Katalog

13 ARALIK 1985 EKONOMİ CUMHURİYET/9 PakdemirlVnin kayırma politikası Hazine'nin demirçelik ihracatçıları tarafından istüasına yol açtı Izdaş'a ikramın maliyeti 200 milyon dolar ENİS BERBEROĞLU ANKARA Hazine ve Dış Ticaret Müsteşan Ekrem Pakdemirli'nin, ANAP tzmir İl Başkanı Atilla Yurtçu'nun lzdaş şirketine tanıdığı, Iran'a diğer ihracatçüann tekliflerinin ve kendi belirlediği düzeyin alnnda bir fîyatla demirçelik ürünü ihracı izninin yankıları sürüyor. Müsteşarhk hafta başından itibaren, tzdaş'ın rakibi büyük ihracatçı şirketlerinden gelen temsilcilerin baskınına uğrarken, ani fiyat indirimini dikkate alan lran'm daha önceden kurmuş olduğu yüksek fıyatlı demir çelik ithalatı bağlantılannı iptale başladığı öğrenildi. Türkiye'nin Iran'a yönelik demirçelik ihracatında gidilen fiyat indiriminin, ülke döviz girdileriiKİe yaratacağı kayıp yaklaşık bir hesapla 200 milyon doları buluyor. Hazine'nin Izdaş'a lanıdığı iznin yarattığı fiyat indirimi hem iş dünyasında, hem de alıcı lranda yankı uyandırdı. Kamu tarafından uretilen demirçelik ürünlerinin ihracaunda oluşan pastanın paylaşunı, ihracatçı şirketler açısından hayati bir önetn tasıyor. özal modeü ile getirilen ihracatçı sermaye şirketlerinin kullandıklan teşvikler ve ihracatlarını yılhk olarak arttırmalan koşulu, büyük ölçüde gerçekleştirilen demirçelik ürünleri ihracaüna dayanıyor. Fiyat ve bağlantılann büyüklüğü göz önune abndığında, yüda iki parti demirçelik ürünü ihracatı gerçekleştiren fırma, rahatlıkla "ihracatın büyükleri" arasına girebiliyor. Bu nedenle ihracatı yapacak firmaaın seçiminde, "rekabet" unsuru gözinünde bulundurulmak zorunda. tran, İzdaş için sağlanan ani fiyat indirimini fırsat bileceğe benziyor. Savaş içinde bulunan bu ülkenin Türkiye'den ithalatında, sürekli olarak yüksek fiyat ödediği yolunda yakınmalarda bulunduğu göz önüne alındığında Iran'ın yeni bir fiyat pazarlığı başlatması bekleniyor. Türk firmalarının, lran'm Izdaş'ı örnek göstererek, önereceği fiyatlan kabullenmeleri halinde, Türkiye'nin döviz kaybı 200 milyon dolara ulaşabilecek. HAZİNE'NİN "İLGİNÇ" AÇDÜLAMASI Hazine ve Dış Ticaret Müsteşan Ekrem Pakdemirli Cumhuriyet gazetesinin haberi üzerine dün yazüı bir açıklamada bulundu. Pakdemirli "haberin gerçefti yansurnadıgı"ru ileri sürerken Izdaş'm bağlantısını doğruladı. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarı ÎOTLAM OSMAN UIAGAY İran, daha önceden kurmuş olduğu "yüksek fiyat"lı demirçelik ithalat bağlantılannı iptale başladı. Pakdemirli "îzdaş fırmasının teminatları yanmasın" diye düşük fiyata izin verdiklerini, ama firmayı 200 bin dolar cezaya çarptırdıklarını açıklayarak kendini savundu. Tınaz Titiz, Pakdemirli ile akreditif tarihi konusunda çelişen bir açıklama yaparak "demir tüccar"larının telaşlanmasına gerek olmadığını söyledi. Konuyu Meclis'e götüren SHP'li milletvekili Ali Ihsan Elgin'i yanıtlayan Erdem, "Pakdemirli'ye az önce sordum, Izdaş'a ortak olmadığını söyledi"dedi. açıklanmasında özetle şu görüşü savundu: "tran'a uzun hadde mamulleri ihracatında İran teslim (CIF) 282.5 dolann altına inilmeyecegi yolunda bir anlaşma vardı. Ancak bir firma (lzdaş), agustos ayında TUrkiy« teslim (FOB) 244 dolariık bir bağlantı kurmuş durumdaydı. Flrmanın üretimini tamamladıgı, İran gemisinin limanda beklediği ve fınnanın ihracabnı gerçekleştiremezse teminatlannın aralık ayında yanacağı dikkate alındığından, 244 dolar Tiirkiye teslim fiyat