Katalog

24 EKİM 1986 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5. U c zAL t'lNM SİJNEMA ATÎLLA DORSAY. HAYVANLAR tSMAtL GVLGEÇ ,. Vu/ .T £T, Çağdaş bir kadının düşleri Şehir Ktzt(City Girl) / Yönetmen: Martha Coolidge / Oyuncular: Laura Harrington, Joe Mastroianni, Peter Riegert, Jim Carrington, Lawrence Phillips, Colleen Camp, Carole McGill / Moon Pictures (Peter Bogdanovich) fllmi (Site) özen Film "kızlar koleksiyonu" yapıyor galiba!.. Geçen haftalarda "Cave Giri" (Mağara Kın) fılmi "Geçmişe Döniiş" adıyla gösterilmişti. Bu hafta ise sıra "Şehir KızTnda... Oldukça kısır bir haftada bu filmi seçmemizin iki nedeni oldu. Birincisi, yapımcı hanesinde tanınmış yönetmen Peter Bogdanovich'in adını görmemiz.. tkincisi ise, filmin bir kadın yönetmenin elinden çıkması.. Martha Coolidge, gerçi ilk kez karşılaştığımız bir ad.. Ancak Batı sinemasında büe kadın yönetmenlere tanınan şans (veya onlann kendilenne tanıdıklan şans) hiç de fazJa değil. Orada da çok az kadın yönetmenliğe sıvanıyor ve bu gerçekten ilgı çekici bir olay olma niteliğini hâlâ koruyor... "Şehir Kıa" bir kadının hikâyesini anlatıyor. Anne iınlü dergilere resimli röportajlar hazırlayan bir gazetecidir. Doğallıkla hep "saosasyonel" konular peşindedir: Erkek vücutlu kadın, Onlü kadın tüccan "Şampanya Stun" ve kadın ticareti, "gnıptedavi" yapanlar, iki escinselin evlenmesi vb. Anne, her sabah /üzünü görmediğimiz patronundan, tam "sabahın körü" deneÇünku film, konusuna daha çok kadınca bir tavırla yaklaşıyor.. Günümüz Amerikasmın New York kentinden, bu dev kentte süregiden çılgın yaşamdan, özellikle basınla ilişkili bir çevreden oldukça soğukkanlı bir gözlem bu, öncelikle... Coolidge, bir çok genç Amerikalı yönetmen gibi, bu dev kentten bu "vahşi cangıT'dan hem ürküyor, hem de onsuz yapamıyor anlaşılan. Bir kadın yönetmen eliyle bir kadının hikâyesi KİM KİME DUM DUMA BEHIÇ AK flbı, b/z Oi\vt\ aihnda • flna Fotoğrafçı Thomas'ın benzeri Film, diğer yandan, çağdaş bir kadının yani bir sanayi toplumu kadının çeşitli düşleri, bilinçaltından dışa vuran çeşitli istekleri ve özlemleriyle dolu.. Sanki bunlann bir sıralaması.. Meslek sahibi, hem de zor, erkeklere ozgü bir meslek sahibi olan ve bunu, gereğinde özel hayatı pahasına yurüten bir kadın portresi.. Anne, hayatını hastalık derecesinde fotoğraf makinesine bağlamış bir kadındır. Herşey onun için makineye saptanması gereken bir andır: Sevişmesi, mutlu KADIHSEYÎRCÎLERIÇtNtLGlNÇ "ŞehirKızı", içerdiğiçe mutsuz anları, zor durumdaki fitli öğelerle, kadın seyirciler, öıeüikU de feministUr için Uginç niarkadaşlan.. Coolidge'in Anne'ın telikier taşıyor. fotoğraf tutkusunu yücelttiği mi, yoksa alay mı ettıği filmde pek cek bir saatte telefon alır ve yarı mesleğinin peşinde koşarken, di ortaya