Katalog

•CUMHURİYET/12 inagog katliamı lanıldığı sonucuna vanyoruz. Elbette ki duymuş olduğumuz üziintü sonsuzdur. Biz bu harekâtı kınıyoruz, nefretle karsılıyonız. Türkiye'nin terorizme mıisamaha etmesi, onu hoş görmesi katiyen düşüaülemez. çünkü terorizmden en çok zarar görenlerin başına Türkiye gelir. Biz bunu lanetliyoruz. Terorizme karşı bütün devletlerin birlikte hareket etmesini arzuluyoruz. Çalışmalanmızı sürdiırüyor. Çalışmalarımız bizi başka delillere, başka hedeflere götürürse, onu da basına açıklayacağız. Olayı İslami Direniş Örgütünün üstlendiği hakkında bir bilgi edindik. Henüz resmen, kendi çalışraalanmız sonunda böyle bir sonuca varmadık." Başbakan Turgut Özal da Bakanlar Kurulu toplantısına girerken yaptığı açıklamada saldırının intihar komandolarınca yapıldığının anlaşıldığını, toplantıdan ayrıhrken de saldırganların iki kişi oldugunu söyledi. Bakanlar Kurulu toplantısından sonra bir açıklama yapan Mesut Yılmaz, saldırganların iki kişi olduğu yolundaki iddiaları yineledi ve şöyle konuştu: "Bize intikal eden bilgilere ve görgü şahitlerinin ifadelerinden anlaşılan bilgilere göre, olaydan sonra sinagogtan kimse dışan çıkmamış, dolayısıyla olayın failleri de muhtemelen ölüler arasında". Kanlı sinagog saldınsından sonra Beyrut, Lefkoşe Rum kesimi ve Jstanbul'daki çeşitli haber ajanslanna telefon eden kimliği meçhul kişiler, olayın sorumluluğunu, "İslami Direniş Örgütü", "Filistin İntikam Örgütü" ve "Kuzey Arap Birliği Teşkilatı" adına üstlendiklerini söylediler. HABERLERİN DEVAMI 7 EYLÜL 1986 Haber, not ve izlenimler Erhan Akyıldız Kemal Küçük Halil Nebiler Asiye Uysal Serpil Gündüz Sina Koloğlu Şebnem Atiyas (Baştarafı 1. Sayfada) fkişi, saldırıyı "İslami Direniş Örgütü" adına üstlendi. Bu örgüt adına saldınnın üstlenilmesinden sonra, bu kez Lefkoşe'nin .Rum kesimindeki bir başka ajansa telefon eden bir başka kişi, jsaldırm adı hiç duyulmamış "Fiistin Intikam Örgütü"nün yapüğını öne surdu. Dün gece İstanbul'da aa!ya teefon eden ve bozuk bir Türkçeye konuşan bir kişi de "Olayı Kuey Arap Birliği Teşkilatı ^stleniyor" dedi. MUHABİR GİBİ Teröristler, Şişhane'deki Neve Şalom Sinagogu 'nun kapısına 09.15 'te geldiler. Bir süredir tamiratta olduğu için kapalı buiunan sinagogda uzun bir süreden sonra ilk ayin yapılıyordu. Omuzlarında genellikle gazetecilerin kullandığı türden fotoğrafçantalan buiunan, yetkililere göre 2, görgü tanıklarına göre 4 terörist, dış kapıdaki sinagog görevlisine fotoğraf makinesini göstererek bir şeyler söylediler. Saldırınm öyküsü ~ Cumhuriyet ekibinin lstanbul "polisinden, olayın görgü tanıklarından ve öteki yetkililerden aldığı bilgilere göre, kanlı sinagog baskını şöyle gerçekleşti: Şişhane, Kuledibi, Büyükhendek Caddesi 69 numaradaki bin kişilik Neve Şalom Sinagogu'na dün, sabah ayini sırasında saat 9.15'te, sırtlannda fotoğraf makinesi çantası olan 4 kişi geldi. Üzun bir süredir tamirde olduğu için kapalı olan ve dün sabah îlk kez ibadede açılan sinagoga gelen saldırganlar, kapıdaki sinağog görevlisiyle kısa bir konuşfha yaptıktan