Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER öte yandan, genç kuşaklar da bır uğraşıya yönelırlerken ya da fakülte seçımlerını yaparlarken, gelecektekı uğraşılarının "para kazandırma" ve "rant getırme" potansıyellennı ana bır ölçüt olarak göz önünde tutmaya zor lanmakudırlar Uğraşı seçımın de, toplumsal ışbölümünün gereklerınden çok, ışadamlarının ya da ış âlemının ıstemlerı belırleyıcı olmaktadır Gerçekten de, yükseköğrenım gençlığıne sürekÜRETİCt EMEGE lı olarak bıreysel gırışımcılığın SAYG1LIY1Z... erdemlerı telkın edılmekte, buna karşılık kooperatıfçılık gıbı toplumsal dayanışmaya ve ışbırKöşeyı dönme özlemı, top lığıne dayalı kurumlara yeterınlumda en çok tutulan başat bır ce, ya da hıç yer verılmemektetoplumsal değer olnm konuınu na gırınce, bıreyler ve onların dır Nıtekım, ış yaşamının dotuttukları ış guç bıçımlerı de, ruklarını ele geçırmış kımı ışatoplumsal ışbölümünde uretime damlarımıza, ünıversıtelerımızın yaptıklan gerçek katkılarına gö adeta bırbırlenyle yarışırcasına re değıl, çok daha dar bır kap "fahrı doktorluk" unvanlarını samda, "para kazanma" ya da bonkörce dağıtmalarına ve kür"para kazandırma" nıtelık ve sülerınde "ış ıdarecılığı" derslerını özgülemelerıne karşılık, bu yetılerıne göre değerlendırılmek tedır Boylesıne çarpık bır değer unvanları toplumuna uzun yıllar ler dızgesı içınde, üretıcı emeğın boyu başarılı hızmetler veren bır sendıkacıya, bır öğretmene ya da değerı örselenmekte ve toplum sal ışbölumü ve dayanışma teme bır kooperatıfçıye vermekten ka lınden sarsılmaktadır Gerçekten çınmaları, uzennde duşünmeye de, toplumsal gelışme sürecının değer bır konudur Körpe zıhınlerı tek bır doğrultuda, ıtıcı guuinıi belırleyecek genış bır "ekonomık ınsan" modelı doğyetenekler yelpazesı içınde, salt bıreysel gırışımcıhk ve para ka rultusunda yönlendırmeve dözanma yeteneğının en ön plana nuk bu gırışımler, bıreycı bır çıkması, eğıtım, kul toplum yapısıııın oluşturulma tür, sağlık, adalet, kamu yöne sında ve salt ışadamı görüşüyie tımı vb gıbı alanlarda topluma yönetılen bır devlet düşününün dönük hızmetler sunan ya da pekıştırılmesınde bılınçlı olarak doğrudan ışgüçlerıyle üretıme uygulanmaktadır katılan toplum kesımlerını, üretıcı emeklerıne ve toplumlarına Üstelık, toplumsal dayanışma karşı yabancılaştırmaktadır Bu kesımler, toplumsal yapı içınde kurumlarının dışlandığı, topkendilerine hoşnut olabıleceklerı lumsal ışbölumü içınde üretıcı bır yer bulmada gıderek daha emeğın saygı görmedığı böyle bır çok güçlük çekmektedırler Top yapıda, genış esnafsanatkâr kelumsal ışbölümünde vazgeçılmez sımlerı de kendilerine hoşnut olabıleceklerı bır yer bulamayerlerının olmasına karşın, para sal getırılerı düşük olan bu uğ makta ve bu kesımlerde, sanattan ve üretımden kaçma ve rant raşıların sahıplerı, ya ışlerını bı rakmak ya da bunları toplumda getırısı daha yüksek olan tecımkı üst gelır kümelennın ıstemle sel dlanlara yönelme bıçımınderıne dönük bıçımde ve tecımsel kı genel bır cğılım gözlenmektekaygılarla sunmak zorunda kal dır Spekülatıf ışlemlere olanak maktadırlar Bunun sonucunda tanıyan