Katalog

FELSEFE SOZLUGU «• •• w • • Rosenthal ve Yudin 580 Sayfa, Sosyal Yaymlar, Klod Farer Cad. 16/2 tstanbul Cumhuriyet 62. Yıl: Sayı 21931 Kurucusu: Yunus Nadi 1983 SÖYLEV (Belgeler) Gazi Mustafa Kemal Atatürk Cill III 2. bası 1000 lı.a Çağdaş Yayıntan, Turkocağı Cad 39/41 Cağaloğlu/tstanbul 100 TL. <KDVdcwYI Eylül 198S Salı Sunalp:Demirel'in çevresiyle de temas istemiyorlar Bir dönemin perde arkası DAR SOKAKTA 1980 SİYASET Yalçın Doğan 12 Eylül'lü günleri yazdı Turgut Sunalp, parti çalışmalarını Ûlusu'dan devraldıktan sonra eski bir kulüp olan "Mavi Köşk"e yerleşti; yardım edenler arasında bir araba ve bir şoför yollayan Kemal Horzum da vardı ve bu tür yardımcıları için uyarıldı. Cindoruk, 1983 ocağında Sunalp'e, Büyük Türkiye Partisi'nin başına geçmesi için öneri yaptı. Sunalp, bu öneriyi pemirel'in bilip bilmediğini sordu, "evet" yanıtı aldı. Ama öneriyi reddetti: "Siz bir Gümüşpala arıyorsunuz.." Sunalp şöyle diyordu: "Her biriniz beş ayrı, kanaldan geçtiniz. MİT, Genelkurmay, valilikler ve özel istihbarat sonucunda seçildiniz. Her biriniz pırıl pırıl vatan evladısınız.." 13. Sayfada MDP kuruculanna Hava gergin "Orgütlerüstü" Şii lider Fadlallah, Lübnan'da çözümün "uluslararası mutfaklarda hazırlanacağını" söylüyor. Cumhuriyet Beyrut'ta Özal Söz yermedik \ f görüştüKgörüşeceğiz Jt\X 0nceki gün kanlı çatışmaların onurunu 30 ölü, 70 yaralı ile, ülkenin ikinci büyük kenti Trablusşam devraldıLübnan 'da televizyon bile spikerlerin"Hepinize güvenlikli bir hafta dileriz" sözü ile kapanıyor. • 4 . m a d d e : Geçici olarak, örneğin bir ay süre ile kaldırılsa da isteyen istediği yere geçse, olabilirse tabii. Y'unanlstaa: Yunan hükümeti hasmane tutumunu değiştirmediği takdirde, biz Yunanistan'a karşı siyasetimizi gözden geçirmek mecburiyetinde kalabiliriz. Asgari iicret: Arttırmak isteyen işverenier gelsin, söylesin. Asgari ücreti yüksek tespit ederseniz issizliği arttırabilirsiniz. CENGİZ ÇANDAR BEYRUT Dunyanın belki de güvenlikten en yoksun kentı olan Beynıt'a bir yılhk bir aradan sonra ayak bastığımızda cumartesi günUnün gecesiydi. Ulkedeki dunımdan söz ediyorduk. Lübnanlı dostlarımız, çatışmaların belli ölçülerde yatıştığı ve siyasi temasların öncelik kazanacağı bir döneme girildiğinden söz ediyorlardı. Gece yansına doğru ağır makinelitufeklerin sesleri gecenin karanlığını yırtmaya başladı. Ardından tank ve top sesleri makineli tüfeklerin melodisine eşlik etti. (Arkası S. 12, Sü. S'te) Gençlik ve Cinsellik kız var: Evlenilecek, gezüecek, o biçim' 6. Sayfada Notlar Dil sürçmesi... FÜSUN ÖZBİLGEN Başbakan Turgut Özal, basm topktntısı metnini san küçük bir kitapçıktan okuyordu: "Hedefımiz dar ve sabit gelirlilere her zaman enflasyon oramnm altında ucret artışı vermektir." Oysa kitapçıkta boyle yazmıyordu. Tam tersinı yazıyordu. özal bir yutkundu yanltşmın farkına vardı ve düzeltti: "Hedefımiz dar ve sabit gelirlilere her zaman enflasyon orammn üzerinde ücret artışı vermektir." Acaba Özal'ın dili mi surçmuştu, eskı deyimi üe sürçu lisan mı etmışti.. Yoksa, kapalı kapılar ardında her zaman tekrarlamaya alıştığı bir cumleyi yanlışiıkla ağztndan mı kaçınvermişti? Kim bilebilır? Asgarı ücret ve ücret artışı konusunda bu kez eskisı kadar "sert"değıl, bıraz "daha az sert" bir yaklaşımda idi Başbakan. Bir süre önce "Toplusozleşmelerde fazla ücret arttıran işverenier sonra şirket kurtarmak için bana gelmesinler" dıye tehdıt edıyordu. Şimdı (Arkası S. 12, Sü. 7'dei Üç B e z a r . Menderes, Polatkan ve Zorlu'nun aileteri isterlerse mezarları nakledebilırler. Tören yapılırsa ben de bulunurum. Dlarçerler: Sayın Cumhurbaşkanı 'nın Dinçerler'e sempatisi var. Değişiklik konusunda düşüncemi tasdik etmiştir. 