Katalog

CUMHURİYET/8 HABERLER 22 KASIM 1987 İEÇlM87'YE DOG. Kadının sesi Meclise yansımal Kadın haklarınm geleneksel kesimler tarafından daha yaygın olarak benimsenmesinin asgari koşulu SEMRA SOMERSAN parlamentoya kadın milletvekilinin seçilmesidir. Mevcut kadın milletvekillerini göstermelik durumdan çıkarmak için kadın erkek milletvekili sayısında eşitlik sağlanması gerekiyor. RP, MÇP ve IDP: Kadınlar ve Siyaset 2 " Referandum sonrası yapılacak îtk genel seçimlerde kadınlara "buoca ilgi gösterilmesine" farklı bir açıdan bakanlar da var. Bu kişiler Türkiyei nin, Avrupa Topluluğu'na dahil olmak için yoğun çaba harcadığı, Avrupa'nm da Türkiye'deki ınsan haklan ihlallerini böylesine ince eleyip sık dokuduğu, hatta ATye girebilmek için bunlann duzeltilmesini şart koştuğu bir dönemde, başka çare kalmadığını vurguluyorlar ve "İktidardalrî parti, Turkiye'nin demokrasi yolonda üeriedigini kanıUayabilmek M B kadıy haklanna egfldi, çunkü b a t ü Baü denoknsilerinde kmdm hakbuı simdi ön planda" diyorlaı. Bu açıdan, genel af, cezaevlerindeki koşullann düzeltilmesi, ölum cszasının kaldırılması, cezaevinden çıkan gençlerin ekonomik, psokolojik ve diğer sağlık sorunlarımn çözümlenmesi konusunda gerekli adımları atmayan iktidar partisinin, kadın haklanna eğilerek "Demokrasi mucadetesT sürdurduğü izlenımi vermek istediginı vurguluyorlar. Hangi açıklama doğru olursa olsun (veya belki hepsi biriikte) yeni Meclisle biriikte kadırüar için siyasal ve yasal alanlarda yeni bir dönem başlıyor. 1980 sonrası bir avuç kadının kadın hakları için çıkardığı sesin yasalara geçmesi, ve geleneksel kesimler tarafından daha yaygın olarak benimsenmesi için kadın sorunlarımn Meclise yansıması gerekiyor. Bunun asgari koşulu da parlamentoya kadın miletvekili seçümesi. Ancak bugün parlamentoda mevcut kadın milletvekillerini göstermelik durumdan çıkarmak için kadınerkek milletvekili sayısında eşitlik sağlan ması gerekivor. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi'nden Prof. Dr. Nermin Abadan "Norveç, Fınlandiya gibi ulkelerde partiler milletvekili adaylan arasında eşit sayıda kadınerkek gostermek zonındalar. Turkiye'de de bu tör bir kota sistemi uzerinde tartışmak ve ülkenin gerceklerine uygıın bir oran ko>mak gerekir" diyor. Boğazıçi Unhersitesı Kamu Yönetimi Bölümünden Dr. Yeşim Ant da toplumun ataerkil yapısı içinde çok az sayıda kadının kendı isteğıyle siyasete katıldığına degınerek "Kota sistemini getirmek bu açıdan ozendirici bir unsur o4ur. Böyleükle siyasi partiler kadınlann siyasete katılımını teşvik ederler" göruşunü fleri sürüyor. Ne var ki kadınlara ilişkin sorunların Meclise yansıması için kadın miOetvekillerinin sadece varhğı yeterli olmayacak. Doc. Zafer Toprak, "Tek rük kadın mületvekli Ue sorun çözümleıımez. Önemli degSsiklikler yapabilmek için kadmlann Mediste 'Kadınlar Grubu' ve parti kolu olarak örgutlenmeleri gerekir" diyor ve soruyor. "Kadın sorunlannı Meclise kadınlar getirmezse kim getirecek?" Feminist Dergisi'nden kadın haklanmn radikal savunuculuğunu yapan Ayst Düzkan ise Mecjisteki kadın mılletvekillerinin illa kadınlar için çalışmadığına değinerek, "Kadın haklannı savunmak ve toptumda yer etmelerini sağlamak için kadın olmak yetmiyor Kadınlardan yana olmak gerekiyor" diyor ve ekliyor: "Meclise sadece kadın miUetvekili degil, kadın politikası yapabilecek kadın milletvekili