çıkmıyor. Ama bu açıdan hayatı resim çekmekie nerdeyse uykulu bir halde iş konuşur.. ğer yandan karşısına çıkan çeşitli özdeşleştiren bu kadının AntoniGenç kadın, sevgilisi Joey'den erkeklerle ilişki kurmayı dener. beklediği ilgiyi, sıcaklığı bula Bir erkek striptizei, iki genç dok oni'nin "Blowup"ındaki kahramaz.. llişkileri (erkeği ancak bir tor, sanşm ve yakışıklı bir sanatçı manı fotoğrafçı Thomas'la benzerliği açık. kadının yapabileceği biçimde ku sıralannı deneyecekler, ama genç çük ve giılunç kılan) başansız bir kadının yaşamını gerçek anlamTuvalette kurulan sevişme girişimi sahnesinde de da dolduramayacaklardır. belirdiği üzere, hem cinsel, hem "Şehir Kua"nın bir kadının ilişki de duygusal açıdan iflasın eşiğm elinden çıktığını bilmesem acaDiğer yandan, sözunü ettiğim dedir. Genç kadın, bir yandan ba kestirebilir miydim? Belki de. kadınca düşler: Çokluk kadınlarla dolu bir lotfalde striptız yapan bir genç adam ve Anne'ın onunla karşılıklı bir özne / nesne ilişkisinden sonra (hem de tuvalette) sevişmesi.. Uzun saçlı bir genç müzisyenin resimlerini çekmesi ve onunla da (hayalinde mi) yatması.. Aynı anda kendisine "asılan" iki erkek arkadaş ve onlann ikisini birden yatağa surüklemek.. "Çağdaş" bir sanayi toplumu kadınırun, çağdaş bir burjuva kadının en gizli özlemleri mi bunlar? Coolidge, özellikle filmin belki en (veya tek) başanlı sahnesi olan erkek striptizini gazetelerde okuduğumuz, ama ilk kez taruk olduğumuz Batı toplumlanrun bu yeni modasını alabildiğine alayh bir bolüme dönüştürerek, kadın erkek ılişkilerindeki olası değişimlerin ince bir sergileme / eleştirisini sunmaktadır. » * î ^ ^ v"; M^l'"«k PİKNİK PİYALE MADRA A1UTLULUGUMU H BIG BO2A/AMALI. HIZLI GAZETECİ NECDET Aklırna kotu şcyi(2r ŞW Bu olasıhğa pek aklım yctmodı ama... Gazatayi arodım, telaÇonu açan yok... gcidı Hcmcn radyoya t eministler için Ancak tüm bunlar, bir zamanlann Amerikan yeraltı sinemasından izler taşıyan, klasik Amerikan filminin dakik kurgusuna MANStYONLA ÖDÜLLENDİRİLDİ Muammer özer'btyönettiği, bafroOerini Tank Akan ve Hale ve hızlı anJatımına tümüyle sırt Soygazi'ninpaylaştığt "BirAvuç Cennet", Kırsal SinemaŞenliği'ndemansiyonla ödüüendirildi. çevirmiş, gevşek dokulu, zaman zaman bir belgesel üslubunda, genelde oldukça kararsız bir film içinde anlatılmıştır. Film, bu haliyle kadın seyirciler, özellikle her dereçede feministler için ilginç nitelikler taşıyor kuşkusuz.. Ama o taraklarda bezi olmayan sırayandan yapımcıların, belki de gerekli ilgiyi gös dan sinema seyircisine pek oğutMEHMET BASUTÇU termeyerek, kuçuk hesaplar peşinde koşmalan... lenecek yanı yok doğrusu... AURİLLACFransa'nm göbeğinin giineye Bunlara bir de Fransız Kültur Ataşeliği yardımısarkan yanında, dağlık bir bölgenin kıvnmlan aranın