1 Mesele budur. meselesinin bu kadar çok tartışılmasımn memlekete fayda getirrneyeceği kanısındayım. ILaiklik: Laiklik KI/DETA 'Artık Ada'da sol yok,los var.! 7. Sayfada Haber Merkezi Başbakan Turgut Özal, dün Istanbul'da düzenlediği sekizinci basm toplanusında, "Hükumetimizin en zor dönemini başanyla geride bıraktık, bundan sonra işimiz çok daha kola> olacaktır. Veter ki gereksiz kavgalarla kendimizi yıpratmayalım, gücümiizü bitinneyeliın" dedi. Özal, enflasyonun hızla aşağıya doğru inmekte ol duğunu iddia ederek ortadireğin sıkıntılannı çözmek için uygulanan politikalardan en ufak bir taviz vermemekte kararlı olduklannı vurguladı. Başbakan, af konusundaki bir soruyu yanıtlarken, toplumun bu konuya hazır olup olmadığını dikkate alarak meselenin incelendiğ'ıni, hüktimette bir kez görüşüldüğünü, bir iki kez daha görüşülebileceğini daha sonra Meclis Grubu'nda ele alınacağını, diğer partüerle de diyalog olabikceğini büdirerek "Faydası mı zaran mı var, tophım buna taa(Arkası S. 12, Sü. 2'de) GÜRKAN VE İNÖNÜ'NÜN TEPKÎSt Milli Eğitim'de sözctik yasağı \ ehbı Dinçerler donemınde çalışmalan başlatılan "Kitap Yazma Seferberliği" ile yeniden yazılan ders kitaplarının yeni öğretim dönemine yetiştırilemeyeceğinin kesinleşmesi üzerine bakanlık, eski kitaplarda yapılacak değişiklikleri belirleyen broşürler hazırladı. Yeni kitaplar yetişmiyor, broşürle düzeltiliyor 12. Sayfada 16. Sayfada Mecliste ANAP muhalefet ilişkileri serdeşiyor ANAP Grup Başkan Vekili Aşçıoğlu'nun, Komisyon Başkanhk Divanı üyeliklerinde muhalefete kapıyı kapatmak istemesi üzerine HP ve MDP, komisyonlara üye vermeyebileceklerini açıkladılar. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosn) TBMM Daruşma Kunılu'nun dünkü toplantısında ANAP'ın Meclis komisyonlannda muhalefete yer verilmesi yolundaki öneriye karşı çıkması üzerine, muhalefeile iktidar arasındaki ilişkikr sertleşme yolu(Arkası S. 12. Sü. Vde) Kalemli ile Yılmaz'ın saklanan buluşması Yumuşama mı'; Tırmanışın öyküsü tşSendika Servisi Özal hukümetinın görev başına geldiğı aralık 1983'ten bu yana, hükumetle Türktş arasındaki ilişkiler hiçbir zaman "normal" olmadı. Surekli bir tırmanma içinde bulunan ilişkiler, son olarak "koptu" denilebilecek bir noktaya gelmişti. Zaman zaman aylar oncesinden kamuoyuna duyurusu yapılan ve sorunlara önemli çözümler getireceği ızlenimi verilerek duzenlenen "zirve"lerden ise, bilindiği gibi hiçbir sonuç alınamadı. Türkİş Başkanı ve yöneticileri genellıkle hukumetı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mustafa Kalemli'yı "anlayışsızuk"Ia, "işçihaklannı budamaya çauşmak"la, "Türktş'e karşı yürütülen büyük bir komployu yönetmek"le suçluyorlar. Son olarak Türktş, hükümetin bu tutumuna karşılık "eylem" yapma kararı aldı. Ancak bir iki salon toplantısı dışında "eyUm"yapmadı. TürkIş'in kuruluşyıldönümu nedeniyie Samsun'da duzenlenen toplantıda, konfederasyonun bundan bö'yle direkt olarak parlamentoyla ılişki kurması ilkesi kabul edildi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mustafa