Katalog

Barış vılında polıtıkacılara gençlere ve Turk'um dıyene el kıtabı ATATÜRK İLE RÖPORTAJ (Ben diktator degıhm Çunku ) Derleyen: Mithat Uygun P K 109i SırUa Istanbul. Tel 522 29 (X 800 lıra 62. Yü; Sayı: 22135 Cumhuriyet Kurucusu: Yunus Nadi 100 TL. fln>v*w9 Nisan 1986 Çarşamba Hindistan gezisinin ilk gününde Suudi Arabistan'a uğrayan özal, Kral Fahd'la Körfez savaşını görüştü. ö z a l : Kral Fahd Suudi işadamlarımn Turkiye'de mülk almak istediklerini belirtti. Biz de yeni kanunu Meclisten çıkaracağımızı söyledik. f İNGİLÎZCE TERCÜME tfeKNİĞÎ FanıkERKAN Ofset basku%ks kupak, 2000 TL. Isteme TiL 526 4*f) 527 70 19 Tdeks. 22435 Meır tr (Attn. Herdil) Falıd, Iraıva baskı istecli ANKARA'tjan TAIÇIN P06AN Özal Suudi Arabistan Kralı ile Körfez savaşını görüştü Dolarlı tatil tesisleri Türklere kapıyı kapatıyor Turistik tesislerde bu yıl yiyecek ve içeceğe de döviz üzerinden para ödeyeceğiz. Ancak güney kıyılanndaki tesisler, şimdiden dolmuş durumda. Yabancılardan bize pek yer kalmayacak. Bu yaz tatilde otel, motel ve lokanta tarifelerinin dolar ya da mark üzerinden ödenmesi kesinleşti. Yerli bir turist ailenin 10 günlük tatili 350 bin liramn döviz karşılığının altına düşmeyecek. Haber Merkezi Bu yıl tatilinin ortadirek açısından,"dövize feda" olacağı iyice kesinlik kazandı. Dövizle tatil için acenteler şimdiden fıyat vermekten kaçımrlarken, "Biz temmuzagnstosU dolarra, y* d» mariun ne otacafenu msıl bfleHm" gerekçesini ortaya koyuyorlar. Acentelerde yapılan çok az sayıdaki tatil rezervasyonu fiyat içcrmezken, özellikle lzmir'den Alanya'ya kadar uzanan kıyı şeridinde yer alan turistik tesisler de "tamamen doln" olduklanHi ileri surerek yerli turistler için rezeTvasyonu kabul etmeye yanaşmıyorlar. Yabancı turistler için uygulanan dövize bağlı günlük fıyat tarifelerinin yerli turistlere uygulanıp, uygulanmayacağı konusundaki "karmaşa", sonunda çoztüne kavustu. lurizm BakanlıgYrun 1984 yıbndan bu yana turistik işletmelere zam vapmadık savumısu içinde yayımladığı ve bugünlerde uygulanması kesin olarak baslatüan gendgeye gore; otel, motel, kamping gibi tu<Arkası Sa. 10, Sü. Vde) fecla Geciken Dostluk ANKARA Eğer "ekonomik göstergeler" Turgut özal'ın istediği gibi sonuç vermiş olsaydu çok buyuk bir olasıhkla "11 haziran" da Turkiye'de ara seçımler yapılmış olacaktı Ancak, başta fıyat artıştarı olmak üzere ekonomıde iktıdarın istediği sonuçiar aUnamadığı için 11 haziran gunu yapılması Ongorülen ara seçimler ertelendu Son Ege gezısı gerçekte "Yeni bir ara seçim tarihi saptamak" üzere planlanan "nabız yoklama" gezisiydi. (Arkast Sa. 8, Sü. 3'te) DÖVtZLt TATtL HESABI Turistik tesisler, yatak ve yemek fiyatlannı istedikleri bir yabancı para birimi üzerinden döviz olarak belirleyecekler. Bu para birimi bakanlık tarafmdan onaylandıktan sonra değiştirilemeyecek. Hesabın dövizle ödenmesi zorunluluğu olmayacak. Hesap, tesise girişteki kur üzerinden Türk Lirası ile tesisten ayrılırken ödenecek. Dövizin Türk Lirası'na çevrilmesindeki esas, döviz alış fiyatı olacak. Gazoz, dondurma ya da bir duble rakı gibi ekstra harcamalar da döviz karşılığı ödenecek. ANKARA/RİYAD (Cumhuriyet Biırosu) Başbakan Turgut Özal, Hındıstan gezisi öncesi uğradığı Rıyad'dadun Suudi Arabistan Kralı Fahd ile bir görüşme yaptı. Göruşmede Kral Fahd'ın Körfez savaşında tran 1 ın üstünlüğü eline geçirmesiyle ilgili kaygılannı ilettiğı ve Iranın durdurulması için Türkiye'nin ağırhğını koymasını istediği bildiriliyor. Özal, dun sabah berabennde Dışişleri Bakanı Vahit Halefoglu, Dışişleri Siyasi lşler Dırektöru Buyükelçı Ecmel Barutçu ve özel danışmanları olduğu halde özel uçağıyla Riyad'a gittı. özal, ayrıhşından önce yaptığı açıklamada ziyaret isteği'nin kendisinden geldiğini belirterek, "Bu ziyaretin ana hedefi bolgedeki me>cut gerginlikler hakkında bir (Arkası Sa. 10, Sü. 6'da) BAKANUKTAN ORTADtREĞE 700 BİN tŞÇİNİN ÜCRET PAZARU& Karadeniz'e gidin Eakanhk Karadeniz'i tavsiyeetü, ama, henüz bu bölgede yeterli tesis n Hte"hamamturtvıd deböykolmah.Sabunu ve havlusu içinde kesdenmek, sadece 5 dolar. yok. Gerçek Osmanh hamamı isterseniz o zaman 12 dolar. Tabii, hamam ücretini dolar olarak ödemiyorsunuz, dolar kar Belkı iç şılığı Turk Lirası veriyorsunuz. Yani keselenmek, bugün 3 bin 400 Ura, yartn kimbüir kaça... Hemserisine bile lokan turizme bu tasında dolar karsüığı döner yedirmeye hazırlanan 3. suuf turistik işUtmelerden ilham alan belediye tarifeli en turis bölge hizmet tik hamam da "Üç asırlık yıkanma mabediyiz, kese için dolar isteriz" deyip yeni turizm mevsimtne dolar karşıhğı edecek, ama belirlediği rezervasyon ve kese fiyatlan ile giriyor. Cağaloğhi'ndaki 300ytihk tarihi Cafaioflu Hamamı'nuı sahibi, önce her yü olduğu gibi Japonundan tngilizine, Fransızından tspanyoluna kadar kesenln taduu çıkarmaya gelecek tuyatırım ristler için ftmdiden turizm acentelertni uyarmayı uygun buldu. "The Sew York Tlmes", "The Wall Street JoumaT, "International Herald Tribune" gibi gazetelerde ydlardan bert kendUtrbıden bahsedüdiği anktfuarak söze baslanan yapmak brosurde, "Listenütdeki rakkamlan "dolar' üzerinden vermemizi günumüz koşul (Arkası Sa. 10, Sü. 4'te) gerekiyor. Haber Merkezi Kultur ve Turizm Bakanlığı Musteşar Yardımcısı Guman Kızıltan, onceki gece TV'de yayımlanan "Ayın Konusu: Turizm" programında yaptığı açıklama ile yaz tatiline hazırlanan yerli tunstlere bir mesaj verdi: "Ege ve Akdeniz kıyılarımız bu yıl yabancı turistlerle dolacak. Güneyde yer bulraak biraz gıiç. Fakat Karadeniz'de de guzel kıyıianmız var. İşte Akçakoca..." Bir de fiyatlan geçen yıla göre yüzde 100'den fazla arttıran "dovizli tatil" uygulaması var. (Arkası Sa. 10, Sü. Vde) JTSK 38'1e başladı Gıdaİş 'Ya yüzde 50 ya grev' diyor T t S K (Düzenli): Enflasyon yüzde 37 dolayında. Biz işçimize de kalkınma hızından pay vermek isteriz. O da binde 7.5. Eder yüzde 37.75. Biz yüzde 38 yeter diyoruz. Gıdatş (Gedik): tşverenlerin yüzde 38 zammına cevabımız "grev" olur. Enflasyonun üzerinde olmalı ki ücretler kendini kurtarsın. Bu da yüzde 50'dir. İSTANBUL, (ANKA) Türklş'e bağlı sendikaların temsilcileri 1986 yılında sozleşmeleri yenilenecek 690 bin ışçi için enflasyonun üzerinde ucret artışı ısteyeceklerini açıklarken Türkiye Işveren Sendikalan Konfederasyonu (TÎSK) Yönetim