Katalog

CUMHURİYET/4 KÜLTÜRYAŞAM TVde pazar günü 18.00 TVDE SİNEMA 20 NİSAN 1986 13.10 ZAFERE ÇAĞRI TELEVtZYON 08.00 Açılış 08.01 Açık Öğretim Dr. Hikmeı Seçün "Rekktmalık vt Satif YOnetimi", Pmf. Dr. Zeyyat Sabuncuoğfu "OrgOtsei Davanıf". Doç. Dr. Fevti Sürmeli "Muhasebe Denetimi vt Mali Analiz" vt Katt Ingham tlknur Mavis "tngilizct" derslerini vtriyoHar. 20.45 ÇALIKUŞU 10.00 Yavru Geyik Jody, ormanda oynarken eskiden bir tvt ait olan bazı lemel taştan butur. Bu Uflar yillar önce burada yaşamış olan Btrcklıy Ailesi'nin evint aittir. O gün Bay Btrcktey dt çıkagelır, Baaerter onu yatıya alıkoyarlar. Fakat nt yaztk ki jnUar Onct ormandan ayrüdıktan sonra geçimmi hırstzlıkla sagtamayı âdet halint getirmiş olan Bay Btrckley, Baxterierin atmı vt tuftgini çalar. Ama koçamaz vt yakaUmır. 10.25 Pazar Sineması: SüpennanII (Aynntılı bilgi yandaki sotunlardu). 12.30 Pazar Konseri "Don Kişot" baltsi 2. bolüm 13.10 Zafere Çağn 2 (Ayrtnnh bılgı yandaki sütunlarda) 14.00 Haberier 14.15 Sttidyo Pazar 17.30 Dostlar Arasında Sam, Dianei "Bojton Bayan Barmtnler Ybnas>"ne kaydtttirir. Diane bundan habtrsizdir Oirmdıgi zaman çok kaar. Daha sonra, bu tür yanşmaktr hakkında fikiHerini Olkeyt duyurabiltctginı daşuntrtk var gOcüyk ktaanmaya çaiısır. 18.00 Televizyonda Sinema: Yabancı (Aynntılı bilgi yandaki sütunlarda) 19.50 Uykudan Önce CingOz, mahalltltrine yenı taşman komşuları hakkında bilgi toplamak için tözcutük yapar. Çanka ytni komşulannm oğlu Alpay hiç sokağa çıkmaz. Cimcimt Ut Cingöz. Alpay'm ntden sokağa çıkmadığım çok mtrak tdaier. Dtrya Abta tanifmak içrn trtesi gün Alpayiaro gidectktir. 20.00 Haberier 20.30 Hava Dnnımu 20.45 Çalıkuşu 1 (Aynntüı bilgi yandaki sSUunhmia) AtafUrmaa Douchan Gtrsi, bu kez dt Bolivya'da kayıp tnka fmparatorlugu'nun izkrini bulmaya çalifiyor. Ktndiltrint "Gilneşin Çocuklan' diytn fnkalar'm totvnlan, And Dağtan'nın uzak kuştltrindt hâlâ yafiyorlar mı? Kızıldtniiltrin ftltntk vt inançlanm arastımn Gtm, çtfitli bOyultr vt ayinltrlt hasıalıklan iyileştmn ya da ötümt stbtp olabilen kişıltrin yaptıklan buyaltrin nittligini, bu kifilenn sarlaıan otup olmadıklannı ıncrlıyor. 21.40 Keşif 3 2230 Spor 23.55 Haberier 24.00 Kapanış İZLEYİCİ GÖZÜYLE Riyad mı, Dahran mı? 13 Naan 1986 pazar günO, "tŞtTME ENGELÜLER" için vtrikaı habtr bUtenindt TRT spiktri, Bafbakan ötalin Suudi Arabistan'ın Riyad ktntint gitlifinı biz izltyıciltrt okuyarak söyltdı Bafbakan öıal'ın Suudi Arabistan'a giltigi dofru, gitligi ktnl ise Riyad olmayıp Alkobar'dır. Dahran, Basro KOrftzi'ndt Suudi Arabistan'ın hava limanıdır. tki ad arasında tam 55 dakika uçus joati vardır. TRT'dtn, haber vtrirken daha sorumhı olmasını Ontrmek acaba olası mı? Ekmnoa gosleriltn hava limam da Dahran hava limanıdır, Riyad hava lunanı Ut uzaktan yakından hiçbir ilgisı yoktur. AHMETMETE / YAVOVA RADYO T R T I »5.00 Açılış, prognun ve kısa haberler. «5.05 Ezgı kervanı. 05J0 Sabah jarkıiui. 0 M 0 KOye haberier. 06.10 GOnaydın. 07J0 Haberler. 07.40 Bötgod yayın. 09.00 Kua haberler. 09.05 Çocuk saali 10.00 Kısa haberler. 10JS Taül ıabahı(l).11.55 Radyo üyatrosu. 11.55 Reklamlar ve radyo programlan. 13.00 Haberler. 13.15 MOzik. 13 J 0 BOlgesel yayın vt reklamlar. 15.00 Kısa haberler. 15.05 Spor magazin<2). 17.05 Tarla dOnttjü. 17.25 BOlgesel yayın. 18J5 Reklamlar. 19.00 Haberler. 1 9 J t Yuntan sesler. 20.00 Çe?itli murik. 20.30 Solistler geçidi. 21.00 Kısa haberler. 21.06 Film melodileri Î1J0 Spor dergui. 