Katalog

30 ARALIK 1985 EKONOMİ CUMHUR/YET/9 TÜRKİYElden ANKARA, (a.a.) Araîık ayı başında başlatılan piyasadan para çekme işlemi ayın üçüncü haftasında da sürdürüldü. Geçen hafta piyasadan 16.8 milyar lira daha çekilerek emisyon hacmi 20 aralık tarihi itibanyla 1 trilyon 293.9 milyar liraya indirildi. Piyasadaki para miktarı kasım ayı sonunda, ay başında yapılacak ödcmeler nedeniyle 44.8 milyar lira arttırılarak, 1 trilyon 352.8 milyar liraya yükselmişti. Aralık ayının ilk iki haftasında ise birinci hafta 8.9 milyar, ikinci hafta 32.9 milyar lira olmak Uzere toplam 41.7 milyar lira çekilmiş ve piyasadaki paa miktarı 1 trilyon 310.8 milyar liraya indirilmişti. Aralık ayının üçüncü haftasında piyasadan çekilen 16.8 milyar lira ile aralık ayının ilk üç haftasında, dolaşımda bulunan kâğıt para miktarı toplam S8.6 milyar lira azaltümıs oldu. Emisyon hacmi 1.293 milyar liraya indirildi Özel bankalardaki kamu alacakları ANKARA, (UBA) özel bankalardaki kamu alacaklarının yanm trilyon lirayı bulduğu belirtildi. Merkez Bankası'nın bir yetkilisi, kamu alacaklarının özel bankalardan devlet bankalanna kaydırılmasıyla özel bankaların tamamının çok zor duruma düşeccğini ileri sürdü. Adının açıklanmasını istemeyen yetkili, halen özel bankalarda TEK, PTT, ASU gibi kamu alacaklanndan oluşan yarım trilyon lira civarında para bulunduğunu bildirdi. Bu alacakların kamu bankalarına kaydırılması gerektigini belirten yetkili, "Böylece bu parayı kıülanabUecek olan biikümet, sürekli olarmk Merkez Bankası'ndan kısa vadeli avans çekme işinden kurtulmus olur, tabii piyasadaki enflasyon da denetlenmlş olur" diye konuştu. Dokuz seyahat acentesinin düzenlediği turlara katılarak yılbaşını yurt dışında geçirmek isteyenlerin toplam sayısı 1200 iken, yüzde 53 'ü yani 634 kişi Sovyetler Birliği'ne gitmeyi tercih etti. Böylece yılbaşında Sovyetler Birliği'nde eğlenmek isteyenlerin sayısında geçen yıla kıyasla 3 misli artış kaydedildi. FARUK BKSKİSİZ Enflasyonla Yılbaşı gezisinin gözde işsizlik ülkesi Sovyetler Birliği ikiz kardeş Yeni yıla yurt dışında girmek isteyenlerin sayısında artış yok Yılbaşı hantji ülkede. kaca mal oluyor' Tımı çAaaiann Ortabmtar Oftaaümlı wyt» taıB {U) SovytOer Mrttftl 634 280 bin Rmuyt 193 106 bin Mmr 147 226388 bin UatfnvParts 85 384 bin Kmarn Maten 45 427 bin Uni UHm4ımı» 30 1 milyon 422 bin Vtya«»l«u)Bt*t« 30 228 bin Pttpoya 36 1?9 bin Tıytanı i200 » YalniTca Sovyetler Blrtijı'r» jtdenlenn sayısı (834). toplam tura çıkanların Içinde yurd« 52 8 Qibl bir oranı buluyor LondraParls'e organize turtarla ytlbaşı gezisine çıkanların sayısı (se topUm oran ıçinde yuaie 7'yi ge;mlyor. • Yurt tfışına çıkan 1200 klşinın sadece tur ucıeflerin* ödedltderi Ocrst 3SS rralyon lirayı btrtuyor Bunun yakiaşıK 171 milyonu SovyBBet Btrdjrne gklecekler laraftndan ( M k Bu da loplam {ıcretın ybtit 46 B'ını tııtuyor. Birliği'ne gidenlerin sayısı ise 634'ü buluyor. Böylece Sovyetler, tura çıkan toplam 1200 kişinin yüzde 52.8'inin tercih ettiği ülke olarak ortaya çıkıyor. Doğu Bloku ulkelerine geçen yıla oranla artan talebin büyuk ölçüde bu ulkelerin tur ucretierinde fiyat kırmalarından kaynaklandığı ileri sürülüyor. Bir haftalık lx)ndraParis turu yapmak, ortalama 384 bin liraya mal olurken, yine 1 haftalık yılbaşı turunu Sovyetler Birliği'ne yapmak isteyen, ortalama 280 bin lira ödüyor. Bu rakamlarla Sovyetler'e yapılan tur, yüzde 27 daha ucuza geliyor. Geçen yıl yapılan turlardan memnun kalınması uzerine, bu yıl birçok seyahat acentesinin Sovyetler Birliği'ne tur düzenlemeye başladıkları ve tur kapasitelerini de gcniş tuttuklan görülüyor. Bu yıl Bulgaristan'da yaşanan