girmeli." TÖLAYflNEY SHP Istanbui:. bölgede kontenlandan milletvekili adayı. Ûney, 1961 yıiında Ankara ŞBF'yı bıtirdikten sonra OPT'de dış ekonomik ılişkiler alanında çalışmaya başladı Uzman yardımcılığından daire başkanlığına kadar yukseMi. Arada ABD'ye gıderek iktisattan master yaptı. Oney: 'Erkek yönettiği sürece destek oluyor" "En çagdaş görunen erkekler bile kadınlar tarafından yönetilmeye razı degil" diyor SHP Istanbui milietvekili ve 5. bölgede kontenjandan milletvekili adayı Tülay Onej, "Erkekler ancak kadını yönettikJeri sürece ona saygı du yup destekJiyorlar." Uzun yıllar DPTde uzman ve daire başkanı olarak çalışan Öney, bu dönem TBMM'ye yine çok az sayıda kadın girebileceğini soylüyor ve "Eğer sayı 10'u aşarsa başan sayılacak" görüşünü ileri sürüyor. TBMM'deki kadın sayısıru artürmak için bir kota sisteminin konmasına taraftar mı? "Hayır" diyor öney, "Böyle bir kota sistemini desteklemek içünden gdmez. Çiinkü bu 'kadınlar acizdir', 'birileri kadına bu hakları vermelidir' düşüncesini simgeleştiriyor. Bence kadınlar bu çemberi kendileri kırmali, kendi savaşmah." O kez bağımsız bir kadın kurtuluş hareketini destekler mi? öney Meclis'e girebilmek için bireysel mücadelenin yetmeyeceğini, kadınlararası bir dayanışmanın gerekli olduğunu söylüyor, ama "Bu kesinlikle meseleyi feminizme dökmeksizin yapdmalı" görüşünü savunuyor. Neden? "Türkiye'de geleneksel yapı hâlâ gecerliliğini konıyor. Sürekli kadının hakkı, kadının üstünlüğü gibi kavramları dile getirirseniz, bu bazı çevrelerde alerji uyandınyor. Bu nedenle de olayı kadın, kadın' diye degil, eşit insan haklan, toplumun eşit ferdi yaklaşımı olarak götürmekte yarar var" diye yanıtlıyor Öney. Feministler ve feminizm hakkında ne duşunüyorsunuz? "Türkiye'de kadının ezilmişliği ve ikinci sınıf vatandaş konumunda oluşu o kadar on plana çıktı ki feminizmin haklılık kazanacağı tabiidir. Bu nedenle son zamanlarda bu akımın güçlenmesini olumlu karşılıyorum. Ancak benim temel yaklaşımım kadın haklanna insan haklan çerçevesinde bakmaktır, salt kadın haklan olarak degil." bölgesi olan tzmir'den alıp hiç kadın aday olmadığı için Istanbui 4. Bölge'den kontenjan adayı olarak gostermiş. Bu kadın sorunları konusunda Sönmez'e önemli sorumluluklar yüklemiyor mu? Türk kadının yasal açıdan sorunu olmadığını vurgulayan Sönmez soruya, "Hayır", diyor. "Ben ancak kadınlann kullanamadıklan baklann savunuculugunu yapacagım", diye yanıtlıyor ve ekliyor: "Aynca dun>a mUletleri kadınlara başka haklar verirse, o zaman ben de kendi kadınıma aynı baklan vermeyl düşünnriim." Kadın haklan konusunda Atatürk'ün çizdiği sınırlann ötesine geçmeyen Sönmez, feministler hakkında ne düşünüyor? "Kim onlar: Tam bagımsızlık diyenler mi? Yoksa erkege üstünlük isteyenler mi" diye yarı şaka sorduktan sonra "Feministlerin bazı fikirierini paylaşmamak miımkun degil, ama yıizde yuz feminisl olmım dusunulemez" diyor. Sönmez Semra özal'ın Turk Kadınuu Güçlendirme Vakfı konusundaki görüşlerini ise şöyle özetliyor: "Vakıf, sUttısunde yer alan işleri yapmıyor. Buna karsıhk ba| ı ş aldıgı firmalıra ihalelerde öncelik tanınmasına aracı oluyor. Bunun için yaptıgı işleri begenmem mumkun degil." Kendı ifadesi ile DYP'nin birinci parti seçılme sansırun yüksek oldugu 4. bölgeden milletvekili seçilirse Parlamentoda agırlıklı olarak devletin maJı sisteminin reformu uzerinde çalısacagıru belirten