Katalog

22 ARALIK 1985 EKONOMİ Geçen hafta CUMHURÎYET/9 EKONOMTDE DIYALOG Üzeyir Garih, işadamının iç dünyasını değerlendirdt Arkadaşımız OSMAN UUVGAr" yıllık izninin bir bölümünü kullandığından bu haftaki söyleşisini yayımlayamıyoruz. Sanayici öltimstizlüğü arıyor t ÇELÎK tş dunyasınm renkli simalanndan sanayici Üıeyir Garih. "Bizler için Nobcl odulleri yok. Sanayici, kurdugu fabrikalarda, tesislerde ölumsuzlogii anyor. Bir arayış içinde, aroa onu kendinden bile giziiyor" diye konuşuyor. Enflasyon, personel eğitımi, sosyal psikoloji konulanndaki ilginç görüşleriyle tanınan Alarko Holding Murahhas Üyesi Üzeyir Garih, kendisiyle yaptığııruz göruşmede, sanayici olmantn anlamı, Türk sanayünın ufukları ve personelpoluikalannailışkinsorularımızı yanıtladı. Sayın Garih bir açddamamzda, "Bupın iş yaşamıoa yeniden başlasam sanayici olmazdım" dcmiştiniz. Sanayici nc bekliyor? Kimdir sanayici, iç dunyasında neler var? GARİH Vallahı kanımca sanayicilik bir virusıür. tnsan sanayicilik virusüne kapıldığı zaman o vırüsü kolaylıkla vücudundan atması mürakun değildir. Dolayısıyla hiçbir sanayici bir evreden sonra para kazanmak için sanay\ kurmaz. Çünku para kazanmak ancak okuldaki not gibıdir. Pekiyi, iyi gibı kazandığınız para nispetinde başarımz ölçülur. tnsan nıçin sanayiciligi devam ettirir. Hiç aklınıza geldi mi? Insan muayyen şeyleri elde ettikten sonra bir arayış ıçine giriyor. Belirli bir parası var, ama o parayı da yiyemıyor. Sanayici ne anyor bir evreden sonra? Bu çalışma, gayret ve koşuşturma içinde herhalde yiyecegi parası vardır. Mevcut geliriyle rahathkla gecinebılir. Fakat esas aradığı bir şey vardır, ancak onu kendine bile soylemiyor. Aradığı sey ölümsuzlüktur. Sanayici bir yazar, sair gjbi ölum&üzlugU şürde. romanda, heykelde resimde aramıyor. Sanayici eser yazmıyor, sanayi kuruyor. Kurduğu fabrikalarda, tcsıslerde ulümsüzlük kazanmak ister. Aradığı, geriye bir şey bırakmaktır. Aslında bu kendı kendini taımindir. Her sanayici için geceri) mi bu? GARİH Çoğunluğu için geçerli. Ancak hepsı ıgn diyemem. Herkesin bir hedefi vardır. Bu hedefler ya acıkca kendi kendilenne apklamış olduklan hedeflerdir, ya da bilincaltı hedeflerdir. Bu hedef para kazanmaksa, aslında para bir vasıtadır. Nıçin para kazanacak, daha iyi yasayabilmek için mi? Sanayici buyüdukçe daha iyi yaşayarnıyor. Bir gemi alsa bu gemiye bile binemiyor. Hedef herhalde daha iyi yaşamak değildir. Hedef başannın ıspatıdır. Bu, kişinın, kendi kendine de ispatı da olabilir. Sanayide başan nasıl ispatlanır. Bizim için Nobel ödülu yoktur. Sanayici için ödül, ytni sanayiler kurmak ve en önemlisı de bilançodur. Işin mali yanı sadeee sonuçtaki hedefc ula$manın bir arjcı mı oluyor? GARİH Tabii, bir aracı durumunda. Şöyle diyelim; sanayici kazandığı parayı ne yapar? Sanayi muayyen bir buyukluğe erisıikıen sonra vergi kaçırmak hemen hernen ımkânsızdır. Kuçuk muesseselerde vergi kaçırmak kolay, ancak buyük işletmelerde mumkun değil. ÇünVu anık muhasebeler kompütürleşmişur. Onlarca kişi çalışıyor. Dolayısıyla kiminle bırlik olup da kimin parasını kimin cebine koyacaksın. Demek ki 100 kazanıyorsa bunun 4O'ı vergiye gidiyor veya 46'sı olacak önümüzdeki sene 55'i kalıvor geriye. Bunun 20'si 25'i venilemeye, arastırmaya gidiyor. Gerisi Tahtakale doları 600 