dağıtım sektörune geç eğıtım, sağlık, sanat vb gıbı me yönündekı bu yaygın eğılımı, DPT'nın bır araştırması dd açıkalanlardakı etkınhkler gıderek tecımselleşmekte ve toplum gö ça sergılemektedır Bu olgu, toprülmemış bır tınsel yoksullaşma lumumuzdakı geleneksel esnaf ve sanatkâr ımgcsını altüst etler geçmektedır Böylelıkle kooperatıfçılık ve ımece gıbı geleneksel toplumsal dayanışma kurumlarını dışlayan, toplu gırışımlerı, KlT'lerı ve toplu tasar rufları öngörmeyen ve bunların yerıne bıreysel şırket kurma operasyonlarını ve sırdaş hesaplan ycğlcyen bır ekonomık model vaılığını sürdüımekte ve bu mo del toplumsal bılıncın, coşkunun ve dayanışmanın köküne kıbrıt suyu dökmektedır ya ıtılmektedır mekte ve toplumsal ışbölümunu temelden sarsmaktadır SONUÇ Üretıcı emeğın değerınin dışlandığı, uğraşılann toplumsal ış bölumü içınde üretıme yaptıklan gerçek katkılara göre değıl de, rant getırılerine göre statü kazandığı ve ekonomık gücün her türlu toplumsal etkınlığı belırledığı ülkemizde, bencil bıı toplum yapısı hı/.la kurulmakta ve bu yapı içınde kendilerine hoşnüt olabıleceklerı bır yer bulamayan insanlarımızın sayısı gıderek artmaktadır Üstelık, ekonomık ve toplumsal süreçlere katılmanın tek ölçütü parasal guce ındırgendığınden, gelenek sel toplumsal değerler ve kavramlar altüst olmakta ve toplum kesımlerı arasındakı ışbırlığı ve dayanışma yerını, bırbırlerıne karşı caka satmaya, gösterışçı ve görkemh tüketım harcamalanyla toplumsal statü kazanmaya bı rakmaktadır Alınterıyle çalışıp kazanmak, toplumsal üretım sürecıne katkıda bulunmak, dürüst bır yurttaş gıbı vergı ödemek, tutumluluk ve tüketımde sadelık gıbı üstün değerler, toplumda saygın bır konum kazanmanın temel ölçülerı olmaktan çıkmak ta ve bu olgu toplumsal yapıda derın yaralar açmaktadır özellıkle de, ekonomık modelın tüccarcı bır yaklaşımla eğıtım ve sağlık gıbı temel toplumsal hi7metlerın sunumunu paralı bır konuma getırmesı ve kıtlelere ör tulü de olsa, "paraları kadar sağlıkh olmalarım", "paraları kadar beslenmelerını ve okumalarını" önermesı, özde ış çevrelerınde egemen olan ve "herkesın parası kadar konuşması" gereklılığını vurgulayan bır hıye rarşık duzenın tüm topluma monte edılme özlemını yansıımaktadır Böyle bır toplumsal düzen içınde, ış çevrelerınde çok sık kullanılan ve büyüklerın küçüklen aşağılamak ıçın acımasızca sarfettıklerı " k a ç paralık adamsın" deyımı, yenı bağlamında ekonomık açıdan güçsüz olan tüm toplum kesımlerı ıçın geçerlı olmaktadır Bu sonuç, sonul çözümlemede, salt tüccar bır görüşle yönetılen bır toplumun ürettığı bencil değerler dız gesının kaçınılmaz bır çıktısıdır 17 EKİM 1985 A\ aııta Ekonomisi ve Aşınan Toplumsal Değerlerimiz fjretıcı emeğın değerınin dışlandığı, uğraşı/arın toplumsal ışbolumu içınde uretime yaptıklan gerçek katkılara gore değıl de, rant getırılerine gore statu kazandığı ve ekonomık gıicun her turlu toplumsal etkınlığı belırledığı Ülkemizde, bencil bir toplum yapısı hızla kurulmakta ve bu yapı içınde kendilerine hoşnut olabıleceklerı bır yer bulamayan insanlarımızın sayısı gıderek artmaktadır. PENCERE