Kurulu uyesi Nazım Düzenli 1986 yılı ucret zamlarınm yuzde 38'i geçmeyeceğini bildirdı ve bunun üzerinde verilecek zammın enflasyonu "hortlatacagııu" öne sürdu. Nazım Duzenli, hem 1986 beklentilerını hem de zam oranınm hesaplanma biçimıni ANKA'ya açıkladı Duzenli, ışverenlerın ışçilere enflasyon oranının altında ucret verilmesine karşı olduklannı ifade ederek, "Enflas\onun etkisi kadar ucret artısına evet di>oruz, bunun yanında o > ılki kalkınma hızından da işçinin mutlaka pav alması gerekir" dedi. 1986 yılında işçılere yuzde 38 orarunda zam vermeyı duşünduklerini bıldiren Duzenli, bunun hesaplanmasını şöyle açıkladı: "İşçinin kalkınma hızından mutlaka pa> alması gerekir. Dola>ısı>la istatistiklere baküdığında 1985 >ılında 5.9 oranında kalkınma hızı husule gelmiştir. Bunun 2.8'ini nufus artışı goturmuştur. Geri kalan 3.1'in >uzde 25'ini işçi>e yansıtırsak ortaya yuzde 0.75 gibi bir rakam çıkar. Enflas>on iddialan >uzde 37 olduguna gore buna yuzde 0.75 Uave edersek yuzde 38 zam oranına varmış oluruz." Duzenu, "tşçinin ezilmesi degil, kalkınması ulkenin hayrınadır" diyerek, işverenlerin bu duşuncede olduğunu anlattı. Sendıka temsilcılerinin "geçmişteki haklan yeniden kazanmak istiyoruz" şeklındeki açıklamalanndakı "gerçek amacın"ne olduğunun açıklanmasını isteyen Duzenli, "Kazanünuş haklardan kasıt, anarsiye neden olan geçmişteki tatsız olayların tekrar bunyeye gelraesini bahseden mevzularsa, tabiaüyla işverenlerin buna iştirak edebilmesi mutnkun degildir. Onun için neyin kastedildiginin iyi tarif edilmesi lazım" şeklinde konuştu. (Arkası Sa. 10, Sü. 3'te) Binlik 60 yılda 8 bin kez uf aldı 1914 ve 1932 fiyatlan (•fcka rtarak) 1 t l 4 flyıtı 1832 flyrt BoMk 15 taıruş. 105 kuruş lç«t vn* (fıçı) ... 5kuruş30 kuruş Batak 3 kuruş.15 kuruş 1 kuruş..12 kuruş 25 kuruş. 17 kuruş 2 kuruş.22 kuruş 05 kuruş..10 kuruş i 10 kuruş. 135 kuruş Şdur Hriiç EKONOMİ DEĞİL StYASET TARTIŞTILAR Demokrasi feryadı bu kez 'odalardan F a r a l y a b (Birlik Başkanı): Değişiklik anayasa ve demokrasiye aykıru Bize itimat etmiyorlarsa terazinin topuzu kaçmış demektir. O o g e a (Adana): Ekonomi kötüye gidiyor diye demeç versek siyaset yapıyor diye mahkemeye verilebüıriz. Ç e b l (Samsun): Siyaset bize yasak, memura yasak, işçiye yasak, iyi ama siyaseti kim yapaeak? Sadece hükümet mi? E g r l ç a y ı r (Erzurum): Biz fıkrimizle sokağa dökülürüz. Biz köylere döküldüğumüzde, ey Sanayi Bakanı bunun faturasını sana ağır ödetiriz. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Odalar Birliği'nde alışılmış ekonomik konular yerine "demokrasi ve siyasi yasaklar" tartışıldı. Odalar Birliği Başkanı Ersin Faralyah, birliğın başkanlar toplantısında, kuruluş yasalarında değişiklik yapan taslağı, "ana>'asa ve demokrasiye aykın" olarak niteledi ve "Bize itimat etmiyorlarsa, o zaman terazinin topuzu kaçmış demektir" diye konuştu. Odalar Birliğf nin kuruluş yasasında değişiklik ongören ve yann TBMM Komisyonu'nda ele almacak olan değişiklik tasarısına ilişkin olarak Odalar Birliği dün Ankara'da bir toplantı duenledi. 