olaylar, bu ülkeye geçen yıllar içinde gösterilen talebi Sovyetler'e kaydırmış bulunuyor. Bunun da Sovyetler Birliği'nin gözde, moda ülke haline gelmesinde küçümsenemeyecek derecede rol oynadığı turizm acentelerince belirtiliyor. Bu yılbaşı en çok rağbet gösterilen ülkelerden biri de Mısır. Mısır'a düzenlenen tur sayısında artış olurken, buraya 1 haftalığı na tura çıkanlar 226 bin ile 388 bin lira arasında bir ücret ödüyorlar. Seyşel Adaları ve Kenya gibi Afrika ülkeleri de artık tura çıkılan ülkeler listesine girmiş bulunuyorlar. İlk kez bu yıl başlatılan Seyşel AdalarıKenya turlarına başlangıç olmasına, tur ücretınin dc yüksek olmasına karşılık, talebin yine de iyi bir düzeyde bulunduğu hatırlatılıyor. LondraParis gibi Batı Avrupa ulkelerine düzenlenen turlarda ise artış değil, bir durgunluk yaşanıyor. Birçok kişinin organize turlara katılmaksızın, kendi uçak biletlerini ayırdıklan ve Batı Avrupa ulkelerinin yanı sıra ABD'ye de yılbaşı scyahatine çıktıklan vurgulanıyor. Bağımsız olarak tura çıkanların sayısında artış olurken, organize turlara katılanların sayısında bir durgunluk yaşanıyor. Turizm seyahat acenteleri yetkilileri, Doğu Bioku Ulkelerine gösterilen ilginin gelecek yıllarda da devam cdeceğini, ama yurt dışına çıkan vatandaştan Konut Fonu olarak alınan 50 dolarlık oranın 100 dolara çıkarılmasının turları olumsuz etkilediğini belirterek, "Buna rağmen bu ulkelere yapılan turlar oldukça ucuz. Geçen yıl Sovyetler'e tura çıkanların sayısı 200'ii geçmezken, bu sayı bu yıl 600'ü geçiyor. Bu da talebin ne denli arttıgını gösteriyor" diyorlar. ANKARA, ( f tımhuriyel Biırnsu) Devlet Bakanı M. Tknaz Tltiz, 1986 yılında işsizlik sorunu ile mücadeltryı anlalırken. "enflasyon ve işsizlik aynı nedenlerden kaynaklanmakladır. Blrini (özdii{üniiz zaman digerini de fdzmıiş sayılırsınız" dedi. Vaıandaşların işsizlik sorununun kısa sürede ortadan kaldırılmasını islemckte haklı olduklarını söyleyen Titız, "Ama ben dr uzun vadeli bir slraleji saplamakta haklıyım" biçiminde konuştu. Devlet Bakanı M. Tınaz Titiz, işsizlikle mücadele konusunda 1986 yılında yapacaklarını Cumhuriyet'c anlattı. Titiz'in yanıtları şöyle: Işsizlikle !'««> yılını nasıl gdriıyorsunu/? Işsulik sorununun çözumıinde sizin iktidannız döneminde iki yıl sonra nereye geldik? TİTİ7, tşsizliğin 1314 temel nedeni vardır. BUtUn bu nedcnlerı bir araya toplayarak, muhtelif yönlerden bakarsanız, bu bülünün aynadaki gOrvlnlüsü işsizligi, başka bir aynadaki görUntüsu de enflasyonu ortaya çıkarıyor. Crelır yetmezliğı, pahaiılık gibi başka görüntüler de var. Bu problcmlerle iki tilrlu başa cıkılabilır; ya aynalan kırarak, ya da insanların o problemleri görmemesini sağlayarak. Biz belirlediğimız nedenleliıı üzerıne gıtmeye çalışıyuru/. Vatandaş bu problemlerın ortadan kaldırılmasını haklı olarak istiyor. Ama ben de uzun vadeli bir sıratcji saplamakta haklıyım. Bir örnek vermek gerekirsc bugün kamu kuruluşlarında verimsiz çalışanlar var. Buniarın bugunkü ekonomik polıtıkamıza uygun olarak tasfiye edilmesi gerekir. Ama bu ışçılere kıdem tazmınatlarını verip sokağa bırakırsak yine işsiz üretmiş oluru/. Biz iş arayan bir milyona yakın insanın herhangi bir beceriye sahip olmadığını bihyoru/. Bir beceriye sahip olup da iş bulamayanlann ise çok özel sebepleri var. Biz illerde kurslar açıyoruz. Şu anda yanlız Nevşehirde 5 bin 200 kişinin başvurduğu bu kurslarda o yörede işgUcü ihliyacı bulunan dallarda eleman yetiştiriliyor. Ayrıca Türkıyc'de kişi ve kuruluşların hangi danışmanhk hizmetlerini verdiklerinin bir envanterini çıkarıyoru/. Danışmanhk hizmetlerini ana hatlatıyla özetlemek mümkün mü? TİTIZ Oaruşmanlık hızmeti veren 20 bin kışı ve kuruluşun kimlikleri ve uzman olduklan alanlar bilgi bankasında toplandı. örneğin 'Kütahya'da personel leminl konusunda kimler danışmanhk yapabilir' denildiği zaman bu bilgiler rahaıça alınabilecek. Bu bilgi bankasını kamu kuruluşları da özel kuruluşlar da kullanabilecekler. Bu, çok yönlü destegin bir parçasıdır. Ikıncisı, iş yapmak isteyenlerin birtakım kılavuzlara ihtiyacı var. Aşağı yukarı bin küsur meslegııı yörelere, cınslere göre tanıtıcı broşür haline getirilmesi lazımdır. İNSANLARIN ÜMİTLKKİ... Bu çalışmalardan kimsenln haberi yok. Sanki siz işsizliği bu odada cözüyorsıınu/ gibi bir man/ara doguyor. Bu çalışmalar halka iniyor mu? IİIİZ tlk aşaması bu hızmetleri verilebilir duruma getirmek. İkinci aşaması da hızmctlerin verilişini duyurmak. önce bu hizmetler, verilir duruma getirilecek sonra duyurulacak. Hizmet daha verilmeden, bunu veriliyormuş gibi duyurduğunuzda en fa/la insanların ümitlerini kırarsınız. Işsizlikle miicadclede sözünü ettiglniz, kendi işini kııran kıiçük sermayeli bir insan serbest rekabet sartlannda rekabel edebilecek mi? TİTİZ Rekabet konusu; taınamen seçtiği çalışma dalına, yöntemine ve bu konudakı desteklerin varlığına bağlı. Hakikaten tamamı paraya dayalı, enflasyon nedeniyle erozyona ııgradığında üç gUn sonra firmasının kapısını kapatmak mecburiyetinde kalabilecek bir yönleın benimsendiği takdirde sorunuzun cevabı kesinlikle (evet)tir. Ancak, pazar şartlarını iyi incelemiş olarak vc muhtelif destek türlerini dc arkasına almış olarak bir iş kurabildiği takdirde kendisini enflasyonun olumsuz ctkilcrinden kurtarabilir. Pralikle bu zararlan Rorebilecek, fakat buna karşılık rekabet edebilecek, gerek sermaye, gerek bilgl, beceriye sahip mücadele edebileceklerin sayısı fa/la mı? rİTİZ Hayır. Becerı kazandırmada düşUndüğümüz şeylerden bir tanesi de budur. Kişiye belirli becerilerin kazandırılmasının yanı sıra kendi işini kurma becerisinin kazandırılması da vardır. Şu anda dahi bu deslek eksikliği yüzünden kendi işini kurmasından vazgeçmesi söz konusu olabilir. Yani, önce bu destek sistemi işlemeye başlayacak, ondan sonra insanlar kendi işleriııi kurma konusunda yeterli isteğe sahip olacaklar. ENKLASYON VE İŞSİZLİK... tşsizliğin nedenlerini açıklarken nüfus artısını beliruiniz. Bununla birlikle Türkiye'de yaiırımlıırda önemli bir gelişme guzlenınedigi hiliniyor. Bir yandan ışsizlikle ınucadele edilecek, bir yandan da yatınmlar azalacak. Bu nasıl olacak? TİTtZ Bunu şöyle açıklayayım: 1970'ten 1984'e kadar yapılan yatınmlar artmışken, bir taraftan da işsizlik anmıştır. lşsi/liğin a/aldığı yıllar ancak yatınmlann olağanüstü arlırıldıgı yıllardır. Bundan şu sonuç çıkmaktadır: İşsizlik. yaıırımlarla doğrudan doğruya ilişkili degildir. Hğer işsizliğin başka hiçbir nedeni yoksa, yani şu saydığımız 1213 nedenden yatınmlann eksikliği dışındaki bülün nedenler yok ise o zaman ışsizliği sadece yatırım eksiği ile izah etmek mümkündür. Ama bakıyoruz, Türkiye'de normal olarak belli bir nüfusu besleyecek yatırımları yapsamz, sadece 2.7'lik nüfus artışından dolayı gene işsizlik ortaya çıkacaktır Ikincisi; eğitim sisteminde eğittiğiniz insanlar, piyasanın ihtiyaç duyduğu insanlar değilsc, yatırım yapmanıza rağmen işsizlik yine artacaktır. Sizin hazırladıgımz kitapçıklardan birinde, önemli nedenlerden biri olarak da enflasyon gozükuyor. O konuda ne diyorsunuz? TİTİZ Bana sorarsanız, enflasyonla işsizlik sorununun temel nedenlerinin büyük bir kısmı aynıdır. Enflasyonu ıncelcdiğini/dc onun tenıelinde işsi/liği doğuran ııedenlerin aynılarını göreceksiniz. O bakımdan, enflasyonla