Sönmez, "Vergi sistemi kanşık: Vatandaş vergi yükunun altında eziliyorj buna karşılık devletin vergi gelirieri çok duşuk. Bu aksaklıklan duzeltecegim. KDV'nin diger vergilerie iüşkisini yeniden düzenleyecegim" diyor. Once işsizlige çare Partiler ve Işçi Sorunlan ŞÜKRAN KETENCİ 7 Refah Partisi, Milliyetçi Çalışma Partisi ve Islahatçı Demokrasi Partisi yetkililerinin açıklamalarında, parti program ve seçim bildirgelerinde çalışanlara, sorunlann sevimli görünmeyi hedefleyen yaklaşımlar var. Sorunlara işçiler ve sendikalann cephesinden yaklaşıhrken sınıflar ve çıkarlar çelişkisini gözardı etmeye özen gösteren bir üslup da ortak nitelik olarak gözlemlenıyor. Refah Partisi Genel Başkan Yardıması Rıza Ulucak işçilerin bütün dar gelirliler ile biriikte ortak bir dramı paylaştıklarını, asgari ücretin sefalet ucreti haline geldijini soylüyor. MÇP adına parti göruşlerini açıklayan Şevket Yahnici mevcut sendikal düzenin son derece sağlıksız olduğunu, köklü degişiklıleri savunduklanm belirtiyor. IDP adına görüs açıklayan Nevzat Çetin ise ücretleri ile geçinenlerin yoksullaşmasını önlemeye karşı eşelmobil sistemini önerdiklerini açıklıyor. Cç parti, seçim bildirgelerinde sorunlara işçiler ve sendikalar cephesinden yaklaşırken, sınıflar ve çıkarlar çelişkisini gözardı etmeye özen gösteren bir üslup da ortak nitelik olarak gözlemleniyor. cuklu işçi ilkesinden dahi geri dönüldüğüne işaret etti. Meclise girebilirlerse işçilerin, sendikalann istemleri doğrultusunda işçi sorunlarımn ,çahşan sorunlarımn çözumu için çaba harcıyacaklanm söyledi. Yurt dışındaki işçilerin sorunları, serbest dojaşım hakkı, kıdem tazminalı fonu, iflaslaıda işçilerin haklarınm korunması gibi birşeylerin yapılabileceğı konularda da iktidarın hiçbir faaliyette bulunmadığını, bunlann hiç değilse uğraşını vereceklerini bildirdı. Refah Partisi'nın "tek çöziim" olduklarına ilişkin olarak yayımlanan seçim propaganda broşüründe, 198OTİ yıllarda çalışanlann nasıl yoksullaştığına ilişkin gelışmelerc çok geniş yer verilmiş. Bol fotoğraf ve orneklerle yoksullaşmamn nasıl sefalete dönuştüğü anlatılıyor, bir yandan da luks yaşam ve belırlı kişilerin zenginleşmesi, sefahat eleştiriliyor. "Sosyal ve ekonomik meselelerimizintekcözâııııı Milli Şuur ve MUli Hamle görişu ve zihniyetidir" denılıvor. lık savunulurkeo, bundan ne anladıklan ise şöyle açıklanıyor: "Sendikaian, sınıf mücadalesiııin aracı olarak görmemekteyiz. Sendikalar kendi mensuplannın hak ve menfaaderini konıma mücadelesi veren knnıluslardır. Suıusu Wr lopiam olma özeDigimiz gelir datdımıoda adaletİB nagtanma'a, sorumlu dcvtetsosyal devlet anlayışının takip edilmesi ile korunacaktır. Bu surette bat>da ya^aoan sınıf muaMklekruıin ülkemizde de yasanmamas ve sendfloılann bu mücadelenin aracı olarak knllanılması önlenecektir." IDP: 'EşeiMobil uygulanacak' SÜRECEK """ DUZELTMELER • 21.11.1987 tarihli gazetemizin 1. sayfasındaki iç sayfa anonslarında "Gerçeğin değişik görünümleri" başlıklı Haldun Taner'in fotoğrafıyla biriikte verilen Ankara Devlet Tiyatrosu haberi sayfamızda bulunmadığı halde 1. sayfadaki anonsta yer almıştır. Düzettiriz. • SADIKLAR Gazetemizde önceki gün yayımlanan "özal solun destekçisi" başlıklı haberde, eski Merkez Bankası Başkanı Cafer Tayyar Sadıklar için yanlışlıkla eski Merkez Bankası Genel Müdürü ifadesi kullanılmıştır, düzeltiriz. NEZİttE SÖNMEZ DYP'nin