve sonuı,ta bır ırajedıye yol acıyor "Bır Av Ka/ası" bır /dnıanlar t amıes Fılııı ^enlığı nde Sovyelltr ı temsil elmıs, ancdk beğenılnıemıs bıı fılmdı Sovyel yonetmenı lmıl I otianu'yu ddha önce sıncnıalarda vc TV'de seyrttlığımız 'ACcşli Kan" ((, ınnenelrr Cu£e ll^ar) adlı f ılnıdeıı unıyoruz Lotianu, bu filmde de Çe lıov dtmostcrının ıcınc bol bol Çıgan nııı/ığı dans ve eglenıı sdhnelcrı katmış I otıanu, Çıgan duydrlığın dan alabıldığıne beslenen, ancak Slav / Çıgan karışımı bıı keskın duyarlı ğıııı hıvbır bıvımde denetleyemcycn bır sanatcı Boylesıne basıbos bııa kılmıs bır duyarlık, gerı,ı kımı sah nclcıdc bellı bır etkı gucunc erısmı yoı değıl, ama genelde bıktırıcı olu yor ucu/luğd duşuyor Bır kısa hık.ı ycyı, u/un, Idzld uzun bır fılnıc dö nüstürmek zdten bdşlıbasına bır yaıı lıs l.olıunu, buna bıtmez tükenmez yakın planları, kavrayıcı bır Çıgan mü/.ığı kullanımını, şıırscl ve eslet k olnidMiid uğıaşılmış (fazld uğrdsıl nıış) goruııluleıı de eklıyor Sonııı, ta ortaya (.ehov'un o çok ölcıılu, dıkkatlı duyarlığını lersah fersah asan ve yapaylıklara düsen bır lılm çıkıyor Sanırı/ (, ehov'un sınemaya uyaı larıınası hala mümkUn kabul edılsc bıle, bunuıı cok dalıa ıyı örneklerı yaııında "Bır Av Ka/ası" pek aıııııı sanmayacdk Uzay vampirleri Londratia Carlsen'e (Steve Railsback) kan cayı tdkmış, onu "erkegi" olarak seçmıştır Carlsen'ın arkadaşı Caıne (Peter Firth) ıse hem arkadaşını hem de tum Ingıltere' yı (dunyayı) bu beladatı kurtarmaya savaşır Korku sınemasında bırçok ülkede yasaklanan "The Texas Chaınsavv Massacre" fılmıyle (,< kış yapan, sonraddn ulkemızde "Krokodil The Death Irap", "Kotu Ruh Pollergeisl" gıbı fılmlerını ızledığımız Tobe Hooper, Colin Wilson'un "Uzay Vampirleri" romdnınddn yold çıkarak bır bilimkurgu / korku fılmı karışımı deneme yapmış Kuşkusuz ülkemı/de egemen olan sınema völunde, bırakın en kalıtclı lılmlerı, bu tur sınema nın bıle en ıyı örneklcrı pek gösterılmedığı ıçın, "Yaşam Savaşı" nı bellı bır kcyıflc ızlemek ve gos terılmesıne memnun olmak gcrekıyoı Çunku fılmde yer yer, bu tur sınemanın en ılgınt motıfle rı ustaca kullanılmış Urkunç ya ratıklar, bırden canlanan cesetler, "degişınim" (mutasyon) sah nelerı, korkunç tehhkclcrlc bır bırıne gıren büyük kent, dunyamızın sonu ustüne "mahşeri" göruntuler Ancdk Hooper'ın yeı yer erış tığı bu düzey, fılmın bütünundc yok Olaylar yeterlı gerılıme kavuşturulmadan çdbucak olup bı tıyor, her şey sankı yıldırım hızıyld geçıp gıdıyor Sankı bır TV 'dızısınden kısaltılmış bır fılm seyredıyoruz (Yoksa gervekten öyle mı 7 ) Ancak bırkaç bölumuyle bu turun meraklılarına öğutlenebılecek bır yaıım başa rı Ve herhaldc, kutuklerden uzdk tutulnıası geıcken bır fılm reksınme duydukldrı "yaşam gucu"nu (fılmın ftzgün adı) ınsan bedenlerıyle (cınsel) ılışkıye gıre rek alan varnpırler, vampırlıklerını kısa zaınanda bütün Londra kentine ydyacaklar, kentte panık ve ölüm başlayacaktır Bu arada, guzel vampır kız, kendısını dunyaya getıren astronot Yaşam Savaşt / (Life Force) / Yönetmen: Tobe Hooper. / Oyuncular: Steve Railsback, Peter Firth, Frank Finlay, Mathilda May, Patrick Stewart. / Cannon Group yapımı. / (Gazi, Fitaş, vb.J Adı Churchill (') olan bır uzay gemısı, uzayda kaybolur Arama ya gıdenler, bır suru cesedın yanı sıra uykuya ddlmış gözuken ıkı genç adanı ve bır genç kız bu lurlar Dünyaya getırılen bu gı zemlı bedenlerın uzayda astro notlann kanıyla beslenmış. "uzay vampirleri" oldıığu anlaşıhr Ge TARİHTE BUGÜN MVMfÂZARiKA\ 13 Şubat tS?6 'DA BU6UN, UNLU KOLORAVUK PONS, 72 YAŞ/AJCA AMBRIKA DA OLDU TUAR.DA OKURKEM SESlMIN GUZELLIĞIYLE OK.KATI ÇEKEfZEK DAHA YlRMl YAÇlMA GETM£D£N SAHMBYE ÇIKMIŞT7 AAJC4K, OPERAOA ILK UU 34 YAŞIAJDAYICEU AL4SILMIŞTI 193i'DE, UUCES/ FRAMSA'DAN AY&ILARAK AS£>'YE GıTMIŞ, NEW YOgK MEr&OPOU7KH OPEgASI 'NPA "LUClA Ol IAMMERMOOR"U*1 8AŞROLUNDE OYNAMtÇT! PONIZETTI 'NIN BU YAPITl ONU ANIPEN BUYUK BlfZ UNE /</ll/UÇTVeMUŞ, DAHA SO/VGA ü/l, ZG YIL B.UYUK Sıe YtLDIZ OLARAK KALAIAYI 8AŞAI5MIŞTl. LILY PONS, PU&UZSUZ SEStUIA] YANI SIRA, OYUN GUCUYLE DE HAYRANUİC HOPLAMtÇTl C») En Suslu rnuzık parça/armı Soylıyehılen soprano SOPRANO ULY PONS 'Paris'te Son Tango' müstehcen değil 15 yıl sonra aklandı ROMA (AP) "Paris'te Son Tango" adlı fılmın gösterımınden on bes yıl sonra, yönetmen ı Bernardo Bertolucci, hakkında açılan mustehcenlık davasından beraat ettı On beş yıl önce açılan davayı yüruten hâkım Paolo Colella, davanın düştüğünu açıkldrkcn bır 7amanlar müstehcen olarak görülen bır yapıtın bugün de müstehcen sayılması ıçın ortada hıçbır neden olmadığını belırttı Bertolucci'nm "Paris'te Son Tango" adlı fılmı, ltalya'da 1972'de gösterıme gırdıkten bırkaç gun sonra yasaklanmış, duruşmalar uzun sure sürüncemcde kaldıktan sonra Ağır Ceza Mahkemesı, 1976'da fılmın yasaklanmasını ve butun kopyalarına el konulmasını kararlaştırmıştı Öte yandan, "Parls'tc Son Tango" adlı film, mahkemenın kararına karşın 1982'de Rorna1 dakı bır kültür merkezınde gös terılmış ve olay, yetkılılerın yö netmenı ve kültür mcrkczının beş gorevlısını suçlamasına yol açmıştı Hlmle ılgılı duruşmayı yöneten hâkım, bır grup sınema uz ııidiıı ve toplumbılımcıden fılıııı ızlemelerını ve mdhkemeye bır rapor ya/malarını Lstedı Bıhrkışı kurulu, fılmı ızledıkten sonra ka leme aldığı rapoıda, başrollerını Marlon Brando ve Maria Schntider'ın payldştığı "Paris'le Son Tango"nun "bır sanal yapıtının butun onuruna sahip olduğunu" belırledı Raporda, fılmdekı