Katalog

8 MA YIS 1986 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 DUNY4SEVDA SANAT EDEBT\AT HAYVANLAR ÎSMAIL GLLGEÇ Kavramlar çevresinde gelişen bir roman Yanm Kalan Yürüyüş / Mehmet Eroğlu'nun romanı / 300 sayfa / Can Yayınlan. ATİLLA ÖZKIRIMLI Bır kendmı aravışın romanı mı "Yanm Kalan Yürüyüş?" Insanın, başkalannın ona biçtiği kimlığin ardındakı gerçek "ben" ı arayışı mı? Ya da ha>atının sırrını kurtarıcılıkta bulan genç bır adamın, Korkut Laçın'ın, yanıtını veremedığı (>a da yanlış yanıtladığı) bır sorunun "ardına takılarak" "olunTevanşının oyküsu mü? Kım bu Korkut Laçin? Onu yalnızlığa ıtıp sevgısız bırakan, hayatını seruvene donuşturen ve efsanevı bır kımhk kazanmasına yol açan soru hangı gerçekhğın urunu? Aslında, Korkut Laçın gerçeğını degışık bakış açılarıyla ver• e amacıyla uç ayrı anlatımı mk başarıh bır bıçımde kurgulavan Mehmet Eroğlu. "Yazann NotıT alt başlığıyla romanına ekledığı "Son Bolum"de merakını gıdenyor okurun "Kanaryalarla konuşabilen, karanlıga karışıp jok oUbilen, korku>u ve acıjı tanımayan, ama doğum gunu olma>an kuçuk bir kız için ağlayabilen, sevgiji kadın kokusunda arayan, belki de bulamadığı için >unuslarla >er değiştirmek isteyen, kırık kolu bukulemeven ve bir sırrın peşine duştuğu için yadırganan" bırıdır Korkut Laçın Bır efsanedır Adının da ımledığı gıbı korkul'ur çevresindekileri. Ama onu kimse, hiçbir otay korkuUmaz. Bir ağacın dalından baş aşağı dar bır kujuya atlayabılır, elinı kızgın bır sobaya bastırıp dakıkalarca tutabılır, kuduran bır denızcıyı kapatıldığı ambara gınp oldurebilır, vb. Bu kadar da değıl Âşık olunan, ama âşık olmayan bır erkek'tır Korkut Laçın. Tanıdığı butun kadınlar ılk görduklen an tutulmuşlardır ona. Vurgun >emış gıbı tıpkı. Cınsel bır tutkudur bu Sevgıyle, sevmeyle ılgısı yoktur. Guçlu, korkusuz, yenılmez erkek'tır o çunku. Adı bıle romandakı kadınlan urpertmeye yeter. Bu urpertının temelınde ona duyulan hayranlık yatmaktadır Önce de belırttığım gıbı, Korkut Laçın gerçeğını uç ayrı anlalama (sonra anayete dönuşecektır) dolayısıvla alınan tanık ıfadelendır bunlar. Ama yazar (notunda belırttığı gıbı) Korkut'un gerçeğını "yalnızca onu tanıvanlann verileriyle sınıriı kalmadan birieştirmeye" çalışır Korkut'un gelışınden vuruluşuna olanları, tanık ıfadelerını olayzamanı ıçınde bolup kendısının ve Korkut'un anlatımıyla kurgulayarak verır. "Yanm Kalan Yuru>uş"u okutan da pohsıye romanlara ozgu bu kurgulama başarısıdır Mehmet Eroğlu, gerek olayın çozuluşunde, gerekse romanın başkışısı Korkut'un "Egzotik ve eksantrik" kımlığının sergılenıne kendı arayışı, ne sevgıyı bulamayışı şaşırtıcıdır Tanrı olmaya çahşırken Tanrıya yenık duşmesı de bunun sonucudur Ikıncisı, "Yanm Kalan Yııru>nş"te otekı roman