Kalemlı'nın, TürkIş'e "parlamentoda ortak çalışma"önermesi, sendika çevrelennde "ilginç" olarak nitelendiriliyor. Türktş Başkanı Şevket Yılmaz ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mustafa Kalemli, cumartesi günü bir araya geldiler, baş başa konuştular. Görüşme sonunda Mustafa Kalemli, Yılmaz'dan "ortak çalışma" istedi. IŞIK KANSU ANKARA Çahşma ve Sosyal Güvenlik Bakanhğı, TürkIş'e diyalog çağrısmda bulundu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mnstafa Kalemli Ue Türkİş Genel Başkanı Şevket Yılmaz'ın 14 eylül cumartesi günü "basından gizli" olarak yaptıklan görüşmede. Kalemli, Yılmaz'dan Turktş'in Sendikalar, Tophı Sözleşme, Grev ve Lokavt Yasaları'nda değişiklik öngören önerilerinin TBMM'de görüşülmesi için diyalog talep etti. Elde edilen bilgilere göre, Türkİş Genel Başkanı Şevket Yılmaz, "Talebin neticesini görmeliyiz" dedi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakaru Mustafa Kalemli ise, "Çalışma hayatının hassas dengeler üzerine kurulu bulundugunu göz öniine alarak, meseleleri olgunlaşürma yotuna gidiyonız" bıçiminde konuştu. Kalemli, çalışma yaşamına ilişkin yasa önerisi çahşmalarının Bakanlar Kurulu'nda ele alınabileceğini söyledi. öte yandan, Türkİş Genel Başkanı Şevket Yılmaz, 13 eylül cuma günü Devlet Bakanı ve (Arkası S. 12, Sü. S'te) YOMŞ; HÜKÜMET 60 BİN IŞÇtYE BORCUNU ÖDEMİYOR ASGARİ ÜCRETTE KAVGA CUMAYA HPSODEP tnrleşmesi imzava kaldı HPSODEP Genel Başkanlannın birleşme protokolunde vardıklan anlaşma cuma gUnü iki partimn MKYK'sında görüşulecek. 8. Sayfada ABD yardımının yarısı borca gidiyor ABD'den g e l e n : Türkiye, 1985 mali yılı içinde ABD'den 690 milyonu askeri, 175 milyonu ekonomik olmak üzere toplam 865 milyon dolar hibe ve kredi şeklinde yardım aldı. A B D ' y e giden: 10 yıl önce kullamlan askeri krediler için bu yıl 166 milyonu anapara, 250 milyonu faiz olmak üzere toplam 416 milyon dolar borç ödendi. SEDAT ERGİN ANKARA ABD'nin Türkiye'ye yaptığı askeri yardımlarda çarpıcı bir olgu, içinde bulunduğumuz yıl sağlanan yardımlann yanya yakın bir bolümünün borç olarak geri ödenmesi, dolayısıyla Amerikan askeri yardımının reel olarak yarı yanya gerçekleşmesinde ortaya çıktı. Reagan yöneıimi ekim ayında !>ona erecek 1985 mali yılı içinde Türkiye'ye 690'ı askeri, 1975'i ekonomik olmak üzere toplam 865 milyon dolar tutannda yardımda bulunurken. Türkiye"nin bu süre içinde bundan 10 yıl önce kullandığı askeri krediler için ödedıği borç 416 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Türkiye'nin ABD'ye önumuzdeki on >ıl içinde ödemesi gereken askeri kredi borçlanmn 3.5 milyar dolara yaklaştığı belirlenirken, bu astronomik borç yükünün Türk ordusunun modernizasyonu yolundaki çabalan olumsuz yönde etkilediği belirtildi. Ankara'nın askeri kredi borçlannın silinmesi yolundaki talebi Reagan yönetimince geri çevrüiyor. Gerekçe: Kongre faktörü... ABD'nin 1985 mali yılı içinde Türkiye'ye sağladığı 690 milyon dolarhk askeri yardımın 215 milyon dolan hibe olarak verilirken 235 milyon dolan piyasa faizli askeri satış kredisi (FMS) ve 250 milyon dolan ise düşük faizli FMS kredisi olarak gerçekleşti. 175 milyon dolarhk ekonomik yardımın ise yarısı hibe, diğer yansı ise yine kredilerden oluştu. Sağlanan bu yardımlardan Türk Silahh Kuvvetleri'nin silah ya da yedek parça (Arkası S. 12, Sü. 6'da) 'LÎMNİ SORUNU' YÎNE NATO GÜNDEMİNDE 16. Sayiada • Mitterrand, Pasifık V kirletmekten vazgeçmiyor. • Çin'de büyük temizlik. 