22.00 Stddyo kayıtlanndan. 2130 Türküler ve uyun bavaları 23.00 Haberkr 23.15 Pazar gece$i(3) 00.55 GOnOn haberlerinden özetler. «ÎM t'rogram ve kapanıt. OlJtS tSM Gece yayraı. T R T I I 0 7 M Açılı? ve program. 0742 Solisderden secmeler. 07 J 0 Haberler 07.40 TttrkOJer ve oyun havalan. 0 M 0 tki solkaea jarkılar. 00J0 Sabah koaseri. 09.00 Beraber ve solo tOrkOkr. 09.30 Solistler geçidi (TSM). 10.00 Hafif muzik. 10.15 TUrkaier. 10J0 Tasavvuf mOzikisi ve saz eserleri. 11.00 ÇocuklarU ba;ba$a. 11.45 Şarkılar. 12.00 Latin dOnyasından. 12J0 TOrkOler ve oyun havalan. 13J0 Haberler. 13.15 Hafif müak. 13J0 Solistlerden seçmekr. 14.00 Çejıtlı sok)Ur. 14.20 Türküler geçidi. 14.40 Şarkjlar. 1SJ0 Torkçe sozla hafif mU2İk. 15J0 TOrkUler ve oyun havalan 16.00 Her plağın bir hikJyesı var. 16^5 Türkuler. 17.00 Her hafta sizlerle. 17J0 Klasik Tttrk mıuikisi erkckkr korou. 1J.00 Yunun «eslcr kadmlar [opluhıju. MJ0 Muhayyer fash. 19.00 Haberler. 19J0 Tdrkçe sozlO baTıf müzik. 19.45 Sarküar. 20İM Türküler ve oyun havalan. 2OJ0 Radyo tiyaırosu21J0 Ankara radyosu çok sesli korosu 21.45 Yurnan sesler erkekler toplulugu. 22.15 Şarkılar. 22J0 Bir roman / Bir yazardan hikâyeler. 22.45 Hafif mltok. İ3M Haberler. 23.15Beraber ve solo jarkılar. 23.40 Hafif mOzik. 1X55 Pazar konseri. 0&55 Program ve kaparu*. T R T I I I 0 7 J 0 Aolıs ve program. 07.02 Hafıf müak. 07J0 Sabah konseri. OtM Sabah için mOzik. 09.00 Haberier. 09.12 Her pazar. 10.00 MOzik şoleni 1140 Bir bested. 11J0 taül müzigi. 12J0 Haberler. 12.12 Hafıf mOzik. 12J0 Muzik postası. 1440 Pazardan pazara. 1540 Caz ve pop dUnyasından. 16.00 Muzik panaroması 17.00 Haberier. 17.12 Hafif mdzik. 17J0 TOrk halk mOzigı loplu Drogramı. 1S40 Tdeslcop. 1940 Haberler. 19.12 Hafıf müzik. 19.30 Opera ve operetlerden seçmeler.20.00 Mllzik paleti. 2140 Muzik ekspresi 22.00 Haberler. 22.12 Gecenin getirdikleri. 2340 Dünya radyolanndan müzik festivallerinden. 2440 Gece ve muzik. 01.00 Program ve kapanıs. HAVA DURUMU YlORUtiu /UMTBVMaf MtiHA YaOmurtı BuMu OBOMD 80HİN : Aç* 2S" Bom VP ır BukMu BHOKSB. BuMv .Bukıtk/ ir» cenevnc 40» Apk BaMkı Buaıflu MHtK KÖLM UOMOM ahc :tçk •Y»)f»rtj nosttrm ul tr MEWVDAK OSID MRfS HİYAD Yajmufkı Yajrmrtı Yajmırtı Bututkı it» 32° 30» W» 10» 12° tt» 1f 14» 7° 10° «T» So* Buluttu rr r MMM SOfTA »*" TB.MH TDKVO TMBUJSOARP ZOfdH Buhıttı Yajmurlu Apk Açık Açık BukıDu W° 29* 34» 24" 18° 10» BuMhı Yajmurtu UOdOMğundon aanan M M « gdra, yw gtn, rurtun bmb tnlmhrl çok Oufcrtfcı, Hamun. G0« Bao Kamdaob *• (e Aımdolu'nan kuayoatm y»f*. , g dl'nan my>mificM, doĞubitgtftim% m b t laıtm tmb kmmlmltinOt yr f»t lantM oant* bmb fdntm^ut htM iw mn ort* l C B «CaıadMta m SM 4rtmfe ö . toM* n 34, Man •an. Kamfanlt mr r v aMI. Qp* pMTMk po* ı buMk/ o^*oa*. Oante ımaMV ıM»** okıp okif mak*0ı W km, ato anmda V3tanaolndt oitca*. MM O M M I h\ buMıOu goçteuk. Ruzgtr gOof *• b»b rontmfıı M a n v » orta «ea». 061 kOçuk dHgtk otup oOrOş l o a t t » M âm öolmrmd» oiaea*. buluilv gaçmemk. HMM tKAKUÖI: batuUıı fçm»k. Bb Satr beihrthH ARSA ARANIYOR Bahçelievler, Bakırköy, Osmaniye, Tozkoparan ve civarlannda toplu konuta elverişli. 