Katalog

13 NÎSAN 1985 HABERLER CUMHURİYET/7 Avcı île \azar KayserTde Inönü, Toshay için 'dostlıık maçı'na çıkıyor kamu davıısı Savcüığa başvurdu • Dl\mK/GÖRDİK YALÇm PEKŞE1V açümasını istedi ANKARA, (Cumhuriyet Biirosu) Sosyal Demokrasi Partisi Genel Başkanı ErdaJ İnönü, TRT Genel Müdürü Tnnca Toskay hakkında, Ankara Cumhuriyet Savcıhğı'nca verilen takipsiiük karanna itiraz ederek, kamu davası açılmasını istedi. Inönü'nün itiraz dilekçesi, SODEP Basın Müşaviri Hasan Şahan tarafından, en yakın ağır ceza mahkemesine sunulmak üzere dün Ankara Cumhuriyet Savcılığı'na iletildi. Dilekçede, Ceza Muhakemeleri Usulü Yasası'nm 168. maddesi gereğince takipsizlik kararının ortadan kaldınlarak TRT Genel Müdürü Tunca Toskay hakkında kamu davası açılması isteminde bulunuldu. Karar verilirken, 2954 sayılı TRT Yasası'nm 20. maddesinin esas alınmasının yanlış olduğu öne sürülen dilekçede 5. maddenin göz önünde bulundurulması istendi. TRT Genel Müdürünün tarafsızhk ilkesini çiğneyerek, "agır hinnet kusunı ve görevi kötiiye kullanma suçunu işledigi" iddia edildi. DYP Kurucular Kurulu toplantısında Ali Sümer bazı üyeleri Yazar'ı desteklemekle suçlayarak"Aramızda piyonlar var" deyince tartışmalar çıktı. Tartışmayı Genel Başkan Yıldınm Avcı kesti. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) DYP Genel Başkanı Yıldınm Ava ile DYP'nin "nefer"i Mebmet Yazar'ın bugün birlikte katılacaklan Kayseri İl Kongresi'nin Isparta'nın "rövaoş'ı değü, bir "dostlnk maçı" olmasına özen gösteriliyor. Yazar'ın memleketi Kayseri'deki kongrede, hem genel merkez yö Avcı ve Yazar, Kayseri kongresine iki ayrı kafile ile aynı saatte hareket edecek, kent girişinde Yazar "Süvah"ye geçecek. Kayseri'deki Yazar taraftarlarının partiyi bölecek davranışlardan kaçınmalarına özen gösterilecek. neticileri, hem de Yazar taraftarları DYP'de " b i r l i k " ve "beraberlik" tablosu çizümesini kararlaştırdılar. Bu arada önceki gün yapılan DYP Kurucular Kurulu toplantısında "Mehmet Yazar" konusu gündeme geldi ve tartışma çıktı. Kurucular Kurulu üyesi Ali Sümer, bazı üyeleri Yazar'ı des TürkIş'e DYP ve HP'den destek H P Ankara Miletvekili Sururi Baykal, işçi kökenli miletvekilleri adma yaptığı açıklamada, sendikal özgürlüğün rafa kaldırıldığını söyledi. Haber Merkeri HP'nin işçi kökenli 10 milletvekili dün bir bildiri yayımlayarak Türklş'in aldığı "YHK'den çekilme, toplantılar düzenleme" gibi kararlan desteklediklerini bildirdiler. DYP Genel Başkan Yardımcısı Baki Tuğ da Türktş'in üzerıne düşenleri "yıpranma pahasına" yerine getirdiğini söyledi. HP Ankara milletvekili ve grup sözcüsü Sururi Baykal, 10 işçi kökenli milletvekili adına yaptığı açıklamada işçilerin sesinin kısıldığınj, sendikal özgürlüğün rafa kaldırıldığını belirtti. Bildiriye işçi kökenli şu milletvekiüeri imza attı: