Katalog

3 KASIM 1986 2 CÜNEYT ARCAYÜREK ANKARA Deniz Baykal, SHP'de öngördüğü yapısal değişikliğin hangi biçimde yapüması gerektiğine değinen görüşlerini açıkladı. Baykal'a göre, MKYK'de yapılan ve yapılacak olan yer dejjşürmelerle soruna çare bulmak zor. Genel merkezi "karargâh" diye niteleyen Baykal, yapılacak tüzük değişimiyle genel sekretere daha önemli yukümlulukler verilmesinden yana. Tıpkı kapatılan CHP'deki gibi bir düzenlemeyi öngörüyor. Tabii, partide bir genel başkanlık sorunu olmadığını söyleyen Baykal'a, bu konudaki kişisel konumu üzerinde de açıklamalar yapması görevi düşuyor. Bu konulan içeren göruşmenin bu bölumündeki soıular ve yanıtlan asağıda: Partlnin oy yttirmesinl etkin bir Itanrgih balumnunasın baglıyorsunoz. Öyleyse genel merfcezde, strin dejrimlable karargihta ne gibi yanlçhklarrapıMı? CUMHURİYET/7 S e ç i m yanlışları: Guncel yönetim uygulamaları ve orta dönemli siyaset stratejisinde hatalar yapıldı. Her ikisi de karargâh sorunudur. MKYK aday belirleme işine bürokratik bir anlayışla ve dağınık bir yapıyla yanaşmıştır. MKYK kendisini seçim kazanmak için her türlü arayışla yükümlü saymamıştır. Resmi devlet dairesi gibi dilekçeye cevap vermekle yetinmiştir. günde bir ilde iki miting yapma gibi siyasal hayatımızda görülmemiş riskli girişimlerimiz olmuştur. Manisa'da bir günde iki büyük parti mitingi denemişizdir. Üstelik o mitinglerden birisi, Sayın Demirel'in o ildeki iddialı tek mitingi ile aynı güne rastlamıştır. öngördüğümüzün ötesinde bir siyasallaşmanın Türk halkına egemen olduğu ortaya çıktı. Yani önce biz partimizi politize etmek zorundayız. Sosyal demokrat bir siyasal perspektif geliştirmek ve bu siyasal perspektifi Türk toplumuna benimsetmek konusundaki görevimizi bir kez daha hatırlamalıyız. Bu da bizi program sorunlan ve program kurultayıyla karşı karşıya getirmektedir. yıl parti yönetiminde görev alma olanağından uzağım. Bu benim parti sorunlarını düşünmeme, partinin gelişmesi için gayret göstermeme engel olamaz. Kendimi bir parti yöneticisi gibi bu sorunlarla ilgili sayıyorum. önce partide politizasyon: Bizim Hfanisa'da aynı gün 2 miting.* Aynı Bir fft! daha uzağttn: Ben en azından bir Başansızlığın iki nedeni BAYKAL Seçim başansızlığımızı açıklamak için pek çok neden ortaya atılmıştır. Bunlann tümünde bir ölçüde iki temel kategorinin önemli olduğunu düşünüyorum. Birinci grup, guncel yönetim uygulamalanyla, ikinci grup orta dönemli siyaset stratejisi ile ilgilidir. Her ikisi de karargâh sorunudur. Guncel yönetim uygulamalanyla ilgili yanlışlık, adaylann beürlenmesi ve propagandanın örgütlenip yurutülmemesiyle onaya çıkımştır. MKYK aday belirleme işine bürokratik bir anlayışla ve dağınık bir yapıyla yanasmıştır. MKYK, kendisini seçim kazanmak için her türlü arayışla yükümlu saymamış, yalnızca dilekçeyle başvuranlar arasında tercih söyleyerek görevini yerine getirebileceğini düşünmüştüı. Bir resmi devlet dairesi gibi dilekçeye cevap vermekle yetinmiştir. MKYK'nin toplantı günü öyle rastladığı için, günlerce önceden adaylannı ilan eden ilk parti biz olmuşuzdur. Karşı partilere bizim adaylarımızı bilerek, adaylannı belirlemek fırsatmı tanımısızdır. 