lirayı geçti Dolar, haftanın son gününde serbest piyasa olarak nitelenen Tahtakale'de, 600 lira barajını aşarak, uzun bir zamandır devam eden dolar 600 liraya ulaşır mı ulaşmaz mı tartışmasına da son vermiş oldu. Hafta ortasında Tahtakale'de 592 liradan alıcı bulan dolar ilerleyen günlerde hızla yükselmeye başladı ve perşembe günü akşam saatlerinde 595596 liradan ahcı buldu. Cuma günü öğle saatlerine kadar 596 liradan alınıp 598 liradan satılan dolar, psikolojik beklentiler nedeniyle hızla 600 liraya doğru sürüklendi. Doların serbest piyasada 600 lirayı geçeceğine dair beklentilerin güçlenmesiyle Amerikan parasına karşı yoğun bir talep başladı. Bu yoğun talep arasında dolar psikolojik açıdan büyük önem taşıyan 600 TL sınırını aşarak 602 liraya fırladı. Dolarla birlikte Alman Markı da hızla değer kazanarak 240 liraya çıkjı. Serbest piyasada devalüasyon beklentisiyle dolar luzla değer yitirirken resmi kurda hafta başı ile hafta sonu değerleri arasındaki fark, sadeee 595 kuruş oldu. Alman Markının değerinde fazla bir değişme kaydedilmedi. Doların arahk başına göre Türk lirası karşısındaki yükselişi ise, 15 lira 55 kuruşa ulaştı. Içerde özellikle serbest piyasada döviz alışverişlerinde çok yoğun bir hafta yaşamrken, uluslararası döviz piyasalarında önemli paralar bir Vergi paketinden tarım kesimine yeni yük Çiftçi, hazineye 80 müyar verecek 8 9 milyon dolayında tartm üreticisinin kazançlarından yapılan vergi kesintisinin yiizde 5'ten yüzde 7'ye yükseltilmesi tüccar ve çiftçiyi daha yüksek bir fiyat için pazarlık masasına oturtacak. Ekonomi Servisi Bakanlar Kurulu'nun tarım kesiminden alman stopaj oraıunı yüzde 5'ten 7'ye yükseltmesinin, 1986 yılında bütçeye olası katkısının 80 milyar lira dolayında olacagı hesaplanıyor. TBMM tarafından verüen stopaj oranlannı belirleme yetkisini perşembe akşaıtu yaptığı toplantısında kullanan Bakanlar Kurulu "rant kazanclan" olarak anılan faiz gelirlerinin vergilendirilmesinde insaflı davrandı. Mevduat faizlerindeki vergi kesintisi aynen korunurken, döviz tevdiat hesaplanndaki stopaj yüzde 1, devlet tahvili ve hazine bonolannda yüzde 3 olarak belirlendi. Oysa çiftçi kazançlarından yapılan kesinti 2 puan zamlandı. 89 milyon dolayında tarım kesimi üreticisinin kazançlarından yapılan vergi kesintisinin yüksdtilmesinin bir yan etkisinin de genel fıyat dengesi üzerinde hissedilmesinden endişe ediliyor. Taban fıyatı belirlenen ürünler dışında kalan tarım ürünü satışlannda üretici ve tüccann yeni vergi oranından doğacak kaybı da içerecek daha yüksek bir fıyat için pazarlığa girmeleri bekİeniyor. VERGİ İADESt Bakanlar Kurulu yeni ve yüksek tanm kazancı vergisinin toplanmasında bir silah olarak tanm kesimi üreticileri için ilk kez yürürlüğe girecek "vergi iadesi" uygulamasına güveniyor. Çiftçinin vergi iadesinden yararlanması, ürününü sattığı ve vergi tahsilatıru yapmaktan sorumlu merciin stopajı vergi dairesine yatırmış olması koşuluna bağlandı. Çiftçinin satış hasılatı üzerinden stopaj kesintisi yapılmazsa veya stopaj vergi dairesine yatınlmazsa çiftçiye vergi iadesi ödenmeyecek. NECM SANAYtO GARtHTEN Sanayicilik kanımca bir virüstür. tnsan o virusü kolay kolay vücudundan atamtyor. Sanayici için Nobei ödülleri yoktur. Sanayici için yeni sanayüer kurmak ve en önemlisi de