Katalog

20 TEMMUZ 1986 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 GÜLGEÇ Ejsane saksofoncu Wayne Shorter yeni bir dönemin eşiğinde Festivalde, Weather Report grubuyla efsaneleşen saksofoncu Wayne Shorter'ın yeni topluluğuyla vereceği konserin "olay" olacağını sezinliyorduk. Montmartre Caz Kulübü'ne girdiğimizde, salonu tıklım tıklım dolduran kitle, sahnedeki dört kişiyi büyülenmişçesine dinliyordu. YAVUZ BAYDAR KOPENHAG Yaz mevsimi, birçok Avrupa ülkesi içın aynı zamanda caz mevsimi... Her yıl geleneksel biçimde tekrarlanan caz festivalleri, ilginin ve müzisyen katılımının artması ile, yaz ayları içinde çeşitli kentlerde birbirini izliyor. Fransa'da Nice, Hollanda'da Den Haag, tsviçre'de Montreux, Finlandiya'da Pori, Isveç'te Kristianstad, îtalyada Umbria, bu festivallerin başlıcaları. Caz festivali dizisi içinde en önemli halkalardan birini Kuzey Avrupa kenti Kopenhag oluşturuyor. Temmuz ayının ilk yarısında düzenlenen Kopenhag Caz Festivali, 910 gün boyunca tüm kenti, Dbcieland, ragtime, bebop, funk ve deneysel yeni cazın her türlü örneğinin sergilendigi dev bir sahneye dönüştürmekte. Gündüz ya da gece, kent merkezinde hangi cadde ya da meydandan geçerseniz geçin, size caz nağmeleri sunan bir toplulukla karşılıyorsunuz. Açıkhava konserleri, geceleri, sayısı 50'yi aşan kahve, bar ve kulüpte sabaha kadar sürüyor: Çoğu da programda gözümüze çarpan bir isim ne yalan söylemeli Stockholm'le Kopenhag arasındaki mesafeyi küçülttü: Dağılması neredeyse kesinleşen ünlü caz grubu Weather Report'un kurucusu ve "efsaneleşen" saksofoncusu Wayne Shorter, yeni bır grupta 10 temmuzda Kopenhag'ın tanınmış caz kulUbü Montmartre'da çalacaktı. Yaşamı boyunca cazla bütünleşen, her atılımıyla caz tarihinde yeni bir cığır açan, sanatçı kaygısı ile bilinçli araştırmacılığı ile caza sürekli yenilenen bir kişilik kazandıran bu entclcktüel caz adamı, acaba bu kez neleri, hangi kapıları zorlayacaktı? Apar topar Kopcnhag'a geldiğimizde bu ve buna benzer sorulara cevap arıyor, Wayne Shorter Dörtlüsü konserinin baslı başına bir "olay" olacağını usul usul sezinliyorduk. Biletlerin tümüyle satılmış olmasmdan ötürü binbir güçlükle Montmartre Caz Kulübü'ne girdiğimizde kulağımıza çarpan ilk notalar, sezgımızde yanılmadığımızı gösteriyordu. Salonu tıklım tıklım dolduran kitle, büyülenmişçesine, çıt çıkarmadan sahnede beliren hüzün, kahverengi pes tonlarda derinleşiyor. Tiz tonlarda, o yalnız Shorter'a özgü kesik çığhklarla adeta kabuğunu kırmaya çalışıyordu. Soprano saksofonda müzik birden karakter değiştiriyor, hüzün, yerini afacan bir espri anlayışına, kelebeğin ilkbahar coşkusuna terk ediyordu. Konserin doruk noktası, artık klasikleşmiş olan "Native Dancer" albümünden alınma "Beauty and the Beast" oldu. 8. Kopenhag Caz Festivali, kenti dev bir sahneye dönüştürdü HAYVANLAR tSMAiL KIM KIME DUM DUMA BEHlç AK dhna q>rer, Ümmü Gülsüm hayranı 1960'ların sonundan beri müziksel deneyimini yakından izlediğimiz Shorter'la kısa da olsa bir söyleşi yapabilme isteği, bizi ister istemez, sahne arkasına götürdü. Az sonra, bir yandan Shorter'ın ikram ettiği şarabı yudumluyor, bir yandan da konser için övgü ve teşekkürlerimızi dile getiriyorduk. Türk olduğumuzu söyleyince hafifçe gülümsedi, "Diana adlı bestemi bilirsin. Orada bir piyano pasajı var. Chick Corea'ya ilk dinletllgimde bana '\taynt, bu bölum Istanbul* detnişti. tşte Istanbul o parçada var"dedi. Sonra Doğu müzigine duyduğu sevgiyi dile getirerek, "Ümmu Gulsum'e her zaman derin bir sevgi duydum. Milton Nascimento'ya, Elis Reglna'ya müzik olarak ne kadar yakınsam, GUIsüm'e, George Zamflr'e de o kadar yakın görüyorum kendimi" diye konuştu. Tesadüfen müzisyen Tüm dünya müziğini dinleyen, cazın sınırlarını aşan bir sanatçı Wayne Shorter. Müzığe ilgısi, kendi dcyişiyle "tamamen bir tesadüf sonucu". İlk çalgıyı eline 16 yasındayken almış: Eski bir klarnetmiş bu. Müziğı çok seven, sevdirmeye çalışan babasını hoşnut etmek için arada sırada çalarmış. Bir gün radyoda Thelonlus Monk'un bir bestesini Art P İ K N t K PtYALE Blakey beşlisinden duyunca, müziğe ilk defa "ciddi biçimde" sarılmış. 1933 Newark doğumlu olan Shorter, buradaki sanat okuluP Ğ E L PI SI nu bitirdikten sonra trompetçi Maynard Fer ( PISI / [ guson'un orkestrasında çalmaya başlamış. Yıl V 1959. Bundan sonrası caz tarihi. John Coltrane^ le yakın dostluk, Art Blakey Beşlisi (195964), solo çahşmalar, 1964'ten 1969'a kadar unutulmaz Miles Davıs Beşlisi ile ortaya cıkan yapıtlar, sanatçılığın pekişmesi. ğldm.. kunse Etffit, yam, i çocukluqum o ı onMamam aca$ a.uzeld> MADRA L/"DEA/B< B E N I M . " N J f LE SATKANC \ I CDfiAMAK ISTDOB I Cazın içlerine bir köprü 1970'lerin başında genç kuşaklara cazın kapılarını aralayanların başında geliyor Wayne Shorter. Yine Miles Davis'le birlikte çalışmış olan piyanist Joe Zawtnul'la kurduğu 14 YILLIK BlRLtKTELİK Saksofoncu Wayne Shorter (en sağda), Weather Report gruVVeather Report grubu, yepyeni bir müzik anbunu 1970'lerin başlannda piyanist Joe Zamnul (en solda) ile birlikte kurmuştu. Omar layışı ile çağdaş müzik tarihinde çığır açarHakim, Josi Rossy ve Victor Bailey'in de yer aldığı Weather Report, çağdaş muzik tarihinken, aynı zamanda geriye cazın içlerine açıde çığır açmıştı. Topluluk bugun artık birlikte değil. lan bir köprü oldu. ShorterZawinul beraberliğinin ürünü olan uzunçalarları, yalnızca Ucretsiz. Caza öteden beri tutkun olan Koki dört kişiyi dinliyordu. Konseri izlemeye ge cazla sınırlı olmayan geniş bir kitle benimpenhaglılar, festivale büyük ilgi gösteriyor, lenler arasında, saksofoncu David Llebman semış durumda. zamanlarının büyük bölümünü müzik dinile piyanist Michel Petrucciani gibi ünlü müShorter'a, VVeather Report'un birkaç haflemeye ayırıyorlar. zisyenlere de rastladık. Müziğin büyüsü, çok ta önce çıkan "This is Thls" albümünün, Zageçmeden bizı de etkısı altına aldı. Putlaştık. Bu