kışılerı, Korkut Laçin'ı anlatabılmek ıçm yaratılmış bırtakım kuklalardır sankı Erkeklerın hepsı Korkut Laçın'ın karşıtıdır, onun erdemlerıne, ozellıklerıne sahıp olmayan tiplerdır Yanı korkak, guçsuz, yalancı, hatta ıktıdarsız Kadınlarsa. Korkut'un bır ışaretını bekleyen dışı yaratıklar. (Sırası gelmışken, son yıllarda kadınlığın bunca aşağılandığı bır başka roman okumadım ) Hepsi Korkut'la var olurlar ancak Korkut'suz hayatlarının bır anlamı yoktur. Işte tam bu noktada kurgulamadaki başan romanı insansızlaştıran bır ışlev yuklenıyor £orkut'Ia ıhskılı kışılerın Korkut'un kımlığını belırlemede araç olarak kullanılması, onların ınsanılığını yok edıyor. Korkut ıçın de geçerlı bu Çunku Eroğlu. bellı sorunlan tartışmak, kendı kafasındaki duşuncelerı doğrulamak amacıyla çızıyor Korkut tıpını Bu nedenle Korkut'un kendını arayışı ınsanı olanın dışında, kavramlar çevresinde gelişiyor ve gelıp tanrıınsan ikileminde duğumlenıyor. Tanımlan, tanımlamayı sevıyor Mehmet Eroğlu. Her şeyın adını koymavı da Bu tavrı. roman kışılennı sınırlamava, her bırını bır kalıba dokmeve goturuvor onu. Soru sormuyor Sorar gıbı gorunup yanıtları sıralıyor. Romanı okuyup bıtırdığınızde, gerçekten bıtırıvorsunuz. Bıtırıyor. KIM K M E DUM DUMA BEHÎÇ AK Mehmet Eroğlu, belli sorunlan tartışmak, kendi kafasındaki düşünceleri doğrulamak amacıyla çiziyor Korkut Laçin tipini. Bu nedenle, Korkut'un kendini arayışı, insani olanın dışında, kavramlar çevresinde gelişiyor ve gelip Tanrıinsan ikileminde düğümleniyor. tım btçımını kullanarak ser'gıhyor Mehmet Eroglu. Korkut'un sekız yıl sonra lzmır'e donuşuvle başlıyor olaylar Romanın olayzamanı 2129 temmuz 1983 Anlatıcılar da yazar, Korkut'un kendısı \e olaylara karışan ötekı kışıler Gerek yazarı ve Korkut'un, gerekse tanıkların anlatımında şundıyle geçmış ıçiçe aktaniıyor "Yazann NottT'nda açıklandığına göre "bantlarla başlayan" ve onu (pazan) yazmaya "daha dogrusu olavı anlamaya iten" raslantı sonucu ele geçırdığı "bantlardaki titrek, dinleyeni utandıracak kadar acıvla yoğnılmuş o sesler"dır. Bır yaraşınde, yınelemeler sonucu tempo yer yer duşse de bır gerılım sağlamayı, okurun ılgısını sureklı ayakta tutmayı basarmaktadır. Ama doğrusu, bu kurgulama başansı dışında, "Yanm Kalan Yunı>uş"ün dort dortluk bır roman olduğunu sö> lemek zordur Once, bır yanıyla Reşat Nuri'nın Homongolos'unu, bır yanıyla Dostojevski'nın Raskolnıkov'unun çağnştıran Korkut Laçın, abartılmış bır tıptır. Abartı, valnızca onu tanıyanlann ıfadelerınden yansımaz. Kendı gerçeğı gerçekdışı'dır zaten Hayatı hayatın dışındadır Bır Oıdıpus'tur sankı Kaderı bellıdır Bu yuzden Wanftnd\ *tzınfe ozel biîfy gorosebık mıt/ım? PtLlERlNI Y£(?IM SENINİ P I K N I K PlYALEMADRA AAA.' M) BÖVLE POZ "Idooolojik" bir karikatür albümü tdooolojik / Hatay Dumlupınar'ın karikatürleri / Yarın Yayınlan TURGUT ÇEVtKER "tdoolojik", genç bir kankatürcünün ilk albümü Ankara'da tıp eğitimi goren Hakan Dnmlnpınar, 1977'de karikatür yayımlamaya başladı. 