586 72 38 BİÜM SANATEVİ SATILIK VILLA Büyük Ada'da denize çıkışlı, bahçeli villa RESİM SERGİSİ 424.nisan.1986 Kactkov Sular kjaresı vanı 08.0012.00 arası Tel: 572 40 06 Zihin özürlü çocukların eğitimi ve tedavisi için Üç yaşında kız çocuğuna bakacak. orta yaşlı yatılı bayan ararıyof. Teı 345 4267 Manolyalı Sokak 13/13 Uğur Apt. Konak Durağı KızıltoprakKadıköy YATILI BAKICI PEDAGOKPSİKOLOG aranıyor. Mür: 350 16 33 Çalıkaşaı / Yapıt: Reşat Nuri Güntekin / YönetmenSenaryo: Osman F. Seden / Görüntü yönetmeni: Kenan Kurt / Müzik: Esin Engin / Oyuncular: Aydan Şener (Feride), Kenan Kalav (Kâmuran), Sadri Alışık (Binbaşı Hayrullah Bey), Nil Burak Kiiltür Servisi ABD'nin La(Neriman), Mine Çayıroğlu (MuniseJ, Eşref Kolçak (Şeyh Yusuf ughlin Hava Üssü'nde görevli piEfendi), Reha Yurdakul (Jandarma Komutanı Hayri Bey), lot albay Raynor Sarnac, çok zor Yabanct (High Plains Muazzez Kurdoğlu (Büyükanne), Tomris Oğuzalp (Hatice), bir seçim yapmak zorundadır. Drifter) / Yönetmen: Kâmuran Yüce (Aziz Enişte), Diler Saraç (Ayşe Teyze), Seray Raynor, ya California'daki EdClint Eastwood / Gözler (Ayşe Teyze'nin km Müjgân), Kaya Akarsu (Yüzbaşı ward Hava Kuvvetleri Üssü'ndeOyuncular: Clint Ihsan Bey), Mübeccel Vardar (Kristin), Arslan Kaçar (Cemil ki Uçuş Test Merkezi'nin yöneEastwood, Verna Bloom, Bey), Suna Selen (Sör Aleksi), llkay Saran (Sör Superior), Tilbe timini üstlenecek, ya da bir dosMarianne Hill, Mitch Saran (Nazmiye Oğretmen), Sümer Tilntaç (Ferit Bey), Saime tunun önerdiği özel sektördeki Bekbay (Besime Teyze), Bilge Zobu (Profesör), Turgut Savaş Ryan / 1972 yapımı / çekici bir ise geçecektir. Raynor, (Profesör), Baki Tamer (tstanbul Maarif Müdürü), Savaş Başar dostları Josh Faro'nun önerdiğ; 100 dakika. (Bursa Maarif Müdürü), Ertuğrul Bilda (Izmir Maarif Müdürü), havacılık endüstrisindeki işi k* Emel Büyükburç (oğretmen), Tanju Tuncel (Oğretmen Huriye bul ederse, teblikeli uçuşlar yilKiUtiir Seryisi KendileriHanım), Osman F. Seden (Çanakkaie Valisi), Ali Şen zünden bozulan aile yaşamı da ni koruması için kiraladjklan (oğretmen Okulu Müdürü), Muadelet Tibet (Gülmisal Kalfa), düzelecektir. Yeni görev, taşınbir haydudun başka amaçları Leyla Tuzcu (Nerime), Cengiz Sezici (Burhan), Esra Erbilişik mayı gerektireceği için çocuklaolduğunu fark eden bir kasa(Feride'nin küçüklüğü), Melek Akarsu (Feride'nin annesi), rın hepsi buna karşı çıkarlar. ba halkı dehşete düşer... Gülsen Tuncer (Paşanın hanımı), Rozet Hubeş (Mişel), Güi Tom Bonelli adlı bir gençle flört Clint Eastwood'un yönetAkelli (Haberci kadın), Mefharet A talay (Şeyh Yusuf'un eden 16 yaşındaki Jackie, çevremenlik denemeleri, önce kimkardeşi), Fatoş Tez (Okul müdiresi), Duygu Ankara sinden ayrılmak istemez. Babase tarafından ciddiye alınmı(Munise'nin annesi), Erhan Dilligil (Maarif Müdürü), Hayati sının işi yüzünden sık sık evden yordu. Ancak bugün EastwoHamzaoğlu, Gülistan Güzey, Ferda Ferdağ, Defne Halman, FERİDEROLÜNDE "ÇdUatfu'ium kahramanı Ferideyi, 22yauzak kalışı, en çok küçük RH'yi od, ünlü Fransız Sinemateği'Sevim Çalışgir, Yaşar Erenci, Nigâr Sevener, Yalçın Avşar, şındaki 1981 yüı güzellik kraüçesi Aydan Şener canlandınyor. Saetkilemiştir. Sekiz yaşındaki en nin kendisine ayırdığı ve geçen Suzan Aksoy, Gökhan Gökyol, Erkan Sımsıkı, Ersin ökten / natçı daha önce de "Küçük Ağa" ve "Bay Alkolii Takdimimdir" diküçükleri bu yüzden hiç konuşaylarda yapılan topluYapım yılı: 1985 / 55 dakika (7 bölüm). mamaktadır. Annesi çocuğu bir lüerinde oynamıstt. gösterinin de kanıtladığı gibi, psikiyatrise götürür. bugün artık özellikleri olan bir şünüldü. Ancak o dönem Şehir Kiiltür Servisi Yazın dünÇanakkaie, Bolu, Bilecik, Mudırmış olması biçiminde gösteriyönetmen sayılıyor. EjutwoRaynor yeni görevine başlar ve Tiyatrosu (Darülbedayi), ilk iki yamızda saygın bir yeri olan, ro durnu, Göynük, Geyve, Osmaliyor. "Çalıkuşu", yazarın ölü Küba üzerinde yapılacak uçuş od'un fîlmleri nedense çoperdesi köy dekorunda geçen man, öykü ve oyun yazarı, eğimünden sonra Necati Cumalı ta için pilotları eğitmeye koyulur. neli ve Izmir Kuşadası'nda çekilğunlukla bizde gösterilmediği oyunu sahnelemek istemedi. Varafından oyunlastınldı. 