etkisiz kalması eklenince toplu gösteri kuşa AKDENİZ FtLM sında yitip gitmiş "Canüü" ilinin merkezi olan dönmüştü. Bütün bu olumsuz gelişmelerin uzeriŞENLİĞİ AuriIIac otuzttçbin nüfuslu küçttk bir kent. Adı ne tuz biber eken olay ise, Erden Kıral'ın son annı Fransız sinema dünyasına, 1980 yüından bu yada gelemeyeceğini bildirerek, şenlik yöneticilerina duzenlenen "Kırsal Dünya Sinema Şenliği" nin elini kolunu bağlamasıydı. 26 eylül tarihli bir (Rencontres CinemaHonde Rural) aracılığıyla dumektupla "Dilan" fılmini çekmek için Türkiye'yunıyor. Ülkenin orasında burasmda parlayıp sö ye gitmek zorunda kaldığını "üzülerek" bildirinen, sayılan sekseni aşan şenlik enflasyonu içinyordu. Kuşkusuz, herkesin anlayışla karşılayacade giderek dikkat çekebümesüıin basLca nedeni, ğı bir nedendi bu. Ancak, yerel basın "Erden Kıözgün bir konuya ilk kez el atarak kırsaJ/tanmral bizi atlatü" diye yazarken, bir film çekimine sal dünyayla sinema arasındaki ilişkileri, alışveribaşlanacak tarihin bir hafta öncesine dek bilinmeMADRİD, (Cumhuriyet) şi, ciddi ve doyurucu bir çerçeve içinde sergilemesi. mesine pek inanamadıklannı vurgulamak istemişValencia'da duzenlenen 7. AkUluslararası bir nitelik tasıyan Aurillac Şenliti. Durum daha önce kesinlik kazansa, toplu gösdeniz Film Şenliği'nde uluslaraği'nin, kısaca "köy filmleri" olarak tanımladığıteri önümuzdeki yıla ertelenebilir, şenlik yönetirası seçici kurul, buyuk odul mız türde değişik örnekler veren Türk sinemasıy cileri, zor durumda kalmayabilirlerdi. Birçok ga olan Aitın Palmıye'ye, Yugoslav la bir gün buluşması kaçınılmazdı. Tam bir yıl ön zeteci ve sınemasever düş kırıklığına uğradı. Te yönetmen Rajko Grlic'ın "Buce temeli atılan ilk tasarıda, söz konusu buluşma levizyon programı ise, "Ayna" fılminin oyuncu luşmak İçin Üç Kişi Gerek" adnın, bugüne dek gerçekleştirdiği dörtfilmindede larından Hikmet Ceük'in katıJmasıyla gerçekleşe lı yapıtını değer gordu. İkincilik kırsal kesim sorunlanna eğilen Erden KıraJ'ın adı büdi. odulu olan Gumuş Palmiye'yi çevresinde somutlajması kararlaştınlıyordu. "BeTürk sinemasım tanıtma amacını güden geniş Tunuslu yönetmen Rih Essed rcketli ToprakJar Uzerinde" (1980), "Hakkâri'kapsamlı toplu gösteriler duzenlemek isteyen si "Kiillerin Adamı" adlı filmiyie nemateklerin, şenliklerin çoğaldığı bir aşamada, alırken, uçunculuk ödulu de Aurillac örneği, yinelenmemesi gereken hatalar Kıbrıslı yönetmen Andreas Fransa'mn Aurillac kentinde uzerine dikkatleri çekmesi nedeniyle küçük ama Panlzis'e verildi. Lübnan yapıduzenlenen şenlikte Çekoslovak önemli bir uyarı niteliğinde "ciddi" sayılmayacak mı "Aulaga Çiçeği" adlı film ise baa davranışlann Türk sineması önünde açılan mansiyon aldı. yönetmen Jiri Menzel'in "Sevgili kapılan yavaş yavaş kapatabilecegi unutulmamab. 