Feridun Şakir Ögünç, Abdullah Çakırefe, Va teklemekle suçlayıp, "Ammızda ri'ye girişte Yazar'ın "Süvari"ye piyonlar var" dedi. Sümer'in bu alınmasına karar verildi. sözleri, bir grup üye tarafından Yeni bir gelişme olmazsa, bu ayakta protesto edildi ve Sümer, DYP Genel Sekreteri Refik Su sabah DYP Genel Merkezi'nin önünden Avcı ve Yazar, parti nol'u isaret ederek, "Suçlu aya içinde iki ayrı kafile halinde ayga kalktı" dedi. Yazar konusun nı saatte Kayseri'ye hareket ededa çıkan tartışmayı Genel Baş cekler ve kent girişinde Yazar, kan Yıldınm Avcı keserek, ko Avcı'nın bulunduğu otobüse genuyu kapattı ve gerekirse Kayse çecek. Kayseri'de Yazar taraftarlarının da Genel Başkan Yıldınm Avcı'ya saygılı davranmalanna, partiyi bölecek davranışlardan kaçınmalarına özen gösterilecek . sıf Yiicel, Bilal Şişman, Kadir Narin, Salih Güngönnez, Öner Kayseri II Kongresi'nden sonÇakan, Kemal Özer, Şeyhmus ra Avcı, Samsun üzerinden paBabçeci. zar günü yapılacak il kongresiDYP Genel Başkan Yardım ne katılmak üzere Trabzon'a gicısı Baki Tuğ, grev hakkını "ölii decek. Yazar ise, Kayseri'den Sıbir hak" biçiminde niteleyerek vas'a uğrayarak Erzincan'a gide"Grev barutu olmayan bir silah cek ve geceyi burada geçirip padunımuna getirilmiştir" dedi. zar sabahı Erzurum II KongreBaki Tuğ, dün yaptığı yazılı si'ne katılacak. Yazar, Erzuaçıklamada, mevcut yasalarla rum'dan Trabzon'a geçip pazargreve gidilmesi durumunda alı tesi günü Rize'ye gidecek ve aynan önlemlerle grevin etkisiz du nı gün Trabzon'dan uçakla Ankara'ya dönecek. ruma getirilebileceğini belirtti. Seksoloıi Dergısı'nı kapadıktan sonra uzun yıllar gazetecilik yapan Orhan Karaveli "cesur" girişiminin öyküsünü anlattı. (Fotoğnf: MEHMET AKİF) Ülkemizde ilk cinsel dergiyi yayımlayan Karaveli: 35 yıl önce seks kelimesi yoktu 7 9 4 0 lann Türkiyesi'nde bu kelime Hiç seks yıldızı yok muydu o tarihlerde? bilinmiyordu. Belki hekimler arasında Hayır, yoktu... Hatta o zamanki güzellik biliniyordu... O da sadece jinekoloji müsabakalarında çekilen fotoğrafların yayımdalında belki.. Halk bilmiyordu. Bunu lanması konusunda dahi tereddüte düşmüştük. biz çıkardık... Seks kelimesine gazete Fakat sonradan bunları yayımladık... Şunu da müvezzilerinin dilî bile dönmüyordu... söyleyeyim; bazen çıplak resimlerin konusu 35 yıl kadar önce ülkemizde "seks" kelimesi bilinmiyordu. Gazete ve dergilerde çıplak kadın fotoğraflarının yayımlanması ise aklın alacağı bir iş değildi. işte o tarihlerde kendi ifadesine göre, "tabuları yıkarak" ülkemizin ilk cinsel bilgiler dergisini (Seksoloji Dergisi) yayımlayan emekli gazeteci Orhan Karaveli ile çıplaklığın geçmişi üzerinde konuştuk. Sayın Orhan Karaveli, Türkiye'de ilk seks dergisini sizin çıkardığımzı duyduk. Hatta seksoloji kelimesini de Türkiye'de ilk kez siz kullanmışsınız