iyi bir bilanço vardır. Sanayi muayyen bir büyüklüğe eriştikten sonra vergi kaçırmak ımkânsızdır. Kimin parasını kimden alıp kimin cebine koyacaksın. Lıberal ekonomik sistem devam ederse en geç 4050 sene sonra aile şirketleri kalmayacak ve hisselerin satılması sonucu ikinci jenerasyonda özel sektör siz, ben, halk olacak. Bakıyorsunuz bir adam üç lisan biliyor, şu, şu okullardan mezun olmus. Diyorsunuz ki bu müthiş bir adam. Fakat ifade edemediğiniz bir yam sakat ve eksik çtkıyor. de yatınma. Bunun içinde sanayici geride kalan IOZU ile geçiniyor. ÜRETtCtDEN TEPKİ Stopaj kesiııtileri tüccarda kalacak Ekonomi Servisi Zirai kazançlardan kesilen stopaj oranının yuzde 5'ten yüzde 7'ye çıkanlması üreticiler tarafından tepkiyle karşılandı. Çeşitli çiftçi kuruluşlarının bu konudaki görüşleri şöyle: • Urfa Ziraat Odası Meclis Başkanı Avukat Adil Rastgeldi, "Bu getirilen vergi, zaten beli kınlmış olan çiftçimizi daha da perişan edecektir" dedı. Rastgeldi, Cumhuriyet Adana Bürosu'nun haberine göre stopajın devlet hazinesine gitmeyeceğini savunarak şunları söyledi.. "Türk çiftçisi, şu anda biiyük çapla bir sömürii kıskacı içerisindedir. Bu sene ilan edilen taban fiyatlarını. şimdiki borsa fiyattan ile karşılaştırmamızın, çiftçimizin hangi bo\utlarda traksız bir devlet politikası ile karşı karşıya olduğunu tespitte yeterli olduğunu sanırım. Son olarak stopaj orarunın yükseltümesiyle zaten beli kırılmış olan ciftçimiz daha da perişan olacak tır. Urfa'da çiftçi buğdayı gübresiz ekti. Zirai Donatım Kurumu, bu yıizdeo elindeki gübreyi satamadı. Çiftçi, traktöriınü satılığa çıkarmıştır. Bu durumdaki çiftçiye yeni vergiler yüklemek ne kadar dognı olabilir? Kaldı ki, bu stopaj vergisi, devletin hazinesine de girmeyecektir." uretiminin yüzde 22 oranında düştuğünü savunarak çiftçinin ekimden cayacağını soyledi. Cumhuriyet muhabirinin gorüştüğü üreticüer ise "Uygulanan tarım politikası son iki yılda buğday üretimini onemli ölçüde düsürdü. Stopaj oranının >ükscltilmesiyle rekolte şimdi daha da düşecek ve borçtan yakamızı kurtaramayacagız" dediler. Araştırma konusu gelmisken şıınu sormak isliyonım? Sanayici, araşlırma geliştirme için gtrçekten yeteri kadar psra ve çaba harciyor mu? GARtH Turkıye'deki sermayeler Batıdaki sermayelerle kıyaslandığında çok cılızdır. O kadar cılızdır ki bunlann araştırma gelıştırme için bir butçe ayırmalan hayli zordur. tmkânsızdır demiyorum, hepimızın bir araştırma gelışnrme butçesi v^r. Bütçemız yoksa bile başka bir bütçeden zımnen aktarılabiliyor. Ancak bundan daha önemli aşamalar var. Lisans, bilgi knowhow satın alma. Knowhow satın aldığınız zaman karşınızdakinin seviyesıne kısa bir surede ulajma ımkânınız oluyor. Işle ondan sonra araştırma gelıştırme başlıyor. Keşfedilmiş şeyler için uğraşıp bir daha çaba sarf etmek bence anlamsız. Yanlış anlaşılmasın^ma araştırma geliştırme zamla olur. Zam demek benim kanımca malın uzerine bir fiyat arlışı demek değildir. Zammın hakiki anlamı bir malı ekonomik fiyatına satmaktır Batıda her mal ekonomik değerinde satıldığı için araştiTma ve geliştirmeye buyük kaynak ayrılabiliyor. Sayın Garih, hukümetin özel sektöre yeni ufuklar ıçma egilirninde oldugu gonılüyor. TurV sanayiinin ufkunu nasıl degtriendiriyorsunuz? GARtH Özel sektöre yeni ufuklar açma diye