7. Akdeniz Film Şenliği'nın Küçük Köyüm" adlı fılmi Altın Yönetmeninden yapımcısına, dağıtımasından dev odak noktasını, özel çağrılı olaŞemsiye aldı. Seçici kurul let kuruluşlanna dek herkesin ve her kunımun or rak Valencia'ya gelen Fransız siMuammer özer'in "BirAvuç tak çaba vermesi gerekiyor... nema oyuncusu Lino Ventura oluşturdu. Şenliktefilmlentoplu Cennet "ini mansiyona değer 1421 ekirn tarihleri arasında etkinlik gösteren olarak gosterilen Lino Ventura, Aurillac Şenliği'nde duzenlenen diğer iki toplu buldu. ilk fılmini birlikte çevirdiği Jean gösteri aksamaya uğramadan gerçekleştirildı. Bunlardan ilki tanınrmş Fransız yazan Jean Giono' Gabin gibi aktörlerden çok etkilendiğini belirtti. nun yapıtlannın uyarlamaları olan, ya da kendide Bir Mevam" (1982) ve "Ayna" Fransızca elsinin yönettiği fılmlerden oluşmuştu. Ikincisi ise Yaptığı basın toplantısında, yazılı kopyalan önceden, başka şenlikler için hakendine gore ilginç bir rol bulazırlanmış filmlerdi. "Kanal" (1979) ise anında çe "Kırsal tspanya" başlığı altında sunulan Ispanyol filmleriydi. Ayrıca, yarışmalı bölümde göstemadığı için iki yıldır film çe\irriri ile gösterilecekti. Erden Kıral'la"Hakkâri'de rilen on iki yeni film "Altın Şemsiye"nin (Aurilmediğini söyleyen Lino Ventura, Bir Mevsinı"in senaryosuna " O " adlı romanıyla lac'ta şemsiye endustrisi çok gelişmiş...) adayıysinemamn içinde bulunduğu krıkaynak olan Ferit Edgü'nün de Aurillac'ta misafir edilmeleriyle toplu gösteri şenliğin etkinlikleri dı. Bir hafta boyunca iki sinema salonunda yapı zi bir "yaratıcılık krizi" olarak lan gösteriler yalnız kentin sanat yaşamına önemli niteledi: arasında ön sırayı âlacaktı. Tüm girişimler zamabir katkıda bulunrnakla kalmıyor, filmlerin bazı"Bu ekonomik bir sorun denında başlıyor ve geçen yaz Erden Kıral'ın fılmlan "Cantal" ilinin değişik kasabalarındaki, der ğil, konu sorunu. Fransız sinelenni programlamak isteyen diğer senlikler bile bu me çatma salonlarda da gösteriliyordu. Şenliğin ması için bir perspektif gormiınecenle isteklerinden vazgeçiyorlardı... Basm böçağrılıları da, istediklerinde bu köy ve kasabalayorum. Bu, Fransız yonetmenlünü görevlileri, daha iki üç ay önceden, merkera filmi götüren kişiyle birlikte giderek 'Derin lerin jeleneksiz olmalarından zi Toulouse kentinde olan bölge televizyonundan Fransa"nın nabzinı yoklayabiliyorlardı... degil, konuların sınırlılığından birprogram için randevu alıyorlar, şenliğin tanıtıcı kitapçığı verilen sözler doğmltusunda basıhp Beş kişiük seçici kurul Çekoslovak Jiri Menzel' kaynaklanıyor. Artık buyuk kaça|nlı gazetecilere gönderiüyor. Şenlik öncesi, Pa in guldürü türündeki yapıtı "Sevgili Kuçiık Kö rakteıiere dayanan önemli konular işlenmiyor. Şimdi gorduguriste."H«kkari'de