İnsanca... Insan,kolay ınsan olmadı Adına tarıh dedığımız kıtap, ınsanın ınsanlaşma çabalarını dıle getırır llkel bır yaratıktı ınsan uygar bır yaratığa donuşmesı ıçın bınlerce yıl çıle çektı, çaba harcadı, acılar yaşadı Adalet bılıncının oluşması, hukuk duzenlerının gelışmesıyle ınsanın ınsanlaşması, doğru orantıh bır bağıntının tarıhsel matematığınde gerçekleştı Insanın ınsanlaşmasında gerı kalmışlık, hukuk duzenlerındekı göstergelerde vurgulanır Bugun bıle kımı ulkede hırsızın kolu kesılıyor, zına suçunu ışlemış kadın taşlanarak ölduruluyor Boyle bır ulke ne denlı zengın olsa da uygar sayılabılır mu Cezaevlerınde çağımız hukukuna uyumlu bır duzen kurulamayan ulke, uygarlık dunyasında saygınlık kazanabılır m ı ' • Bızım toplumdakı genel eğılım, cezaevıne duşen kışıye acımasızlıktır Ne var kı Anadolu'nun çoğu köşesınde bu acımasızhğın yerını daha değışık duygular alıyor Bugun hapıshanelerımızde adam oldurmekten hukumlu otuz bın dolayında ınsan yatıyor Çoğumuz elı kana bulaşmış bırısını canavar sanırız Oysa sozgelımı kan davası yuzunden dort duvarın ardına duşmuş bır hukumlu gerçekte zavallıdır, katıl olup olmamak seçımını yapamayacak durumdadır kımı zaman çocuk yaştayken çevrenın baskısıyla bu suçu ışlemek zorunda kalmıştır Ya kaçakçılık suçu' Kaçakçılık, çoğu buyuk ışadamının bulaştığı bır ıştır, Guneydoğu yorelerınde bır meslektır, ama Istanbul'un luks kesımlerınde de geçerlıdır Buyuk holdınglerımızın patronlarından kaçı kaçakçılık suçuyla yargılanmıştır? Kaçı af ıle yakayı sıyırmıştır' Kaçakçı ışadamı toplumda saygıyla karşılanmakta, her kapıyı da açmaktadır Bekır Çelenk ıse bır suredenberı saygınlığını yıtırmış, gözden duşmuş bır kaçakçıydı Papa suıkastı davasıyla unu uluslararası boyutlara ulaşmıştı, kalp hastasıydı, buyuk sırlar taşıdığı ılerı suruluyordu, cezaevınde oldu Pekı, ne yapalım? "Allah rahmet eylesın" deyıp geçelım m ı ' Omuz sılkıp dudak bukerek soylenelım mı Su testısı su yolunda kırılır • Bızım sevgılı Turkıyemızde zengın petrol yatakları bulunamadı Petrol şeyhlerımız yok Pekı bunca multımılyarder kısa surede pıtrak gıbı nasıl açtı? Adam, devletı mı soydu? Parmı bastı"? Mafıa ıle ışbırlığı mı yaptı' Kaçakçılıktan mı vurdu'' Gerçek şu kı, ülkemizde buyuk bır yeraltı dunyası oluşmuştur Uğur Mumcu arkadaşımız bu dunyanın gerçeklerını ortaya dökmeye çalışıyor, savaşımını özverıyle surduruyor terör ve anarşıyı pompalayan sılah kaçakçılığının kökenlerıne ınmeye çalışıyor Bır toplumda sermaye guçlerının Mafıalaşması buyuk tehlıkedır ve bugun çoğu Mafıa babası ortalıkta ellerını kollarını sallaya sallaya dolaşmakta, saygınlık gormektedır Bekır Çelenk bu topoğrafyanın içınde yetışmış bır ınsandı, adı "Papa Suıkastı"na karışınca şansı dondu, yakasını kurta ramadı, en sonunda bır cezaevınde kalp yetmezlığınden gozlerını dunyaya kapadı Şımdı ortada bır soru var Bekır Çelenk kalp hastasıydı, yaşatılması ıçın gereklı önlemler alınmış mıydı 7 Suçu ne olursa olsun, ınsanların cezaevlerınde ölmelerını engellemelıyız Bu konuda duyarsızlık, bırtoplumun uygarlıktan uzaklığını vurgular Cezaevlerınde hukukun kuralları