galiba. Tamamen doğru... Bundan tam otuz altı yıl önce ağabeyim Nihat Karaveli ile biriıkte aylıK Seksoloji Dergisi'ni çıkarmaya başladık. Seks kelimesi kullanılıyor muydu o sıralar?.. olurdu. Örnegin Afrika'da açlık gibi veya Afrika röportajlarında zenci kadınlar çıplak olarak gorünüyoriardı. Bunlar bile göğüslerini kalın şeritlerle kapatmak suretiyle yayımlanabilirdi. TERRY MOORE OLAYI Ben hatırlıyorum dansözler falan vardı sinemalarda... Ayşe Nana mesela... Sinemada olabilir belki ama gazetede yayımlanması mümkün değildi. Belki hatırlayacaksınız Hilton Oteli'nin açılışı sırasında bir foto muhabiri, Terry Moore'un fotoğrafını çekmişti ve bu fotoğraf Milliyet Gazetesi'nde yayımlanmıştı. O resim fazla çıplak bir resim bile değildi. Nihayet kılotu görünüyordu. Gazete de bu kilotu bir bantla kapatmıştı. Bu resim bu haliyle dahi Türkiye'de büyük tepkilere yol açtı. Dikkat ederseniz hâlâ unutulmamıştır bu konu... Düşünün ki, bu resim bizim dergimizin çıkmaya başlamasından altı yıl sonra ortaya çıkmıştır... Peki, sizden önce bu konuda çıkmış hiçbir yayın yok muydu? Universite bünyesi içindeki bilimsel açıklamaların dışında yoktu sanıyorum. Pardon iki yayın vardı: Birincisi Türkiye Yayınevi'nin çıkardığı "Tenasül Hayatımız" diye bir ciltlik bir kitap... Bir de bir hekimin yazdığı, "Evlilik ve Mahremiyetleri" kitabı... Ama bu iki kitap da doktorlara aitti. Sizin aklınıza nereden geldi böyle bir yayın yapmak.. Çok cesaret isteyen bir iş o zamanda... Böyle bir dergi çıkarma fikri daha sonra da ilginç buluşlan olan ağabeyim Nihat Karaveli 'den gelmişti. Ama bızi asıl destekleyen dediğim gibi sonradan vali olan Sayın Fahrettin Kerim Gökay'dır. Amerika'da "Seksoloji" diye bir derginin varlığını bıliyordu. Bızi sonuna kadar desteklemiştir. Zaten savcılığın elinden kolay kurtulmamızda sayın hocamızın desteginin de büyük rolü olmuştur. SONRAKİ GELİŞME Sayın Karaveli, biliyorsunuz sonradan çıplaklık aldı yürüdü. Siz bu gelişmeyi izlediniz herhalde ülkemizdeki ilk yayının sahibi olarak... Nasıl oldu bu gelişme? Şunu söyleyebilirim, 1960'h yıllarda önce Avrupa'da, daha sonra Amerika'da kadın ve erkeğin kendi çıplaklıgını keşfetmesi akımı dogdu. Ben 195O'lı yıllarda Avrupa'da bulundum muhabır olarak. O zaman çıplaklık ölçüsü Türkiye'nin çok üzerinde değildi.. Daha sonra Playboy, Penthouse gibi dergiler çıplaklık kullanarak dergilerin satışını arttırmaya kalktılar. Bunlar iyi ve kalıteli yazılar da koyuyorlardı ve çok satıyorlardı... Böyle başladı. 