33 kişilik MKYK üyeleri herhangi bir karargâh yönlerdirmesinden yoksun durumda, hiç gitmedikleri ülerin hiç tanımadıklan adaylan hakkında oy kullanmak durumunda kalmışlardır. Seçim bölgelerine giden MKYK üyelerinin değerlendirmeleri bazen dikkate alınmış bazen ahnmanuştır. O değerlendirmeler de ister istemez sadece dilekçe vermiş bulunan adaylar hakkında kişisel tercihler yapmanın ötesine geçememistir. Deniz Baykal, Zincirbozan donüşünde CHP modeli var: Yeni model icadına gerek yok. Denenmiş, başarısı kanıtlanmış, bir sosyal demokrat hareketin ikîidara doğru yürüyüşünü gerçekleştirmiş olan bir model elimizin altındadır. O da CHP'nin Parti Meclisi, Merkez Yürütme Kurulu, genel sekreter ve genel başkan hiyerarşisine dayalı modelidir. Bu modelle biz %eçmişte çok sorunumuzu çözdük. Bu tutumun demokratiklik adma anlayışla karşılanacağını sanmıyonım. Alınan kararlann geçerli ve etkili olabilmesi için ciddi bir karargâh çalışmasına, süzgecine, değerlendirmesine dayandırüması gerektiği açıktır. Bu eksıklikler, mantığı, kriteri, çok belirgin olmayan, dagınık, rastlantısal tercihlere dayalı bir aday belirleme anlayışım uygulamamıza yol açmıştır. Bugün sanıyorum hepimiz açıkça görtiyonız ki, degişik ölçülerle degişik bir anlayışla davranılabilmesi halinde, her seçim gereğinin gözönünde bulundurulması halinde, farklı bir sonuç alma şansızım vardı. Genel Sekreter güçlü olmalı, ama kurultayca seçilmemeli görevden alma ve seçme yetkisi olmayacagı için yerine getirilemez. Bu sonınun nasıl aşılacağı düşünülmesi gereken bir olaydır. Benim kafanıda şöyle bir model var. 40SO kişilik bir Parti Meclisini kurultay seçer. Parti Meclisi olarak adlandırabileceğimiz MKYK'yi, merkez karar ve yürütme yetkilerinin her ikisini de bünyesinde taşıyan ana organı, kurultay seçer. Bu organ kendi içinden bir genel sekreter seçer. Genel sekreter konusundaki anlayışımı da beürtmek isterim. Genel sekreter güçlü olmalıdır ama kurultaydan seçilerek güçlendirilmiş olmamahdır. Kurultaydan genel sekreter seçilmesi, genel başkan, genel sekreter sürtüşmesine zemin hazırlamak anlamına gelir. Sadece kurultaydan yetki alan iki tane organ olmalıdır bir partide. Genel başkan ve MKYK ya da Parti Meclisi. mıştır. Alınması gereken önemli bir dersin bu noktada olduğu kanısındayım. Deniz Baykal, SHP'de CHP modeline benzeyen bir yapı oluşturulmasını savunuyor Once parti politize edilmeli Yani önce biz partimizi politize etmek zorundayız. Bu seçimlerde klasik reklam kampanyalannın, birbiri arasmda pek fark olmayan mallarmı pazarlarken kullandıklan yönteme benzer yöntemlerle, Türk halkırun karşısına çıkmaya çalıştık. "Ver oyiannı SHP'ye" mesajını tekrarlayarak oy toplamaya çalıştık. "Memnunsanu Özal'a oy veriniz, degilseniz bize oy vtriniz" dedik. Bütün bunlar siyasal değerlendirmeyi dışarda tutan yaklaşımlardır. Halkın Özal'dan memnun olmayışının nedenleri konusunda onu eğitme görevimizi ihmal etmişizdir. "S«n Ö?al'dan şikâyetçi isen bu Özal'ın şahsı, kişiligi ile ilgili bir olay degiidir. Özal'ın programı ile ilgilidir. Özal'ın programı sadece onun değildir. A)nı zamanda Sayın Demirel'in DYP'nin de programıdır. Senin şikâyetinin çözumu bir başka programdadır. Biz o program için oy istiyornz" diyemedik. lar. Partinin nasıl derlenip toparlanacağı konusunda iyi niyetli arayışlannı sürdürüyorlar. Bu sevinilecek bir tablodur. Ben bu açıdan olaya bakıyor ve diyorum ki partimiz merkez karar alma sürecinde yapısal bir değişiklik gerçekleştirilmelidir. Bunu yaparsak etkinleşebiliriz. Siyasete bakışımızı değiştirmeliyiz, partiyi politize etmeliyiz, sosyal demokrat bir perspektif geliştirmeliyiz ve program sorunlaruruzı ciddiye alıp Türk halkına etkin, sosyal demokrat mesajlar verecek, politikalar üretecek degişimlen sağlamalıyız. Hiç kuşku duymadan ifade edebilirim ki, bugünku kadrolar içinde bu yapısal