kaydı kabul edildi. Cari navlun ücreüeri de göz önüne alındıgında, firmanın Türkiye teslim nyatı ile İran teslim anlaşma fiyatı arasında 10 dolar fark bulunduğu ortaya çıkü. Böylece 20 bin tonluk parti için doğan 200 bin dolariık döviz kaybı için, fırmanm 4 bin 800 tonluk sevkiyaü karşılığı vergi iadesi alamayacağt hükme bağlandı. Zarar böylece telafi edildi." Hazine ve Dış Ticaret Müsteşan Ekrem Pakdemirli'nin acıklaması iki yönden ilginç bulundu: 1. Dış ticaret rejimi açısından bir "yenilik" olarak yonımlanan bir uvgulama ile, once bir firmaya fiyat kırma izni verilmesi ve sonradan da bu fırmanın cezalandınlması ihracatçı çevrelerde "şaşkınlık" yarattı. 2. Firmaya verilen ceza ile döviz kaybı telafi edildiği açıklanırken, İran'ın bu fiyat indirimini nasıl kullanabileceğine hiç değinilmedi. Kazine ve Dış Ticaret Müsteşan Ekrem Pakdemirli, tran'a mal satabilmek için fiyat kırarak birbirleri iie rekabete giren ihracatçıları birçok kez ve son derece sert bir dille uyarmıştı. Eylül ayında De\let Bakanı Mustafa Tınaz Tıtiz'in bir hukümet karan olarak yonımlanan girişimi sonucunda bir araya gelen ihracatçıiar arasında vanlan fiyat anlaşması, bir anlamda Hazine tarafından "delinmiş" oldu. TtTİZ NE DİVOR? Demir ihracatı olaymda îzdaş'a 244 dolardan ihraç izni verilmesi üzerine, İran ile ilişkileri yürüten Devlet Bakanı Mustafa Tınaz Titiz'in bilgisine başvuran Cumhuriyet muhabirine Devlet Bakanı Titiz şu karşılığı verdi: "Benim bildiğim kadanyla tzdaş'ın söz konusu ihracatı için akreditif haziran ayında açılmış. Devletin güvenirliğini dışa karşı korumak için açılmış olan akreditifin kabul edilmesi şarttı. Ama ağustos ayından itibaren başka ihracatçıiar tran ile demir ihracatı konusunda daha yüksek fiyattan anlaşmaya 'vardılar. Dolayısıyla tzdaş'a daha düşük fiyattan izin verilmesi ile diğer ihracatçılann daha yüksek fiyattan anlaşmaya varmış olmaları iki farklı olaydır. Demir tüccarlannın şimdi telaşlanmasına bir sebep yoktur." Izdaş'a açılan akreditifin tarihi konusunda Pakdemirli ile Titizin acıklamaları arasındaki çelişki dikkati çekti. ERDEM: PAKDEMİRLİ ORTAK DEĞİL tzdaş olayı muhalefet tarafından TBMM'ye getirildi. SHP'li Ali thsan Elgin, konuyla ilgili olarak Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem'e bir soru yöneltti. Erdem, soruyu söyle yanıtladı: "Bu gibi şeyleri burada gönışmek doğru değil. Pakdemirli'ye az önce sordum, Izdaş'a ortak olmadığını söyledi." Gürkanfın Bütçe Konuşması... SHP Genel Başkanı Sayın Aydın Güven Gürkarîın TBMM'de yaptığı bütçe konuşması çeşrtli tepki ve yorumlara yol açtı. Sayın Başbakan, Gürkan'ı biraz sinirli bir tonda yanıtlarken Gürkan'ın Özal yönetimini eleştirmekle yetindiğini, ortaya yeni bir alternatif koyamadığını belirtenler oldu. Sayın Gürkan'ın bütçe konuşmasını değeriendirenlerin 56 sayfalık konuşma metninin türnünü okuyup okumadıklarını bilmiyorum. Konuşma metninin bütünü okunduğunda Özal hükümetinin ekonomi politikasının oldukça kapsamlı bir eleştirisinin yapıldığı, bir iki önemli noktada alternaiif önerildiği, diğer noktalarda ise alternatif politikalann açıkça ortaya konmadığı ve altematiflerin ayrıntılanna inilmediği görülmektedir. Muhalefet liderinin bütçe konuşmasının kapsamı ve mutlaka bir alternatif politikalar demeti içermesinin zorunlu olup olmadığı kuşkusuz ayn bir tartışma konusudur Ancak konuşmanın gündeme getirdiği eleştirilerin hiç üzerinde durmadan "altematif