işsizlik, işsizlikle enflasyon temel ncdcnlcriyle süregclmekledır. İşsizlikle ilgılı yayıııımı/ı ıncclediğinizde şunu göreceksiniz ki, işsizliğin temel ncdcnlcrindcn bir lancsi, kendi istihdaııı fazlasının ınevcudiyetidir, yani işsizliktir. Enflasyonu arlıran nedenlerden bir tanesinin dc yine enflasyonun kendısı olacağım göreceksiniz. Bütün olumsu/ elkenlerde aynı şey vardır. Peki bulun diğer şartlar aynı kalmak uzere, sadece enflasyon ve işsizlik arasındaki baglantıyı dlkkale alırsak, bu kısır dongııyıi nasıl cozeceksiniz? TİTİZ tnllasyonla ışsızlik arasında kısır ıloııgu yoktur. İşsizlikle enflasyon aynı nedenlerden kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla birini çözdüğunu/ /aınaıı diğeıini de çö/müş olacaksınız. Cîeçcnlerde Ankara'da yapılan "işsi/lik yanılmaksınız enflasyonun cözülmesi" konulu konfcransta da söylediğim gibi; eğer, enflasyonu veya işsizliği başka yollarla çözmeyc kalkarsanız, işte o zaman enflasyonu yaratırsınız. Kahveci: Üretici ile tüketici arasındaki zincir kısaltılmalı Ekonomi Servlsi Başbakanlık Başdanışmaru Adnan Kahveci, tanmsal üretimin artması için üretici ile tüketici arasındaki zincirin kısaltılması gerektiğini, bunun için de "halk pazarlan"nın yaygınlaştınlacağını söyledi. Yayın hayatına yeni giren"Tttketid" isimli dergiye bir demeç veren Kahveci, "Tanmsal Basbakantık Basdanifmant uretlmin artması için, üretici ile ttiZtnclr kısaldıkça tükttim vt keticl arasındaki zincirin kısalması uretim artar. gereklr. Zincir kısaldıkça, tüketim de artar. Tüketim artınca, ürttn degeıienir ve üretim artar. Aracı zinciri fazla olunca, fiyatlar yükseliyor. fiyatlar yükselince, tüketim azalıyor. Tüketim azalınca, üretim de düşüyor" şeklinde konuştu. Adnan Kahveci, devletin tanzin satış mağazalarından zarar cttiğini belirterek, kısalan zincire en iyi örneğin "kamyon pazan" olarak bilinen halk pazarları olduğunu kaydetti. Kahveci, "Kamyon pazarlanndan hem vatandaş, hem devlet kflr ediyor" dedi. Yeni yıla yurt dışında bir ülkede girmek için organize tura çıkanların sayısında geçen yıla oranla büyük bir değişme olmazken, bu yıl özellikle Sovyetler Birliği, tura çıkanların tercih eitiği en gözde ülke haline geldi. Doğu Bloku Ulkelerine düıenlenen tur ücretlerinin, Batı Avrupa ulkelerine düzenlenen tur ücretlerine oranla daha ucuz olması, tur sırasında pansiyon hizmellerinin tatmin edici olmasının, Sovyetler Birliği'nin yanı sıra Roınanya gibi diğer Doğu Bloku ulkelerinin de tercih edilmesinde önemli rol oynadığı belirtiliyor. Dokuz turizm seyahat acentesinden aldığımız bilgilere göre, bu yılbaşını yurtdışında geçirenlerin sayısı 1200'ü buluyor. Sovyetler 'Ekmek tipinde standardizasyona gittnek şart ANKARA. (Cumhuriyef Bürosu) Toprak Mahsulleri Ofisı Türkiye'nin her tarafında ayrı fiyata ekmeklik bugday salışı yaptığı halde, ekmek fiyalları çeşitli il ve ilçelerde, hatta birbirine çok yaktn yerlerdc farklılıklar güsteriyor. Ekmek fiyat larmdaki farklılıkların un, işçilik vc genel ımal gıderlerınden kaynaklandığı belirtiliyor. Bu konuda hazırlanan bir raporda, ekmek tipinde henüz bir standardizasyona gidilmemiş olmasının, fiyat farklılıklarını aı tırdığı ve ekmek fiyatlarını olumsuz yönde etkılediği vurgulandı. Yıldan yıla buğday fiyatlarında ortaya çıkan arlışların, un fiyatlarına ve ekmek fiyatlarına aynı oranda yanMmadığına dikkat çekilen raporda, 1983 yılında 1982'ye göre bugBazı illerde ekmek fiyatları UMM Maar. Ifltf nai. 113 64 lira 80 Mtara 74.76 102.57 nra Mana 80 emrun 95.24 Hra 5070 98.04 lira Tnkzon 7476 116.28 lira baü 7072 128.21 lira 7476 BBTU 113.64 lira 7476 88.09 Hra RMn Afvon 80 02.50 lira 7476 Aıtvln 