1980'e değm Karıkatürcüler Dernegi'nın Ankara Irtıbat Bürosu'nun kadrosunda dıkkatb ve üretken bır çızer olarak göründü. O çiçeğı burnunda günlennde Hacettepe Üniversitesi Dişçilık Fakültesı'nın düzenlediği "Agıı ve Diş Saih|ı Uluslantarası Karikatür Yanşmaa"nda ödül kazandı (1979) 12 Eylül sonrası sanatkültür yayıncılığında kendine yer açan yayınlardan "Bilim ve Sanat" ile "Yann", sayfalannda usta karikatUrculenn yanı sıra gençlere de yer verdı. Hakan Dıımlupıaar ışte bu gençlerden bıri olarak anılan dergılere ek olarak " G Ü B " ve "Cumhuriyet"te de çalışrnalarını sUrdürdü. 1980 sonrası yayımladığı ve sergıledığı karikaturlerden yaptıgı bır secmeyı "ldeoolojik" adıyla albümleştirmış, Donüupınar. Kare boturacak bır kahkahayı değıl de, sürekh gündemde tutacak ısırgan bır tebessümü yeğlemiş. Bunu, ustalaşmış bir çizgiyle kuşatmış. Ne kı burada ıtirazım var! Çünkfl Dumlnpınar Tan, Tonguç ve Dinççag'ın karikatür dünyasından kurtulamamış. Oylesıne onlar gıbi çizmiş ki, imzalar değiştınlse ayırt etmek güçleşecek. Buna karşın albumde bır eksıklik duyumsanıyor. Usta bır çızgı dünyası dolaşıyor sayfaları, ama bu yetmıyor. Albüm ıçerik olarak bir bütünlükten yoksun. Daha çok da vinyetler gıbı duruyorlar. Hatay'ın birıkimi, bu albümü zengınleştırecek dunımdaydı bence. Hatay, karikatür kalıtının alışılmış kalıplanndan da yararianıyor. Bunlara karşın kendine özgü mizahı bır yaklaşımın kıpırtıları yok değil. Aynı şeyi çizgi ve bıçemi içm söylemek belkı zor, ama olanaksız değil. Çünkü Hatay'da çızgı yoğuracak sabır, en az yeteneği kadar var Bunu nereden mi çıkanyorum? 12 Eylül öncesi imzasına rastladığımız kaç delıkanlıyı ortalıkta göruyorsunuz? Çoğu döküldü, ama Hatay çızgısını çekiyor. Ankara'da bır azınhkla da olsa karıkatürü sürdürüyor. VEBDIN? HIZLI GAZETECI yECDET ŞEIS 5/lÇ/VtaiuA(lâ UEPlF OLSEYD) BlRAZ OMCE SEM <IMLE )CONUSÛCA<T/W yutlannda ve özenli bır baskıylâ yayımlanan albüm, bir ilk kitap acemilıkferınden uzak. Bu demek değil ki olgun bir calışma önündeyiz! Çağımızın ve ülkemizın sorunlannı dert edinmiş, genç çızerimiz. Dertleri unut \AYEV RAPORU P/R SULTAN Asım Bezırcı'nın ınceleme ve derlemesı / 464 sayfa / Say Kıtap Pazarlama Bugune kadar Abdulhak Hâmit, Tevfik Fikret, Ahmet Haşim. Nâzım Hikmet, Orhan Veli, Edip Cansever, Metın Eloğlu gıbı şairlerımız ustune kapsamlı uıcelemeler yayımlayan Asım Bezirci'nın halk şıırı alanında ılk genış çaplı çalışması. Bezirci, Pir Sultan ıncelemesınde, gunumuzden dört yuzyıl önce yaşayan Pir Sultan'ın ardından aynı adı kullanan 6 Alevı şaırın daha geldiğım ılerı süruyor Pir Sultan'ı ötekı şaırlerden ayırmay», kanşıkhk ve tutarsızlıklardan kurtarmayı denıyor. Bezirci ayrıca, Pir Sultan ustune aynntılı bır kaynakça, Pir Sultan'ın şıırlerını, kuşkulu şıırlerını, Pir Sultan'la ilgüı şiırleri ve bır Pir Sultan sozluğü sunuyor KARA BAHAR / Yazarv Henry Mıller / Çevıren. Ahmet Atalağ / 276 sayfa tmge Yayıncılık. 