getiremedi" demek de bize kolaycı bir değertendirme biçimi olarak görünmektedir. Kaldı ki Gürkan'ın elestirilerine bir butün olarak bakıldığında alternatif bir yaklaşımın ipuçlarını bulmak da olanaksız değildir. SHP Başkanı Gürkan'ın bütçe konuşmasında dile getirdiği eleştirilerin ve alternatif önerilerinın başlıcaları özetle şunlardır: • Özal hükümetinin sağlayabildiği milli gelir büyüme hızlan Türkiye'nin gelişmiş ülkelerle arasındaki mesafeyi azaltmayacak, artıracaktır. Büyüme hızını artırmak ilk hedef olmalıdır. Bunun yolu ise modern ve ileri teknotojilerle çalışan bir ihracat sektörünün ve bunun yanında ithal ikamesine dayalı bir ulusal sanayiin hızla oluşturutmasıdır. • özal başlıca seçim sözü olan "enflasyonu aşağı çekme"vaadini tutamamıştır ve tutmayacaktır. Çünkü yüksek enflasyon Özal'ın uygulamaya çalıştığı modelin ayrılmaz bir parçasıdır. • Ancak bu model de ustaca uygulanamamış, ücretler düşük tutulup toplumdan sürekli fedakariık istenirken bu fedakârtıktan ekonomiyi istikrarlı ve hızlı büyüme rayına oturtacak şekilde yararlanılamamıştır. • Yatırım malları dışahmımn toplam dışalımdaki payt düşerken tüketim mallarının payının artması ve lüks ithal malı tüketiminin özendirilmesi Turkiye'yi yeni bir döviz darboğazına sokacaktır. • Türkiye bugünkü ihracat politikasıyla maliyetlerini düşürmeden fiyat kırarak dışardaki tüketiciyi sübvanse etmekte, dışa kaynak aktarmakta ve önünü görememektedir. Atternatif politika, dışsatımı üretimle birlikte düşünerek gerçek dış rekabet gücüne dayalı yarışmacı sekiörleri belirlemek ve geliştirmek, ithalat ve ihracat rejimini Pakdemirli keyfıliğinden kurtarmaktır. • Türkiye'de bugün serbest piyasa ekonomisi değil "arabesk piyasa ekonomisi" uygulanmakta, özellikle Hazine Müsteşarlığı'nın birtür "oryantal ekonomik despotizm" uyguladığı ve bunun demokrasiye de zarar verdiği görülmektedir. Hayali ihracat da bu anlayışın bir yan ürünüdür. • Son yıllarda "bürokrasiyi azaltmak" bahanesiyle yalnızca denetim mekanizmaları kaldırılmış, buna karşılık çeşrtli kademelerde bir "keyfilik hakkı" yaratılmıştır. • Türkiye'nin dış borç yapısı giderek bozulmakta ve mevcut uretim yapısıyla bu borçlann karşılanması zorlaşmaktadır. Alternatif, "ekonomiye nefes aldırmak, üretimi artırmak ve ihracat sektörünü yeniden düzenlemek için yeni bir dış borç, erteteme programına gitmektir." • 1980'de bütçe ödeneklerinin %2.6'sı iç ve dış borç faizlerine giderken bugün bu oran °k 15.2'ye çıkmıştır. Bu yüzden yatınmlannı azaltmak zorunda kalan devlet gelecek yıl 2.7 trilyon liralık iç borçlanmaya gitmek zorunda kalacak ve özel sektörün yatırım kaynaklannı da kurutmuş olacaktır Bu nokta da eğer yatırım isteniyorsa borç erteletmenin zorunlu olduğunu göstermektedir. • Yıllar yılı GSMH'nin % 20'si dolayında vergi toplayabilen Türkiye'nin, toplayabildiği verginin GSMH'ye oranı son yıllarda %13 dolayına düşmüştür. Alternatii, Turkiye'yi bir vergi cennetine çeviren istisna ve muafiyetleri kaldırmaktadır. Gürkan'ın bütçe konuşması, piyasa mekanızmasını hiç de dışlamayan ve temel tercihleri belli olan bir alternatif ekonomi politikası yaklaşımının ipuçlarını vermektedir. Ancak inandırıcı ve ayrıntılı bir alternatif ekonomi politikası arayışı içinde bulunan kamuoyunun bu ipuçlarıyla yetinmesini beklemek mümkün değildir. Bu ipuçlanndan yola çıkarak kapsamlı ve inandırıcı bir alternatif sirateji ve ekonomi politikaları demeti ortaya koyma görevi