196263 timci Reşat Nuri Göntekin'in di, 114 milyon liraya mal oldu. için az tanıdığımız bu ünlü Ancak deneme uçuşu yapacağı kit gazetesi sahibi Hakkı Tanfc mevsiminde Istanbul Şehir Ti eski arkadaşı Mudrock'la anla(18861956) en çok basılan ve Çok kalabalık bir oyuncu topluoyuncu/yönetmenin, yönetUs'un, ilk adı "tstanbullu Kız" yatrosu'nda Nüvit Özdognı'nun şamaz. Raynor, uçuş sırası gelokunan kitabı "Çalıkuşu", yeluğunun yer aldığı dizide tanınmenlik savlannı ilk kez doğruolan oyunu roman halinde yazsahneye koyduğu oyunda Feridi bölümlük TV dbrisi olarak ekmış oyuncu sayısı 51, ayrıca 350 layan fılm olmuştu, "Yabanmeyen arkadaşını başka bir pilomasını istemesi Ozerine, Reşat de rolünü Jeyan Mahfi Ayral oyrana geliyor. Bu gece ilk bölüdolayındafigüran,tstanbul Devcı". tun yerine göreve gönderir. Uçuş Nuri Güntekin, 1922'de oyunu nadı. Bir yıl sonra da Ankara münü izleyeceğimiz "Çalıkuşu"let ve Belediye Konservatuvarı sırasında atılan füzelerle uçak romana çevirdi ve "Çalıkuşu" Devlet Tiyatrosu'nda oynanan Bizde gösterilmemiş olan nun senaryosunu yazıp yönetsanatçıları ve öğrencileri de rol düşer. Kocasınm ölümü Elly doğmuş oldu. "Çalıkuşu" adıy"Çalıkuşu"nun Feride'si Gökbu film, içerdiği gizemli, nermenliğini yapan "Osman F. Sealdı. Çekimlere 300 dolayında Thomas'ı çok sarsar. Cenaze töla gazetelerde yayımlanan ro çtr Htdır, Bursa Devlet Tiyatrodeyse "mistik" öğeler ve Eastden, ayrıca TRT dışında bir ordu birligi de katıldı. reninden sonra oğlu Patrick, baman, Reşat Nuri Güntekin adı su'nda ise Feyha Çelenk'ti. wood'un sinemasal kişiiiğine hanrlanan dizinin "miiteahhit"Yıllardan beri edebiyat tarihbasının ölümünden Raynor'ı sonın tüm Türkiye'de duyulmasıbilinçli bir mesafeyle, neredeyliğini de üstlendi. 27 Haziran lerinde, antolojilerde "Türk rumlu tutar ve Alaska'ya gitmenı sağladı. Bugüne kadar 31 kez se biraz alay edercesine yakla1985'te çekimine başlanan dizi, klasikleri" arasında yer aJan, ye kalkar. Olaydan büyük üzünİ966'da sinemaya basılarak kendi alanında erişilşan tavnyla oldukça ilgi çekici 30 Eylül 1985'te bitirildi. Çekim ders kitabı olarak okutulan, bastü duyan Raynor ve Jackie, ona uyarlandı mez bir rekor kıran "Çalıkuşu"bir film sayılabilir. \Vestern ler tstanbul'da 1919 yılında Atakı rekorları kırıp birçok yabanengel olmak isterler... nun en büyük hizmeti, geniş bir meraklılan içinse herhalde katürk'ün konuk olarak kaldığı cı dile çevrilen "Çalıkuşu", ya"Çalıkuşu" 1966'da sinemahalk topluluğunu okumaya aJışçınlmaması gerekli bir gösteri Kuzguncuk'taki Hüseyin Hiisnü zarı tarafından önce dört perdeya uyarlandı. Osman F.Seden'tırnuş, onları yeni edebiyata ısuısayılmalı. Paşa yalısında, Tekirdağ, Bursa, lik bir tiyatro oyunu olarak düin kendi yapımevi Kemal Film adına senaryosunu yazıp yönetmenliğini yaptığı iki devreli "Çalıkuşu"nda Türkân Şoray, Kartal Tibet ve Zeynep Degirmencioğlu başlıca rollerde oynadılar. "Çalıkuşu", 46 yıllık sinemacı Seden'in, hâlâ en önemli yapıtlarından biri olarak yerini koruyor. gelir), Arapçadan da ayn'ı almışız. Böydir." Gerçekten de