1891 yılında dunyaya gelen ve Brooklyn'ın yoksul bir mahallesinde buyuyen Henr) Miller, 1936 tarıhlı "Kara Bahar"da (Black Sprıng) Brooklyn'ın 14 Mahallesınde geçen gunlenru anlatır Sokak, Miller'ın çocukluğunun dekoru, sonu gelmez bır göruntü, bır okuldur Sokak yaşammdan aldığı zevkı her kıtabında yıneleyen vazarın kıtaplarını butunleyen bır tek şey vardır: Kendı hareketlı, anarşık, hoşgorüsuz, lırık, neredeyse kâhınlığe varan kışılığı Zaten "Kara Bahar"da da şö\le der Henry Miller kendini tammlamak ıçın: "Benim için kitap insandır, kitabım da ateşli, edepsiz, delifışek. duşunceli, lulı kırk ><aran, yalancı ve şeytansı bir içtenlilikte olan ben." Durup dınlenmeksızın kendini anlatan, 89 yıllık ömrunu bır "ozyaşamsal destan"a sığdırmaya çalışan Miller'ın ılk yapıtlarından olan bu kitabı okuyun. YUVARLAĞIN KÖŞELERt özdemır Asafın ozdeyışlerı / 280 sayfa / Adam Yayıncılık Özdemir Asafın 194060 yıllan arasında yazdığı özde>işlerı ılk kez 1961 ydında yayımlandı Kıtabın yenı yayımlanan ıkıncı baskısına ıse, 196080 arasında yazdığı ve gende bıraktığı yazılardan derlenen özdeyışler de eklendı. "Yuvariagın Kdşeleri"nın ılk bölumunde 432, ikinci bölumundeyse 704 özdeyış yer aüyor Şaırın son yazdıklarından ikısıne göz atalım. 676. özdeyış şöyle. "lnsanlara boyun eğdirmeye calışmanıo hiçbir volu olmadı ve yok. Gumımu/de bunu denemek isteyenierin de hiçbir yolu olmadı ve yok. Çagımızda bojun eğıp çekilecek bir tek tip kaldı. İnsanlara boyun eğdirmeyı duşunen." 55OÎS1 de şöyle: "Çizme ile kultur: politika ile kultur; bir de seçimle ve eğitımle kultur olmaz... (Kultur vazma ile de olmaz)." ŞİİR VE GERÇEKLtK / özdemır tnce'nm yazıları / 208 sayfa / Broy Yayınlan. Önce şaır, sonra yazar, daha sonra çevırmen Ince, şur agjrhkJı yazılarını kıtap halıne getirdı. Özdemir Ince'nın şıır konusundakı göruşlennı açıklaması açısından önemlı olan bu yazılar, "Önsoz'de de beUrtüdiği gibi 1983,84 ve 85 ağırlıkiıdır. Şiirin salt dil sorunu olmadığı noktasında direnen ve yazılannda bu noktayı ozellikle vineleyen Ince. "Valnızca duşunen beynin ve duyan yureğın değil. avnı zamanda hisseden bevnin ve duşunen >ureğin şiirini yazma>n çalışUm," dıvor. Sanatçı "Siyasetname ve Tarihin Çağnsı" başlıklı yazısında. Ama "lirik olmak şair olma1 nın on koşulu," dıye de eklıyor bır başka yazısında "Çunku lirik