Katalog

3 EKİM 1985 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 YAYEV DUN1ASINDA SANAT EDEBIYÂT PİKNİK PİYALE MADRA SADECE KENDIME VEJvJMEVI Ö6REMDIM VE AUAT E.TT1M. DOSTLUK , BUNLARIN MEPSI SENCE CE "Sudaki Iz"i çekiei kılan, ironik anlatımı Sudaki İz/Ahmet Altan/ 286 sayfa/Can Yayınlan. GÜRSEL AYTAÇ Ahmet Altan, ilk romanı " D ö r t Mevsim Sonbahar'da pek beğendiğim mesafeli ironik anlatımını ikinci eserinde aynı ustalıkla sürdürüyor. "'Sudaki t z " , "devrim" ve "devrimcilik" sorununu edebiyatımızda diyebilirim ki, ilk kez bambaşka bir açıdan, insan doğası ve inanç fenomenini ön plana çekerek ele ahyor. Grotesk tarza ulaşan etkileyici, eleştirici tablolara yer veren bölümlerde toplumsal boyutlar keskinleşiyor. İdeoloji ve örgüt ruhu, yaşamak için inanmak zorunda olan "inanç insanı"na doğrudan doğruya hayat ortama vermektedir. Roman figürlerinin bir bölümü bu kategorinin terasilcileri; içlerinden bir ikisi zamanla değişmek eğilimi gösteriyor. Bu değişim ya bir özel yaşantı ya da bıkkınlığın neden olduğu yeni bir arayışla, bir eleştiri kıpırdanışıyla ortaya çıkıyor. Hiçbir şeye inanmadığı, hayatı enine boyuna yaşadığı anlatılan roman kişisi yalnızca Ömer. Necip ve Fazıla, ilkgençlik yıllannda Bülent, Ekrem, Suat, Kenan'sa ömürleri boyunca inanç desteğiyle yaşayan insanlar. Anlatıcı, bu kişilik tipi üzerinde çeşitli açıklamalar, çözümlemeler yapıyor. mançorman oluyor." (s. 144) E n uygun anlatım Yaşadıklarını değerlendirip, örgutünün çahşmalanm eleştirecek olgunluğa geldiğinde Necip, "inanç'Ma " a k l ı n " çatışmasını geçirir. Üyelerinden sözde "özeleştiri" bekleyen örgüt, eleştiriye hiç de yatkın olmadığını Necip'e karşı ortaya koyar. Kitlelerden kopuk hareket ettiklerini, onların desteğinden yoksun olduklannı, onlara görüşlerini anlatamadıklarını, yaptıklarına kızdıklarını söylediği zaman Kenan, örgütün görüşünü şöyle açıklar: "Kitleleri hareketin içine almak demek onlann değer yargılanm kabul ettnek demektir. Kitleler, egemen sınıfların değer yargılanna sahiptir. Onlar bizim mücadelemizi yozlaştınriar." (s. 261) Bölücülük yaptığı gerekçesiyle örgütten atılan Necip, inançsız yaşayamayan insanın krizine düşer: "Yaşamasını saglayan candaman koparılıp atılmıştı. Örgüt olmadığı zaman o bir hiçti, birdenbire hiçligi, güçsiiz Hayatı dolu yaşayan Hiçbir şeye inanmadığını açıkladığı için Suat'ın "budata" dediği, ama yine de imrendiği ömer, romanın, hayaü en dolu dolu yaşayan kişisi. Kendisini inançh kişilerle, hayatını onlannkiyle karşılaştırarak şöyle özetliyor aradaki farkı: "Gezdim, dolaştım, çalıştım, eglendim, belki biraz da acı çektim. Hepsi o kadar. Başka bir şey de istemedim... Ben kendi yaşamımdan başka bir yaşam yaratmaya çalışmadım, galiba araraızdaki fark