şimdi Gürkan'ı vepartisini beklemektedir. TURKIYE'den Bankada tutulan nıarkın kasımda reel getirisi % 3.3 ANKARA (ANKA) Tasarnıflannı dolar olarak bankada tutanlar kasım ayında zarara uğramadı, kâr da edemedi. Dolar, kasım ayında yüzde 1.7 orarunda değer kazandı. Döviz tevdiat hesabındaki dolann değeri ise, faizle birükte yüzde 3.1 orarunda arttı. Kasım ayı enflasyonu da DlE'nin toptan eşya fiyat endeksine göre yüzde 3.1 olunca, bankada dolan olanlar kasım ayını zararsız kapattı. Elde tutulan dolar ise yüzde 1.4 oranında zarara yol açtı. Mark, kasım ayında yüzde 5.8 oranında'değer kazandı. Markm faizle birlikte değer kazanımı yüzde 6.5'e ulaştı. Böylece tasarrufunu mark olarak bankada tutanlar kasım ayında yüzde 3.3 oranında reel gelir elde etti. Bankaya yatınlmayan markın reel geüri ise yüzde 2.6 olarak belirlendi. Asgari ihraç fiyat anlaşmasının bozulmasına ateş püsküren ihracatçıiar: Demirçelik ihracatçıları, geçen hafta Hazine'de yapılan toplantıda îzdaş'ın, elinde bulunan stokları ve taze paraya duyduğu ihtiyacı fiyat kırmasma gerekçe olarak gösterdiğini belirttiler. Bir büyük ihracatçı fırmanın yetkilisi, "Demirçelik ürünleri ihracatında ortaya çıkan sorunlarm çözümünü bekliyorduk. Şimdi gördük ki sektörün değil tzdaş'ın sorunu çözülmüş" şeklinde konuştu. îran'ın uzun zamandan beri bekleyen 300 bin tonluk demirçelik ürünü karşılığı 90 milyon dolariık akreditifı aşma hazırlıklannda son aşamaya geldiği bir sırada Izdaş'a bu iznin verilmesi, tran için hem akreditifleri geciktirme hem de yeni fiyat indirimlerinde bulunma gerekcesi oluşturduğu savunuluyor. tzdaş 20 bin tonluk profil demirin yükleme işlemini îzmir limanında yürütürken, tran'ın profil demirde ihraç fiyatını 230 Pakdemirli anlaşmayı deldi dolara kadar çekmeye niyetli olduğu yolunda haberlerin alındığı belirtiliyor. tran'ın hiçbir demirçelik ihracatçısı fırmanın akreditifini açmazken 244 dolar (FOB) teklif veren Izdaş'm akreditifini eylül başında açması, bu ülkenin diğer Türk ihracatçı firmalannı da fiyat kırmaya zorlamayı amaçlayan bir hareket olarak görülüyor. Öğrenildiğine göre Iran'a demirçelik ürünleri ihracatı yapan toplam 28 firmayla geçen hafta içinde Hazine'de bir toplantı yapıldı. Bu toplantıda Îzdaş'ın dışında tüm firmalar 263 dolariık (FOB) asgari ihraç fiyatının altına kesinlikle inilmemesi yolunda görüşler ifade ettiler. lzdaş ise elinde bol stok bulunduğu ve taze paraya ihtiyaç duyduğunu belirterek 244 dolara inmesine gerekçe gösterdi. Bu arada bir büyük holdingin üst düzey yetkilisinin de, doğrudan Başbakan Turgut Özal'a çıkarak Türkiye için büyük döviz kaybına yol açacağı gerekçesiyle Izdaş'a izin verilmemesi şeklindeki firmaların isteklerini ilettiği öğrenildi. Finnaların itiraana ve Devlet Bakanı Tınaz Titiz'in de tran'la söz konusu anlaşmayı yapan kişi olarak asgari ihraç fiyatı kararına kesinlikle bağlı kahnasına rağmen Pakdemirli'nin tzdaş'a özel bir jest yaparak izin verme karannı büyük bir demirçelik ihracatçı firmasının yetkilisi şöyle değerlendirdi: "Izdaş'm düşük fiyatta tran'a ihracat yapmasına izin verilmesi Türkiye'nin büyük döviz kaybına yol açacak. Bu miktar 1986 yıiındaki bağlantılar da düşünüİecek olursa milyonlarca dolara ulaşacaktır. tran sıkı pazarlıkçı bir ülke. Kesinlikle ihraç fiyatlannın aşağı çekilmesi yönünde yeni taleplerde bulunacaktır. Işin daha da kötü olan yanı, demirçelik ihracatçılan 6 aydan bu yana anlaşma yapdması ve ejlülden sonra da uygulanması beklentisi içine sokuldu. Bu süre içinde tran yeni takas anlaşmalarıyla başka Ulkelerden demirçelik ürünleri ihraç etti. Türkiye şimdi pazannı başka ulkelere kapürma tehlikeayle karşı karşıya." Bir başka ihracatçı ise şunlan söylüyor: "Demirçelik üriinleri ihracatında ortaya çıkan sorunlarm çözümünü bekliyorduk. Şimdi gördük ki sektörün değil, Izdaş'm sorunu çözülmüş. 