269 odadan 300 dolayındaki yönetim kurulu ve meclis başkanlanmn katıldığı toplantıyı Ersin Faralyalı sakin uslubuyla açtı. Ancak daha sonra söz alan ve Anadolu kesiminden gelen başkanların sözleri toplantıyı hem canlandırdı, hem de toplantının siyasi bir tepki havasına burunmesine yol açtı. Toplantıya hukumet kanadından hiçbir temsilcırun katılmaması dıkkati çektı. Faralyalı konuşmasında taslağın getırdiği üç sakmca uzerinde durdu: "10 yüılk yonetimdc bulunma hinın hem anayasaya, hem de bize gore demokrasiye a\kındır. Soruyorum size, sizler Anadolu 1 nun sesini duyurmak için gonul(Arkası Sa. 10, Sü. S'te) ülke"yı kapsayan ıncelemesı sonucunda hazırlanan tabloya gore, Türkiye'nin Gayri Safi Miilı Hasılası 1979'da 70.8 milyar dolar ıken, 1984'te 50.1 milyar dolara duşmuştur. Daha başka deyişle Türkiye, son 5 yılda yüzde 30 yoksullaşmıştır. Kişi başına duşen ulusal gelınmızın 1300 dolardan 1000 dolara ındığı de daha once belırlenmışti. Dunya Bankası'nm ortaya çıkardığı bu tablo, çarpıcı ve kaygı vericidır. Kımı çevreler Amenkan Doları'na karşı Turk parasının son 5 yıldakı başdöndurucu duşusunu öne surerek, bu tur istatıstiklerın qr*fe n 8 Zfftta TMMnta Stt fefart K«w Mf» 25 kuruş.55 2 5 kuruş.34 2 5 kuruş.27 kuruş..75 2 5 kuruş.32 05 kuruş..2 2 kuruş.30 2 5 kuruş.40 12 kuruş .186 8 kuruş. 66 2 kuruş.20 kuruş kuruş kuruş kuruş kuruş kuruş kuruş kuruş kuruş kuruş kuruş Cumhuriyet Türkiyesi'nin ilk bin liralığı ile 150160 tane Cumhuriyet altını, ya da 45 dönüm arazi içinde bir villa satın almak mümkündü. 1 nisanda piyasaya sürülen Fatih Sultan Mehmet'li binlikler ise çocuklara harçlık. En talihsiz binlik, 1978'de piyasaya sürülen "pembemor" olanlar. Piyasaya çıktığında 1 Cumhuriyet altını eden bu binliklerin şimdi ancak 52 tanesi bir Cumhuriyet altını. MERAL TAMER Hey gidl binlik hey... 1927 yılında piyasaya ilk kez çıkan binlikleri pek tanıyan bile yok. Çilnkü o yıllarda bir aile 100 lira aylıkla pekâlâ geçinebilırmiş. Dolayısıyla 1927 yılında piyasaya çıkan binlikleri cebinde tasıyabilen kişi sayısv parmakla gosterilecek kadar azmış. O günlerde 1000 lirayla 150160 Cumhuriyet altını, 45 dönüm arazi içinde şık bir villa satın abnabilirmiş. Bugün ise Merkez Bankası'nm 1 nisanda piyasaya cıkardıgı son binlikler, çocuklann elinde harçlık diye dolaşıyor. Bakkala gittiğinizde 2S0 gram beyaz peynir, 1 şişe süt, 1 yoğurt almaya kalktınız mı, ödeyeceğirüz hesap 1000 lirayı geçiveriyor. Yaşlan 60'lan aşmış olanlar, yıllann verdiği alışkanlıkla hâlâ para birimi olarak ısrarla kuruşu kullanadursunlar, bu gidişle günumüz insanı neredeyse lirayı bile unutacak. Zaten 5 liraya, 10 liraya sa(Arkası Sa. 8, Su. 4'te) Fazıl Zobu anlatıyor: Yü 1935, nuıasla bir araba aldım Okulu yeni bitirmişim. Tekel'de mühendisim. Maaşım 160 Ura. Ayakkabı 4.55 Ura, en âlâ lokantada yemek 55 kuruş. 1 aylık maaşımla kullamlmış araba almıştım. Ekonomi Servisi Fazıl Zobu, 1915 doğumlu. Bugun 71 yaşıda. İstanbul Sanayi Odası'nın ust yönetiminde tam 11 yıl gorev yapmış. 