bu. Kendi yaşamım yetti bana. " (s. 203) Necip'in örgüt ilkelerine ters düştüğü gerekçcsiyle, sevdiği "kiiçük burjuva kızı"ndan ayrılma buynığuna boyun eğmek zorunda kahşı gibi, onun bu yasağı henüz sezinlerken evliliği hep erteleyişi, romanın ironik tablolar dizisinden yalnızca ikisi. "Devriraden sonra" evleneceklerini söyleyen Necip'e sevdiği "küçük burjuva kızı", "Oooo... Devrim olana kadar... Ölme eşegim ölme. Senin nijetin yok, beni oyalıyorsun" der. Bir grevi sürdürmeleri için işçileri etkileme, yüreklendirme çabalarına da Necip itici, soğuk cevaplar alır: "Kes ulan velet, senden mi ögreneceğiz işçi sınıfını." (s. 128) Köylülerine, taban fiyatlan yüzünden tütıinlerini ot fiyatına kapatanlara karşı bir şeyler yapmalan gerektiğine inandırmaya çalışırken de terslenip suçlanır: " N e gösterisi ulan. Komünist miyiz biz? Sizi adam olun diye kente gönderiyonız, sizin aklınız kar Ahmet Altan'm ikinci romanı, "devrim" ve "devrimcilik" sorununu bambaşka bir açıdan, insan doğası ve inanç fenomenini ön plana çekerek ele ahycr. Cinselliğe, inanç boyutlarına varmış bir ideolojinin gülünç ve düşündürücü derecede insan varlığına yabancüaştığım ortaya koymada özel bir işlev yüklüyor. liiğünii, yalnızlıgını biitiin ağıriığıyla hissetti. Biitiin ailesini bir felakette kaybeden küçücük bir çocuk gibi sahipsiz, korumasız, sevgisiz kalmıştı." (s. 262) Kuşkunun ve elestirinin getirdiği inançtan kopma olayını kaldıracak direnme gücüne sahip olmadığını bilen Suat, Necip'in kaderini yaşamamak için inancını korumaya özen gösterir, tanrıdan kendisini kuşkuya duşürmemesini diler. Onun inandığı şey Necip'in, Fazıla'nın, Kenan'ınkinden çok farklıdır, ama bu da "inanç"tır. Ahmet Altan, "Sudaki lz"de siyasal bir çizginin savunmasından çok, " i n a n ç " ve "inanan insan" konusuna öncelik verdiği için, din inancıyla ideoloji inancını ortak paydada birleştirebiliyor. tlk romanında başlattığı mesafeli, ironik anIatım tutumu ve bu tutuma en uygun anlatım konumu olan tanrısal ve yansız anlatım konumu yazara, "Sudaki lz"de inancı soyutlayabilme olanağı sağlıyor. Ahmet Altan işlediği konuya en uygun anlatıma ulaşmış, özle biçim uyumuna erişmiştir. Romanda başarılı bulduğum yanlardan biri de konuşmaların işlenişindeki çok boyutluluk. Ahmet Altan, konuşmanın psikolojisine çeşitli yönlerden eğilerek konuşma denen olguda kelimelerin tonlama, vurgulama, sıralama gibi araçlarla nasıl yönlendirildiğini, mesajla algılama arasındaki o karmaşık ilişkiyi kavramış bir yazar olarak okuyucuya sık sık sezdiriyor. "Sudaki t z " belli bir olay dizisini kendi gelişimi içinde vermek yerine, roman figürlerinin hayatlanndan epizodlar içeriyor. Aynı kuşağın temsilcileri olan bu kişilerin çocukluklan, öğrencilikleri, şimdiki