244 dolar, basit inşaat demirinin fiyatı değil. Profil demirdir. Hükümet teşviklerinin bizden çok daha yüksek olduğu İspanya bile profili 250 dolardan ihraç ediyor. Bizim 244 dolara inmemiz hiçbir maliyet hesabıyla açıklanamaz. " Buğday üretimi daha düşük olacak ANKAGUtN (ajL) Uluslararası Buğday Konseyi IWC (International Wheat Counsil) Türkiye'nin 1985 yılı buğday rekoltesini, milli gelir hesaplannda esas ahnandan daha düşük tahmin etti. IWC'nin 29 ekim tarihli göstergelerine göre, milli gelir hesaplannda 17,4 milyon ton olarak tahmin edilen 1985 yılı buğday rekoltesi, Konscy raporunda 16,5 milyon ton olarak gösterildi. Ekonomi Servisi Hazine ve DJŞ Ticaret Müsteşan Ekrem Pakdemirli'nın, Devlet Bakanı Mustafa Tınaz Titiz'in Iran'a demirçelik üriinleri ihracatında uygulanacak asgari fiyat duzeyini beürleyen anlaşmasıru delerek, ANAP lzmir tl Başkanı Atilla Yurtçu'nun şirketi Izdaş'a tonu 244 dolardan ihracat izni vermesi büyük tepkilere yol açtı. Bir yandan karar Pakdemirli ve Devlet Bakanı Tınaz Titiz'i karşı karşıva getirirken, diğer yandan da Iran'a demirçelik ürünleri ihracatı yapan firmaları "galeyana' getirdi. tMALAT SANAYttNDE 3. ÇEYREK RAPORU YAY1MLANDI: Dar AlMaal'in Genel Kurulu toplandı buabul («.«.) "Dır AlMaal Altstami"nin (DMİ) Genel Kurulu, Suudi Arabistan Prensi Muhammed AlFaisal başkanhgında dün Hilton Oteli'nde toplandı. Toplantıda lslam dünyasının bir numaralı holdingı olan DMtnin yıllık faaliyet raporu, kârzarar hesaplan ile bütçe ve holdinge bagh sirketlerin durumlannın elt almdıgı bildirildi. Türkiye'de faaliyet gösteren Faisal Finans Kurumu A.Şînin Yönetim Kurulu Başkanvekili S«lîh özcan "DMl"nin 1985 yılı toplam kânndan, yaklaşık bir milyar 81 milyon liramn, zekat olarak tslam âlemindeki fakir ülkelere dajıtılacagını söyledi. Bu ülkeler arasında Sudan, Somali, Afganistan ve Lübnan gibi mttlteci banndıran ülkelerin yer alacağını bildiren Salih özcan, Faisal Finans Kurumu'nun zekatının Türk devletinin kabul ettiği sosyal yardım kurumlanndan Darülaceze, Çocuk Esirgeme Kurumu, çocuk yuvalan, Kızılay gibi kunımlara dağıtılacağım söyledi. Uretim ve satışta artış 1 9 8 5 yılı üçüncü ayında imalat sanayii üretimi 1984'ün aynı dönemine kıyasia reel olarak yüzde 5.8 arttı, stok oranı yüzde 2.1 'e düştü. 1985 yılında İmalat sanayii sektörünün gellşim tabloM (yüzde) OrethR »rtışı (reel) Stok oranı Kapasite Kullanım oranı (tartısız) Üretimde artış bekleyenlet Satışta artış bekleyenier 1. iç ı» 2. iç ay 3. üç ay 4.7 3.8 58 3.0 | 2.1 6.1 612 52 5 59.2 618 52 3 49 9 62 3 649 649 Ekonomi Servisi lstanbul Sanayi Odası tarafından yayımlanan ve imalat sanayiindeki durumu gösteren "1985 Yılının Üçüncü Üç Ayında İmalat Sanayii Sektörünün Durumu" başhklı raporda, Uretim ve satışlarda belirgin bir artış kaydedildiği görüldü. 1985 yılının son çeyreğinde uretim ve satışlarda artış bekleyenlerin oranı da yüzde 64.9'a ulasarak 1985 yılının son çeyreğinde canlı bir satış gücünün yaşanacağı beklentisinde olduklannı gösterdi. 