6O'lı yıllarda Danimarka, İsvec, Almanya gibi ülkelerde bir çıplaklığa kayış başladı... Birçılgınlık rüzgârı şeklinde hem de... Tabii bu rüzgânn Avrupa'nın burnunun dibindeki Türkiye'yi etkilememesi düşünülemezdi. Bu rüzgâr, Türkiye'de de esmeye başladı. Çıplaklık konusu resmi makamların yasaklarıyla önlenebilecek bir konu değildir. Yasakladınız mı, elaltı piyasası gelişir. Mecburen yavaş yavaş serbest bırakmaya basladılar. ZARARLI Mİ, YARARLI Mİ? Orhan Bey, "seks yayını zararlıdır" yahut "müstehcen yayınlar zararlıdır" deniyor. Sizin düşünceniz nedir bu konudu? Aslında bu tartışmalı bir konu... Ama biz bu dergiyi çıkarırken öyle mektuplar aldık ki, bırakın kırsal kesimi, kentlerde yaşayan, üniversite mezunları arasında bile cinselliğin ne olduğunu bilmeyen insanlar olduğunu gördük. Mesela genç adam veya kadın evlenecek, evlenmek üzere. O güne kadar bir kadın veya erkeğin vücudunu görmemiş... Fotoğrafını, resmini de görmemiş. Evlenince ne otacağını bilmiyor, çünkü bunları kimse kendisine anlatmamış... Bunun sonucu olarak birçok psikolojik sorunlar, iktidarsızlıklar vb. ortaya çıkıyor. Şimdi bu nokta kısmen aşılmıştır. Artık seks eğitiminin faydalı olduğu apaçık ortaya çıkmıştır. Ama yeni yayınlara baktığımız zaman şunu görüyoruz: Seks öğretısinden ziyade seks sömürüsü, ağırlığı oluşturuyor. Bu zararlı mı sizce? Şöyle söyleyeyim: İnsanlar eskiden birçok şeyi bilmiyordu. Şimdi yanlış biliyor. Hiç bilmemekle yanlış bilmenin hangisinin daha iyi olduğunun takdirini size bırakıyorum. Son olarak Orhan Bey, neden kapattınız bu dergiyi? Veya neden kapandı? Bizim isteğimizle kapandı. Beş yıl çıkardık. Sonra galiba bıktık, çok gençtik zaten. Baska ışlere gırişmeye karar verdik, kapattık. Ama dergimiz güzel guzel satarken kapattığımızda, bu boşluğun başta üniversıtelerimız olmak üzere daha güzel yayınlarla dolduru'acağına inanıyorduk. Ne yazık ki bu umudumuz bugüne kadar gerçekleşmedi. Galiba biz tabuları sarstık. Seks konusunu yapmacık, kalın perdeler ardından aydınlığa çıkarma yolunda az buçuk bir şeyler başardık, ama Türk toplumunun olumlu öğrenme isteği henüz yeterince doğru yola kanalize edilemedi. KİTAP/YAYIN Ak Yayınları Türk Süsleme Sanatları Serisi TURKMEN GİYİMİ Kitaplığınız içın değerli bir araştırma daha. Geleneksel Türkmen giyimini aynntılanyla aktaran araştırma, yedı Turkmen köyünün giyimini orneklerle anlatıyor. SabihaTansuğ'un Türkmen giyiminin ana felsefesinin ve dayandığı ınançlann da yer aldığı kitabında, giysüerın fotoğraflarmı ve araştırmanın Ingüızce çevirisini de bulacaksınız. Pazarlama: Serhat Dağıtan Fıyatı: 2000 TL. Paul VVittek m Sovyetler Birliği'nin SosyoEkonomik Karakteri Çev Emre ADM3UZEL Antonio Carlo IAYNAKYAYINLARI 194 sarfiı A.O. t . ıluhtl 660 Tl.. Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu Çev Fatmagul BERKTAY 6} uııja k.D l tiuhıl 275 Tl Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler PAVLİ KARDEŞ o}an i tic cdm NurııOMlunı>c l ad < 2 TLI: 520 f* 2^ Cağaloglu Mjnbııl konuı Sol> 14 24 Td: 25 44 01 kıvıla\ Ankara \a/!Miıa u 1 oOcmcît ıparıs P k 2.V* kı/ıla% \nkjra Ümit Hassan 36? uııju K O I ılahıl W< Tl Fikret Otyam 255 vıyju K.O.l ılahıl 715 Tl Yeni yayınlara baktığımız zaman şunu görüyoruz; insanlar eskiden birçok şeyi bilmiyordu, şimdi yanlış biliyor.. Dergide Goya, Renoir, Ingres gibi ünlü ressamlarm bazı tablolarmı basarken dahi bunlar acaba savcılığın dikkatini çeker mi diye düşünüyorduk. 