naziklik, incelik demeI lece dilimiz dort gözlü olmuş. Eger bir dilyip nezâket demek nezâket gereğidir. "Çalıkuşu" dizisinde uçan, Türk dilini arılaştırmak için gene Türkde birbirine yakın, ama farklı anlamda duygulu, özverili, ama gururlu çe sözcüklerden yenilerini türeterek kulsözcükler varsa, bu olgu, o dilin zenginve "erdemli oğretmen" Feride lanmaya karşı çıkanlar: "Efendim her dil Nasılınız Nasıl? liğine kanıttır. Ama bu dört göz'ün ararolünü, 22 yaşındaki 1981 Gübaşka dillerden sözcük alır, uydurmaya ne larında veya dudak'la Farsça leb arasınzellik Kraüçesi Aydan Şener cangerek var?" şavını ileri sürmekteler. DoğKeyf Arapça "nasıl" demektir. Biz da ne fark vardır (unutmayalım ki, bir de landınyor. TV'nin reklam filmrudur, her dil, gerektiginde başka diller"keyfiniz nasıl?" deyince aslında "nasıgene Arapçadan aldığımız şefeh de var lerinde de görünen Aydan Şener, den sözcük almış (yığınla değil elbette) ve Imız nasıl?" demekteyiz. Ama zamanla bu Osmanlıcada) Bızim yanak'ımızla birlikte daha önce "Küçük Ağa" dizionu kendi fonetiğine ve dil kurallarına uysözcük bugün dilimizde bilinen anlamını ruhsar'ımız (Farsça), hadd'ımız (Arapça), sinde Emine, "Bay Alkolü durmuştur. Ama gerektiginde ve yalnız kazanmış ve dilimizde belli yerine oturizâr'ımız (Arapça) ve nıb(hı ile, Farsca)'uTakdimimdir" dizisinde Halit sözcüğü alarak. Peki, biz ne yapmışız? Samuştur. Ama biz bununla da kalmayıp muz olmak üzere beş yanak'ımız vardır. Çapın'ın karısı Derya rolünde mî dillerden olan Arapçadan gerekli gekeyf verici maddeler anlamına bir de geGül yanaklı diyemeyiz Farsça gül ile Arapoynadı. "Çalıkuşu" ile üçüncü reksiz yığınla sözcükle, HintAvrupa dilne Arapçadan mükeyyefât't uydurmuşuz. ça izâr'ı birleştirip gülizâr deriz ve bunu kez ekrana geliyor. Dizide Kâlerinden olan Farsçadan gerekli, gereksiz Bir araba "mukeyyefât" deseniz bunun Christopher Reeve önad veya soyadı olarak kutlanırız. Acamuran'ı ise iki yıllık genç sineyrğınla sözcuğü, hem de dilbilgisi kuralba kızına güiizâr adını koyan kaç köylü ma oyuncusu Kenan Kalav caniarıyla birlikt?'alMîşız: mHt Arapça kö10.25 PAZAR SİNEMASİ yurttaşımız bunun anlamını bilmektedir? landınyor, Kalav, geçen yıl Feyzi Arapça "harab"a "iyet" künden, mülk, mülkiyet, mâlik, melik, Böyle Arapça sözcüklerle Farsçaları birTuna'mn "Tutku", Orban Elekini getirerek "harabiyet" temlik, temellük, istimlâk (biz uydurmuleştirip bağdaştırarak uydurduğumuz yımas'ın "Paranın Esiri", "Suçşuz), memleket, memâlik, mamelek... gidemişiz. "Harab" viranltk ğınla sözcük \ardir. Örneğin "hsl" kölu Gençlik", "Katiller de Ağbi. Ayrıca bu her iki dilden aldığımız sözdemektir; buna "iyet" künden mahsul (= ürün)'ü Farsça dâşten lar", bu yıl da "Daglı Güvercüklerle yeni sözcükler uydurmuşuz ve (= ıutrnak)'den tutan demek olan dâr ile dn", "San Bela" adlı filmlerineklersek "viranlıkltk" olur. bunları tepe tepe kuüanmısız. Ama birı cı2 (Süperman birleştirir mahsuldâr deriz, verimli, üretde basrol oynadı. "Çalıkuşaı" Süpermmn "Millef'ten, çok sevdiğimiz kıp da Türkçe bir kökten bir sözcük uyken, bol ürunlü dersek, kuşakların birbinun çekiminde Ozflcü bir de 2) Yönetmen: Richard durdu mu; vay efendim; bu uydurmaca"milliyet"i yapmışız ki rini anlamasını önlemiş oluruz, giderek olay var. Dizinin oyuncuların Lester / Oyuncular: dır; bu Turkçenin kurallarına aykırıdır; Şemsettin Sami'ye göre bu komünist bile olduğumuz savlanabilir. dan Bursa Maarif Müdürünü Christopher