116.28 Hra * Rakamhır Mari 19«5'e «ittir. day fiyatlarında yüzdc 13 oranında artış olurken, ılden ile önemli lark lılıklar göstermekle birlikle, un fıyal larında ortalama yuzde 24.55, ekmek fiyatlarında ortalama yüzde 28.50 Btrçnat . A. nfmu 5.300 lira 5 350 lira 5.100 lira 5.600 lira 5,860 lira 5.20C lira 5 600 lira 4 950 lira 5.400 Hra 6 347 lira TMO'nun Türkiye'nin her tarafında aynı fiyata ekmeklik buğday satışı yapmasına karşın ekmek fiyatları, işçilik ve genel imal giderlerinin farkhhğı nedeniyle ilden ile farkhlık gösteriyor. 57.34, ekmek tlyatlarındaki artışın ise ortalaınu yü/de 52.02 oranında gerçekleştiği kaydedildi. Raporda şu görüşlere yer verildi: "1982 yılında buğday ve un fiyatlan yıı/de 18.518.8 arasında arlarken, ekmek fiyatı yüzde 40 artmıştır. 198Vle bııgday fiyalları yüzde 12.5, un fiyatları yüzde 7.3 oranında arlarken, ekmek fiyallan yüzde 14.3 uranında arlmışlır. 1984'te buğday fiyatı yüzde 66.6, un fiyalı yüzde 70.9, ekmek flyalı ise daha dıi^uk bir oranda yuzde 57.8 oranında artmıştır. 1985 yılında buğday fiyatlan yüzde 26.6, un fiyallan yuzde 36.4, ekmek fiyatlan ise yüzde 53.4 oranında arlmışlır. TMO buftday Hyallan lıım TMO Isyerlerinde aynı oldufiu halde, ek 9 OPEC ülkeleri ile ticaret hacmi ANKARA, (ANKA) Türkiye'nin OPEC ülkeleriyle yaptığı ticarette açığın giderek daraldığı gözlcniyor. Yılın ilk 10 aylık dönemindc bu Ulkelerle yapılan ticarette 626.8 milyon dolar düzeyinde açık verildi. 1983 yılının aynı döneminde 1 milyar 94.6 milyon dolar olarak gerçekleşen dış ticaret açığı, geçen yıl 973.3 milyon dolara inmişti. OPEC ülkeleriyle dış ticaret açığındaki gerüemeye karşın, ocakekim 1985 döneminde gerçekleşen 2 milyar 477.4 milyon dolarbk toplam dış ticaret açıgının dörtte birinin bu Ulkelere yönelik olduğu gözleniyor. OPEC ülkeleriyle ticaret hacmi (bin dolar) İMUCAT tnuuT ..2.759.478 1.702.8911983 ..2.912.880 1.939.3»1984 ..2.981.612 2 354.8381985 mek fiyatlan, TMO'nun piyasa payı, un, in'ilik ve genel imal giderlerinin farklılıgı nedeniyle ilden İle farkhlık nöstermektedir. Un bedeli, ekmek fiyatının takriben yansını olııstıırmakla olup, diger faktorlerin elkisiyle buğday fiyatları ile un fiyallan arasında dugrusal ve aynı oranda bir ilişki kıırmak her zaman mıımkun olamamaktadır. Ekmek fiyallannın tespitinde l'ınnlann münferil özdlikleri dikkate alınmayarak her il icin tek bir fiyat lespili yapılmamaktadır. Bu nedenle ekmek maliyetini oluşluran faktorlerde ve ekmek lipinde henüz bir slandardizasyona gidllmemis olması, fiyat farklılıklannı artırmakla ve ekmek fiyatlannı olumsuz yonde elkilemektedir." .1094.588 .973.322 .828 774 oranında artış meydana geldiği belirtildi. 1984 yılında buğday fiyatlarındaki artış yüzde 73.07 gibi büyük bir oranda gerçekleşirken, un fiyatlarındaki artışın orlamala yüzde Hindistan iş dünyasında panik Ekonomi Servisi Vergi oranlarıru düşUrerek vergi sistemini rasyonalize eden Rajiv Gandi hükümetinin.kara paranın uzerine giderek aralarında UnlU isimlerin de bulunduğu baa işadamlannı gözaltına almaya başlaması, iş dünyasını sarstı. Son aylarda hemen her hafta birkaç işadamının vergi kaçırma suçlamasıyla yakalanması, sanayicilerin tepkisine yol açtı. I lükümctin vergi kesintilerini ve hükUmeti destekleyen yöneticilerin, son tutuklamalar tzerine Oandi'yi "işadamlannı Maliye Bakanı Sing sfeyasi nedenlerle cezalandınnak'Ma suçladıkları öğrenildi. Yakın bir süre önce yayımlanan bir hükümet raporunda, Hindistan'da 30 milyar dolar tutarında kara paranın ekonomide sirküle ettiğine işaret ediliyordu. Bu tutarın Hindistan gayri safı milli hasılasının beşte birine eş değerde olduğu