1985 yılının Üçüncü üç ayında imalat sanayii üretimi, 1984 yılının aynı dönemine göre reel olarak ytizde 5.8 artış kaydetti. Bu oran, birinci ve ikinci üç aylık dönemlerde görillen yüzde 4.7 ve 3.8 oranlarına kıyasia üretimde yeniden belirli bir canlanma ve büyümeye geçildigini gösteriyor. Raporda yer alan İSO üyesi 976 sanayi kuruluşunun, üçüncü üç aylık dönemde 926 milyar liraUk uretim yaparken bunun 907 milyarlık kısmını satışlarda kullandığı görüldü. Bu dönem içinde stok oranı yüzde 2.1'de kalarak 1985 yılının diğer çeyreklerine göre en düşük oranı oluşturdu. Bu da, üretimin daha büyük bir kısmımn satışa yöneldiğini gösteriyor. Kapasite kullanım oranı da üçüncü üç aylık dö Fransız işadamlarıyla görüşme İSTANBUL (»JL) Paris Ticaret Odası'na üye değişik sektörlerden 36 finna temsilcisinden oluşan bir heyet, dün TÜSİAD yetkilileriyle görüşmelerde bulundu. Destek Reasürans Salonu'nda yapılan toplantıda konuşan TÜSİAD Başkanı Şahap Kocatopçu, Türkiye'nin son yıllarda kaydettiği olumlu geîişmelerin, yabancı yatınmcüar açısından da cazip hale geldiğini söyledi. Şahap Kocatopçu, 1980'den sonra uygulamaya başlanan serbest piyasa ekonomisiyle Türkiye'nin önenıli bir ekonomik potansiyele kavuştuğunu kaydetti. DUNYA'dan General Electric RCA'yı 3.7 trilyona satın aldı Ekonomi Servisi ABD'de elektronik ve haberlesme alarunda faaliyet gösteren dev General Electj|ric fırması, aynı sektördeki RCA fırmasını 6.28 milJyar dolara (3.72 trilyon lira) satın aldı. Haberi veren Amerikan AP ajansı bu birleşmeyi, petrol şirketlerinin dışındaki sanayi sektörlerinde Amerika'nın tarihindeki en büyük birleşme olarak niteledi. Bir süredir mali sorunlan olan RCA fırması, daha önce de yan kuruluşu olan Hertz Oto Kiralama Şirketi'ni elden çıkartmıştı. General Electric*in RCA'yı satın almasından sonra yapılan ortak açıklamada, "Bu birleşme, ABD'nin elektronik ve haberkşme alanında diinva piyasalanndatdrekabetgücünü önemli ölçüde «rtüracaktır" denildi. nemde tamsız yüzde 62.3 ve tartılı 72.5 oldu. Tartısız kapasite kullanım oranı olarak bulunan yüzde 62.3'lük sonuç, 1982 yılından bu yana elde edilen en yüksek oranı oluşturuyor. Kapasite kullanım oranı belirgin bir şekilde yükselirken tam kapasite ile çalışamama nedenleri içinde talep yetersizliği yüzde 52.8 ile birinci sırada yer almakla birlikte dış talep yetersizliği 1984'un aynı döneminde yüzde 14.9 iken 1985'de yüzde 16.9'a yükseldi. tSO raporunun bir başka çarpıcı sonucu ise, 1985'in son üç aylık döneminde üretimde ve satışlarda artış bekleyenlerin oranının yüzde 64.9'a çıkması oldu. Bu oran, ikinci üç aylık dönemde üretimde artış beklentisi olarak yüzde 52.3, satışta ise 49.9 olmuştu. AEVden havluya da kota geidi ANKARA/BRÜKSEL, (ajı.) AET Tekstil Komisyonu, Türkiye'nin yaptığı havlu turu mensucat ihracatına da kota uygulaması getirdi. "tplik, Ham Bez ve Meosucat thracatçüan Birijgi" temsilcilennden oluşan bir özel sektör heyeti ile AET yetkilileri arasında Brüksel'de 2 gun süren görüşmeler sonunda, havlu turü mensucata 1986 >ilı içinde en fazla 1.785 ton, 1987 yılı için de en fazla 1.900 ton kota uygulanması kararlaştınldı. Kısıtlama anlaşmasının uygulama esaslarma Uişkin "idari işbirliği sozleşmesi" üzerinde görüşmelerin de.am ettiği öğrenildi. AET Tekstil Komisyonu, böylece eylulden bu yana gerçekleşurilen 3 toplantıda, "rahatsa" olduğu 5 kategori Türk tekstil ürünunde kota uygulamasını sagladı. Turk özet sektörünün taraf olduğu ve uygulaması