yılki festival, 4 temmuzda Carla Bley winul'la 14 yıllık beraberliğin son ürünü olup topluluğunun konseri ile başladı: 90 açıkhava olmadığını soruyoruz. Kesin bir yanıt vermek Evrenin sırrı ve 185 kapalı salon dinletisinden sonra, 13 istemiyor, yalnızca "Joe yeni grubuyla Avtemmuz pazar akşamı Gil Evans Orkeslrası rupa turnesinde, ben de bir sure bu grupla Karşımızda, sahnenin önünde, o dehalaile sona erdi. Festival programında göze çalacagım" diyor. "Bir daha birlikte plak yara özgü konsantrasyonu ile ter ıçındeydı Wayçarpan isimler arasında trompetçi VVoody pacak mısınız?" diye yineliyoruz sorumuzu. ne Shorter. Tenoru bırakıyor, sopranoyu alıShaw, tenor saksofoncu Joe Henderson, al"Kimbilir, belki" diye yanıtlıyor. Sonra, yeyor, üflüyor, üflüyor, evrenin sırrını çözmeto saksofoncu David Sanborn ile Paquito ni albümünden söz ediyor: "Yıllar önce yazye çalışırken, bir kartal gibi en yükseklerde d'Rivera, gitarcı John Scofield, funk grubu dıgım bir mizah kitabı üslunc çeşitlemeleri uçuyordu. Neville Brothers, yeni Brezilya müziğinin öniçerecek yeni albümüm. Sonbahar başında de gelen temsilcilerinden şarkıcı Milton NasKaliforniya'da stüdyoya girecegiz. Genç müdmento ile gitarcıpiyanist Egberto Gismonti Doyuma ermenin yorgunlugu zisyenlerle çalışacagım." bulunuyordu. O sırada yanımıza gelen turne menajeri Parçaların her bırınde sankı doğanın neKaren, Istanbul Festivali hakkında bilgi isfes alıp verişi duyuluyordu. Müzik yükseliEntelektüel caz adamı tıyor. Mahavishnu, orkestra gibi isımlerin yor, patlıyor, duygusal bir sentezden sonra programda yer aldığını duyunca ilgisi artıduruluyor, usul usul genişleyerek yeni ufukO sırada Stockholm'de olduğumuz için yor. "Lutfen bi/imle temasa geçsinler, lstanlar açıyordu. Shorter'ın tenor saksofon çalfestiva|in büyük bir bölümünü izleme fırsabul'da çalmak isteriz" dıyor. dığı parçalarda hiçbir ucuzluğa düşmeden tı bulamadık. Ama, elimize biraz geç ulaşan HIZLI GAZETECİ NECDET SJar peri masalınud oiduğu gıbı, bu m öd kcm goz/u'cr vârdır. U<2rv<zn ışı didiklcmayc ŞEN bılmcymcc galaysna gelır \jfe£EBYT.( Kımmış o TA5 UUl Siz DEMıRC ZAM 0 ^ C E $ MET(?O Ama kaibı avlak vz ozcl scktör eavgîsıyte dopdoiu oiân bâbacık yavru5ung t u z k h konüurmak ıshemezse dcdikoduculsr susrnak &u aradg atfcığı ğ kutbğ k$a ğu ku$a nı aniayan b(2y d<Z klklB g y , bir gulüp f ır âğlsmaya İ ÇİZGİLtK KÂMtL MASARACI öğrenciler ve ressamlar 21 yıldır Deniz Çerkezoğlu'nu çiziyor 'Masaya çıkanp döndürmeye başkuHar pozda durmaktan her tarafınızın Deniz Çerkezoğlu, modelliğe 22 yaşında uyuşması da cabası başlamış. Akademideki sınavda jüri, tnce bir elbiseyle Çerkezoğlu'nu yuvarlak masaya çıkarmış ve Peki ya güzel yanları... masayı döndürmeye başlamış. Çerkezoğlu o gün ÇfcRKfcZOGLU Ahh' Onlar bugündür akademili öğrencilere, ressamlara poz başka Akademı havası bambaşka I lcr ne kadar akademı değışse de, csveriyor. kıden çok güzel günler yaşadım O bütünlüğU