kaydediliyor. Maliye Bakanı V.P. Slngh, son tutuklamalar Uzerine yaptığı bir açıklamada, yeni vergi sisteminin yeni anlayışına işadamlarının da uymasını istedi. DUNYAVan Ekonomik sorunlar toplumsal çürümeyî artürıyor Prof. Yörükoğlu: SERMAYE PtYASASEVDAN geçen hafta Yılbaşı lalili nedeniyle dünya borsalarımn büyük bir bölümü geçen hafta ortasında kapanırken, genelde hısse ienedı pıyasalarında sakın bir hafta yaşandı. Bununla birlıkte Noel Oncesinde yatırımcıların, hisse seneılerine büyük rağbet gostermeleri sonucunda Almanya, Hollanda, Fransa ve llalva borsalarında rekorlar kırildı. mANKHJRT Borsası yılbaşı lalili öncesindeki canlanmadan en kârlı çıkan borsalardan biriydi. Önceki haftayı 1871 puandan kapayan Commerzbank endeksi, hajıa başında 36.9 puan birden alarak ilk kez 1900 puanı aşlı. Bundesbank 'ın bankaların ıhlıyal oranlannı düşurmesi genel olarak hısse senetlerını, özelde de, başta Deutsche Bank olmak üzere bankaların hisselerini olumsuz etkiledi. Bunun yanı sıra gelecek yılın para arzı hedefinın bınde 5 oranında yukselmesi de hısselere yaradı. DaımlerBenz, Votkswagen ve Bayerısche Motorenwerke aranan hisseler arasındaydı. NEW YORK Borsası yılın en sakın haftalarından bırını geçırdi. önceki haftayı 1543 puandan kapayan Dow Jones Endeksi pazartesı günü 14.22 puan kaybederek 1528.78 puana gerıledı. özellikle Unıon Carbide hisselerinin değer kazanmasıyla endeks hafta sonuna dogru 1527 puan dolayında ıslıkrara kavuştu. FED'in reeskont oranlannı duşurme kararının gecikmesı lahvıl pıyasalarındakı durgunlufun sürmesine neden oldu. TOKYO Borsası da beiirgin ekonomik sınyaller olmamasına karşın hafta başında hareketlivdı. Önceki haftayı 13.011.90 puandan kapayan Nikkei Dow endeksi pazartesı gunu 13.043 puana yekseldiklen sonra hafla ıçinde de değer kazanarak 13.084 puana çtklı. Tokyo Electrıc Power ve Mitsubishi aranan hisseler arasındaydı. I.ONDRA Borsası sterlinin hafta başındakı loparlanmasından olumlu etkılendı. Geçen haftayı 1386.5 puandan kapayan FT100 Endeksi hafta boyunca az da olsa yükseldı. PARIS Borsası da hajtaya hareketlı gıren borsalar arasındaydı. I'azariesı gunu yoğun hisse altm satımı nedeniyle kapanış değerlerınin açıklanmusı 45 dakıku gecıklı. Özellikle dış talep nedeniyle hisseler değer kazanırken CAC endeksi de 252 puanda 2601/ doğru yükseldı. Dünya borsalarında Vakıfhan, borsa içindeki 6 aktif işlevini' yitirdi Esltl bersaetlor n e yapocalc? Bir kesim yasalara rurlarmış. Şimdilerde ise, eski günlerı yad etmekten başka yapacak uygun alımsatım işlemlerini nasıl yürüteceklerinin arayışı işleri kalmayan borsa acentelerınden içinde iken, ikinci bir kesim yeni düzenlemeler hakkında biri "Eh!. Elme bulma dunyaıu karbir spekülatör olarak yaşamlarım sürdürmeye deşim. Biz bir zamanlar işlerin yo(unlugundan oluru burada sarrarian hazırlanıyor. Üçüncü bir kesim ise haklarını mahkeme Doguhank'a kovmak için elimi/den kanalıyla aramak için harekete geçti. geleni yapmiflık. Kadere bak ki >im1950'li yılların ortaları... Serbcst tıcaret erbabı o zamana has liberal ekonomik polıtıkanın ladını çıkarıyor. Vakıfhan'ın asma kat korıdorları tıklım tıklım insan dolu. Agopovıı; biraderler, Krokodılos bıraderler, llyau, Lafçiyan, Bencuya, Yorgo, Lonso, Behar, Benjamin, Skotto, U?unel, Takopulos, Zarzavatçıyan vb... Hepsı hakkın rahmetine kavuştular, loprakları bol olsun!.. Bu saydığımız ekaliyet adları bir zamanlar Mıur (,'arşısının yanındakı Sarraflar Çarşısı (eski balık pazan) yıkıldıktan sonra 4. Vakıfhan'a iltica etmiş sarral isımlerıydi Bir başka deyımle "altınla oynayanlar". Vakıfhan'da bulunan banker, acente, cober ve kulisiyerlerin