Reeve, Gene kuşaklar, affedersiniz ensâl birbirini anArapçaraahremsözcüğünü Farslar almış, canlandıran Savaş Başar beklen Hackman, Ned Beatty, sözcük "din"le eşanlamhdır. lamasın diye uydurup dili bozuyorlar yayona kendi âne ekini takarak, mahremâne medik biçimde öldü. Jackie Cooper, Sarah garası kopartılmaktadır. Evet, her dil basBöylece de, "Egemenlik sözcüğünü elde etmişlerdir ve bu sözcük Douglas, Margot Kidder, ka dillerden sözcük alır. Biz de Rumcamilletindir" = "Egemenlik "Çalıkuşu "nda, yitirdiği sevböylece Farsçaya mal olmuştur. Biz ise bu dan, İtalyancadan, Ermeniceden, Farsçaginin yerini doldurmak için ya Valerie Perrine, Susannah dinindir" oluverir. bası Arapça sonu Farsça sözcüğü olduğu şamını Anadolu insanına ve ço York, Terence Stamp, Jack gibi almış ve kullanmışızdır. Mahztınâne Uer dil, gerektiğinde başka cuğuna adayan erdemli bir genç O'Halloran, E.G. Marshall de bunun gibidir. Bizim hiç olmazsa mahArapçadan uydurma olduğunu bile anlakızın duygusal, ama gerçekçi öy / 1980 yapımı / 2 saat. dillerden sözcük almış, kendi remce, mahzunca dememiz gerekmez miyyamaz. küsünü izleyeceğiz. Feride, Aradi? Biz zarar gören de diyememişiz; ArapZaten Arapça veya Farsça sözcüklere, Kiillür Servisi Kripton ge dil kurallarına uydurmuştur. bistan çöllerinde görev yapan ça zarar sözcüğüne Farsça görmüş demek gene Arapça iyet ekini getirerek sözcük zegeninden kaçmış üç kötü Biz ne yapmışız? Sami Süvari Binbaşısı Nizamettin olan dîde'yi eklemiş ve böylece başı Arapuydurmamıza ise sınır konmamıştır. Öradam, dünya gezegenini havaya dillerden, Arapçadan ve Bey'in kızıdır. Yeni gittiği görev ça, sonu Farsça zarardîde sözcüğünü uyneğin: Arapça barab'a iyet ekleyerek hauçurmakla tehdit etmektedirler. yerinde hastalıklı karısını yitiren durup kullanmışız. Zarar gören desek ne HintA vrupa dillerinden, rabiyet, istikrâl'e ekleyerek istiklâliyet, Onları durdurmak ve dünyayı Nizamettin Bey, küçük Feride'kuşaklar birbirini anlar, ne de doğudaki millet'e ekleyerek milliyet sözcüklerini uykurtarmak işi, bir kez daha Sü' Farsçadan gerekli gereksiz yi emir eriyle Istanbul'a, akrabaŞehmuz Ağa, Edirne'deki Hüsmen Efendurmuşuz. Oysa bu sözcükler zaten addır. permen'e düşecektir... yığınla sözcüğü dilbilgisi larının yanına gönderir. Büyüdi, Adana'daki Şehmuz Bey, Rize'deki İlBunlara lik veya lık ekini karşılayan iyet Richard Donner'ın yönettiği kurallanyla birlikte almışız. kannesi ve teyzelerinin oturduyas Reis ve tstanbui'daki Abuzettin Beekinin eklenmesiyle ad yapmak mümkün ilk Süperman filminin başansı ğu Kozyatağı'ndaki köşke yerleyefendi bundan bir şey anlarlar. Zarardî değildir. Çünkü barab viranlık demektir; Böylece de Farsça "nazük" üzerine çekilen ikinci bölüm. şen Feride, yaramazlıklarıyla de dedik mi, hepsinin gözleri ışıldar ve buna iyet eklersek viranlıklık olur. Bir kez (Bir üçüncüsü de var). Bu ikinci sözcüğünü alıp "naziklik" cevresini iyice bezdirir. Sadece şimdi anladık derler. Harikzede ve harikbu gazetede yazmıştım: MBIet Arapçada filmin yönetmeni. İngilizgüldüdiyememiş; Arapça kalıba Besime Teyze'nin oğlu Kâmuzedegân sözcukleri de aynen böyle Arapdin, mezhep demektir. Biz bunu ulus karrü ustası Richard Lester.. Lesterdöküp uydurmasyon ran'a karşı bir çekingenlik duyça ve Farsça sözcüklerin birleştirilmesinşıiığı kullanıyoruz. Oysa Araplar, doğalın varlığı hemen belli oluyor: maktadır. Bir süre sonra Istanden yapılan uydurmasyonlardır. Ancak "nezâket "i