yaşayışlarıyla ilgili belli imajlar saglayan soz konusu epizodlar, kendi içlerinde baSımşız: ama romanın ana düşüncesi, inancın niteliğı sorunu açısından birbiriyle anlamlı bağlar oluşturuyor. Mesela, Fazıla'nın 12 yaşında bir yabancı kolej öğrencisiyken, Sör Teresa'ya özenip rahibe olmak isteyişi, kiliseye kaçıp oranın havasından özel bir tat alması, dansöz olma isteği de göz önünde tutulunca, onun ruhunda taşıdığı iki kutupluluğu simgelerse de, bunun dışında eleştirel, sosyal, psikolojik çeşitli yorumlara malzeme verecek nitelikte. Ö/LE DEĞİL HIZLI GAZETECİ NECDET ŞES BATIKLÛR KEKOMA '4RKAIK PEV/R EATI6I*... 2/MCTRE P.ERİNÜKÎEKİ SI6US/M ÇEVCE PÜŞTÜ6Ü Fazıla'nın özel durumu Roman figürleri arasında Fazıla'nın özel bir durumu var. Hem hepsi arasında bir ilişkiler ağı kuran anahtar figür işlevi yürütüyor, hem de kendini ve çevresini eleştirici gözle inceleyip yaşadıklarını değerlendirme yeteneğine sahip uyanık bir kadın. Gençlerin politik eylemlerinin ve sonuçlannın muhasebesini yaparken, sorumluluğu yaşlı kuşakta arama eğilimi, "47*liler"den başlayarak birçok benzer konulu romanla örtüşüyor: " . . . bizim çocuk olduğumuzu, hiçbir şey yapamayacağımızı biliyorlardı, gene de hiç duraksamadan yaşamlanmızı yok ettiler. çogumuzu öldürdüler. Biıyiikler vahşice davrandılar bize." (s. 271) Ahmet Altan, cinselliğe, inanç boyutlarına varmış bir ideolojinin gülünç ve düşündürücü derecede insan varlığına yab?ncılaştığını ortaya koymada özel bir işlev yüklemiş. Gençler karşı cinse karşı Ugilerini inançlanna ters düşen yasaklar olarak algılıyorlar. Hiçbir şeye inanmayan, "hayatını yaşayan" Ömer, bu alanda da öteki figürlerin karşıt kutbu. "Sudaki İz"i okurken özellikle " i n a n ç " "eleştiri" kutupluluğu konusunda sık sık Hermann Hesse'yi ve "GlasperletıspieT'i hatırladım. Hesse de insanları "tnananlar" ve "eleştirenler" olmak üzere iki kategoriye ayırır, ama her insanın hayatında da bu iki türe yatkın dönemler olduğunu savunur: Çocukluk inanç çağıdır, gençlik eleştiri, olgunluksa sentez ve denge. Ahmet Altan'ı bu konuları işlerken, Hesse'den bence daha da çekici kılan romancı özelliği ironik mesafeli anlatım tutumu. ESER &ULUUAAAA ÇİZGİLİK KÂMtL MASARACI AĞAÇ YAŞKEN EĞÎIİR KEMAL GÖKHAN Yayın raporu CAN ÇEKtŞEN KİTAP Yazan: Demirtas Ceyhua/158 sayfa/ Cem Yayınevi Ülkemizde kitap piyasasının bir türlü dengesini bulamadığı ve önümuzdeki günlerde TÜYAP Kitap Fuarı ile birlikte kitap sorununun yeniden yoğun olarak gündeme gelecegi bugünlerde anlamlı bir kitap yayımlandı. Demirtas Ceyhun, " C a n Çekisen Kitap" adlı kitabında, yayın dünyamıza, kitap, kitapçı, yazar, yayıncı gibi kavramlara Uişkin denemelerini bir araya getiriyor. Kitaba, okumaya, okumamaya ilişkin sorunları gözler önüne seren Ceyhun, önsözde, "...inanıyorum ki, ancak bu tartışmalann sonunda çözüm bulabileceğiz sorunlanmıza," diyor. OLUR BÖYLE ŞEYLER Savaş Büke'nin öyküleri / 88 sayfa / Yazko Yayınlan. Savaş Büke'nin yeni öykülerini bir araya getirdiği kitabında 17 öykü yer alıyor. 