o denli yoğun işleri varmış kı, bu aliına oynayanlar koridorları ışgal ettikleri için polis marifetiyle bunları kovdudi bizi buradan hiç klmse kovmadı, ama meslegimu elimizden alındı" şeklinde konuştu. HAZIRLAYAN YENER KAYA ANKARA, (UBA) Prof. Dr. Atalay Yörükoğlu, ekonomik sıkıntıların insanların ahlaki ve vicdani değerlerini gevşettiğini, fuhuşu, dine dönüşü, rüşveti, kunıarı ve yolsuzluklan arttırdığını belirtti. Yörükoğlu, değişen tüketim alışkanlıklarının da ahlaki değerlerin bir köşeye itilmesinc neden olduğunu söyledi. . SIKINTIYA TEPKİ Hacettepe Üniversitesi öğretim Üyesi Prof. Dr. Atalay Yörükoglu, ekonomik sıkıntıların insanlara yansıması konusundaki soruları yanıtlarken, "Ekonomik sıkıntılar insana çok şey yaptırır. Fuhuş da artar, riişvet de, yolsuzluklar da artar. Buniarın yanında asıl görevinin dışında ek görev yaparak kaçak işte namusu ile çalısan memurların sayiNinı da arttırır. Yasa dışı para kazanma yollarını da arttırır" dedi. Yörükoğlu, ekonomik sıkıntılar sonucu dine dönüşün, dine bağlılığın, yobazlığın, kumarın, piyangoya bağlanan umudun da arttıgını, buniarın tümunün ekonomik sıkıntılara bir tepki olduğunu belirtti. Yörükoğlu, şöyle dedi: ĞEVŞEYEN D E G E R L E R "Bir yandan yobazlık artıyor. Bir yandan insanlar açılıp saçılıyor. Bir tarafta çağa ayak uyduranlar bir tarafta geriye dogru dönen gruplar var. Bunlar bu gelişmenin kaçınılntaz sonuçlarıdır deniliyor. llerleme saglandıkça çelişkiler de artıyor. Bugün olanlar da boyle çelişkili bir durumdur. Örncgin bir taraftan fuhuş, bir taraftan da yüksekögrenime büyük bir kurtulus gibi surılıııak çok büyük çeliski, ama asıl önemli olan yasanılan ekonomik sıkıntıların insanın ahlaki değerlerini vicdani değerlerini gevşeltigidir." TÜKETİM TOPLUMUNA (,ll)İI?İN GÖSTERGESİ Topluma kazandırılmak istenilen tüketim alışkanlıklarının da insanlarda "imrendirici" bir etki yaparak ahlaki ve vicdani değetlerin bir köşeye bırakılmasına neden olduğunu ileıi süren Yörükoğlu, "Buniarın tümu tukelinı loplumuna doğru gidişin gostergesidir. Avnı zamanda, bu tur davranışların geliştirilmesinde tukelimin payı çok buyuk" dedi. Singapur, borsayı denetime alıyor Ekonomi Servisi Bir ay kadar önce Pan Electric'in iflas etmesi sonucu Singapur borsasında yaşanan bunalınnn ardından.hükümctin borsa sistemini denetim altına almak üzere hazırüklara giriştigi belirtildi. Singapur Maliye Bakanı Richard Hu, bir gazetede yayımlanan röportajında, borsa sisteminin bankacılık kanununda yapılan değişikliklere ııyıım sağlaması için çalıştıklannı söyledi. Hu, yeni yasalann borsa acentelerinin sermayeborç dengesini denetim altına aldıgını ve tek bir müşteriye aşırı bağımlılığın da önleneceğini kaydetti. Peru'da petrol şirketi millileştirildi LtMA (a.a.) Peru'nun, Amerikan Belco petrol şirketinin önerilen yeni arama ve Üretim tekliflerini kabul etmemesi uzerine, şirketin yatırımlarını millileştirdiği açıklandı. Devlet Başka nı Alan Garcia, cuma günü alınan karar gereğince Belco'nun tum yatırımlarının bağımsız bir heyet tarafından değerlendirileceğini ve gerekli paranın şirkete odeneceğini söyledi. Garcia, yabancı basın mensuplarına yaptığı açiklamada millileştirmenin, şirketin Peru hUkümeti tarafından önerilen bir anlaşmaya olumlu cevap vermemesi uzerine yapıldığını bildirdi. Garcia, "Bunu takiben Belco şirketi tarafından işlenen kuzeydogu Peru yataklan, Peru Devlet Petrol Şirketi (PETROPERU) tarafından ele alındı" de di. 28 haziranda "milliyetçi ve antiemperyalist bir dış politika" takip etme vaatleri ile başa geçen Garcia, ABD hükümetinin bu karara tepki göstermesi için bir neden olmadığını da sözlerine