türetmişiz. dır ki, din karşıbğı olarak kullanıyorlar ve özelliklefilminilk sahneleri, dabul'a geien babası, Feride'yi zabu biçim uydurmasyon sözcüklerin en feBirleşmiş Milletier'e Milal ulMuttahida yanılmaz bir hızla üst üste yığımanın en büyük okulu olan Dalâketi felâketzede sözcüğüdür. Şöyle ki: değil umam ulmutahide (çünkü ümmeı lan 'gag'lardan ve çılgın bir güldan, Arapçadan, Rusçadan; Tanzimat'me de Sion Fransız Kız Lisesi'Arapça felek (= gök) sözcüğünü alıp on= ulus; biz her ikisini de ters kullanıyodürü temposundan oluşuyor. tan sonra özellikle Fransızcadan, arada ne yatılı olarak yerleştirir. dan, sözde Arapça kurallarına uygun olaruz) diyorlar. Şemsettin Sâmî Bey, Sonra, bilimkurgu ve dur durak Almancadan, son zamanlarda İngilizceOkulda da haşarılıklannı sürdürak önce felâkel sözcüğünü uydurmuşuz, "Kamusi Tiirkî"sinde (İst. 1317) millet bilmeyen serüven yani üste çıkıden sözcükler almışız ve son sürat almakta ren Feride'ye arkadaşları sonra buna Farsça uğramak anlamına ze için şunları yazıyor: " 1 Din, mezhep: din yor, ancak filmin tümünde ilkidevam etmekteyiz. "Çalıkuşu" adını takarlar. Bir den'den uğramış demek olan zede'yi ekve millet ikisi birdir. 2 Bir din ve mezhepne oranla daha bir "gırgır" hasüre sonra babası da ölünce Felemiş ve uydurmalann harikası felâketzete bulunan cemaat: Milleti Islâm; dilimizva, daha şen ve alaycı bir yaklaLevent'in kökeni ride yapayalnız kaiır. Yaz tatilde'yi türetmişiz. Ama uydurmasyonun de bu sözcük yanlışlıkla ümmet ve ümmel şım seziliyor. Lester, büyük ölçülerini birlikte geçiren Feride ile harikası felâketzede ise, şahikası da vârisözcüğü de millet yerine kullanılıyor. de ilk filmden arta kalan çekiinÖrneğin: Temel, sınır, omuz, köprü, Kâmuran arasında duygusal bir yet'tir. Türkçe var sözcüğünü Arapça iyet "Mileli Islâmiyye" ve "Türk milleti" ve leri ve de hemen hep aynı maydanoz, lahana, fasulye, kalem vbg. yıyakmlaşma başlamıştır. Ama eki ile birleştirip ne de güzel vâriyet'i uyaksine "ümmeti İslâmiyye" diyenler varoyunculan kullanmış. (İlk bölüğınla sözcük Rumcadır. TicaretJe ve debirbirlerine açılamazlar. Yakıdurmuşuz. Hiçbir dil bilginimiz de buna dır; oysa doğrusu "milleti İslâmiyye" ve mün 'flash', pahalı ve şımarık nizcilikle ilgili sözcüklerin büyük bir böşıklı bir genç olan Kâmuran, .Nekarşı çıkmamış. Türkçeden Arapça uy"ümemi tslâmiyye" ve "Türk ümmeti" oyuncusu Marlon Brando'nun lümü ise Italyancadır. Son günlerde oğulriman adlı dul bir kadınla ilişkıdemektir; zira "milleli İslamiyye" bir ve dışında). 'Kötü adarnlar' tipinde larımıza koyduğumuz Fatih, Hakan, Ka durduğumuz gibi, Farsçadan da Arapça ye girer. Bir yandan da çikolata uydurmuşuz: Farsça nâzük sözcüğünü "ümemi İslâmiyye", yani Islâm dinine ünlü tngiliz oyuncu Trence an (Murat'ın modası biraz geçti) gibi adpaketleriyle Feride'yi okulda bağlı kavimler ise çoktur. Düzeltilerek Stamp ve iki rol arkadaşı, oldukların yanında çok sevilen Levent adının görmeye gitmektedir. Feride, kullanılması çok gereklidir." Millet = din ça stilize, alaycı bırer kişilik çikökeninin İtalyanca olduğunu (= Levan"Keyf Arapça "nasıl" için için sevdiği Kâmuran'ın Neolduğuna göre, "Egemenlik kayıtsız, şartziyorlar. Filmin teknik hileleri yitino) biliyor muydunuz? Bızdık ve haylaz riman'la ilişkisinin sürdüğünü sız milletindir" = "Egemenlik kayıtsız ne son derece inandıncı. Çoluk Ermenicedir, semaver ve stekan da Rus demektir. Biz "Keyfıniz öğrenince çılgına döner ve o yaz