sonra, içlerinden biri, ateş açarak görevli Leoıt LeVi'yi öldürdü. Daha sonra sinağoga girerek demir kapıy; kapatan saldırganlar, iç kapıda duran bir kişiyi daha öldürerek ibadet yapılan salona girdiler. Bir anda Heye uğradıklannı şasıran Musevi yurttaşlar, sinagogun dört bir yanına kaçışmaya çalışırken ellefinde "akrep" tipi Pölonya yapısı iki otomatik silah buiunan iki teförist de sırt sırta vererek sinagogun içindeki kişilere yaylım ateşi açtılar. Silah seslerinin duyulmasından sonra patlayan bir bombayla, sinagog içinde birçok kişi parçalanarak yaşamını yitirdi. Teröristlerden olduğu sanılan iki kişi de parçalanarak öldü. Bu arada patlayan bomba nedeniyle sinagogtaki kürsünün arkasında yangın çıktı. . Kanlı saldırı sırasında sinagog içinde buiunan 17 yaşındaki Rafi Saul. saldırganların en az iki kişi olduklannı, aralarında Arapça konuştuklarını ve cesetlerin üzerlerine benzin dökerek yaktjklarını söyledi. Görgü tanıklanndan bazıları, iki teröristin de StNAGOC N o.S'Ü Saldın sonrasmda sinagogda çıkan yangın itfaiye ekipleri tarafmdan süratle söndürüldü. cesetler lstanbul BeUdiyesine ait araçlar tarafmdan tasındı. (Fotoğraf: ERDOĞAN KÖSEOĞLU) sinagogun arka taratından dışarı çıkarak Perşembe Pazarı yönünde kaçtıklannı belirttiler. Kanlı sinagog baskınından sonra görgü tanıklan, saldırganların dört kişi olduklannı, ikisinin kaçtığını söylemelerine, polis telsizinden uzun süreyle kaçan kişiler hakkında bilgi verilmesine karşın, daha sonra gerek üst düzeydeki polis yetkilileri gerekse Emniyet Genel Müdürü Saffet Ankan Bedük'le birlikte İstanbul'a gelen İçişleri Bakanı Yıldınm Akbulut, "saldırganlann iki kişi oldugunu. >aptıkları intihar eylemi sırasında patlayan bombadan parçalanarak öldüklerini" öne sürdüler. Kanlı sinagog saldınsından kısa bir süre sonra olay yerine gelen güvenlik güçleri, çevredeki güvenlik önlemlerini arttınrken, bir yandan da içeride patlamamış bomba olabileceği olasılığı göz önünde bulundurularak "bomba imha ekibi" çağınldı. Bir yandan itfaiye ekipleri çıkan yangının söndürülmesine çalışırken, bomba imha uzmanları da henüz patlamamış durumdaki 7 bombayı etkisiz hale getirdiler. Bu çalışmalar s<rasında teröristlere ait Polonya yapısı iki otomatik silah da bulundu. Daha sonra belediye zabıtasının sağladığı araçlarla sinagoga getirilen tahta tabutlara konan cesetler, hastanelere taşındı. Cesetlerin ve yaralıların taşınıp içerideki operasyonun tamamlanmasından sonra gazetecilerin sinagoga alınıp fotoğraf çekmeleri sağlandı. Neve Şalom Sinagogu Vakfı Yönetim Kurulu, dün sabahki ayin sırasında sinagoga düzenlenen silahlı ve bombalı saldırıyı kınadı. Vakıf Genel Sekreteri Avram Albohayre, yönetim kurulu üyeleri Avram Degerli ve Melih Ruso, yaptıklan ortak açıklamada, saldırıyı dehşet verici ve insanlık dışı olarak nitelendirdiler. Genel Sekreter Avram Albohayre, konuyla ilgili olarak şunları söyledi: "Olayı Burgazada'da telefonla ögrendim. Hemen geldim. Sinagogda saat 08.00'de ayin başlar, saat 10.00'a kadar devam eder. Ayinde Tevrat okunurken saldın