hıçbır ycrdc bulamazsınız. Vasfi Rı/a Zohu'ylu, Zeki Faik Izer'le Nazlı Kceviı'lc, Sırma Berkok'la, Mehmel Guleryuz'lc ve daha nıcclerıyle hep mesleğim sayesınde lanıs tım, onlarla çalıştım. Bır de aynı lor mu koruyabılmek ıcın sUreklı kcndınıze bakmak zorundasınız. Bu da hoş bır şey . İlk onceleri giyinik mi poz verdini/? ÇERKEZOĞLU Evet, ınce bır elbiseyle. Daha sonra bıkını, cn son olarak da çıplak poz verdını Uzun süre gıyınık çalışmak ıstemedım, ama nasıl olsa çıplak poz vercccktım. Bır an evvel alışmalıydım AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAIS ÇİĞDEM ÖZÜER Kıreçburnu'nda, lıstık yeşılıne boyanmış ıkı katlı bır evın, denize bakmayan cephcsındc iki çatı arasına sıkışmış balkonundayız Yanımızdakı masada kırmızı renklı bır çaydanlık, etrafımızda, şımdi sayısını tam hatırlayamadığımız, kedı yavruları ve karşımızda Mımar Sınarı Unıversıtesı Oüzel Sanatlar Fakültesi Resim vc Heykel Bölümü'nde çalışan 21 senclık model Deni/ Çerke/oglu. Yani, Mimar Sinan Üniversitesi öğrencilerinin "Deniz Abla"sı. Deniz Çerkezoğlu konuşkan mı konuşkan. Hemen her cümlenın sonunda "hanı" dıyor Konuşmamızın başında da ilk soruyu o soruyor ve yanıtlıyor: SU şimdi bana modelliğe nasıl buşludıgııııı soracaksınız dejll mi? Evet, modelliğe 22 yaşımda başladım. Daha önce hosteslık yapıyordum Ancak annem şeker hastası oluncu bıraktım Işsız kalınca bır mımar tanıdığımmn akademide modellik öncrısı aklıma yattı. ü zamanlar akademıye sınavla model arıyorlardı. Jürıde de Prof. Hüseyin Gezer ve Kerım Sılıvrı vardı. 'Table ronde' (yuvarlak mds.a) dedığımız masaya çıkartlılar benı Ve masayı döndürmeye başladılar. Heykel bölümünde modellik yapabılmeyı hak kazanabilmek için o döner masada dengenızı hiç kaybetmemenı/ gerekıyor Sınavı kazandım. Ve işte her şey böylc başladı. layarak çıktım okuldan. Modelligin ne gibi zorlukları var? ÇERKEZOCLU İlk önce cesa ret ıster. Saatlerce hıç kıpırdamadan aynı pozu, aynı fornı ve aynı ıfadey le vermek kolay değil. Sürekli aynı Ögrencilerle diyulog Ogrendlerin yaklasjmı nasıl oldu? ÇERKEZOGMJ Hepsıyle çok ıyı dıyalog kurdum Zaten kurmak da lazım ÇUnku onların çalışmalarıııın bır parçasısınız Çalışırken yakınınıza gelıp plan fornı görmek ıs ııyorlar bızılen çekınır, gözlemden kaçarlarsa, ıyı ı> çıkaramazlar ügrcncılcrın başansızlığı sızın de başansı/ lığımzdır Bır de dığer bölüm öğrcncılerııı yeni bır model geldığındc gelıp görme meraklan var Ben ilk ı>e başladığımda benı de görmek ıslemışlerdl Güzel mıyım, çırkın mıyım diye sürekli alölyeye gırıp çıkıyorlardı Serde gençlık de vardı Hosumj gitmışti. fa. TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAI\ 20 Temmuz BOĞAZIAR SORUNU ÇÖZÜMLEN/YOR.. GüvenreBİ yok Aylık kazancınız ne kadar? ÇfcKKEZOtiLU Kışın 150 bın lırayı buluyor hakülleden 65 bın lı ra alıyorum Ancak geçıcı kadroda olduğumuz ıçın ne bayram, ne yılbaşı taııllcrınde, ne de yazın beş kuruş alamıyoru/ Hastalandığımızda, ıs