bir şey söylemeyeyim. Türkiye için yeni ufuklar açma diyelim. Özel sektör sizsıniz, benim. Yalnızca hisse sahibi kişiler değildir. Türkiye henuz sanayide ikinci jenerasyonu yaşamamıştır. Birincı jenerasyonda birbirleriyle anlaşan ortaklar bu emaneti yani bu şirketleri hisse senetlerini varislerine verecekleri zaman ne olacaktır? Tek kişinın veya birkaç ortağın sahip olduğu bir şirketin çocukları arasında bir bilgi anlaşma dengesi olabilecek mi? Olarnayacağına göre, hısseler satılacaktır. Hisseler kirne satılacak? Halka satılacaktır. Dolayısıyla özel sektör denen bir kişi değil binlerce kişi olacaktır. Özel sektör sizsiniz, halktır Şimdi bızde şirketlerin de sahıpleri var. Oysa bir sure sonra şirketlerin sahipleri olamayacak. Eğer liberal ekonomik sistem devam ederse 40 sene 50 sene sonra tum hisseler size, bana, halka dağılacaktır. Böylece gerçek bir sermaye piyasasının oluşması için uygun zemın oluşacak. Butün şirketlerin başında profesyonel yöneticiler olacak. Profesyonel yöneticiler işi daha ciddi göturecekler. Daha şeffaf bilançolar onaya çıkacak. Yani hissedarı aldatmak çok daha zor olacak. Yönetım kurulları dunyada yuzde 57 ile elde bulunduruluyor. Seçimde kazanabılmek için entrika tek başına yeterli olmaz. Aynı zamanda iyi bir temettu dağılmak gerekiyor. Gruplar boyle teşekkül eder ve şirketlerde hakiki demokrasi boyle baslar. Türki>e'de de bunun evresi en erken 10. en geç 1520 sene sonra başlayacaktır Başka caresi yok. Persondin yönelime, karer mekanizmalanna katılması saglanabiliyor mu? GARİH Gayret ediyoruz. Ama bunda yüzde yuz basarıh olduk dıyemeyız. Adımlan çok dikkatli atmalıyız. Oldu, öğrendı, geçsin dememeliyiz. Biz gençleri önce raportör >apıyoruz. Toplaniılara kaulıyorlar, dığerlerının duşunme şekillerıni görüyorlar. Yuzmeyi yalnız teorik olarak öğretmek yeımiyor. Bir kez de denıze atmalı. Butün bunlan öğrenmesine rağmen çok kişi denizde yuzemiyor. Salatanın tuzu biberi gıbı bazı yerlerde bir ruh eksik olabiliyor. Bakıyorsunuz uç lisan bılıyor, şu, şu okullardan mezun olmuş. Diyorsunuz ki bundan müthiş bir adam olur. Fakat bir tarafı hatta ıfade edemediğinız bir tarafında sakathklar ve eksıkler olabiliyor. Bu, ınsan ilişkileri olabiliyor, sempati olabiliyor. Bizler hizmet uretıyoruz. Hızmette makineler değil, onemli olan insandır. Pcrsonel stcimind« nc tur noktalara dikkat ediyorsunuz? GARİH tnsanları seçimde muayyen meslekler için psikoleknik testler uyguluyoruz. Şunu görmek lazım Hep çok ıyı adamlar alırsanız, bu bence şırket için bir zaafıır. Şirkette hep iyi adamlar var•^a, hep gözu genel mudurlükte olan adamlar varsa, bir sure sonra bunlann bir kısmını kaybetmek zorunda kalırsımz. Çunku mudürluğü hedef olarak gören bu adamlar istikbalini açık görmezler. Sıçrama tahtası olarak kullanırlar burasını. 18 genel müdürluğe 30 kişi duşunebilirsıniz. Bunlann yarısı dökütür, yarısı kalır. Fakat 70 kışi duşunurseniz işte orada büyük bir problem çıkar. Dolayısıyla kışileri masalarına göre seçmek lazım. 4 lisan bilen, rallıci bir adamı şoför olarak alırsanız belli bir zaman sonra bu adam tatmin olmaz sızin şoförluğunuzden. Onun ıçın masanın, ışin nıteliğine uygun kışi tipini tyi tarif etmek lazımdır Arasıra derler kı. "Bu adam odun, beş para elmez" havır, öıekıne göre odun, ama odunun da yeri var Dolar (döviz alış) 570. 