düzenlendi. İbadethanedekiler tarandı. Bilahara bomba patlatıldı. İbadethanede viicut parçalannın etrafa dağılmış olması, bombanın kuvvetini göstermektedir." tsrael Ozfins, İbrahim Ergün, Aşel Ergün (haham), Yuda Levi Altay, Rafel Nesim (haham). Bu arada siyasi polis tarafmdan adı gizli tutulan bir görgü tanığı saat 16.00 sularında Taksim İlkyardım Hastanesi'ne getirilerek, teröristlerin olduğu sanılan cesetler gösterildi. Görgü tanığının, cesetlerden birini teşhis ettiği, ancak öteki cesedin kafası koptuğu için teşhis edemediği bildirildi. Görgü tanığının ayrıca teröristlerin lacivert renkli 131 Murat bir otoyla geldiklerini biidirdiği, ancak plakasını hatırlayamadığı da belirtildi. Yarahlardan Avram Eskinazi Taksim llkyardım Hastanesi'nde yoğun bakımda bulunuyor. Öteki üç yaralının ise Moiz Bitiren, Yako Samrono ve Yusuf Levi oldukları belirtildi. Daha sonra içerideki Ölenler, yaralananlar Olayla ilgili soruşturmayı yürüten Beyoğlu C. Savcısı Kemalettin Önenç'in bildirdiğine göre ölen 23 kişiden 2'sini, teröristler oluşturuyor. 3 ceset ise parçalanmış oldukları için tespit edilemedi. ölenlerden birinin bir hafta önce Israil'den turist olarak Türkiye"ye gelen Rafael Nesim adlı haham olduğu saptandı. Savcı Kemalettin Önenç tarafmdan bildirildiğine göre adlan saptanabilen ölüler şöyle: Daniel Banıh, Dr. Moiz Şaul, •iezer Hara, Bünyamin Ereskenazi, Bension Levi, Şojef Alhale, David Behar, Moiz Levi, Selim Çittone, İzak Gerşon, Sarfati (soyadı saptanamadı), Şefenya Şenkal, Salomon Angel, Robert îstanbul'da arama Saldırıdan hemen sonra İstanbul'un tüm giriş çıkışlan tutuldu. Havalimanı da özel bir şekilde kontrol altına alırıdı. Ekipler ayrıca sahil yolunda da önlem alarak kayık ya da botlarla karaya çıkanları ya da deniz araçlarına binenleri, sıkı bir kontrola tabi tuuular. Bu arada Musevilere ait öteki ibadet yerleriyle çeşitli yerlerde güvenlik önlemleri arttırıldı. Akbulut'un toplantısı Sinagog baskınıyla ilgili olarak olay yerinde ve hastanede incelemeler yaptıktan sonra, Emniyet Genel Müdürü Saffet Arıkan Bedük, İstanbul Emniyet Müdürü Ünal Erkan, tstanbul Emniyet Müdür Yardımcısı Mehmet Agar ve şube müdürleriyle bir toplantı yapan İçişleri Bakanı Akbulut, düzenlediği basın toplantısında şunları söyledi: "Bugün (dün) saat 09.20'de Musevi vatandaşlanmıza ait Şişhane'deki sinagoga iki terörist gelerek ibadet yerinin dış kapısını arkadan demir bir çubukla kapatmak suretiyle, ibadet mahalline girip içeride buiunan Musevi vatandaştanmızı, (masa üzerindeki silahlan göstererek) şu gördiiğüniiz otomatik silahlarla tarayarak ve bilahara el bombalarıyla mahali bombalamak suretiyle, 23 kişinin ölümüne, dört kişinin ağır yaralanmasına sebep olmuşlardır. Ibadet mahalli bir dikdörtgen biçiminde olup boyu lahminen 30 metre, eni (ahminen 20 metre olan bir yerdir. Bu el bombalannın tahrip gücii ise 50 metre çapındaki bir sahayı etkisine alabilecek derecededir. Bunlardan üç tane kullanıldığını tahmin ediyonız. Silahla taramanın bitip bomba seslerinin kesilmesi üzerine yaralı olarak