Bir Mevsim" basına ve dağıyüm "e oybirliğiyle "Altın Şemsiye" ödülunü vetıncılara gösteriliyor ve dağıtımı için yardım olarirken, Muammer Özer'in fılmi "Bir Avuç Cen muz filmler. sevimsiz gangsterlerin u>uşturucu trafiği ya da naılarının kapısı aranıyordu. nef'i de mansiyona değer buldu. Böylece, Erden anonim polisler hakkında. O>Bütün bu olumlu gelişmeler yanında ilk prüz Kıral toplu gösterisinin başansızlığı nedeniyle Turk sa ben, insaııi bir yönu olan kahsinema dünyası üzerine çıseleyen eleştirilere altın lerkopyalann elde edilmesi konusunda çıkmıştı: ramanlara dayalı gerçekten buşemsiye açmasak da, tepemizdeki kara bulutların Bia yandan Fılmlerin bir ülkeden diğerine göndeyuk boyutlu öyküler arıyonım." biraz dağıldığını görerek rahatladık. riLne kosullannı belirleyen gümrük kuralları, öte da öyic.. Yoksa ? İStusyonlara baktım, ontorda troştum, rnarş çahyo. Otcki ÇİZGİLİK KÂMİL MASARACI 7. Kırsal Dünya Sinema Şenliği'nden notlar "BirAvuç Cennet"e mansiyon Büyük ödül Yugoslav Grfic'in AĞAÇ 1AŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAIS TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN 24 Ekim OTUZ YIL SAMŞLARf SONU 1648'DE 6UGÜN, AV&uPA'DA SuRMeKreOiAN'OTUZ YIL SAUAŞLARl SONA e/SPl. f6*8'O£ SAÇLAP/g/ YALM/Z.CA P/A// AA/LAŞAMZC/KL4BA M3O YIL ALMAN Pe£N£LIKL£R/HtM ACAeçf ÇltCMASIYtA RAŞGOZTERMİŞTİ. C»UÎ ANLA$MAZUKL4g. S/O£R£K POUTfK ALAMA OOtULMÛÇ, KAA/A BUCANAN ALMANVA'Y/, ifJGiLTee£,'SPANyA, HOLLANM, DANtMfl&cA, (SVGÇ VB FZANSA İ SAVAÇ, KurSAL GOMA ÇÇ, LAR.CA /A/SAAJ, , AÇLIK VE HA£7# LKTN £Z 50 YIL ONCE CUMHURİYET Müthiii bir raktım Gelecek ayın uçunde Amenkada yapılacak umumı seçım hazırhkları içm şimdiye kadar 35 müyon Turk Lırası sarfedıldiğını yazan Amerika gazetelerı bu masrafm şımdıye kadar tntıhabaılarda en kabarık yekunu teşkıt etmekte olduğunu ılave eımekıedırler. Bılhassa 1860 dâ 24 Ekim 1936 Gerek demokratlar gerekse cumhuriyetperverler zencılerin reymi kazanmak üzere muthiş bir efor sarfetmektedirler. Gerek Landn gerekse Ruzve/t zenci liderlere son derece nazik davranmaktadırlar. Şimdiki vaziyete göre bazt vilayetlerde demokrat parti cumhuriyetperverlere nazaran kahır bir eksenyeti elde etmiş bulunuyor. Kalifornıyada cumhuriyetperverlenn Cumhurreiblığme Lıncoln 'u seçtırmek için yalnız 150 bin Itra sarfetmış olduklarmı duşunmek aradaki farkı gösterir. Cumhuriyetperver fırka liderlen 3 ıkınci teşrine kadar haftalık masraf olarak 2 buçuk müyon Turk lırasma muadil 400 bin tngıliz lirası daha taleb etmektedirler. 19361986 demokratlarm 600.000 Jazta reyleri vardır. LostAngelesde de yuzde elli daha ileridedirler. An kara Konya telefonu açtldı Ankara 73, (Telefonla) Ankara Konya telefonile konuşmalara başlandı. tlk konuşmayı Nafıa Vekilt Alı Çetınkaya yaptı.