değişiklikleri gerçekleştirmeye yönelmemiz halinde de partinin sorunlarını çözme konusunda önemli adımlar atma imkânımız vardır. Bir tür daimi komite Ben genel sekreterin kurultaydan seçilmesini önermiyorum. Genel başkanın dışında sadece MKYK'nin kurultaydan seçilmesini öneriyorum. MKYK'nin kendi içinden bir genel sekreter seçmesini ve o genel sekreterin yanına bir İngilizlerin "sUnding comitee" dedikleri türden bir daimi komiteyi, bir sürekli komiteyi kendi yetkilerini devretmeden ama kendi adma çeşitli hazırlıkları yapmak, girişimlerde bulunmak, durumu değerlendirmek ve tercih Meydan Özal ve Demirere kaldı Bizim bu düşük siyasi profil verme tercihi içindeki kampanyamız, meydanın Sayın özal ile Sayın Demirel'e kalmasına yol açmıştır. Çünkü Demi Propaganda hataları Propaganda konusunda da ciddi yanlışlıkJarıraız olmuştur. Belli bir merkezi planlamadan uzak kalmışızdır. Nerede nasıl çalışma yapılacak, hangi temeller işlenecek, kendimizle ilgili neler söyleyeceğimiz, karşı partüerle ilgjli neler söyleyeceğimiz merkezi bir şekilde düşünülmemiştir. Aynı günde bir ilde iki miting yapma gibi siyasal hayatımızda görülmemiş riskli girişimlerimiz olmuştur. Manisa'da bir günde iki büyük parti miting denemişizdir. Üstelik o mitinglerden birisi Sayın Demirel'in o ildeki iddialı tek mitingi ile aynı güne rastlamıştır. Propaganda temaslan propaganda yöntemleri üzerinde ciddi bir hazırhğın yapılmamış olduğu da bu dönemde ortaya çıkmıştır. Bu guncel somut yönetim hataları yapılmamış olsaydı daha yiiksek bir oy alma şansımızın varlığı, sanıyorum olay yaşandıktan sonra daha iyi görülmüştür. Kendimize sormamız gereken soru şudur: Acaba niçin bu güncel yönetim hataları yapılmıştır. Bana öyle gehyor ki bunlar bireysel yanlışlıklann, bireysel zaaflann sonucu ularak ortaya çıkmış değildir. Bir rastlantısal hata degıl. bir sistematik hata durumu var. MKYK'yi oluşturan arkadaşlarımızın kişisel niteliklerinin ötesinde, onlarla ilgili olmayan bir tablo var. Hataları sıraladımz, bunlann yinetenmenıesi için ne gibi çöziiın yollan öneriyorsunuz? BAYKAL Sorun, MKYK'de görev alan arkadaşların kişisel niteükleriyle ilgili degildır. O nedenle çözümü MKYK'deki arkadaşların değiştirılmesi ya da görev noktalanndan uzaklaştırılmas biçiminde algüamak doğru olmayacaktır. Benim görebildiğim kadanyla sorun yapısal bir sorundur. Partinin genel merkezinde karar alma sürecinin etkinleştirilmesi ile ilgilidir. Partinin genel merkezinde karar alma sürecinde şu anda bir dağmıklık olduğu, hata dediğimiz olaylann bu durumdan kaynaklandığı görülmüştür. Çözumu de genel merkezin karar alma mekanizmasmı etkinleşürecek bir yapısal değişimde aramak gerekir. Nasıl bir degsikUk otabOir? Kendim için talebim yok: Kendim için hiçbir arayış ve talebim yok. Partinin bunalımdan çıkmasını sağlamak istiyorum. Bu konuda şu anda tüm olanaklarımı kullanarak, bütün bilgimi değerlendirmemi seferber ederek bulabiidiğim çözümü ortaya koymaya gayret ediyorum. Bu çözüm benim partide etkin bir rol oynamama dönük bir çözüm değildir. Kendi kişisel konumumu demin ifade ettiğıniz gibi gayet iyi biliyorum. Ben en azından bir yıl parti yönetiminde görev alma olanağından uzak durumdayım. Bu benim parti sorunlannı düşünmeme, partinin gelişmesini sağlamak için gayret göstermeme engel olamaz. Kendimi bir parti yöneticisi gibi bu sorunlarla ilgili ve görevli sayıyonım. Ülkemizde insanlar genellikle geçmiş kavramlarla geleceğe bakıyorlar. 