kurtulan ve halen hastanede yatan bir Musevi vatandaşımızın beyanından şunlan öğreniyoruz: Diyor ki, silah sesleri dunıp ortalık sakinleştikten sonra ben yaralı halimle dışan çıkmak istedim. Kapıya geldiğimde kapının arkadan demir çubukla sürgülendiğini, kapandıgını gördüm. Demir çubuğu almak suretiyle kapıyı açtım. Dışanya ilk çıkan ben oldum. Olay mahallinde iki olomatik silah görüyoruz ve bunlann tabiatıyla iki terörist tarafmdan kul îslami Direniş örgütü AFP'nin Beyrut bürosuna telefon eden ve Arapça konuşan bir şahıs, saldınnın sorumluluğunu "İslami Direniş" örgütü adına üstlendiklerini belirterek, "tstanbul'da faaliyet gösteren gruplanmızdan biri intihar eylemi gerçekleştirmiştir" dedi. Kimliğini açıklamayan şahıs, saldınnın Israil ordusunun Güney Lübnan'a ve özellikle Zibkin köyüne karşı giriştiği saldırılara misilleme amacıyla yapıldığını öne sürerek, "Halkımıza karşı tsrail'in girişecegi her eyleme dünyanın herhangi bir yerinde karşılık vereceğiz" dedi. EYLEMBAŞLIYOR Görevli ile teröristler arasında çok kısa süren konuşmadan sonra silah sesleri duyuldu. Yaşlı görevli, sinagogun dış kapısının önündekı duvar dibine kanlar içinde uzandığmda, sayıları üzerinde çelişkiye düşülen teröristler, sinagoga girerek demir dış kapıyı kapadılar. Kuzey Arap Birliği Anadolu Ajansı'nı dün saat 21.00 sıralannda telefonla arayan ve kimliğini bildirmeyen bir kişi, bozuk bir Türkçeyle "Olayı Kuzey Arap Birligi Teşkilatı üstleniyor" dedi. Telefondaki kişi, "Bu daha bir başlangıçür" dedikten sonra telefonu kapattı. HERKESİBADETTEYKEN İbadet yerinin kısa ve geniş koridorunda teröristlerin karşısına ikinci bir kişi çıktı. Çantalarmdan sılahlarım çıkaran saldırganlar, ikinci cinayetlerini de burada işlediler. Teröristler, daha sonra ayin salonunun kapısını açarak içeri girdiler. OLAYLAREV ARDENDAKI FKÖ kınadı (Baştarafı 1. Sayfada) de inanmaktadır. Işgal edilmiş topraklar dışında masum insanlara karşı yapılan bu tür saldırılar, Siyonistler dışında hiç kimseye hizmet etmez. FKÖ, Kahire deklarasyonu ile masum ve sivil insanlara karşı yapılan her liirlü saldırıyı kınadığını açıklamıştır." Bilindiği gibi, 1985 Eylülünde Larnaka'da üç Israillinin öldürüimesi, ardından ekim başında Israil'in Tunus'taki FKÖ karargâhını bombalamasıyla başlayan tırmanma, bunu izleyen günlerde ise İtalyan bandıralı Achilie Lauro yolcu gemisinin Mısır karasulanndayken kaçırılması, ve Barselona'daki iki Israillinin öldürülmesi, dikkatleri FKÖ bağlantıh terör eylemlerine çevirmiş, bunun üzerine FKÖ lideri Yaser Arafat, Kahire'ye yaptığı bir ziyarette Israil işgali altındaki Filistin topraklan dışında her sivil hedefe yapılacak saldınnın ve terör eyleminin karşısında olacaklannı açıklamıştı. Bu açıklama, Mısır Devlet Başkanı Hüsnii Mübarek'in desteğini elde etmiş ve "Kahire Deklarasyonu" adıyla anılmıştır. FKÖ lideri Yaser Arafat, şu sırada, Bağlantısızlar Zirvesi nedeniyle Zimbabve'nin başkenti Harare'de bulunuyor. GERÇEK (Baştarafı 1. Sayfada) yeri ve zamanlaması ayrıca kamu vkdanında oluşan tepkileri büyütmüştür, ama