3. Sayfada • Hammadde ithaline daha az gümrük. • Yürtaş 1.3 milyar liraya satıldı. 11. Savfada Cindoruk: Yazar^ bizim davamızın adamı değil DYP Genel Başkanı "ana kadro"nun ara seçimlere girmeyeceğını belirterek, "Ana kadrolanmızı genel seçime bırakacağız. Biz Meclise iktidar olarak girmeyı hedefliyoruz" dedi. P « / n i ö ' n în «**liîri/»İ İsveç'te geçen paıar günü yapılan seçimler sonunda, Sosyal DeM. UMilK ICHI » c ı M i * . * mOkrat ve Komünist Parti'den olusan solkanat partiler üç yıl süreyle daha iktidarda kalmayı garantiledi. Ancak, siyasal gözlemciler, parlamentodaki sandaiye sayısı 163'ten 159u duşen Başbakan Olof Palme'nin lideri bulunduğu Sosyal Demokrat Parti'nin parlamentoda 19 üyelik kazanan Komünist Parti'ye olan bağımlıhğının artacağı görüşundeler. PALME'NtN KOMÜNISTLERE BAĞIMLILIĞI ARTTI1 Sayfada Nixon, bu akşam Ankara'da ANKARA, (Cumburiyel Bttrosu) Eski ABD Cumhuriyetçi Başkanlanndan Ricfaârd Nixon, özel bir ziyarette buluomak üzere bu akşam Ankara'ya geüyor. Nixon, yann Ankara'da Başbakan Turgut Özal'ın verdiği bir yemeğe katılacak, daha sonra Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafmdan kabul edilecek. (Arkası S. 12. Sü, S'te) 9. Sayfada OLAtfLARIN ARDESDAKI GERCEK Sade Suya Tirit... sın toplantılarında Sayın Özal1 lidir; IMF ile sıkıntımız yoktur; ın ulke görüntüsünü çizmek için asgari ücrette çalışmalar surüyor; kullandığı renk pembedir; konu emeklılik yaşı yükseltilmelidir; lan ele ahnırken önemsiz bir şeyden geçim sıkıntısında uçbeş kişinin söz açıyormuş izlenimini yarat suylediğine bakmamak gerek; maya çalışması Sayın Başbaka Turkiye'de elektrik fiyatlan dünnın alışılagelmiş yöntemidir. ya fıyatlarının ustunde değil; YaDünkü basm toplantısı da bu kovas'la iyi geçınmek yararlı hava içinde geçmiştır. Başbakan olabilir; enflasyon duşüyor; ureözal'a bakarsamz ekonomik du tim rekor seviyededir; piyasada rum çok iyidır; laiklik için tar satışlar fevkalâdedir; her şey toz tışmalar memlekete fayda pembedir... sağlamaz; eski Milli Eğitim BaKuşkusuz Başbakan özal'ın Başbakan Turgut özal'ın ba kanı Dinçerler'ı Cumhurbaşka kendi kendısım eleştirmesi ya da sın toplantısı beklendiği gibi geç nı Evren "çok zeki, çalışkan, durumu kötu göstermesı bekleti. Gerek TV'deki "tcraatın sempatik" bulmaktadır; af ko• • * Içinden" programında, gerek ba nusu iyice tartılmalı, düşünülme (Arkası S. 12, Sü. l'de) İslam Araştırmalan Sempozyumu *Hz. Muhammed Batıya ahlaki zaafları Ue tmulıhli Sempozyuma katılanlar arasında en çok ilgıyi, uzun beyaz entarisi, beyaz başörtusü ve beyaz sakallanyla, Nımetullah Yurt çekti. UGUR MUMCU GOZLEM ABD'ye çağrı bugün mJsler anlaşmasımn "iyileştirilmesi" için duyuru yapılacak. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türkiye'nm Savunma lşbirliği Anlaşraasını gözden geçirmek üzere ABD yönetımi nezdindeki resmi duyurusu bugün yapılacak. (Arkası S. 12, Sü. 8'de) Ödül. Insan yaşadıkça neler görüyor neler? "Neler mi?" anlatayım Ankara Hukuk Fakültesi'nın eski Dekanı Prof.Dr. Turgut Akıntürk'tü. Sanırım bir yıl kadar önceydi, aynı fakültenın docentlerınden Seytullah Ediz, cıkan bir tartışma sonunda dekan Akıntürk'ü tokatlayıvermıştı. Demek doçent bey sı(Arkası S. 12, V«. 7'de) 8. Sayfada