810 yıl öncesinin siyasal tablosundaki, o zaman bile tartışmalı olan kavramlar 10 yıl sonrasının çok degişik sorunlarla karşı karşıya olan siyasal ortamlarında da, sanki anahtar kavrammış gibi kuUamlıyor. CHP modeli olmalı Bu konuda yeni arayışlara, yeni bir model icadına gerek yoktur. Denenmiş, başarısı kanıtlanmış, bir sosyal demokrat hareketin iktidara doğru yürüyüşünü gerçekleştirmiş olan bir model, elimizin altındadır. O da CHP'nin Parti Meclisi, Merkez Yürütme Kurulu, genel sekreter ve genel başkan hiyerarşisine dayalı olan modelidir. Bu modelle biz geçmişte çok sorunumuzu çözdük, çok etkin bir parti işleyişini gerçekleştirmeyi başarabildik. O nedenle yapılması gereken ilk iş partinin ilk fırsatta zaten planlanmış olan Tüzük Kurultayı'nda bu konuyu aynntılı bir biçimde görüşup çözüme bağlamak olacaktır. Partide bir karargâha ihtiyaç vardır. Bir kurmay çalışması yapacak, so"Tinlan, çözürakri ve seçenekleri ciddi şekilde inceleyecek, irdeleyecek, haarlayacak ve bir karara götürecek alınan kararın sorumluluğunu taşıyabilecek, o karan başarıya ulaştırabılmek için tüm gücüyle çalışmaya kendini zonınlu sayacak bir yeni yapılaşmaya, şiddetle ihtiyaç vardır. Karşı karşıya bulunduğumuz ve guncel yönetim hatalan diye nitelediğimiz sorunlann, ancak böyle bir yapısal değişimle büyük ölçüde aşılabileceği umudunu taşıyorum. O hatalar üzerinde duruşum da böyle bir çözümün gerekçesine işaret etmek amacıyla olmuştur. Bugün MKYK'de görev alan arkadaşların da, önerdiğim yapılaşma içinde çalışma şansını elde etmeleri halinde daha başarılı bir sonuç alabileceklerini umut ediyorum. Önemli olan kişi sorunu değildir, önemli olan yapı sorunudur. Biz partinin genel merkez yapısmı daha etkin bir biçimde değiştirmek durumundayız. Şimdi pek çok konunun sahibi yoktur, sorumlusu yoktur. Hesabını soracağımz makamı yoktur. MKYK'de görev alan arkadaşlardan önemli bir kısmı olaylardan şikâyet etme durumundadırlar. Tercihler karara dönüştürülememektedir. Etkin bir şekilde yürutülememektedir. Bu dağınıklığı, bu merkezdeki bulanıklığı aşmadan etkinlik sağlamak mümkun değildir. Karargâh ihtiyacı: Partide bir karargâha ihtiyaç vardır. Bir kurmay çalışması yapacak, sorunlan, çözumleri ve seçenekleri ciddi şekilde inceleyecek, irdeleyecek, hazırlayacak ve bir karara götürecek, alınan kararlann ijl sorumluluğunu ü taşıyabüecek o karan başarıya ulaştırabilmek için tüm gücüyle çalışmaya kendini zonınlu sayacak bir yeni yapılaşmaya şiddetle ihtiyaç var. teureter: Genel sekreter konusundaki anlayışımı da belirtmek isterim. Genel sekreter güçlü olmalıdır, ama kurultayca seçilerek güçlendihlmiş olmamahdır. Kurultaydan genel sekreter seçilmesi genel başkan genel sekreter sürtüşmesine zemin hazırlamak anlamına gelir. Sadece kurultaydan yetki alan iki tane organ olmalıdır partide. Genel başkan ve MKYK, ya da parti meclm. Güçlü genel döneminden farkhyız Hizip kavramına temas etmek istediğimı, samyorum anlamışsınızdır. Bugün parti ciddi sorunlarla karşı karşıyadır. 10 yıl öncesinin partide bir anlamda etkinlik ve görev yanşı çerçevesinde ortaya çıkan siyasal tablosuyla, bugün partinin karşı karşıya bulunduğu, partinin siyasi hayatıtnızdaki yerini yitirmekte oluşundan kaynaklanan sorunlar, temelinden, kökünden farklı soru nlardır. Bu farklıhktır ki daha önce birbirleriyle tartışan, çekişen insanlan bugün aynı sorumluluk duygusuyla beraberce olaya eğilme durumuna getirmiştir. O nedenle şu uyanyı yapmak istiyorum. Bugün içinde bulunduğumuz siyasal ortamı, tartışmaları bundan önce CHP'de görülmuş olan tartışmaların, sürtüşmelerin