olayın en önemli yanı nedir? Türkiye'de hiç kimse bu katliamı, Arapların Yahudilere ya da Müslümanların Musevilere saldırısı olarak göremez Cumartesisabahı saat 09.00'da, Kuledibi Sinagogu'nda dua edenler Türktür. Cumhuriyet devletinde dini, mezhebi ve soyu ne olursa olsun, her yurttaşımız Türktür. Atatürk'ün kurduğu devletin temel ilkelerinden birisi de budur. Teröristlerin saldınsı, Yahudilere değil, doğrudan doğruya Türk yurttaşlarma yönelik insanlık dışı bir eylem olarak saptanacaktır. Türkiye Cumhuriyeti Devletinin de başlıca görevlerinden biri, ülkenin her yanındaki tapınaklarda (ister sinagog, ister kilise, ister cami olsun) bütün yurttaşların ibadet özgürlüğünü güvenceye almaktır. Bu yolda Türk halkının kararhlığını yinelemek gereksizdir. Kuledibi'nde Neve Şalom Sinagogu 'nda insanlık adına utanç ve acı veren bir olay yaşanmıştır. Ne yazık ki bu olay binlerce yıldan beri her inancın tapınaklarıyla süslenen, çeşitli dinlerin ve mezheplerin bir arada kardeşçe yaşayabildiği kentimize kan renginde bir leke düşürmüştür. Tek tesellimiz saldırganların dışardan gelmiş yabanalar olmalandır. Eğer buna teselli denilebilirse... TOPLAM112 MERMİ Ayin salonunun kapısını kapadıktan sonra ellerindeki otomatik silahlarla cemaatin ortastna kadar yürüyen saldırganlar, sırt sırta vererek çevreyi yaylım ateşine tuttular. Burada kısa süre içinde 112 mermi atıldığı saptandı. Yaylım ateşinin sonuna doğru el bombaları da atılmaya başlandı. Patlayan üç bombanın etkisiyle kanlar, sinagogun tavanına kadar sıçramıştı. İzlenimler Tevraî^taki kurşun ve kan Bir ucundan baktığımzda görkemli Galata Kulesi'ni gördüğunüz, öteki ucundan da Şişhane Meydanı'na açılan Büyükhendek Caddesi'nin sakinleri dün sabah çok korkunç bir olayla güne başladılar... Önce Polonya yapısı iki otomatik Çin malı silahın namlusundan çıkan "can alıcı "lann çıkardığı tüyler ürperten bir tarraka, arkasından da korkunç patlama sesleri... Çığlıklar, bağrışlar, inlemeler birbirini izlerken, birbuçuk aydır özene bezene tamir edilip boyanan Neve Şalom Sinegogu, 1015 dakika içinde bir savaş sonrası harabesine, bir kan gölüne dönüşüveriyor... Henüz dükkânlannı açıp, ekmek savaşına hazırlanan dükkân sahipleri ile çevrede oturanlar ise tam bir şok yaşıyor... Insan, bomba ve silah seslerinin birbirine karıştığı ilk 1015 dakikadan sonra, olay yerine gelen güvenlik güçleri, sağlık ekipleri ve belediye zabıtası görevlilerine bir de çevreden toplanan meraklılar eklenince, ortalık tam bir anababa gününe dönüşüyor. Sinagogun içindeki yarahlarla, cesetlerin hastanelere taşınmasından sonra, içeriye girmek için bekleşen gazeteciler gruplar halinde sinagoga altnıyor. Gördüğümüz manzaraya bir ad koymaya çalışıyoruz. " Vahşet" ya da "korkunç" sözcüklerinden başka bir şey gelmiyor aklımıza... Sinagogun içindeki sıralar arasında fotoğraf çekmek için dolaşırken ayağımıza takılan siyah deri kaplı küçük bir Tevratı alıyoruz yerden. Bir kurşun tam ortasından delip parçalamış sayfalarını. Biraz ötesinde de bir kan gölü... Kanlı gömlek ya da ayakkabı