Istanbui 4 bölgede kontenıandan milletvekili adayı Prof. Nezihe Sönmez Fransa'da Caen Ünıversıtesfnde doktora yaptı 198283 yılları arasında 9 Eylül Ûniversitesi'nde rektör yardımcılığında bulundu. Sönmez: "Yüzde yüz feminist olnıanı düşünülemez" DYP Yönetim Kurulu'nun tek kadın üyesi Prof. Nezihe Sönmez, "Ben Meclise kadın haklannı savunmak için degil. >aıandaşunın haklannı savunmak lciB geUyonım" diyor. Ancak DYP örgütü, Sönmez'i Aynı zamanda Refah Partisinden milletvekili adayı olan Çalışma eski Genel Müdürleri'nden Rıza Ulucak Türkiye'nin nüfusuna göre en fazla işsizi olan dünya ilkelerinden biri durumuna geldiğini söyleyerek söze gjriyor. Çalışanlann içinde bulunduğu yoksullaşmanın millet olarak fevkalade rahatsız olmamız gereken bir durum olduğuna işaret ediyor. özellikle işsizliğin giderilmesi için, sanayi yatırımlarının hızla geliştirilmesini, harp sanayiinin kurulmasını savunduklanm soylüyor. Rıza Ulucak sendikal haklann kullanılabilrnesi, buna baglı işçilerin çalışma ve yaşama koşullannda iyileşmeyi savunduklanm açıklıyor. Ancak uzun dönemli bu iyıleşmenin yamnda, ilk aşamada eşelmobil sistemine baş vunılabileceğini, hıç olmazsa çalışanlann enflasyon altında kalan ücret artısları ile daha fazla yoksullaşmalarının önlenebileceğini savunuyor. Asgari ücretin hakikaten yaşanabilir bir Ocret olarak bdirlenmesi gerektiğını, Çalışma Genel Müdürlüğü yaptıgı dönemdeki evli ve bir ço RP: En fezla işsiz Türkiye'de IDP'nin aynı * zamanda milletvekili adayı Nevzat Çetin partilerinin çalısanlar sorunlanna yaklaşunmdaki temel ilkeleri açıklarken ilk önlem olarak işçi ve memur MÇP: "Sendikalar ücretlerinin net olarak verilmesini isaracı olarak tediklerini soylüyor. Aynca çalısanlar adına ışletme fonlanna yatınlakullanılıyor" cak paralarla emekçilerin işletmeleMÇP adına rin hissedan haline getırileceğıni sagörüş açıklayan vunuyor. Şevket Yahnici, Parti programına dayanılarak çasadece yasal dülısanlar ile ilgili öncelikler devamla zenlemelerin deşöyle sıralanıyor: gil, iktidar uygulamalan ve yargı ka* "Sürekli tstihdam olanaklan yarararlarının da bir butün olarak çalıtılacak, işsizlik ortadan kaldınlaşanlann haklarınm alınamaması caktar. doğrultusunda işlediğıne değiniyor. * İşçi, memur gibi ücret karşılığı çaÇalışanlann hiçbir şekilde haklannı alamaz konumda olduklanm, bu ne lısanlar için eşelmobil sistemi uygudenle idare ve yargıyı keyfı uygula lanacaktır. * Ücret maaş ve gelir poNtikası inmalardan alıkoyacak köklü yasal değişikliklere gereksinme olduğunu an sanlar arasındaki anormal gelir imkânlannı tadil elmelidir. Asgari üclaüyor. MÇP'nin seçim bildirisinde ve se ret, maaş ve kazanç berkes için raçimlere ilişkin propaganda broşürle hatça yasanacak makul bir hadde yiikseltilmelidir. rinde çalısanlar ve sorunlanna çok geniş yer verilmiş. Çalısanlar oy al * Her aıleye bir konut sağlanacak. Devlet konut yapmakla görevli kıbmada hedef olarak seçilmiş. Sendinacaktır. kalardan ve ışçilerden gelen belli başlı * Genel saglık sigortası, hayat sigoistemler, aynen aktanlmış. En büyük rası ve işsizük sigortası getirilecektir. sorun olarak görülen işsizlige nufus kısıtlaması ile degil, kalkınma hızı * Ücretler ve maaşlar otomatik olanın artınlması ile çözüm aranacağı rak enflasyona karşı korunacaktır. ilan ediliyor. tşsizlik sigortasının ku * Emekluik yası 25 hizmet yıhna görulması, asgari