birer uzantısı olarak algılamak, değerlendirmek temelden yanhş olur. Sorun farklıdır, ihtiyaclar farklıdır. Elbetteki yaklaşımlar da farklı olacaktır. Gerçekte de farklı olmaktadır. O nedenle ben bir kişisel hareketin içinde olmadığımı inançla söyleyebilirim. Kendim için talebim yok Kendim için hiçbir arayışım ve hiçbir talebim yoktur. Partinin bunalımdan çıkmasını sağlamak istiyorum. Bu konuda şu andaki tüm olanaklarımı kullanarak, bütün bilgimi, değerlendirmemi seferber ederek bulabiidiğim çözümü ortaya koymaya gayret ediyorum. Bu çözum, benim, partide etkin bir rol oynamama dönük bir çözüm değildir. Kim olursa olsun, Deniz'in, Ahmet'in, Mehmet'in sorunu değildir. Partinin etkin bir karargâh çalışmasına ihtiyaç duyduğunu söyluyorum, bu etkin karargâh çalışmasını yapacak yığınla insanımız vardır. Bu ihtiyacı karşılayacak çözümü, tüzüğümüzde bir kez yerleştirdikten sonra orada partinin ihtiyaç duyduğu etkin cahşmayı yapacak pek çok insanın çıkacağından kuşku duymuyorum. Çıkmasını da çok doğal ve çok olumlu karşılıyorum. Sorun benim ya da belirli bir başka kişinin orada bulunması değildir. Sorun sosyal demokrat hareketin etkin bir karargâha sahip olma ^ 3 sı, başarılı olmasını saglayacak kararlann, politikaların gerçekteştirilmesi ^| üretilmesidir. Baykalahk sorunu yok leri oluştunnak gibi görevlerle yükümlendirdiği, kendi adma davranacak 1015 kişilik bir yetkili komiteyi ve sürekli komiteyi genel sekreterle birlikte hergün partide 24 saat çalışmakla görevlendirmcsıni düşünüyorum. Yasadaki hükümler buna engel değildir. Çünkü oluşturulacak olan bu komite MKYK adma hukuki karar alma yetkisinde olmayacaktır. Yine MKYK'ye ait olan, illerin görevden alınması, adaylann belirlenmesi, bütçenin hazırlanması gibi kararlar MKYK tarafmdan alınacaktır. Bizim ihtiyacımız onları bir başka dar kadroya devretmek değildir. Bizim ihtiyacımız kararlann iyi hazırlanması, oluşturulması, seçeneklerin belirlenmesi ve MKYK ile uyumlu çalışan oradaki çoğunluğun iradesini uygulamaya aktarma göreviyle yükümlü gunde 24 saat telefonun başında iliyle, ilçesiyle temas kuracak, Türkiye'nin genel tablosunu yakından izlevecek bir çalışma duzeninin gerçeklestirilmesidır. Hukuki yetki MKYK'dedir. MKYK, kendi içinden seçeceğı 15 kişiyi fiilen gunlük işleri yürütmek, sürekli politika üretmek ve temel hazırlıkları yapmak, seçenekleri oluşturmakla görevlendirecektır. Kendi içinden seçtiği genel sekreter de o takımın başında bu çalışmayı gerçekleşıirmekle sorumlu olacaktır. Tabii bu, Siyasi Partiler Yasası'nın, partinin genel ihtiyaçlan ışığı altmda düşünülüp, oluşturulması gereken bir konudur. Gördüğum ihtiyaç, etkinlik ihtiyacıdır. Sorumlu ve görevli etkin bir merkez çalışmasını gerçekleştirecek bir odak oluşturabilmektir. Bu model içinde odağm boylece ortaya çıkabilece|ini umuyorum. Peki, orta dönemli siyasal straleji sorunu ile neyi amaçlıyorsunuz? rel arkasında uzun iktidar yıllan olan bir siyaset adamıdır. Özal'dan memnun olmayanların kime oy vermesi gerektiği konusundaki eğitim görevimizi biz ihmal edince doğal olarak birtakım insanlar Doğru Yol'a, Sayın Demirel'in kişiliğine dönük oy kullanmayı haklı meşru sayabilmişlerdir. Hatta zaman zaman bazı sözcülerimiz "Özal'a oy verme de kime verirsen ver" dahi demişlerdir. özal'a oy vermemenin program meselesi olduğu yeterince etkin bir biçimde ortaya konulamamıştır. Bütün bunlan genel yaklaşımımızda ortaya çıkan bir hatayı göstermek için söyluyorum. Bunu gerçekleştirecek bir yapı ortaya çıktıktan sonra