1940'lann Türkiyesi'nde bu kelime bilinmiyordu. Belki hekimler arasında biliniyordu... O da sadece jinekoloji dalında belki... Halk bunu bilmiyordu. Bunu biz çıkardık. Aslında başlangıçta "cinsi bilgiler mecmuası" gibi bir isim düşünüyorduk. Ama hazırlık aşamasında konuyla ılgilenen Fahrettin Kerim Gökay devreye girerek, "seksoloji kelimesini kullanmamızı istedi... Seksoloji aynen biyoloji, jeoloji gibi bu konunun da bir bilim dalı olduğunu anlatacaktı... Bu isim tuttu galiba... Ben çocukluğumda hatırlıyorum... Okuyucunun demeyeyim, ama müvezzilerin bu isme alışması biraz zaman aldı. Müvezzilerin dilleri dönmüyordu en önemlisi. Garip şekillerde... Örnegin, "seks kolleji" veya "soksoloji" veya buna benzer çirkin çağrışımlar yapan biçimde bağırıyorlardı. Bu yüzden isıme alışılana kadar biz kaçacak delik arıyorduk... Herkese rezil olmuştuk neredeyse... SATIŞ REKORU İlk sayıyı iki bin kadar basmayı düşünüyorduk. Uzun tereddütlerden sonra ve adeta macerayı göze alarak sekiz bine kadar çıktık. Çünkü o tarihlerde günlük gazeteler bile on binle kırk bin arasında tiraj yapıyordu. Yani sekiz bin çok büyük rakamdı, hatta Babıali deneyimlerine göre "çılgınlık"tı. Ama 2 Nisan 1949 sabahı satışa çıkan sekiz bin dergi, Ankara'ya bile gönderilemeden, hatta Kadıköy yakasına bile geçmeden tükendi. Müvezziler basımevinin önüne toplandı. Aynı gün on beş binlik ikinci baskıya geçtik. Birkaç gün içinde bu da bitti. Bir on bin daha bastık. Yani birinci sayının tirajı otuz üç bine ulaştı... Sonraki sayılarda da 2530 binde oturdu. Ayrıca şunu da söyleyeyim, o tarihte gazeteler 10 kuruşken, biz dergiyi 50 kuruştan satıyorduk... Orhan Bey, o tarihte müstehcenliğin ölçüsü neydi?.. t5erginizde neler yayımlıyordunuz?.. MÜSTEHCENLİĞİN ÖLÇÜSÜ Tamamen farklıydı... Bırakın kadını veya erkeği çıplak yayımlamayı... Erkek veya kadının tenasül organlarının bilimsel olarak, yani çizgiyle, şema halinde bile gösterilmesi, müstehcen olçüleri içine giriyordu... Dergimizde en ufak bir çıplak resim olmadığı halde savcılık peşimize düşmüştü... Daha sonraki sayılanmızda Goya gibi, Renoir gibi Ingres gibi ünlü ressamların "Yıkanan Kadınlar", "Çıplak", "Piknik" gibi tablolarmı basarken dahi, "bunlar acaba savcılığın dikkatini çeker mi?" diye düşünüyorduk. Oysa bunlar tanınmış sanat eserleriydi... W\YNAK YAYINLARI ARABA DEVRİLMEDEN ÖNCE TURAN GÜNEŞ Turkıye nın 1980oncesı bunalımınave re.umın yenıden bıçımlendırılmesıne ışık tutan kıtap Ölümünün ıkmcı yılındasaygıyla 120 say KDV dahü 385 TL. sin.