kavramı insana ve topluma ait olan ne varsa hepsini içeriyor." SÂHÎCt MUCtZELER Yazan: Max Jacob Hazırlayan Ulku Tamer'125 sayfa/Broy Yavınları Max Jacob, yuzyıl başları Fransız şıınnde "Venı Hava" (l'Esprıt Nouveau) akımının onde gelen temsılcılerınden bırı Jacob'a gore, şur, butun açıklamalan aşarak, voğun bır kesıtte ve bırdenbıre o dunyayı yaratıvermelıdır Dolayısıyla "buluş" onun şıırının devındırıcı gucudur. Ulkemızde çok fazla tanınmamakla bırlikte Turk ozanlannı şıırlerıvle etkılemış olan Max Jacob'a ılışkın kıtapta, ozanın Ulku Tamer tarafından hazırlanan seçme şiırleri, Vakup Şaban'ın Andr'e Billv'den çevırdığı bır ınceleme, Ma\ Jacob'un Apollinaire'e mektupları \er alıvor ÖYLE BİR DÜNYA Feıhı Develıoğlu'nun karikatür albumu/64 sayfa Karikatür sanatçısı Fethi Develioğlu, "Vaşasın Spor" ve "Banş" adlı karikatür albumlerınden sonra ueuncu albumu "O>le Bir Dun>a"yı da çıkardı Albumde kırk karikatür ver alı>or Genelde banş ve sılahsızlanmadan yana karıkaturler Develioğlu, albumunde, uluslararası karikatür yarı>malarında odul alan ve sergılenmeve değer bulunan vapıtlarına da >er verıyor SESSİZ NEHİR Zekı Omer Defne'nm şiırleri / 112 sayfa / Turkıye'nın çeşıtlı kentlerınde, 193570 yıllan arasında da Istanbul'da oğretmenlık vapan şaır Zeki Omer Defne'nın şiırleri, "Sessiz Nehir" (Puya'lar I) adıyla yayımlandı. Yayıncısı bellı olmayan, ancak sıparış ıçın 1722540 No'lu telefona başvurulacağı bıldırılen kitapta, şaır, 26.8.1978 tarihını taşıyan "Balonlanm Vardı" şıırının son dızelerınde şo>le dıyor "Hani, o çiçek açmış bir gezer ağaç gibi / Mevsimlere nispet o elvan elvan, ese ese / Balonlanmın yellerinde gezdiğim gunler şirndi? / Maksat satmak değil, almak eski guluşlerinin • Uzak yansılanndan bır duşler, hiç degilse, / Şu sonuk balonlanma, nerde o çocuklar nerde?" INCMAR BERGMAN Yazan: Raymond Ufvre/Çevıren; Ctineyt Akalın/116 sayfa/Afa Yayınlan "Vaban Çileklen". "Sessizlik", "Vedinci Muhur", "Fann> ile Alexandre" gıbı yapıtlarıyla ulkemızde de tanınan unlu sınema ustası Ingmar Bergman uzerıne yazılmış temel kıtaplardan bırı Raymond Lefevre, kıtabında Isveçlı sınemacı Bergman'ın >aşamını ve sanatını ınceledıkten sonra yonetmenın eksıksız bır fılmografısını sunuyor Kıtapta ayrıca Bergman'ın sahneye kovduğu ovunlar, radvo ovunları, televızyon fılmlerı senarvoları, Bergman uzerıne çekılmış belgesellere ver verılıyor GİACOMO JOYCE Yazan: James Joyce / Turkçesu Zeynep Avcı / 64 sayfa / Broy Yayınlan. Richard Ellman'ın onsozunde belırttıği gıbı "Giacomo Joyce" buyük olasılıkla James Joyce'un yayımlanan yapıtlannın sonuncusu olacak Joyce bu kısa yapıtı yanm vuzyıl once, Sanatçının Bir Genç Adam Olarak Portresi'nı bıtırıp 'Uljsses'a başladığı donemlerde, Trıyeste'de yazdı. 