şartsız dinindir", "millî görüş" = "dinî nasıl?" deyince, aslında çocuk keyifle izlenecek, sürükleça. Arapçadan ve Farsçadan aldığımız tatilini geçirmeye Tekirdağ'a, göruş. Ş. Sami Bey "milliyet" için de şunyici bir pazar sabahı filmi... Hesözcükler ise saymakla bitmez. Fransızca "Nasılmız nasıl?" öbür teyzesi Ayşe Hanım'ın yaları yazmaktadır: " 1 (lugati müvellede İe ilkini izleyip beğendiyseniz bu dan gene öyle. Şimdilerde yerini brifingin demekteyiz. Bir de nına gitmeye kaıar verir. = uydurulmuş sözcük). Din, mezhep, ikinci bölümü de kaçırmayın... aldığı fortrag, fertig, yanlış olarak şartel millet. 2 (galat = yanlış) cinsiyet, kavdediğimiz şalter gibi sözcükler de Alman Arapçadan "mükeyyeföt"ı miyet." Şimdi millet yerine uJüs kullancadır. Futbol terimlerinin Fransızca olma uydurmuşuz. Bunun SİNEMA GÜNLERİ '86^DA BUGÜN dınız mı, hemen karşı çıkıp "ulus" sözyanları İngilizce olduğu gibi, son zaman Arapçadan uydurma cüğünün "mület"i karşılamadığını; bularda örneğin "yakyağ" uydurma olacaAlfeay Re41 (Emek Sineması 9.15) olduğunu bir Arap bile nun aslının "ulus" olup Moğolcaya ğı için fiyul oyl demekteyiz; üniversitele• c m i Tarik (Emek Sineması 12.00) anlayamaz. "ulus" olarak geçtiği, oradan da Türkçerimizde öğretim uyeleri yarım gün tam MaMlIar 9Umıd*CeMme*tem ole Garip (Emek Sineması ye döndüğu vbg. sözler ediyorlar. Bakıgün değil parttaym, fultaym çalışmakta15.00) nız gene Ş. Samî Bey 1317'de yani 1901 'de lar; araba depolarını da artık doldurmualıp naziklik diyememişiz; Arapça kalıba Ayim tUttl (Emek Sineması 18.30) basılmış olan sözlüğünde ulus için ne yayoruz; ya ful yapıyoruz \eya daha güzedöküp uydurmasyonun daniskası nezâzıyor: "Kavm, ümmet, aşiretin büyüğü: Nmrmymmut Tftrktool (Emek Sineması 21.30) li, ful dolduruyoruz (yani dolu dolduruket'i turetmişiz. Bakınız Mehmed Selâhî, Ulus illere, il oymaklara, oymak uruklaCitaey (Dünya Sineması 12.00, 15.00) yoruz). "Kamusi Osmânî" (İst. 1313)'sinde nera taksim olunur." Demek ki, ulus sözAlua LaJe Y a n f t a a n Blrbtefel (Dünya Sineması 18.30, zâket icin ne diyor: (müvelled = doğurcüğü yüzyılımızın başında bile dilimizde tulmuş = uydurulmuş) Naziklik, incelik. 21.30) Dört gözlü dil kullanılmakta idi. Millet sözcüğü Osm. Farsî (nazük) lafzından lisanımızda (Türk• r « Yitre0 (GaziSinemast 12.00,15.00, 18.30, 21.30) İmpr.'nda yine 1900 yıllarında hâlâ reslerin hem Türkçe dilleri hem de Arapça Biz gerektiği zaman sözcük alınır demen ve doğru olarak din karşılığı kullamiştik. Halbuki atalarımız, pardon ecda lisanJan vardır. C.Ü.) uydurulmuş bu keAfk I m a k l a n (Kent Sineması 12.00,15.00,18.30, 21.30) nılmakta idi. Bende bulunan bir nüfus kâlimenin ifâde ettiği mânai latif o kadar dımız, hiç gerekmediği halde Arapçadan BoriMuM U Cezlsltaale (Moda Sineması 9.30, 12.00, 15.00, ğıdı suretinde "milleti" bölümünde naziktir ki, anın yerinde hangi lafzı istive Farsçadan sözcükler almışlar: Göz var 18.30, 21.30) "İslâm" yazmakıadır. ma! etsek kaba düşer; o letâfeti havi oliken Farsçadan çeşm ve dide yi (aslında Ylglt Nalluaait (Atatürk Kültür Merkezi 11.00, 13.00) maz. Anın için lisanımızda istimali elzemgörmuş demektir, ama göz anlamına da SCfRECEK Yılui Ea lyt Türk FUari (Atatürk Kültür Merkezi 15.00, 17.00) Bir oyııncuyönetmenden ilgi çekici filııı Bir Reşat Nuri Güntekin uyarhanası ^ Küba uçuş ıçın hazırlık >? UYPUKMASYON VE YAŞA1AN TURKÇE Prof. COŞKUNÜÇOK Nezâket demek nezâket gereği Eğlenceli bir [ Süperman