ı:,ı,f C > ı J 2 IV>: 520 66 27 C i Mlogu. ISFA.VBUL OKTAY AKBAL ÖNCE EKMEKLER BOZULDU tLKYAZ DEVRİMİ İSTİNYE SULARI (OykOcakler) 2. Bukı (öytüler) 2. Bukı (B«f kıup bir vadi) i B*skı Ttklo YıyuüaniKkki Kıuplan KARŞI KIYILAR 2. Bukı AktMl'm ' TARZAN ÖLDÜ vt AtMtriı Ht G*a t ' adlı kıtapUnoın ycnı baskiltn yaJundt çtkıyot. AKBAIMK CELAL TOPRAKOĞLU ASKERCİL DEMOKRASİ Toplumsal gerçekliklerimiz Orduimiliet gerçeği /. Kuvvayi Milliye Iktisadi kuıtuluf Halkçüık pmgramı *** Kuttür hiztneüehnde de Prof. Dr. A. Hayati İmren Uz. Dr. Orhan Turan Hematolojik. biokimyasal. bakteriyolojik • Metotlar (yapılışı. hata kaynaklan ile) • Bulguların klinik değerlendirilmesi • Fonksiyon testleri. uygulama ve değerlendirilmesi • Normal ve patolojik kan hücrelerinin. idrar sedimentinin, dışkının makroskopik ve mikroskopik renkli resimleri Lüks cilt içinde I. hamur kâğıda basılı 896 sayfa, 32 adet renkli planş, 112 şekil. 42 resim. tablolar. 32 sayfa renkli kuşe. Fiyatı: 7500 TL. (KDV hariç) Ödemeli isteklerde 250 TL. pul gönderilmesi ' Basım Ya ım IKTT4! V Dagıtım A.Ş. j y t ı v ? Klodfarer Cad. No. 40/3 DivanyoluİST. 528 57 85 Prof Dr KENAN BULUTOĞLU klınik tanıda laboratuvar KUVVAYİ MİLLİYE NEDİR? Ararat Yayınevi MoIUfcnari Sokak 35/A Cağaloğlu/tıunbul Td: 522 43 7 8 5 2 7 04 71 Halkçılık programı Batılılaşmak Yeni sömÛTgecilik Alttndolarpara Dı$ İ yardım oyunu Enflasyon = zuyüf'u akça Toprak reformu Şuurlu licaret Ucuz devlet İLKOKUL VE BEDEN EĞlTlMl OĞRETMENLERl İÇİN tsteme Adresi: Cumhuriyet Kitap Kulübu Türkocağı Cad. Cağaloglu IST. 39/41 UÇURTMA ŞENUĞİNE BEKLİYORUZ Aynntılı fai/g/ ÇOCUKÇA HEPİNİZİ KATMA OEĞER VERGİSİ VEİŞLETMENİZ VEGA YAYINLARI P K. AVUKATIM Aıslklopedik Hukık Rtfebcrl AVHAN YAIÇIN BukltaptaDeılıtespltl. mtlyatl tedblrler, Nufus, Tazmlnat, Alacak, Boşanma Nafaka, Mlras, Veraset, Tapu Tahiiye ve Kat Muikiyetl. I; ve ceza davalan, idarl davaıar, lcra Işlerl Dernek ku ruluşu, Dcvlet dalrelerlne başvuru ve Deflne arama işlemleriYle llglli 250 ornek dliekçe verllmiştlr. 6flO savfa 1.500. Tl isteme Adresi: Ceçit KitabevlPK USBeyazıt IST. BeklrKitabevi, Sahaftar çarşısı 23 BeyazıflST. Not: Tek istekler 1 500 TL. pul karşılığı gonderlllr. Pulsuz İstekler gönderllmez. Ruhi SEL İLK ve ORTAOKULDA v BEDEN EĞİTİMİ \ YENİ ÇIKTI! • KıupçılardJn sonjmu BuUmazunız ederı taUr pul jıondererek adresünızden ısteytnı; Taplu tslrkler odemtlı ve % 20 mdırnnlı 'Kıupçt \ın % 25) goncfcrifır PosU Çekı No I63S38 ÇOCUKÇA Nisan sayısında İ N C İ L İ Z C E ANSİKLOPEDİLER DUNYA ATLASLARI \v dıger ceytli kıtaplar İNDİRİMLİ FİYATA AMERİKAN NEŞRİYATI BÜROSU Islıkldl Cad 348 Kat3 BEYOGLU îel 149 35 58 GEUŞİM YAYINLAU COVEmLtK rAYINCIUIl ÖĞRETMEN YAYINLARI TuruCJd 2/402 Ytmşdır'Ank ^| gulseli inal/burhan uygur 5ÜR/REST1 sularagömülüçağrı 4