birliklerce denetIenecek olan bu anlaîmalarda, AET'nin, anlaşma sağlayabilmek amaayta Türkiye'nin "fîilı inraaü"nın üzerinde rakamlarla tnasaya oturduğu belirtiliyor. Nitekım, daha önce anlaşmaya bağianan, örneğin sair pamuklu mensucatta Türkiye'nin topluluk üyesi ulkelere satabildiği azami miktar 9 bin ton iken, AET ile 12.500 tonluk bir kota uzerinde anlaşmaya vanldığı kaydedili>or. Türk özel sektörü, ilk toplantıda iplik ve sair pamuklu mensucatta ikinci toplantıda da "akrilik esaslı sentetik iptikler" ve "Kadtfe" de kota uygulanması için anlaşma imzalamıştı. KONFEKSİYON VE HAZIR GtYtM ÜRÜNLERt AET'nin asıl kaygı duyduğu tekstil ürünlermin başında bulunan "koofeksiyon ve hazır giyim nuunulleri"nde ise anlaşrcazlık süruyor. Bu konuda daha önce yapılan ve taraflann mikıar uzerinde anlaşamamalan nedeniyle eylül ayında kesilen müzakerelerin, bu aralık ayında yeniden başiatılabilmesi için tarafların çabalan süruyor. Türkiye Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçılan Birliği Başkan Vekili Mehmet Kabasaka], "Konfeksiyon ve hazır giyimde AET ile yakında goruşmelere başlayacağımızı umuyoroz" dedi. Kabasakal, geçen hafta içinde Türkiye"yi ziyaret eden "Dış Ticaret Birlifi" heyetinin de, topluluğun Türkiye ile bu konuda gönişmelere başlamak niyetinde olduğunu aktardıklannı kaydetti. Kabasakal, Türkiye'nin herhangi bir üye değil, AETye ortak üye olduğunu hatırlatırken, bu diğer ulkelere göre "ayncalıklı" bir yere sahip olması gerektiğini belirtti. Mehmet Kabasakal, hazır giyim ve konfeksiyon sektörunde AET ile bir anlaşmaya varılacaksa, bunun sektöru tatmin edecek rakamlarla olması ve belli mallarla sınırlandırüması gerektiğini vurguladı. Hazır giyim ve konfeksiyonda Turkiye ile anlaşmaya gitmek isteyen AET Tekstil Komisyonu, 10'a yakın kategoride kota geürmek istiyor. Bunlar arasında tişört ve benzerleri, bluzlar, şon ve pantolonlar, erkek gömlekleri, elbiseler, roblar ve örme dış giyim eşyaları bulunuyor. ALMAN, Avusturya, lstanbul Erkek ve Cağaloğlu Anadolu Lisesi hazırlık öğrencilerine Almanca ders. 359 15 38 Yılbaşmdan bu yana yağa yüzde 31 oranında zam yapıldı. Margarine % 8 zara Ekonomi Servisi Yemeklik yağa zammın ardmdan sofralık margarine de yüzde 8 oranında zam yapıldı. 16 aralıktan itibaren zamü fiyatlarla satışına başlanacak olan sofralık margarinde ilk zammı Sana ve Rama'nın üreticisi Ünilever yaptı. Ünilever'in sofrahk margarine yaptığı yüzde 8 orarundaki zam ile Sana ve Rama'nın kilosu 700 liradan 760 liraya çıktı. Aynı zamla 250'şer gramhk paketlerdeki Sana ve Rama'nın fıyatları da 175 liradan 190 liraya çıkü. Genellikle sofrahk margarin piyasasında yüzde 60 bir pazar payma sahip Ünilever'in sofralık margarine zam yapmasmdan sonra geriye kalan Marsa, AymarTur>'ağ, Paksoy firmalarının da yeni fiyatlannı açıklaması bekleniyor. Yeni zamla birlikte sofralık margarine 1985 yılı başından bu yana toplam yüzde 31 oranında zam yapümış oluyor. Ünilever dışında kalan diğer margann üretici firmalar da ürettikleri margarine yapacaklan yeni zam konusunda hazırhklarıru sürdüruyorlar. KURUYEMİŞE DE ZAM Yılbaşma az bir süre kala kunıyemiş fiyatlannda da yeni bir ayarlamaya gidüdi. Yeni ayarlama ile ayçekirdeğinin toptan kilo fiyatı 350'den 400 liraya, Siirt fıstığı 1800 liradan 220' liraya, beyaz leblebi 450 liradan 500 liraya, antep fıstığı 1500 liradan 2000 liraya yükseldi. ABD'de bütçe dengeleme operasyonu WASHINGTON (a.a.) ABD