569 56 572.00 573.45 573.05 birleri karşısmda büyük iniş çıkışlar göstermediler. Dolar Batı Alman Markı karşısında hafta ortasında 2.53 sımnna dayanmakla birlikte son günde bir önceki haftanın kaparuş değeri olan 2.51 mark düzeyinde kaldı. özellikle ABD'de yılın üçüncü çeyreğinde bütçe açığının beklenenden daha kötü çıkarak 30.45 milyar dolara ulaşması dolar üzerinde olumsuz etki yaptı. Bu etki sonucu dolar bir ara 2.50 marka kadar indi. Hafta sonunda dolar 202 yen, 2.11 tsviçre Frangı ve 7.71 Fransız Frangı değerlerinden işlem gördü. lngiliz Sterlini ise 1.42 dolardan haftayı kapadı. Amerikan Dolarımn yıl sonuna kadar Avrupa paraları ve Japon Yeni karşısında önemli bir değişikliğe ugTaması beklenmiyor. Dolarla birlikte altın da parladı Uzun bir zamandır panltısı sönük olan altın canlandı. Dış borsalarda genellikle hafta boyunca yükseliş seyri içinde olan 420001 altın fiyatları, içerde de aynı eğilimi korudu. Cumhuriyet Altını serbet piyasada doların 600 lirayı gt çmesine paralel olarak bir hafada toplam 1^00 lira değer kaı.andı. Hafta başında Kapalıçarşı'da 40 bin 400 liradan satılan Cumhuriyet Altını haftanın son gününde 42 bin liraya çıktı. 24 ayar külçe altının gramı da hafta başında 6060 TL'den satıUrken hafta sonuna kadar 190 lida değer kazanarak 6250 liradan işlem gördü. Doların Tahtakale1 de hızlı yükselişi, altına talebin ve dolayısıyla, fiyatının artışında büyük rol oynadı. Dış borsalarda ise, altının 31.1 gramlık onsu 321.90 dolar ile 326 dolar arasında değerlerde işlem gördü. Cuma günü Londra borsasmda altın 325.70, Zürih'te de 326 dolardan satıldı. Cumhuriyet Altını 1« 17 14 19 NELER OLDU? • Diyarbakır Ziraat Odası Başkanı Şevket Kaya da şöyle dedi: "Stopajın yüksehilmesini doğru bulmuyoruz. Kazanan kişi vergi versin, ancak ziraatle uğraşan biz çiftçiler, zaten zarar ediyor ve sürekli geriliyoruz. Bu durumda üretim daha da düşecektir!* • Mersin Ziraat Odası Başkanı Salim Ongun, konuya ilişkin görüşlerini açıklarken, "Çiftçimiz köylümüz bunun altından kalkamaz. Çiftçiden kesilen stopaj, Maliye'ye değil tiıccara gitmekledir" dedi. • Adana Çiftçiler Birligi Başkanı İzzettin Özgiray, stopajın yuzde 5'ten 7'ye yukseltilmesinin üreticiyi etkilemeyeceğini, yapılan yeni düzenlemenin olumlu olduğunu savunarak "kazanan vergisini de vermelidir" dedi. • Eskişehir muhabirimiz Önder Baloğlu'nun bildirdiğine göre SHP il yonetim kurulu üyesi ve üretici Zeki Ünal stopaj vergilerinin artırılması ile çiftçiye ağır bir darbe vurulduğunu açıklayarak şöyle dedi: "Bu yıl özellikle kuraklık ve yanlış tanm politikalan nedeniyle zaten gırtlağına kadar borçlandınlan kövlunün stopajla beli biraz daha eğilecekür. Hükumetin çiftçiye indirdigi en son darbe stopajdır." Öte yandan Eskişehir Ziraat Odası yetkilileri stopajla ilgili bilgileri olmadığını bildirdiler ve "Bakanlar Kurulu'nun kararını bekliyonız" dediler. . • Konya muhabirimiz Ethem Öyken'in haberine göre buğday tüccarı Ali Galip Yağan, "Buğday üreticisi stopajın arttınlmasıyla yepyeni gîiçiüklerie karşılaşacak" dedi. Yağan, buğday "KARA MAKARN.4" KORKUSU Ortadireğin yiyecegi olarak nitelenen makarnanın en buyük rakiplerinden biri piyasada açık olarak satılan"kara makarna" Ambalajh makarnada kıyasıya rtkabete giren firmalar "kara makarna"dan rahatsız. Makarnacılar FARUK BESKİSİZ Makarna piyasasında firmalar arasında yoğun bir rekabet yaşanıyor. Firmaların özellikle fiyat kırarak pazar paylarını arttırmaya yöneldikleri görülüyor. Türkiye*nin toplam makarna uretiminin tuketim miktarının üstünde olması rekabeti kızışuran en önemli neden olarak gösteriliyor. tthal pirincin piyasada tutunmasıyla beraber makarna tüketiminde gözle görülür derecede bir düşme oldu. Bunun da etkisi ile makarna üreticisi fırmalar fiyat kırmanın yanı sıra yüz milyonları bulan reklam kampanyalan başlatmış bulunuyorlar. Makarna piyasasına bugüne kadar hakim olan Piyale markasına karşı Kartal makarna yüzde 30 oranında fiyat kırdı. Piyale makarnaya ikinci rakip olarak yuzde 20'ye yakın fiyat kıran Nuhun Ankara makarnası geliyor. Piyasadaki firmalar 1985'e girildiğinde urenm kapasitelerini büyük oranda arttırırlarken, piyasada yeni markalar boy gösterdi. 1985 içinde toplam 256 bin ton makarna tuketileceği beklenirken, makarna uretiminin 320 bin ton olarak gerçekleşeceği tahmın ediliyor. Bu durumda 64 bin tonluk bir uretim fazlası meydana gelmiş oluyor ki bu da firmalann cetin rekabete girmesine yol açıyor. İthal pirinç de piyasada tuketici tarafından benimsenince makarna tüketiminin aleyhine ikinci gelişme yaşandı. Vatan üç cephede savaşıyor Nuhun Ankara Makarnası Genel Mudüru Muharrem Eskiyapan makarna fiyatında bir rekabetin yaşandığını hatırlatarak şunları söyledi: "İhracat yapamıyoruz, çunku ttalya AET ülkelerine Ankaratstanbul gibi mal satıyor. Ama yine de Sovyetler Birligi'ne ihracat yapma durumumuz >ar. Bazı kişiler irmik teşviki ahp sonra makarna uretiyortar. Şu anda bu konuda uretim yapan 16 firma var. Üretim, tüketimin çok üstünde. Bu da haliyle rekabete yol açıyor. Bu >ılki reklam harcamamız 150 milyonu asacak." "KAPAStTEMtZt ARTTIRACAGIZ" Makarna üretici firmaların ellerindeki malı satmak için yoğun rekabete girdiklerini söyleyen Filiz Makarna Genel Müdurü Ersin Kolemenoğlu da şöyle konuştu: "Makarnanın stoku masraflıdır, ustelik bozulma tehlikesi de vardır. Bu yüzdea firmalar piyasaya yukleniyorlar. Bizim reklam yapmaya ihtiyacımız yok ama prestij reklamı yapabiliriz. Ayrıca 1986'da üretim kapasitemizi 20 bin tondan 55 bin tona çıkaracağız. Makarnada tüketimin en buyuk düşmanı pirinçrir. Zaten Avrupa ulkelerinin tüketiminin yarısı kadar tüketmtvoruz. Şu anda kişi başına 46 kilo arasında makarna tüketilmektedir." Toplam 50 milyar liralık satış hacmi bulunan makarna pazarında firmaların rekabetini kızıştıran bir diğer faktor de "kara makarna" olarak adlandınlan makarnanın piyasada tuketici tarafından az da olsa tüketilmesi. Piyasada satılan makarnaların fiyatları şöyle: PıyaJe 300, Nuhun Ankara makarnası 250, Filiz 250, Besler 250, Kartal 210 lira. 5 0 milyarlık satış hacmi bulunan makarnada ithal pirincin tutulmasıyla tüketim azaldı. 