1983 Akşehir Nasreddin Hoca Gülmece öyküsü Yarışması'nda 1. mansiyon ödülü alan Büke, dört yıldır Şirin Ereğli gazetesinde köse yazarUğı ve sanat danışmanlığı yapıyor. Yazarın daha önce "Nikser Matamut" adlı derleme gülmecesi, "Buraiarda Yaşanmaz ki Birader", "Kaydırak Tepesindeki Kadın", "Ünne Tatlı Canını" adlı öykü kitapları, " D ö k m e DemirTahta Çivi" adlı romanı ve "Sıcağı Çok Seven Çocuk" adlı çocuk öyküteri kitabı yayımlandı. Â Ş K MAHZUNt Derleyen: Battal PehHvan / 64 sayfa / Tiirkü Yayınlan Son aylann dülerden düşmeyen tiirküsü "Domdom Kurşun u " n u n yaratıcısı Âşık Mahzuni, kitabın başında yer alan Battal Pehlivan'ın kendisiyle yaptığı söyleşide "Domdom kurşunu gözeliiktir" diyor. Mahzuni, bugüne kadar 3000'den fazla şiir yazdığıru, ancak 1000 kadanmn bilindiğini söylüyor. Ozan, 453 tane 45'lik, 6 uzunçalar, 16 tane de kaset doldurdu. Büyük oğlu Emrah da onun izinde ve ikinci kasetini doldurmuş bulunuyor. Gazeteci Yazar Süleyman Yagu'ın Mahzuni üzerine bir değerlendirme yazısının da yer aldığı kitapta, ünlü halk ozanının 49 şiiri var. AY VE ALTI PARA Somerset Maugham'ın romanı/1 ürkçesi: Fatma Aylin/268 sayfa/Can Yayınlan. Çok sayıda yapıt vermiş olan tngiliz yazar W. Somerset Maugham (18741965) büyük ününü 1915'te çıkan " O f Human Bondage" ile yaptı. Tüm AngloSakson romancılar gibi din ve ahlak sorunlanna ağırlık veren Maugham. ülkemizde "The Razor's EdgeSe>tanın Kurbanlan", "Ekmek EldenThe Breadwinner", "Bayan DottMrs. Dott", "Sheppey" ve "ÇemberThe Circle" ile tanınır. "Ay ve Altı Para" yazann 1919 tarihli en ünlü romanlanndandır. Ressam Gaugin'in yaşamöyküsünden esinlenen kitap, resim sanatı uğruna ailesini ve parlak mesleğini bırakan, uzun yülarıru Paris'te geçirdikten sonra Tahiti'ye yerleşen ve orada cüzamdan ölen Charles Strikland'ın hayat serüvenini anlatır. ARINMALAR İsmet Kemal Karadayı'nm gezi, gttnlük, anı ve anlatılan / 182 sayfa / Yenigün Yayınlan Pülümür'de doğan, Ankara Hukuk Fakültesi'ni bitiren, 1981 yılında emekli oluncaya kadar Anadolu'nun birçok köşesinde savcüık yapan İsmet Kemal Karadayı, hukukçuluğunun yanı sıra edebiyatla bağlantısını hiç kesmemiş, şiir ve deneme kitapları, derlemeler yayımlamış bir yazar. Çoğunluk " I l g a z " , "Yelken" ve "Giuıey" dergilerinde çıkan yazılannı "Arınınalar" adlı bir kitapta topladı. " A n n m a l a r " , 20 yılı aşkın çalışmanın ürunü. TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARJKAN ll 3 EAc//n 1313'DA 8UGUN, giR SUMBYOOĞU AVBt/PA