'Giacomo Joyce', bu ıkı kıtap arasında bır eksen oluşturur. Hıç soylenmemış bır aşk şurıdır; Jojce'un esmer bır genç hanımın duvgusal eğıtımıne kalkışması, vaşamının bır aşamasına veda edışı, aynı zamanda da duş dunyasını anlatmada yenı bır bıçımı keşfedışıdır. "Joyce'un olunceye kadar yayımlamadan gızledığı "Giacomo Joyce" kardeşı Stanıslas tarafından bulundu, daha sonra da bır Koleksıyoncunun elıne geçtı kıtabın sonuna çevırmenın notları ve Richard Ellmann'ın açıklamaları da eklenmış KULAĞIMİ EN &U2EL SE5TI iRT O SUNE OEĞIAj Ç İ Z G İ L İ K KÂMİL HASAFLACl AGAÇ YÂŞKEN EGILIR KEMAL GOKHA.\ TARİHTE BUGUN VLMTAZARIKA\ "K/ZfiMAÇnIN KURUCUSU.. 1828'DE 8U6UN, UNLÜ 1SI/1ÇHEU HUMAK.IST OUKlAhlT(DUKJAKT) POĞPU. 18S9' 'PA, ıTALYA 'DAHl SOL~ FBRISİO SAVAŞl'MA TANIK. OLAN PUA/AMT, YAkLLAŞlK • 4O.00O ACI ÇEK£*J IMSAAJ KAeŞlS/UDA ÇOK. ETKIYAISAL/LAR IÇIM BıfZ YABDtM SESVlSl DAHA So/V/SA SU f^'AÜS/ 6€UŞTIİ2EJZEJC, SAl/AÇ YE BARlÇ &4MAKJfA YA PA IfiJANÇ /VeiAJı &UTMEJCS/Z/A/ ACj IUSANLARA KAR.ÇILIKSI2. YASDIM EPEN BlB. KUB.ULUÇUfJ TBA4EUA// ATtfCAtCTf: *&ZiLUAÇ" 'DA TDPLAfJAM 16 AYeuPA ÜLKESlN'N DG, BıR AA/TLAÇMAYIA "x:ı2.ILHAÇ"I OMAYLlYACAtCT/. ONDAH 4 YIL SON/ZA , OSMAMLI PEVLETl 'NPE " HlLALi 8 Mayıs CUMHURİYET KÎTAP KULÜBİTNDEN HABERLER AYEV EN ÇOK SATAN KİTAPLARI ŞttR 17.4.1986 8.5.1986 Sn: 1 2 Ko4: 021041 152 090 002 002 024 001 261 241 002 255 152 316 KHabM MıfTaarc M M VaH^MMUHaz. tam I t z M Aoyı M EyMfc/llasaı MMytaı Duttar Btal KatetasM/JU* V t y M İ terak MtyaSOrlmı fttarat AnhMM Çaitaf T M ŞSr ArtiotUMtoı. ItoEzfM Y t n k / t a M ta tmâm taa T a t a t a u f l t a » IHM|ta Ryatı: 1 136 36 700 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet Izmir rağbrt Tıırkkıışuım maksaılan hukkmda bırer konferans verecekiır Turkkuşuna vazılanlann nukiarı velnuşı geçmışt/r Muracaaı edenler arasında kızlar da vardır Talebelenn bugunlerde sağlık muavenelerı vapılacak \e konferanslar bıımte derhal derslere Izmır 7 iHusıısı) Tavvareıı I ecıhı, Turkkuşu lednsaıını vapmut ıızere şehrımıze geldı Derslerden e\\el, ortamekleblerle lıselerde ve muallım mek leblerınde, Turkkuşunun çali}ma ve * başlanacakıır 19361986 leııi bir hara rökoru kırıldı Londra 7 (Hususı) Meşhur lavvarecı Madam Mollıson bııgıın \enı bır rokor kırmışttr Londradah cenubı Afrıkaya uçan kadın tayyarea 3 gun 6 saat 25 dakıkada Londradan cenubı Afrıkanın Kap şehrıne gıderek eskı rokoru II saaı 9 dakıka ile knnıştır Madam Mollıson Londradan cenubı Afrıkaya gııınek ıçm 6 700 mıl ınesafe katermış ve uç bııçuk gun zarfında 6 saat uyumuştur. 3 950 4 5 6 7 550850 728 B 10 9 152 031 152 033 002 029 Mttat N t i ı ŞMari / CakR HtoM 3000 1273650 KılıptBM Kamata Mr JU H m cta /NttM HtMyta Aalara T r t M M f c / Hasan Httstytfl 800