320 bin ton üretime karşılık 256 bin ton makarna tüketimi var. thraç imkânı bulunmayan ve 64 bin tonluk stoka sahip makarna sektörü yüz milyonları bulan reklam kampanyalanyla ve fıyat kırarak yoğun bir rekabete başladüar. daş ithal pirinci ucuzluğu ve kalitesi yuzunden makarnaya tercih ediyor. "FİYATI DAHA DA DÜŞÜRECEGtZ" İZMİR (Cumhuriyel Ege Bürosu) Dokuz Eylul Unıversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ue Temizocak Kuvumculuk tarafından düzenlenen "Altın ve Tiırk Ekonomisi" konulu toplantıda konuşan Hazine ve Dış Ticaret Müsteşan Ekrcm Pakdemirli "Altın spekülasyon araa olmaktan çıkanlıyor" dedi. Altının bugune kadar hep saklı kaldığım belirten Pakdemirii "Polisiye tedbirier bile alunının piyasaya çıkmasını saglayamanuştır' diye konuşarak sözlennı şöyle surdürdu: "Mcrkez Bankaa 250 milyoD dotariık bir alnn ithalau yapnuştır. Bu miktar piyasaya sunılda. Ancak hiç geri donoş olmadı. Dcmek ki bu miktar iUtjal olarak gelen altının yerini aJdı. Servet beyaauu kaMırmanııza karşın bftlfi bir çekimseriik bâkim. Sektör, digerierinin lersine Umamiyle içine kapalı. Mali denetiıcden kaçınnuş." Sempozyuma bir tebliğ sunan l.U. lktisat Fakültesı öğretım üyesi Prof. Dr. ErdogaB Alkin de "Döviz hareketleri gibi aiün hareketleri d« mal ve yine döviz harcketine neden olacaktır. Aynca altıa giriş ve çıkışınııı serbest olması doviz kurianadaki dalgalanmalan bantletip paralel piyasadaki kur farklannı daraltacaktır" bıçiraınde konuştu. Temizocak Kuvumculuk Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Yalcın Temizocak da konuşmasında "Sorun bankalarda altının nasıl bir birikim sağiayacagıdır. Belki de SLIUD uzerine ihtisaslaşnuş bankalar şeklinde duşunulebilir. Birikimin altın krtdi olarak kuymnculuk sanayüne aktardması yolo arananh" dedi. Pakdemirli: Altın spektilasyon aracı olmaktan çıktı Peşin vergi ilk üç ayda % 20 Maliye veGümruk Bakanı Ahmet Kurtcebe Alptemoçin peşin verginin 1986'nın ilk üç ayında KDV'nin yüzde 20'si, ikinci üç ayında yüzde 30'u, üçüncü üç ayında yüzde 4O'ı ve son ayında da yüzde 50'si oranlarında uygulanacağını açıkladı. Ayrıca Bakanlar Kurulu otomobil, yat, kotra, bisiklet, alım ve bakım giderlerini vergi iadesi dışına çıkarırken, otel, tiyatro, konser, sinema biletleri ve video film kasetleri kiralama ucretlerinin vergi iadesi kapsamına ahnmasına karar verdi. Doğu Bloku'ndan ithalata yeni ortaklar Moskova Klubü diye adlandınlan Doğu Bloku'ndan ithalat tekeline sahip dış ticaret şirketlerine yeni ortaklar geliyor. hhalat ve ihracat rejiminde yapılacak değişiklikle, ihracatı teşvik belgesi kapsamında ongörulen, döviz ile gerçekleştirilen ithalatm Doğu Bloku'ndan da yapılabilmesine olanak tanındı. 1984 yılı başından beri, dış tıcareti devletleştirilmiş ulkelerden sadeee kamu kuruluşları ile 50 milyon dolarhk ihracat hacmine sahip dış ticaret sermaye şirketleri ithalat yapabiliyordu. Ekonomide şok hazırhğı Başbakan Turgnt Özal ekonomiden sorumlu birimlerin yetkilileriyle yaptığı toplantıda 1986 yılı başında ekonomide hemen bir şok tedavisine gidilmesi konusunu görüştü. Şok tedbirleri arasında yüksek faizin yanı sıra, yatırım harcamaları, emisyon ve nakit idaresinin daha dikkatli izlenmesi gibi konular yer alıyor. Piyale Makarna Genel Müdurü Şadi Demirman kendi fiyatlarının diğerlerine oranla yüksek bulunduğunu, bunun da Piyale makarnanın diğer firmalarla rekabet havası içinde olmadığını gösterdiğini belirterek "üretim kapasitemiz 42 bin tondan 50 bin tona çıktı. Reklam, ibtiyaç olduğunda veya unutulmamak için yapüır. Biz urettiğimizin tumunu satıyonız. Buna karşılık 1986 içinde 100 milyon lira civannda bir reklam kampanyasına gireceğiz" dedi. "YÜZDE 42 FİYAT KIRDIK" Yüzde 