sorun çok buyük bir ölçüde çözümlenmiş olur. Bugün SHP'de ne Baykal diye bir sorun vardır ne de Baykalcılık diye bir konu vardır. Daha önce söyledığim gibi ben kendimi öncelikle Baykalcı saymıyonım. Hiçbir sosyal demokratın da sadece bir kişinin peşinden gitmeyı içine sındirebileceğini zannetmiyorum. Biz sorumlu insanlar olarak, partinin ülkenin sorunlannı konuşuruz, birtakım insanlarla belli bir anlayış birliğine vannz, varamayız, partimizi bu çerçeve içinde geliştirmeye gayret ederiz. Sosyal demokrat perspektif Buradan çıkarılması gereken sonuç şudur. Türk halkını, oldukça yüksek bir politizasyon seviyesine ulaşmıştır. Sosyal demokrat bir parti için, gocunulacak değil, sevinilecek bir olaydır. Bu politizasyon seviyesine ulaşması, hatta daha ileriye gitmesi için biz de, partiyi politize etmek, Türk halkımn politizasyonuna katkı yapmak dummundayız. Bütün bunlar, bize, sosyal demokrat bir siyasal perspektif geliştinnek ve bu siyasal perspektifi Türk toplumuna benimsetmek konusundaki görevimizi bir kez daha hatırlatmış olmalıdır. Bu da bizi program sorunlarıyla, program kurultayıyla karşı karşıya getirmektedir. Sosyal demokrat hareketin derlenip toparlanabilmesi, yeniden hakettiği etkinlik düzeyine çıkabilmesi için, ikinci kategori sonınlanmızın çözümü program konusuna önem vererek, sosyal demokrat bir perspektifi siyasal yaşama taşıyarak gerçekleştirebileceğimize inamyorum. Program kurultayımn gündeminde bu sorunlarında ele alınması gereğini düşünüyorum. Sayın Baykal, bu guncel sorunlan anlabrken elbette akla gelen Deniz Baykai'ın parti içindeki konumuna deginen yogun haberierle ilgili. Çünkü 83'ten beri tırmanıp bugune kadar gelen çizgide Deniz Baykai'ın parti içindeki yeri devamlı olarak irdelendi. Zannediyorum 1987 \ılında yasağınız kalkacak, artık >önetici olma olanağına ka>ıışacaksınu. Sizin konumunuz, boyle bir tüzuk değişikligi olursa, ne olabilir? Siz ne yapabilirsiniz veya konumunuzla ilgili hangi duşunce içindesiniz. İkinci adam di>e takdim edilijorsunuz, bu konulan yanıtlar mısınız? BAYK,\L Once yapmakta olduğum şeyin, çok iyi anlaşılmasını istiyorum. Partimiz açıkça gönilüyor ki sıkıntılı bir dönemin içinden geçmektedir, seçim sonuçları bunu ortaya koymuştur. Ciddi yeni yaklaşımlar ortaya koymazsak sorunun çözümü için gereken, önemli dönüşümleri gerçekleştiremezsek, durumu olağan sayarak sadece beklemeye kalkarsak, sadece ki gelecekteki gelişmelerin bizim kontrolümüz dışında olumlu cereyan ederek kaderimizi değiştirebileceği gibi bir teslimiyetçi bekleyişe girersek, partinin gelecekte daha da sıkıntılı ve bunalımlı olabileceğini görüyorum. S o r t ı m l u yok: Şimdi pek çok konunun sahibi yoktur, sorumlusu yoktur. Hesabını soracağımz makam yoktur. MKYK'de görev alan arkadaşlardan bir kısmı olaylardan şikâyet etme durumundadır. Tercihler karara dönüştürülmemektedir. Merkezdeki bu dağınıklığı aşmadan etkinlik sağlamak mümkun değildir. Etkin bir karargâhı olmayan ordu, savaş kaybeder, etkin bir karargâhı olmayan şirket para kaybeder, etkin bir karargâhı olmayan gazete tiraj kaybeder. Etkin bir karargâhı olmayan siyasi parti de oy kaybeder. Olay bu kadar sadedir. Siyasi parti bir yönüyle idari yapıdır, bir yönetsel yapıdır. Bu yönetsel yapuun etkin işleroesi lazımdır. Karşı karşıya bulunduğu sorunlan önceden doğru görmesi, çözumleri tüm seçenekleriyle hazırlaması, oluşturması, doğru tercih yapması ve tercihleri de doğru uygulaması gereklıdir. Baykalctltk »orunu da yok: Bugün SHP'de ne Baykal diye bir sorun