Kongresi'nin, ülkenin 280 milyar dolan bulan rekor düzeydeki bütçe açığının 1991'e kadar kapatılmasını öngören bütçe dengeleme ilanını onaylaması bekleniyor. ABD Savunma Bakanı Caspar VVeinberger ile Dışişleri Bakanı George Shuhz'un öngördüğü kesintilerin ulusal güvenliğe zarar verebileceği gerekçesiyle plana karşı çıkmalanna rağmen, ABD Ronald Reagan ABD Başkanı Ronald Reagan pla Başkanı nı destekliyor. Borç dengeleme planından sonra da hükümetın borç alma yetkisini 2 trilyon dolann üzerine çıkarılmasını öngören bir yasa tasansı görüşülecek. Bu arada, ABD Temsilciler Meclisi, muhalefetteki Uemokratlar tarafından hazırlanan bir vergi reformu tasansıru ele aüyor. Tasarıda vergilerin azaltılmasım ve 6 milyon yoksulun "Sam Amca"mn vergi listesinden çıkarılmasını sağlayacak yasa değişiklikleri öngorulüyor. Tasarıda, en çok kâr eden urmaiardan alınacak vergi oranının ise yükseltilmesi isteniyor. MOSKOVA (ÜBA / DPA) Am^rika Birleşik Devletleri ile Sovyetler Birliğ^ arasında bir süreden beri devam etmekte olan ticari görümeler sona erdi. Moskova'daki görüşmeler sonucunda yapılan açıklamada, iki ülkenin birbirlerini, "ticareMe eo faria kaynlan ülke" ilan ettikleri bildirildi. Her iki ülke, ticari ilişkilerde karşılıklı olarak birbirlerine öncelik tanıyacak. tki ülke arasındaki ticari ilişkilerin geleceği konusunda son derece "iyimser" olduklannı belirten yetkililer, görüşmelerde Sovyetler Birliği'ne büyük miktarda ihracat kredisi sağlandığım da kaydetti. Zamti satışlar 16 aralıktan itibaren başlayacak. 5j S? 1 ^ 1 1 1 1 1 13 ARALIK 1985 TARİHİMDEKİ DÖVİZ KURLARI \ 9 T.C. ZİRAÜT BANKAS1 SjJ DÛVİZ 566.50 387.20 32.07 225.95 11.06 62 06 73.57 199.64 73.50 268.55 32.92 279.71 408.34 1947.40 73 76 813.09 j 155.21 572.28 391.15 32.39 228.26 11.17 62.69 74.32 201.67 74.25 271.29 33.25 282.56 412.51 1967.26 74.51 821.39 156.79 DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 isveç Kronu 1 isviçre Frangı 100 italyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Steriin 1 S.Arabistan Riyali Efektif Döviz Döviz Efektif Alış Sattş Alış Satış 566.50 572.28 566.50 577.83 387.20 391.15 367.84 394.94 31.97 32.30 31.97 32.61 224.70 226.99 224.70 229.19 11.01 11.12 10.46 11.23 61.96 62.59 61.96 63.20 73.57 74.32 73.57 75.04 199.54 201.58 199.54 203.53 73.50 74.25 73.50 74.97 268.55 271.29 268.55 273.92 32.92 33.26 31.27 33.58 279.71 282.56 265.72 285.30 1947.40 1967.26 1850.03 1986.35 813.10 821.39 813.10 829.36 155.21 156.79 147.45 158.31 DÖVİZİN CİNSİ AB0D0UUV AVUSTIttLYA DOIAM AVUSTURTA $ k M BATt ALMAR MARn BBdKA FRAMİ DANIMAIUU KRONU FRAMSa FRANI EFEKTİF 566.50 367.84 32.07 225.95 10.50 62.06 73.57 199.64 73.50 266.55 31.27 265.72 387.92 1850.03 70.07 813.09 147.44 583.60 39889 33 03 232.77 11.39 63 93 75.79 205.66 75.71 276.66 33.91 288.15 420.67 2006.18 75.98 837.64 I 159.89 Au$n SATtŞTl. JUJŞTL. SATIŞ TL. ABDSovyet görüşmeleri tamamlandı 1 (SVEÇ KMMU 1 tSVtÇRE HUN6İ 100 tTALYM ÜRETİ 100JAPM YEH' 1KAM0A D0URI IKUVEYTDtURI 1 NORVEÇ KRONU 1STERÜII 1 $. MABİSTAN RİYAÜ ÇAPRAZKUR 1 ABD DOLARI 2.5211 B.AIman Markı 7.7001 Fransu Frangı 2.839 Hollanda Rorını 2.1094 İsviçre Frangı 1720.84 İtalyan Uratı 202.53 Japon Yeni 3.6498 S.Arabutan Riyali 1 Steriin 1 4353 ABD Dolan AUIN GÜMÛŞ Cumhuriyet Reşal 24 ayar külçe 22 ayar bilezık 900 ayar gumuş ALIŞ 40.200 45.000 6.020 5.415 115 SATIŞ 40.350 46.000 6.030 5850 117 T.C. ZİRAAT BANKA8I "CiKttac erifiliDcz"