parçalan, düşen avizeler, kırık cam parçalan da bu dehşet manzarasının öteki aksesuarla YARALILAR Saldın sırasında yaralananlar yakmdaki Taksim llkyardım Hastanesine dı. Fotoğrafta genç yastaki yarahlardan biri görülüyor. (Fotoğraf: aa) kaldınl 'Böyle bir vahşet görmedhn ben (Baştarafı 1. Sayfada) GABRİEL ŞOVL VE JAK MEYUHES: Saldırganlar dört kişiydi. Bunlardan biri 2223 yaşlarmda, kara gözlüklü, orta boylu idi ve çok sinirli bir hali vardı. Ikisi içeride öldü, ikisi de sinagogun arka tarafmdan Musevi Ilkokulu'nun bulunduğu yönden kaçtılar. Ölü gerillaların üzerinden birşey çıkmadı. GÜL ESİN: Dükkânı açarken birdenbire silah sesleri duydum. Içeriden silah sesleri geliyordu. Bir süre sonra da bomba patladı. Bombanın paüamasından sonra da 34 kişi dışanya çıkarak koşmaya başladılar. Silah sesleri bir süre devam etti. Daha sonra da 2 kişi koşarak olay yerinden uzaklaştı. HÜSEYİNHAMAMCIOGLU: Saat 09.00'u biraz geçiyordu, silah sesleri duydum. Pencereden sokağa baktığımda kalabalık olan sokak boşalmıştı, silah sesleri 35 dakika kadar sürdü. Daha sonra bomba sesi duyduk. Sesler kesilip dışanya çıktığımızda polis araçlarıyla sağlık ekiplerinin yaralıları götürdüğünü gördük. 9 Türkiye'nin (Baştarafı 1. Sayfada) teröristlerin (abiatını bir kez daha gösterdiğini" bildirdi. Israil ElçiliğTnin açıklamasında şöyle denıldi: Vafaudilerin yeni dini yılının hemen öncesindeki Yahudi baynunında İstanbul Şişhane'deki sinagogda ibadet eden Yahudilere karşı yapılan bu vahşi saldın bür dünyanın karşı karşıya olduğu teröristler ve örgütlerinin tabiatını bir kez daha göstermektedir. Gabriel Şovl Babasını kaybtni. BEYOĞLU EKİPLERİNDE GÖREVLİ BİR POLİS: Içeriye girdiğimde şok oldum. İlk gelen ekipteniz. Cesetler yerlerde yatıyor, arka taraftan dumanlar geliyordu. Içlerinde kımıldayanlar, inleyenlerde vardı. Birkaçını ben taşıdım (Üstü başı kan içindeydi polisin). Böyle bir vahşet görmedim ben. Cesetlerden ikisinin ayaklarmda beyaz lastik ayakkabılar vardı veAraba benziyorlardı yüzlerinden. Birinin göğüs kısmı parçalanıp iç organlan dışanya çıkmıştı, birinin de kafası kopmuştu. Siyasi polisten arkadaşlar da vardı. Bunlann saldırganlardan olabileceklerini söylediler. Tip ve giyimleriyle ötekilere benzemiyorlardı. BEKTAŞ ERDEMİR: Dükkuna geldiğimde sinagogdan silah sesleri duydum. Biraz sonra da ayaklarmdan yaralı bir genç dışan çıktı, sonra polisler geldi. LACİVERT MURATDA 4 KİŞİ Kuledibi sakinlerinden bir görgü tcnığı, saldırganların teşhisi için Taksim Hastanesi'ne getirildi. Parçalanmış cesetJeri görünce fenalık geçiren görgü tanığı, hastanenin morg girişinde bir süre bekletildi. Tanık bu arada "Evet birini tamdım. Otekisinin yüzü tanınmayacak halde. Bunlar 4 kişiydi. Lacivert Murat 131 marka otomobil içindeydiler. Benden para bozdurdular" dedi. Tanık, daha sonrayazılı ifadesini vermesi için polis otosuyla götürüldü. n... Tf, TEVRA T'TA KURŞUN Sinagogun sıralan arasında bulduğumuz, siyah deri kaplı bir Tevrat 'm yapraklan bir kurşunla parçalanmış, htmen yanında da küçük bir kan birinkisi vardı.