ekledi. "Peru bagırnsız bir ülkedir" diyen Devlet Başkanı, bu kararın yabancı sarmaye ya da antiAmerikan bir tedbir olmadığını kaydetti. F.SKİ BORSAC ILAR NE YAPACAK? Bu konu hakkında şimdilik eski borsaalar arasında bir görüş birliği yok. Bir kesim, "Hisse işini hisMd olan bilir" felsefesi ile hareket ederek bundan böyle yasalara uygun olarak alımsatım işlemlerini nasıl sUrdUrcbilcccklerinı tasarlıyorlar. Diğeı bir bölüm ise kı bunlar bıraz "tuzu kuru olanlar" şimdilik yeni düzenlemelere karşı olumlu veya olumsuz bir yorum yapmaksızın prol'esyonel bir spekülatör olarak yaşamlannı sürdürmeye hazırlanıyorlar. Üçüncü kesim borsaalar da müktesep haklarının elleıinden alınmasının anayasaya aykırı olduğunu savunarak, haklarını mahkeme kanalıyla aramak için harekete geçtiler. Ama. ne olursa olsun, gerçek şu ki Isianbul Menkul Kıymctler Borsası açıldıgından beri Vakıfhan koridorları bomboş bir durumda. Alıcısından salıcısına kadar herkes, yeni borsanın gücünü saptamak ıçın bir beklentı ıçinde Vakıfhan borsa komisyoncularının tabelaları artık yerde, sağa sola atılmış (yanda), salonlar ise bomboş, eski canlılığı tarihe kanşmış durumda (üstte). PİMAŞ dağıttığı hİ88eleri yeniden toplayacak ENKA Holding ıştıraklennden PİMAŞ, 300 milyon liradan 2 milyar 500 milyona çıkardıgı sermayesini oluşturan hisselerini geri topluyor Sermaye arıtırımından sonra dağıtılmaya başlayan hısselerde yapılan bir matbuaı hatası yuzunden hisselerini bir duyuru ile gerı toplayacaklarını belirten şırket yetkılileri, bastırdık140Ü7 ları hissclerin üzerine ödenmiş ser ınayenın yanlışlıkla 2 milyar 500 milyon yerine 2 milyon *>00 bin hra olarak ya/ıldığını söyledıler. DÖVİZ KURLARI Dövizin Clnsl 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şillnl 1 Batı Alman Markı 1 Balçlka Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 Isveç Kronu 1 Isvlçre Frangı 100 kalyan Llreti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlln 1 S.Arabistan Riyali Dflviz Alış 574.00 392.04 32.74 230.95 11.30 63.51 75.28 204.96 75.08 274.64 33.85 283.74 1976.57 822.54 157.30 DÖVİZ Satış 579.71 395.94 33.07 233.25 11.41 64.14 76.03 207.00 75.83 277.37 34.19 286.56 1996.24 830.72 158.87 Efektif Efektif Alış Satış 574.00 585.48 372.44 399.88 32.74 33.39 230.95 235.57 10.74 11.53 63.51 64.78 76.79 75.28 204.96 209.06 75.08 76.58 274.64 280.13 32.16 34.53 269.55 289.41 1877.74 2016.10 822.54 838.99 149.44 160.45 DB40 Endeksi yüı 140.07'de kapadı 1985 yılının son haftasını kapatırken,DB40 Hisse Senedi Fiyat Endeksi 1.25 puan alarak 140.07'ye ulaşlı. Aralık ayı verimliliğinin yüzde 4.5 olduğu DB40 Endeksinde, geçen hafta 15 şirketin hisselerinde 20 ile 150 lira arasında artış olurken, yalnız bir şirketin hissesinde 50 liralık bir düşüş gözlendi. Yaptığımız araştırmalara göre eylül, ekim, kasım ve aralık aylarındaki fıyat artışlarına eşdeğer yUkselmelerin yılın ilk iki ayında da daha hassas bir şekilde sürmesi bekleniyor. Ancak bu aylar ıçinde bazı hısselerın fıyatlanndaki yUkselmelerin yapay olması ihtimalı olabileceği için, özellikle küçuk tasarruf sahiplerinin bu krıtık aylarda yapacakları yatınmlara dikkat etmelerini salık veririz. DB40 Hİsse Senedl Fiyat Endeksi. Haftalık / Gellşlmi T.Deınirdöküm hisselerinde kıpırdanma var Yaklaşık üç dört aydan bu yana noınınal değer azerınden fıyat görcn T.Ucmırdöküm hısselcrinc karşı son lıallalaula bir tulep oluşlu. Heıııcn hemen ıkı hafta içinde 75 ile 150 lira arasında değer alan hıssenın onumu/dekı haftalarda da aıaıı.ııı kağıtlar arasına girmesi bekleniyor. Her şeye rağınen bu türden fiyat yukselmelerine dikkat ve kuşkulu yaklaşmakta yarar var.