ÜUCgSlNE. "YUSO SLAVYA^ADI VERİL&İ. SÜMBY SLAVlARI ANIAMIUA 6ELEN SU APl, OSIRALAR. YÖNETİKAİ EÜNDE 7UTAN KSAL I. Al£XAMI>EK KOYMUÇTV. POUVZ PAHTİLE/Zİ KAPATABAK OİKTATÖRCB BİR. YDMETIM KiiRAU KSAL, FARICU TTDPÜUCB İNSAMARINI BİR AEAYA 6E~ TltZMSK ISrEMİflİI. ALEKAHPEK, 1934TE FRAMSA^VI Z/YAgET ETTiĞı StRADA, SÖZ ÖUZJGÜLEUE OEĞİN, KCflJUSU YÖNEr/M Ş&OlNİ LUMLABMM OÜJÇAN VE ANLAŞAMfYAN YUGOSLAVYA ADI... n 50 YDL ONCE Cumhuriyet İtalyan ordusu Habeş topraklarında Bugün öğleye doğru buraya gelen haberlere göre EritreHabeşistan hududundaki Musaali dağı mıntıkasında 20 bin kişiden mürekkeb bir İtalyan kuvveti üç koldan 3 Ekim 1935 % Habeş imparatoru, Uluslar kurumuna müracaat ederek, îtalyan askerlerinin Habeş hududuna tecavüz ettiklerini bildirmiş ve bu hareketi şiddetle protesto ederek acele bir tahkik heyeti gönderilmesini yahud bu işin Fransız Somalisi hükümeti 1935 1985 tarafından yaptırılmasını istemiştir. Eritre hududundaki Habeş kuvvetlerinin kumandanı olan Veliahd Italyanların ilerlemesini durdurmak için derhal mukabil tedbirler almıştır. CtrMHLRhTT KİTAP KULÜBÜ'NDEN HABERLER AYIN EN ÇOK SATAIS KİTAPLARI ÇOCUK 4.9.19852.10.1985 SIRA KOD KİTABIN ADI/YAZAR1 1 002.248Bu Yurdu Bize Verenler/Aziz Nesin 2 097.294 Yumurtadan Çıkan Öğretmen/Muzaffer lıgü 3 021.104 Ben de Çocuktum/Aziz Nesin 4 002.227 Temel Müzik Eğitimi/Muammer Sun 5 021.187 La Fontaine Masallan/Orhan Veli 6 099.074 Küçük Fotoğrafçınm El Kitabt/Eşref Sakarya 7 174.007 Çocuklar ve Gençler İçin lSOOyun/ C Bruel 8 173.005 Gizli Mağaranın Sırn/Ehid Blyton 9 048.013 İlkokula Hazırlamyorum/Ş. Önal 10 044.055Barış'm Şiir Defteri/Derya Altmtren FİYATI 364r 200r 5S0r 363c 3S0r 200r 300r 250r 500, 273r Habeş hududunu geçmişıir. Bu yüzden italyan askerlerile Habeş kabilelerine mensub çeteler arastnda çarpışmalar olmuştur. Her iki tarajıun ölüler vardır.. Muntazam Habeş kuvvetlerile İtalyan askerleri arasında henüz temas yoklur. TÎYATROGÖSTERİ BİLOY SANAT MERKEZİ rrtYATRO) Mafearrem 6ÜRSES yemetiminde II. D M M I tiyatro kursları i«in kayıtlara başiamıştır. {RESİM) YetişkMer «e çocaklar içia her teknikte resim dersteri... Bafcırku, Incırıı Cad No 27 Kal 3 (SANTRAL MAG 1 Tel 572 09 20 de" 39 528 66 29526 10 00/412 Istanbul Beledivesi SEHIR TIYATROLARI PERDELER ACILDI T.C. . Kültür ve Turizm Bakanlığı Istanbul Devlet Opera ve Balesi ATATÜRK KÜLTÜR MERKEZİ E. RusMJ GALERtLER GULSEPEN Resım 528 66 29526 10 00/412 KAYALI Sergısi Vakko Sanat Galerileıi Sunar Vakko Alstanbul 131 Ekım 1985 İbrahim Çiftçioğlu Resim Sergisi ^MSMUTUIBU AEDFA "Istanbul Peyzajlan" OR1A0YUNCULAR BEY06LU KÛÇÛK SAHNE'DE Tri: 1 4 1 6 4 17 144 43 27 Yöneten Engın ULUDAĞ FATİH (526 53 80) ANTONIUS VE KLEOPATRA W. SHAKESPEARE KARIM VE KIZIM Yöneten: Perihan