ücretin vergi dışı bı re yeniden duzenienirken, lum emekrakılması, milli sosyal güvenlik sis lilerden yaş ve saglık durumuna götemi, genel saglık sigortası gerçekleş re yarartamlacaktır.." mesi için çaba gösterilecek istemler olarak sıralanıyor. Güçlu sendikacı BtTTt Geleceğin ürünleriııi yaratmaya 1919'da başlamıştık... Bütünlefik uyarlayıcüaT: Ana sistetn kartt uzerinde fimdiden 6 farklı özeUik bulunuyor. IBM kalitesini ortaya koyan iyi bir örnektir. Yıllarca süren araştırmalann yarattığı özgün ve ileri bir teknoloji ve bunun sonucunda, her çaptaki işyerinin daha hızlı ve daha iyi çalışmasına yardımcı olacak, yeni bir tür "Personal Computer"... Yalnız bugün için degil, gelecek yıllar için de... Güvenli ve kaliteli ürünlerle dolu uzun geçmişimizden gurur duyuyoruz. Ama, Personal System/2 için, gerçekten tüm birikimimizi ortaya koyduk. En iyi malzemeler... Yeni deneme yöntemleri... Gelişmiş üretim teknikleri... Tüm bunlar Personal System/2'lere, dünyanın en güvenilir "Personal Computer"lerinden biri olma niteliğini kazandırdı. IBM kalitesi ken'dini hemen belli edecektir. Aslında, bugünlerde Yetkili Satıcılarımızın işleri başlarından aşkın. Çünkü Personal System/2 almak isteyen müşterilerin gereksinimlerine en iyi biçimde yanıt verecek çözümleri oluşturmaktalar. Çeşitli modeller arasından en uygunlarının seçimi, yıllarca kullanılacak güçlü programlann temelinin atılması, bilgisayar ağımn tasarımı gibi... IBM 130021 BağlanabilirUk: Bütün yoüar Personal System/2'ye çtkar. MoıM50 En yuksek kahtenm guvencesı. Personal System/2'nin üstün kalitesini, IBM ürün ve hizmetlerinin tümünde bulabilirsiniz. Bu nedenle, aynı sağlam iş ilişkileri çercevesinde daha büyük sistemlere geçebilir, bilgisayar ağlarına bağlanabilirsiniz. İyi bağlantılar kurmayı bilmemiz gerekir; ne de olsa 1919'dan beri bu işi yapıyoruz. ModeJ 60071 Gdecek güvencai: Pmonal System/2 hem bugünun hem de yanmn gereksinimlen için tatanmlanmtfür. IBM katitesi: Ürettiğımiz en güceniiir ürunler. Model »OtHI Bugünlerde herkes Personal System/2™ ailesini geleceğin sistemi olarak yaratan ileri IBM teknolojisinden söz ediyor; geçmiştelci ürünlerle bağlantıyı koparmadan, geleceğin yeniliklerine giden yolun açılmasını sevinçle ™ IBM Personal System/2, IBM Corporationın tescilli markasıdır. karşılıyor. Fakat şimdi biz, Personal System/2'nin, neredeyse 70 yıldır geçerli olan bir özelliğinden söz etmek istiyoruz: Kaliteye olan geleneksel bağlılığımız. "Geleceğin İlkesi"nin köşe taşı olan IBM Personal System/2, Modd»(M>7l Görüntü bhimleri: Yer değijtirmenize gerek yokl Önearkaya eğilebilir, sağasola dönebilirter. M«M «0111 Personal System/2 alacak olanlar, Yetkili Satıcılanmıza uğradıklarında, IBM PERSONAL COMPl/TER VE IBM PERSONAL SYSTEM/2 YETKİLİ SATIOLARJ: İSTANBLX • ALSİS 146 65 29 • BOSS 148 75 40 • EBİM 151 08 57 • ENTER 173 35 31 • HESMAK 151 5896 • İSOMAK 169 97 47 • IST/NNBUL PAZARIAMA 172 24 43 • MtKBO StSTEM P 2 l l O • PERKOM Vl 82 31 • POKTAŞ 130 15 07 • SERBİM 167 50 57 O • T m w 141 6 8 ^ • YABİM 172 46 10 • ANKARA• BOItoATA 13962 M • EBtM U8 32 54 • E K S ^ DM YAZ3 MAKİNELERj YETKİLİ SATH3LARI: feTANBUL • ALSIS I40 9 7 R T * E B ! M 15i 08 r> • HESMAK BÜRO 151 59 20 • ISOMAK 169 97 4 • ANKARA • EBIM 11832 54 »BORMAS 12661 31 •PROTEK 13743 1 3 « İ Z M İ R •AYKER 14 02 49 »EBLM 21 9368 «SERTAŞ21 32 13 • KONYA • AYKER 33 330