cınsel ılışkı sahnelerının hıçbır por nografık çağrışım tdşımadığı vurguldndı Bu arada Bertoluccı'nın avukatı I ugi di Majo, tılmın artık İtalya'da gösterıme gırebıleceğını umduğunu belırttı 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet rde vvlvr bir rt'iiffr hoynımctık $ehır planının lutbıkı esnastnda, sehır sokjklarınu vcrık'cek ıcnkleıı teshıi etınek ıızere Beledıve I en Mudurluğunde te$ekkul eden koınısyon mesatsıne devam ttrrukttclır konıuvon şehrıtı bellı başlı tudde ve sokaklanıu gezerek, bunların daılık \e RcmşlıUermı \e gurıete karşı olan luzıyetlerını lesbıt etnıiitır koınuvon heı \okağın uımıııu vazıyeiını ve fızık noktaı nazuıdan zıvaın ınıkas kabılnıiını nuzuıı dıkkaie uluıuk sokuklaru nıumven bır ka<, ıctik \erilimsini tmınusıb gormuştuı Şımdılık unıumnetle ıkı renk ınunusıb Korulmuştut Bunluıdu/ı bırısı kulnerennı, diften de grı lenklıı Fıtkut bu ıkı renk te, zıvaın ınıkasını ıenun eden amıtler nazarı 13 )ubat 1937 sene okuına <,ağına gelen <,oıııkların Itstesırıı mektebe \ennediklerinden dola\ı bazı kö\ ınuhlar \e heveılerı hakkında ko\ kanununa gore lakıbal vapıldıgı ve ıdare he \ etlennı e ı ezalandırılmak la olduklaıı anlaşılınışlır llk lahsıl kunununda çt>c;/A velılerıne cezu ia\ın edıbnekıe, ancak totuklarını mektebe ka\dettırıne\en \elıleı hakkında kununı ınuuıneleve kalkısmuvun ınuhlar ve ıhtıvar heyellerının lakıbata ugınaıaklaıı kaydedılmektedır. Bu cıhet alak aduı laı a bıldırılmii tır lııu'iıhutltı ı>rt'f nılıtnct bııltlıı blınt 12 (a a ) Ceneral Moıors Corporatıon muınessdlerık otoınobıl serıdıkası arasında dıın ınıza edılerı ıtılajnanıe ımuıbııue %re\tılet ınuazzam bıı ala\ halınde bayrak ve mızıkalarla 19371987 fabrıkaları tahlıve etmışlerdır 135 000 umele pazartesı günU ıse başlavacaklardır Atolveler ısleve(.ek hale geldığı zaman da 25 000 amele tekrar ış başına döneıektır ) apılan lahmınlere göre, gıe\ırı de\aın ettığı 42 gün zurjında General Motors C orporatıon, 160 mılyon ve aıneleler 40 ınılvon dolar zarar eımıslerdır dıkkatc almaıak a<,ık kuh\erengı, ku\u kahverengı, üi,ık f>rı, kovıı grı gıbı talı tenklere avrılabılecektır koınısvom/n bu hususta hazırladığı esaslaı ancak planın talbiKutına buflarıdıktan sonra lalbık edılebıleıektır Yalnız planın latbıkıle bugunk u vazıyetlerı bozıılnııyaıak olan bazı ana taddelerde bu lıusus sımdıden lalbık edılecektır koınısyon bu husustakı mesaısım ıkınal eder etınez bır raporla berabeı şehır müiehassısına verecektıı Mutehatsn ta muvafık gorurse Beledıye nyatetının tasdıkına arzedeıeklır Rapoı tasdık edılır edılınez ana ıaddeleı hakkındakı karar da deılıul lalbık edıleıeklıı koy TvcziYt' t'iiıleıı heyvtleri Ankara 12 (lelefonla) İik ledrısal kanununa ftöre her