ışlemeyen bır ulkede, dort duvarın dışında hukuku aramak boşunadır Dr. H. SAMİ GÜVEN Uludağ Üniversitesi Uygulanmdkta olan ekonomık tnodel, toplumumuza ö/.gü kımı geleneksel değerlerı öylesıne sarsıyor ve oylesıne örselıyor kı, amaçlanan ekonomık buyıime gerçekleştırılse bıle, aşınan ve gıderek yıten bu ustün değerlerın yenıden toplumumuza ka zandırılması, ekonomık sorunla nmızdan çok daha yaşamsal bır sorunsalı oluşturuyor Toplumsal sorunlara salt bır ışadamı görüşüyle yaklaşan ve bunların çö zümünU pıyasa mekanızmasının ınsafına terk eden bu modelın, özellıkle toplum kesımlerı arasındakı özverı ve gönenç dağıtımını her türlü denkserlık ölçülerının içınde tutamaması, toplumsal ışbölümünün bozulması na ve toplumsal yapıda derın \ıler bırakacak yaraların açılmasına neden oluyor Ekonomının ışleyışındekı başıboş luk, salt toplum kesımlerı arasın dakı gelır dağılırru dengesızlığını ve ışsızlığı görülmemış ölçülere çıkarmakla kalmıyor, bunlardan çok daha önemlısı, toplumsal yapının temelını oluşturan yardımlaşma, dayanışma, bırlıkte çalışma, üretıcı emeğe saygı, tutumluluk, tüketımde ve gösterışte sadelık gıbı geleneksel değerlerı de hızla aşındırarak, bu yapıda deprem düzeyıne varan sarsıntılara yol açıyor "EKMEDİG1 YERDEN BİÇMEK" Hızlı bır büyümeyı kalkınmayı değıl her ne pahasına olursa olsun, sınırlı ellerde hızlı bır anamal bırıkımı yoluyla gerçckleştırmeyı amaçlayan bu ekonomık model, anılan özellığının bır gereğı olarak kımı toplum ke sımlerını hak etmedıklerı ya da üretımınde hıçbır gerçek katkı larının bulunmadıkları kımı nımet ve olanaklardan yararlanmaya özendırmekte ve eskılerın deyışıyle, "ekmedıklcrı yerden bıçmeyı" başat bır toplumsal değer halıne getırmektedır Ger çekten de, özellıkle son yıllarda toplumda gıderek yaygınhk ka zanan ve toplum kesımlerının düşlerını süsleyen "köşeyı d ö n m e " tutkusu, ekonomık alandakı bıreycıhk ve çıkarcılığın, toplumsal değerler alanındakı bencil bır yansımasını oluş turmaktadır Bu bağlamda, or taya çıkacdk her turlu fırsatı kollayarak vc kışısel çıkarları en üst dü7eyde gerçekleştırerek köşeyı dönmek, topluma en geçerlı bır davranış kıpı olarak önerılmekte ve bunu başaranlann çevrelerınden ıtıbar göreceklerı telkın edılmektedır Fırsatçılığın ve çıkarulığın her türlüsü, "serbest gırışımcılık" ya da "serbest ekonomı nızamı" adı al'ındaussalve övünülecekbır etkınlık olarak nıtelenmekte ve toplumda bu yönde yenı bır değerler dızgesı hızla kurulmakta dır Salt ekonomık çıkarları peşınde koşan ve toplumuna ve çevresıne karşı hiçbır sosyal so rumluluk duygusuyla bağlı ol mayan bencil bır lısan tıpının homo economıcus egemen ol duğıı bır toplum yapısı süratle oluşturulmaktadır Bu tür bır yapı ve değerler dızgesı içınde, örneğın alt gelır kümesındekı bır tüketıu, kendı sınırlı ölculerı içınde de olsa zam gelmeden önce yaptığı çav ve şeker stoklarıyla övünürken, bırkaç kez telefona yazılıp, sırası gcldığınde bunları başkalarına devredenler de, kazandıkları çekıcı rantları anlatırken, çevrelerınden takdır toplayabılmektedırler Aynı şekılde, vergı kaçırmayı adeta bır alışkanlık