ka /ası nedeniyle çalışamadığımı/da maasımız anında kcsılıyor. Sıgortalı olmadığımız gıbı emeklı olma hakkımızdayok Bıliyorsupuz ıkı bafu önce çalısma hayatında 20 seneyı bıtıren modellere ödül verıldı Hepımız çok duygulandık. üüzel bır jesiıı Ama önemli olan eksıklıklerın gıde rılmesı. Para konusu açılınca her model sınırlı oluyor. Yeni arkadaslar aramıza kalılıyor Ama hepsı bu yüzden kısa bır sure sonra 'adieu' dıyor. Ge rı kalan parayı da özel modellık yaparak kazanıyorum !jımdı Islasyon Sanalevı'nde, Bılsak'ta, Mehmel Guleryuz'un evınde çJİısıyorum Ya yazın? DENİZ ABLA 21 yıldır Mimar Sinan Üniversitesı Guıel SanatÇKRKfcZOGLU Dışlerımı gülar Fakültesi oğrencilerine modellik vapan Deniz Çerkezoğlu 'na oğnesc gosterıyorunı Nasıl ıyı parlıyor rencller Deniz Abla diyorlar. (, uı^ıaf: MEHMET AKİF) lar değıl mı? BüGUH, ISVIÇRE'NıN MOHrfiEAUJC(MONTKÖ) KENIMZALAUAN AhiTLAŞMAYLA, BOĞAZLAR SORUNUNA YENİ Bl/Z ÇÖZUM GETıeiLOl. LOZAN< ANTLAŞMASI 'NIN KONUYLA ILGlLI MAODESt 13 YIL YÛRURLUK.TE KALMtŞ VF TURKlYE'NtH BOĞAZlAIİPAICı /ÇISIThl EGEMENLlSİ, UİX£ IÇIN HOŞUUTSUZLUK KAYNA&I OLMUŞTV. BU NEPENLE BıR KDNFERANS 7VPLANMASI ıÇlN yAPT/ğl ONEftl İLSlLI DEVLETLERCE OA/AYLAA/MIÇTI TURJKlYE 'NIN İLK I/E ÖNEM ŞUL OIMMLU KAfZŞILAN(NCA,ONCEKI ULUSLARARASİB06AZ LAR KOMISYOHUUUU GÖREVI TURKIYE'\ RALARPAM 6EÇECEK DENI2 7AÇPXARI VE SAUAfGEMiE RlAJiU ÖEKJETTMMMESf VE SlfJIELANÛtRtLMASl SAZI JUÖ ŞULLARA BAĞLI OLARAH. BİZ£ BIRAKILMlŞTI. Solda,P(f/f" len Sakgnı Tivfık. Rufh/Aras, anMgçrMijt ınmalarkeflgbrulüyor Ceeur ve sogukkanlı Modelliğe ilk başladıgınuda neler hisseltiniz? ÇERKEZOCLL Sadecı, ıyı po/ verıp kendımı hocalara, öğrencıleıe kabul ettırmeyı düşUndüın Cesur ve sogukkanlı olmalıydım. Hep kendı mc ıyı baktım. Yazık oldu Uenlz'c dcdırtmemelıydım. Ancak modellık dıştan görundujü kadar kolay bır meslek değıl. İlk ıkı ay hıv poz vermeden saatlerce durup sonra da ağ 50 YIL ÖNCE CUMHURİYET liütüıı Türkiyr büyük tezalıünıla huzırUııuh TtirkUn Boğazlar Uzermdekı hUkumranlığını kayıtsız şartsız kabul eden ve Turkıyevı şark sulhunun cn buyuk aruılı ve nazımı vazıyetıne sokan yeni Boğazlar mukavelenameiı, bu akşaın Montröde ımzalanıyor. furkıye, buvuk uıı zajeı daha kazanmaktadır. Ataturk Türkıyesınin bu parlak sıyas, zaferı, barış yolüe kazanümış ulduğu ıçın, kıymetı elbette daha bıiyuklur. Turkiyenın ırudesını, Turkiyenın hakkını bu beynelmılel konferansta muzaffer eden. hıç şuphe vok kı BUyıik Şefınuz Ataturkun 20 Temmuz 1936 i,elık ıraden \e \uksek dehusıdır. Montröde ımzalanan mukavelename, O Buyuk Kurtarıcının buyıik eserlerınden bın olduğuna göre, Bogazlc/r zaferım kuıladı&ıımz bu buvuk sevınçlı gunde, buıun mılletçe, Ataturke nıınneı ve 19361986 sukrunlanmızı sunmak ınıllı vazıfemızdır. Boğazlar mukavelenamest, $ark sulhunun zemın ve mesnedı olduğu içın, Ataturke karşı, yalnız Turk nıılletının değıl, kornşu dost mılletlerın de te^ekkur ve mınnettarltk duydukları şüpheslzdlr.