42 oranında fiyat kırarak piyasaya, giren Kartal Makarna Marmara Bölge Müdüru Selçuk Kumuş ihracat yapamamanın, ithal pirincin ve üretimin tüketimin üstünde olmasının rekabet yarattığını belirterek şöyle konuştu "şu anda fiyat kırdığımız dogru. Biz şimdi kânzaran düşünmü>ornz. Tek istediğimiz piyasadan payunızı kapabilmek. Makarnacılar arasında kıran kırana bir mücadele var. Biz de tüketiciye en rahat televiz yondan ulaşılacağına inandığınuz için bu yıl 150200 milyon liraiık reklam kampanyası düzenledik. Esas sınavı 1986'da vereceğiz *e gelecek >ıl 7 ay boyunca daha yogun reklam kampanyaları düzenlenecek." Çimento sanayünin özel sektöre devrinde 4 formül ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Çimento fabrikalannın özel sektöre devr edilmesi konusunda "Batıdaki fabrikalann özel sektöre, dogudaküerin de devlete bırakılması formülü" üzerinde durulduğu öğrenildi. Çimento sanayiinin özel sektöre devr edilmesi konusunda Devlet Bakanı Vehbi Dinçerler başkanhğında iki gün boyunca süren toplantüarda çimento fabrikalanrun durumu gözden geçirildi. Sağlanan bilgilere göre, Dunya Bankası uzmanlannca hazırlanan, çimento fabrikalannın özel sektöre devredilmesi için, dört seçenekli rapor gözden geçirildi. Dünya Bankası uzmanlarımn önerdiği dört seçenek şöyle: • Batıdaki fabrikalar devlette kalsın, doğudakiler özel sektöre bırakılsın. • Batıdaki fabrikalar özel sektöre bırakılsın, doğudakiler devlette kalsın. • Halen dokuz çimento fabrikasına ortak olan Oyak yüzde 49 payla tüm fabrikalara ortak olsun. • Devlet elindeki 22 çimento fabrikasının tamamına özel sektörü yüzde 49 payla ortak etsin. Başbakan Turgut Özal Emisyon daraltılıyor Aralık ayı başına doğru 1.4 trilyon lira sınırını zorlayan emisyon hacmi Merkez Bankası'nm son iki haftada piyasadan sürekli para çekmesiyle 1 trilyon 310 ınilyar liraya indirildi. Emisyon hacminde aralık aymın ilk haftasında 9 milyar, 613 aralık arasında da 33 milyarlık bir çekilme gerçekleştirildi. Geniş anlamdaki para arzı ise yılbaşına göre yüzde 44.5 artış la 7 trilyon 59 milyara yükseldi. Petrol stoklan azaldı IranIrak savaşının son günlerde yeniden şiddetlenmesiyle Türk tankerlerinin Harg adasından petrol alamaz duruma düşmesi sonucu, içerde petrol stoklan hızla erimeye başladı. Başbakan Turgut özal bir formül bulunacağmı belirtirken, yetkililer bayilerdeki petrolle birlikte 90 gün yetecek bir stok bulunduğunu açıkladılar. Paktaş, Hazine'ye kaldı Malive Bakanlığı'na 17 milyar lira borcu nedeniyle 4 kez satışa çıkarılan ancak ahcı bulamayan Paktaş, sonunda Hazine'ye devredildi \e Sümerbank'ın işletmesine bırakıldı. Hazine, Paktaş'ın devrini 25 milyarlık bir bedelle gerçekleştirdi. Paktaş Genel Müdür Yardımcısı Yaşar Akgün 200 milyar değeri olan tesisleri 25 milyara devralmanın bir gasp olduğunu iddia etti. Yapay kahve darlığı yaratılıyor Kahve fiyatlannın dolarla orantıh olarak yükseldiğini belirten lstanbul Kuru Kahveciler Tekel Bayileri Derneği Başkanı Kamil Bayrak, bazı tüccarların mallarını gumrükte bekletmek suretiyle piyasada yapay kahve yokluğu yaratma istediklerini öne sürdü. Odakulede, Ev Gereçleri Fuarı nda. Gelin, elektrikli ev gereçlerindeki, elektronikteki çağdaş teknoloji ürünlerini görün. Yalnız unutmayın: Fuar, 25 Aralık Çarşamba akşamı kapanıyor!