vardır, ne de Baykalcılık diye bir konu vardır. Daha önce söyledığim gibi kendimi Baykalcı saymıyorum. Hiçbir sosyal demokratın da sadece bir kişinin oeşinden gitmeyi içine sindirebileceğini Tjnnnetmiyorum. Benim partinin bu bunahmında kendi konumumla ilgili bir girişimim yoktur. Düşüncelerimi söyledim. O düşüncelerin hemen yaşama geçirilmesine de itirazım yoktur. Yani partinin sorunlarırun çözümünü benim siyasal yasaklanm kaİkıncaya kadar ertelensin iddiasmda değilira. Pekçok kişinin bana izafe ettiği bu anlayışı kesinlikle doğru bulmuyorum. Partinin bir an önce . böyle bir çözüme yönelmesinde yarar görüyorum. Böyle bir çözüme yönelmesi halinde o etkin cahşmayı yapacak yeterince arkadaşımın olduğundan \ kuşku duymuyorum. Bu çalışmaları partim yurutürken, gerçekleştirirken î etkin noktalarda bulunacak bütün arkadaşlanma tum gücümle yardımcı olj maya hazınm. Bundan kimsenin tereddutü olmasın. Partiye hizmet verebümek için mut1 laka bir noktada bulunmama gerek yok. Ben 6 yıldan bu yana bir parti gö1 revinden uzak konumdayım. Ama bu 6 yılın her günu, kendimi bir sosyal demokrat olarak görevli saymışımdır. Bu daha yıllarca da böyle sürebilir. Bunu hiç de önemli saymıyorum. Sorun benim ya da belirli bir kişinin bir noktada bulunması sorunu değildir, partinin etkin çalışma sorunudur. Kişisel konumlar degişken olabilir. gün gelir görev almanıza yönelik bir dunım ortaya çıkabilir. Herhalde reddedecek degilsiniz? Siyasal durgunluk var diyerek yola çıkıldı BAYKAL Sanıyorum biz parti olarak bu seçimlere girerken Turk seçmeninin, büyük ölçüde 12 Eylül sonrasında gorülmüs olan siyasal yorgunluk, siyasal bıkkınhk. siyasal durgunluk noktasında olduğu gözkmiyle yola çıktık. Depoliüzasyonun, birtakım çevrelerin gerçekleştirmek için buyük çaba harcadıklan, siyasal ilgisizliğin etkin olduğu, geçerli olduğu anlayışıyla seçimlere katıldık. Duşündük ki Türk halkı siyasal tartışmalardan yorgun düşmustur, bırakmıştır, tedirgindir. Önemli ciddi siyasi iddialar ortaya atılmasını istememektedir. Daha sakin, daha olgun, daha yumuşak bir yaklaşımla daha başarılı olmak mumkündur. Bir miktar belki mizaç sonucu, bir miktar bu anlattığım yorumun sonucu olarak seçim kampanyasına oldukça düşuk bir siyasi profil vererek gifdık. Sadece biz değil, ANAP da kendi çerçevesinde böyle bir tercih içinde gözüktu. O daha bilinçli olarak ve kendi çıkarlarım daha doğru değerlendirerek siyasal tartışmaları gundem dışına çıkaran bir anlayışla seçime girmeyi planladı. Petek otobusunün üzerinde "Anm balım pete^im" şarkıları "Selam geıirmişem" turkuleri, çocuklara balonlar dağıtarak, gulup oynayıp eğlenceli manzaralar yaratarak, neşeli şarkılar söyleyerek, sağa sola selam vererek, daracık sokaklar içinde evlere kadar girmeye gayret ederek yumuşak sıcak yaklaşımlarla kampanyayı goturmeye çalıştı. Bir yandan böyle bir yaklaşım sergiledi öte yandan da işinizi hallederiz, suya ihtiyacıruz varsa getiririz, yolunuzu açarız, asfahınızı dokeriz, elektriğinizi çekeriz mesajlarıyla sonuç almaya çalıştı. K.işisel kavga yaratmayalım BugUnku yapımızın buna elverışli olmadığı gorulmüştur. O nedenle yanlış şeylerle uğraşmayalım, birbirimizi suçlamayalım. Seçim başarısızlığının sırtından kendi kişisel kavgalanmızı yaratmaya çalışmayalım. Yapılması gereken şey, yapıyı değiştirmektir, buraya dikkatimizi, enerjimizi çevirelim diye düşünüyorum. SiyasaJ Partiler Yasası'ndaki kimi hükümler karşısında nasıl bir diizenlemenin olanaklı olabilecegini diişünüyorsunuz? BAYKAL Ben her türlü