TEDU ÇARSAMBA GUNLERİ 15 00'de OZEL MATINE TİYATROLARIMIZIN Harbiye M. Ertuğrul RECEP B4LSINER FJMra» Dp<n 2 ptrte W12tt2f31 tklm 1M5 Ortettn Stfi: Um H/UBW •asNau Rfm «OTIKOtui b n un SMKV» HNur S.PüCtM CEZAYİROE BİR İTALYAN KIZI 1001 6ECE k l k Z K1t« 1122» EMn 1S*S KtrM«nfl K Oıtntn Mt: ıkn KMİRİ} Dtkır hint »IMHtkmUDf Kntua: HtOlMI S.»mJj< 6 C*llkt« İ ŞT E İ N S A N A ECCO HOMO J\ V Vakko / İzmir 131 Ekim 1985 Leyla Gamsız Resim Sergisi 24 Eyül • 9 EJda Husrev Gerede Cad 126 Teşvıkıye MeydanıIST Te) 141 27 11 EŞEK ARILARI Yazan: Aristetanes Bozan: Feriıan Şensoy f 1130 CWM: Z1JM C.İKİ: 15JO18J0 PKW: 1U01U0 MUZEYYEM ENGIN ERİM MADAM BUTTERFLY •ftn 3 tutt 1724 Bdaı 1M5 flkcstn M l : Cratnriin PfTROVICI Sakaei* *iuc Oagm 0«»I Un ftn: VIMD «IHUTHU HULUSI BEYIN Fatih ltn% h III KI£LAKI URART SANAT GALEBISI I IS Eklm 1981 TAKSİM BELEDİYE SANAT GALERİSİ MEVSIMİN İLK SERGİSİ 3 BhR • M Ekka 1M5 Rumdı Cadaesı Baura Apl u : 2 Vep* MaOazas. ustu OsmanMy W 146 48 59 126 Ek.im 1985 Ferruh V8aşağa 50. Sanat Yılı Sergisi Vakko / Ankara MUZAFFER AKYOL Resim Sergisi 19 Evtâl 8 Ekim GALERI BARAZ tüm yönlenyte Yöneten: Engın GURMEN Tel: 145 20 Oyun gunlen: Salı 18.301 Caısamba 15.00!68 PetsembeCuma: 20.30 C. tesı 15.0020.30 / Pazar:i5.00 18.30 TEVFİK GELENBE TİYATROSU YILIN İLK KAHKAHA RRTINASINI SUNAR M. CAMOLETTİ'NİN TAKSİM SANAT GALERİSİNDE SATILMAKTADIR tank »*2»u« 2 ptrtt 26 Ekha 1M5 kontr SHHMI Satetyt (aya>: S i M n ı U W I Mttr l l ı M f f l bftn: Şjaia 2P I IÇ Ortntı j « «ıkzl Dımkm. l*|n l A UYUYAN GÜZEL gunıer Saı Carsjnba Peısemt» saai 2000 Cururiesı saai 1600 Cocuk muMafr Ojmarles saat M 00 İsveç'te yaşayan S kişilik bir Türk ailesinin öyküsü... BAHA SAİT GAIBİVEPA BttSAK GORSEL SANATLAR KARDEŞ KANI (ParçalanmaSplettring) Yön: Muammer Özef Müzik: Okay femiz Yalnız İstanbul EMEK ve Ankara AKÜN Sinemaları'nda SANAT EĞİTİMİNDE ALTEKNATİF Kış sezonu resım çahşmakınna başlamıstır ıziu duıurunız 5MI '.i X T8 00 rss U n * l f i SUT 1000'3 00 i T* SOKAK İBf*i AP*«'MAN AKADEMI SANATEVİ MEHMET GÜLERYÜZ AVNL MEMEDOGLU Tel: 140 47 83 Kurtuhj; Cad. 191 İSTANBUL DOSTLAR TIYATROSU Moda SİNEMASINOA ÎON OYUNLAR •», / T e l : 3 3 7 0 12 8 KADİFELİ GELİN (Mldnnı 3. Per#e) ' SEVDA ,\ , TÜRKpLERl \ RESİTAÜ EKİM RAHMİSAUUK ve se^kin sanatçı kadrosu Vawf ÖNGÖREN Yöneten n UyguUyan: Tevflk Getenbe Dekor: E. Dikmen HERGÜN. 2115 Cars Clesı 1530/2115 Pazar 180CV2115 teknlc teorik estetik yönleriyle 5 • RESİM/DESEN • FO1OĞRAF • VİTRAY • HAU • SANAT MESLEĞINİZ OLABİLİR BILSAK S O t i A N U SOK N< ı , Tt ı 1 1 C H'ı • 1 J I.'H.' • ASİYE NASIL KURTULÜR ? Yön: (fenco ERKAL SAN TlYATROSU'NDA Daınştay kararı ile Gise tel: 140 67 92 Saat »7OO 12 EMm C.İMJ: 15.0018.0013 Ekim P ı o r : 15.0018.00 Tel: 336 21 03