halıne getıren bır vergı yükümlüsü de, bu yenı değerler dızgesı içınde eylemını akıltı bır ış olarak görmekte ve yakın çevresının ıtıbarını kazanabılmektedır Koşut bıçımde, gereken nıtelıklerı taşısın ya da taşımasın, kamunun olanaklarıyla kurulan bır sanayı sıtesınden bırer atölye kaparak ya da devletın sunduğu çekıcı kredı ve vergı kaynaklarını kapatarak köşeyı dönmek, toplum kesımlerının süreklı zıhınlerını kurcalamaktddır Kısacası, fırsat kollamak, kapmak ve kapatmak temelı üzerine kurulu, çıkarcı ve bencil bır toplum yapısı hızla oluşur ken, böyle bır yapı içınde farklı ölçülerde de olsa, toplum kesımlerı hak etmedıklerı ve üretımınde hıçbır gerçek katkılannın bulunmadığı olanaklardan yararlanmaya özendırılmektedır Bu bağlamda, toplum kesımlerı arasındakı karşılıklı ışbırlığı ve da yanışmaya, bırlıkte calışmaya dayalı ve toplum yararını ön planda tutan ızlencelerın yerınc, bıreysel gırışımı, bıreysel başarı ve kurtuluşu sımgeleyen eylem OKTAY AKBAL EVET/HAYIR Bunun Hesabı Verilmeli! TEŞEKKÜR Geçırdığım tratık kd/asından sonra götürülduğum Taksım Devlet Hastanesı Ortopedı Servısı'nın yakın ılgısını gördüm Bu nedenle BAŞSAGLIGI Trafık kazasında gcnç yaşta yıtırdığımı/ arkadaşımı/, Ort. Müt. Dr. OKAN YALAMAN Dr. AHMET KURT Hemşıreler, SAKİNF YASA, SULTAN GUREL, NEVİN TUNÇ, FATOŞ ve ZİJI.BİYL'yc, pansumancı HALİL'e e tüm hastane personelıne teşekkürü bır borç bılırım BULI' NT ZtNt (19631985) 'Okul Kıtapları LTD Ştı'nın ortakları kımler? Once bunu bılmek gerekır Bu Ştı'nın yayımladığı kıtaplar (llkokullarda okunan Hayat Bılgısı vb) nıye telefon zıncırlerı ve emırlerıyle butun yurtta oğutlenmıştır, oğretmenler bu yayınları okutmaya zor(Arkası 13, Sayfada) SELİME UÇAR bızı derın acılar içınde bıraktı Aılesıne ve dostlarına başsağlığı dılerız ODTU MATEMATİK BÖI.ÜMÜ Sayın tıp mensuplarına, eczacı meslekdaşlarımıza ve ecza deposu sahibi sayın müşterilerimize; D U Y U R U Bilindiği üzere takriben 30 yıldan beri şirketimiz, ürettiği hayati önemi haiz ilâçları ile, ülkemizin ve değerli halkımızın sağlık gereksinimine büyük ölçüde katkıda bulunmuş ve bu süre içerisinde verdiği hizmetlerden dolayı sizlerin de güvenine mazhar olmak şeref ine erişmiştir. Bize gösterdiğiniz bu güvenden dolayı sizlere teşekkürü borç biliriz. Ancak, işyerimizde Grev kararı alınmış olup, 17.Eylül 1985 tarihinden bu yana Grev uygulaması süregelmektedir. Grev uygulamasının başlangıcından buyana piyasada ilâç darlığının çekilmemesini teminen, stoklarımız elverdiği ölçüde talepleri karşılamaya çalıştık ve bu hususta elimizden geleni yaptık. Piyasada ürettiğimiz ilâçların darlığının çekilmemesi için gösterdiğimiz bu çabayı, bu kez, Grevin uzun süre devam etmesi olasılıgını dikkate alarak, ürettiğimiz ilâçları geçici olarak yapacagımız ithalat ile sürdürmeyi plânlamış bulunuyoruz. Gösterdiğimiz olağanüstü çabaya rağmen, herhangibir ilâcımızın piyasada eksikliği görüldüğü takdirde durumu anlayışla karşılayacağınızı ümit eder, arzu edilmeyen bu durumdan dolayı sizlerden şimdiden özür dileriz. Saygılarımızla BIRLEŞIK ALMAN ÎLAÇ FABRlKALARI TÜRK A.Ş.