tartışmaya açık biçimde şöyle düşünüyorum. Yüriirlükteki Siyasi Partiler Yasası, Merkez Karar ve Yürütme Kurullannı aynlabileceğini, eğer herhangi bir siyasi partide bu iki organın ayrılması öngörülmüş ise, her ikisinin de mutlaka kurultaydan seçilmesi gerektiğini ifade etmektedir. Bu Siyasi Partiler Yasası'nın çok sakıncalı hukümlerinden birisidir. Merkez Karar ve Yürütme Organlannın her ikisinin de kurultaydan seçilmesi organlar arası bir mücadeleye temel hazırlanması anlamına gelir. Merkez Karar ve Yürütme Organlarını kurultay seçecek. Karar alma orgam, yunitme organını seçme, görevden alma yenisini seçme olanağından yoksun kalacak. Birbirleriyle ilişkilendirilmiş iki bağunsız organ olarak çalışmaları beklenecek. Bu sağlıklı sonuç vermez. Zaten bu nedenle bugune kadar bizim parti meclisi modelini uygulayamamıştık. Bu riski de bizim daha önceki kurultayımız göze alamamıştı. Haklı olarak. Bir önemli sorundur. Her ikisi de kurultaydan seçilen bu iki organ yetki sürtüşmeleri içine girer. Karar organından, yürütme organını yönlendirme konusunda, denetleme konusunda beklenebilecek olan işlev ise, onu Görev kaçağı olmadım BAYKAL Kendim için bir görev talebim yoktur. Ama, hiçbir zaman görev kaçağı olmadım. Partinin vereceği hiçbir görevden de kaçmam. Tüzük ve program kurultaytanndan sonra, buyük kurultay sorunu ortaya geiiyor. Yenieski, hizip gibi benzetmelerin büyuk kunıltayda ortadan kaldırabDmesi, partide bütünliigün saglanabilmesi için ne diyebilirsiniz? BAYKAL Parti içi yapay ayrılıkların tumunu aşmalıyız. Butun partilileri yeni bir demokratik anlayışla kucaklamalıyız. Sosyal demokrat hareketin bugün hiç kimseyi dışlama hakkı yoktur. Böyle bir noktada değiliz. Partiye katkıda bulunacak tüm canlı, dinamik unsurlann tamamım demok' ratik bir tutumla ta.n bir dayanışma içinde bir araya getirmek zorundayız. Eskiyeni ayınmımn, Halkçı PartiSODEP'li ayınmının, CHP'li, CHP'U değil ayınmın zaıarlanru çekiyoruz. Bu ayınmlann ciddi ve haklı bir nedeni yoktur. "Makus talihimizi" ancak böyle bir oluşumla yenebileceğimizi düşünüyorum . K.endimi görevli sayıyorum Boylesine kritik bir noktaya gelen bir partinin her üyesinin temel görevi, partisinin bunalımı aşması için ne yapması gerektiği konusunda düşüumektir. Şimdi sadece ben değil, partinin tum unsurlan böyle bir arayışın içinde. Herkes ne yaparız da partiyi bu durumdan kurtannz, derleyip toparlanz ve yeniden buyüme rayına oturtabiliriz diye düşünüyor. Hepimizin ilk görevi, bu konuda çare söylemektir. Durumu nasıl gördüğümüzü içtenlikle ifade etmek ve durumun nasıl duzeleceği ile ilgili çözüm, çare söylemektir. O çözümü uygulamaya geçirmektir. Ben partimin bir üyesi olarak partimin durumunu nasıl gördüğümu ifade etmeye çahşıyorum. Bir çıkış yolu aramaya çalışıyorum. Sadece ben değil, herkes aramaya çalışıyor. Hepimizin gorevidir bu. Bu, kolektif bir arayıştır. Bu arayışın içinde, eskiden birbirleriyle ters düşmu^, karşı karşıya gelmiş, tartışmış olduğu duşunıilen insanlar, olaya aynı sorumluluk duygusuyla beraberce bakıyor Siyasallaşma düzeyi yüksek Fakat bu seçim sonuçları gösterdi ki, depolitizasyon teşhisinin içinde etkinlik arayan yaklaşımlar Türk halkının bugun ulaştığı siyasallaşma duzeyinde geçerli olamamsştır, etkin olamamıştır. Tam tersine bizim öngördüğumüzün, ANAP'ın tercih ettiğinin ötesinde bir siyasallaşmanın Turk halkına egemen ulduğunu ve seçmenin oy \erirken olaya oldukça yüksek bir siyasal tercih biünciyle bakmakla olduğu, ya^adığımız olaylarla ortaya çık BİTTİ