196372 yılları arasında Yönetim Kurulu Başkanı, 1975 78 yıllan arasında Meclis Başkanı olmuş. Dolayısıyla İstanbul sanayiini temsil eden en yetkili ağız olarak yıllar boyu fiyatlan, enflasyonu vs. yakından izlemiş. "Siz hayata ilk atıldığınız yıilarda 1000 liraya ne alabilirdiniz?" diye soruyoruz Fazıl Bey'e. "Bunu bilmem pek o kadar kolay değil, çunku biz hayata atıldığımızda 1000 lirayı bir arada gormek sanırım ber babayigidin harcı degildi" diyor Fazıl Zobu ve genç bir mühendis olarak Tekel'de göreve başladığı 1935 vılını fiyatlar açısından şöyle anlatıyor: "Okulu bitirdikten sonra Tekel'de 1935 yılında 160 lira maaşla ise başladun. Mesela o maaşımla ben kullamlmış bir araba almıştım. Ya da o zamanlar yeni yeni raeşhur olan terzi İzzet vardı. Mesela ona tngiliz kumaşından müthiş şık bir elbise diktirebiliyordum. Şimdi rahmetli oldu, terzi İzzet yeni yeni meşhur olduğu o günlerde kumaşı da ondan olmak uzere tngiliz kumaşından bir elbi seyi 60 liraya dikerdi. (Arkası Sa. 8, Su. 3'te) Nov 1 okka = / kilo 282 gr. Bir aile ne harcıyordu? MalwbizMt 1 Y)yoc9k4ç#c9k 1914 J * 1932 ı 426 kuruş 45141.85 Krş 104 kuruş 1195 kuruş 4 5 6 Ev kbm . 252 kuruş 3382 kuruş MDP% Fırat Mechste öldü fırat 'ın ölümüyie MDP'nin sandalye sayısı 52"ye duşerken, ara seçim yapılacak il sayısı ll'e yukseldi. 10. Sayfada EVREN, 2969'DAKÎ DEĞtŞİKLİĞÎ ONA YLAD1 8. Sayfada eleştırısını yapmaya kalkışıyorlar. Ne var kı bu tur bir açıklama tncili Çavuş'un unlu oykusundeki gıbı, "özru kabahatinden büyük" bir ış oluyor. Dunya Bankası 'nın raporu, 107 ulke kapsamında hazırlandığından bu kadar genış ve karşılaşlırmalı bir ıncelemede Türkiye'nin ekonomik gertleme yarışında başı çekmesı anlamhdır Dunya Bankası 'nın hesaplarına göre son 5 yılda ulusal gelırımızın yuzde 30 dolayında. gerilemesı bir başka sorunu daha •k * * 150 kuruş 2500 kuruş 140 kuruş 1375 kuruş 1161 kuruş 13731 49 krs 89 kuruş 764,64 kuruş rı Özal'a 'Pravda' davası İlk rapor lehimize, Özal ve Tercüman 'ın avukatları yeni bilirkişi istedi. 8. Sayfada Mahkeme kararı 'muzır9 çıktı İstanbul 2. Aslıye Ceza Mahkemesı tarafmdan verılen mustehcenlık kararı Resmi Gazete 'de yayımlanamadı. Resmi Gazete yetkililerı, gerekçe olarak kararda "mustehcen kelımeler bulunmasını" gosterdıler. İstanbul Haber Servisi İstanbul 2. Asli>e Ceza Mahkemesi'nın Merhaba gazetesi hakkındaki mustehcenlik da\asıyla ilgili kararı "mustehcen" bulunaıak Resmi Gazete'de yayımlanmadı. Başbakanlık Basımeu Döner Sermaye Işletmesı Mudurluğu, mahkemenın Resmi Gazete'de (Arkası Sa. 8, Sü. 4'te) ABD İLE LtBYA YİNE SÜRTÜŞÜYOR 14. Sayfada OLAYLAMN ARDENDAKI Pişmiş Aşa Soğuk SIL.. GERÇEK UĞUR MUMCU • Lübnan 'da patlama: 10 6lü 3. Sayfada • Doğramacı: Holdingler benim karşıma çıkıyor 7. Sayfada • lstanbuVun vergi rekortmeni yine M. Ali Yılmaz 9. Sayfada • Weinbergerhn geçeceği yolda bomba patladı 14. Sayfada YÖKten Haberler... Üniversiteler içinde huzursuzluklar başgöstermeye başladı. Nedır bu huzursuzluklar? "YÖK"demek, "Doğramacı" demektir. Doğramacı'nın rahatsızlıklan YÛK'ün de rahatsızlığıdır. Pro1 Doğramacı, geçenlerde "tttık ameHyatı" olarak fıtığını akjırdı; böylece ra(Arkası Sa. 8, Su. Vde) Gazetemızm dunku ekonomi sayfasında Dunya Bankast'nın bir raporundan özet yayımlandı. Dunya Bankası'nm "107 borçlu (Arkası Sa. 10, Su. Vde)