Katalog

5 OCAK 1985 25. ÖLÜM YILEVDA ALBERT CAMUS KÜLTÜR YAŞAM CUMHURİYET/5 Umudun peşindeki yazar Camus, daha otuzjina varmadan okuyucusuyla buluşan ve buluşması, yayımlanan her kitahıyla süren yazarlardandır. Eylemden ve umuttan yanadır. Ama eylem ve umut şiirsel bir imge değildir onun için. Eylemi ve umudu yapıtta değil, yaşamında arar. Çünkü ancak yaşamda yeri vardır eylemin ve umudun... FERİT EDGÜ Yazar vardır keşfedilmeyi beklemez. Daha ilk kitabında okuyucusuyla buluşur. Hiç kimsenin, ne yazann, ne yayımcının, ne de eleştirmenin önceden kestiremeyeceği bir buluşmadır bu. Bir anda, hemen hetnen bir anda, toplumun değişik kesimlerinde, değişik kUltür katmanlarında yankısını bulur. Kendi dilinin sınırlannı aşar. Albert Camus, bu yazarlardan biridir. Bu tur yazarlann belli toplumsal bunalım dönemlerinde ortaya çıktığını ileri sürmek, bilmem, bu olguyu açıklamak için yeterli raidir? Belki. Belki diyorum, çünkü iki dünya savaşı arasındaki dönemde, örneğin Fransa, Malraux, Celine, Sartre olgusunu yaşadı. Daha sonra Beckett'in "Godot" olgusunu. Sanatçının yaşadığı günlerde değil, gelecekte anlaşılacağı gorüşü, sanatçının düşünceleriyle, duyarhğıyla çağının ötesinde bir kişi olduğu inancından kaynaklanır. Sanatçı yapıtını çağın i n s a n ı için y a r a t ı r Saçma bir göruştür bu. Çünkü sanatçı, yapıünı ne olacağını bilmediği mutlu ya da mutsuz yannlar için değil, içinde yaşadığı toplumun ve çağın (hatta günün) insanı için yaratır. Onun geleceğe kalmak istemi ancak ve yalnızca yapıtının içinde gizlidir. öylesine gizlidir ki, kendisi bile bilmez yapıtının hangi yönden hangi yanıyla yarına kalacağını. Bir sanat yapıtının zamana karşı direnmesi gibi, zamanın da bir sanat yapıtma direnmesi söz komısudur. Bir saman alevi gibi paflayıp okuyucusunu, yaşadığı günlerde, hemen bir anda bulan nice yapıt vardır ki, bir kuşak sonrasının okuryazarları adını bile ansımaz. Camus, daha otuzuna varmadan okuyucusuyla buluşan ve buluşması yayımlanan her kitabıyla süren yazarlardandı. 1940'ın mayısında tamamladığı uzun öyİcüsü "Yabancı", 1942'de Fransa, Alman işgalinde iken yayımlanır. Bunu "Sisyphus Efsanesi" başlığı altında yayımladığı denemeleri izler. tlUMUTSUZLUĞUN PANZEHtRl Albert Camus, nabza göre şerbet veren yazarlardan değOdir. Yazdıklanyla, insanlan değiştirip değiştiremeyeceğini bOemez, ama yazmak zonında olduğunu sö'yter. Kuşkusuz bireysel bir sorumluluk duygusudur bu, Kayayı doruğa çıkaramayacağan, ama gene de çıkaracağım. den bu yana, yeryuzünün hemen dört bir yanında olağanustü bir ilgi görmesinde, ahlâk ile estetiği bağdaştırma çabasımn bir etkisi olmalı. Bir ahlâkçı yazarlar vardır (özellikle Fransız yazınında), bir de sanatın değerlerini tüm değerlerin üzerinde göriıp yalnızca romanını, yalmzca öyküsünü, yalnızca oyununu, şiirini yazanlar. tkincilerin sorunsalı sanatsaldır. Roman romandır, şiir de şiir. O kadar. KİM KİME DUM BVMA BEHIÇAK âuÂıröuoroz dıuortar, i d WKsEÜX0 UoiZ deniyor; ahaH kakmacak deniyor, ORMViREK yofc oluyor... Aydınhk bir düştince, güven veren yazar gileri üzerinde toplayan her sanatçıyı etiketleme evrensel bir saplantıdır. Okuyucunun geniş ilgisini çeken Camus'nün de etıketi hazırdır: "Umutsuzluğun düşünürii". Umuttan yana bir yazar Almanlara karşı Direniş'in içinde yer alan, ama birçok aydm gibi bunu bir onur "vesüesi" yapmayan kişilerdendir Camus. Eylemden ve umuttan yana bir yazardır. Ama eylem ve umut şiirsel bir imge değildir onun için. Eylemi ve umudu yapıtta değil. yaşamda arar. Çünku, ancak yaşamda yeri vardır eylemin ve umudun. Düşmana direnen bir aydının, sırtındaki kayayı dağın doruğuna ulaştırmaya çalışan, ama doruğa varmadan kayanın ağırlığıyla sürekli olarak dağın eteklerine yuvarlanan bir efsane kişisini, Sisyphus'u deneme konusu olarak seçmesi, hele hele bu kitabın ilk denemesinin "Gercekten ciddi bir tek felsefe sorunu vardır: İntihar" diye başlaması kolay hazmedilebilir bir "çıkış" değildir. Özellikle direnme ve kahramanlık öyküleri beklenen ve yazılan bir dönemde. Ama Camus, nabza göre şerbet veren yazarlardan değildir: Direniş bir gerçektir; ama direniş insanoğlunun tek ve mutlak gerçeği değildir. Sisyphus, hiçbir zaman doruğa varamayacağını bildiği halde, sırtında kaya. yamacı tırmanır. Ve onun bu edimi hiç de saçma değildir. Çünkü ölümsüz bir yaşamın peşinde değildir; elinden geleni sonuna değin yılmadan yerine getirme VİDEO KULÜPLERtNDE NE VAR NE Derriere La Porte I Yö güzel kadının gizini öğrenir. netmen: Lılıana Cavanı / Oyun Zengin bir ltalyan ailesinin kızıcular: Marcello Mastroianni, dır sevdiği. Annesi babasından Tom Berenger, Eleonora Gior ayrılıp başka bir adamla evlengi, Michel Piccolı, Liliana Cava miş, adamın 13 yaşındaki kızıyni / 1983 yapımı / 105 dakika. la ilişki kurması üzerine de intihar etmiştir. Ancak hayatta kaFas'ta iş yapan bir petrol şir lan büyükanne de kızının ölüketinde calışmak üzere bu ülke müne neden olan kocadan intiye gelen genç bir Amerikalı, bir kam almayı başarıp onu katil gigece garip bir genç kadınla tanı bi göstererek cezaevine attırmaşır. Ancak yaklaşma çabalan de yı başarmıştır. Genç kadın, vazvamh sonuçsuz kalır. Giderek geçemediği uvey babası ve se\kendisinden kaçan bu genç ve gilisine cezaevinde para yetiştir Camus, bir sanat yapıtını böylesi bir mutlaklık içinde görmez. Dünyanın aynası değildir sanat yapıtı. Olmak isteyebilir, ama başarabilmek için olamayacağını bilmesi gerektir. Ahlâkçı bir yazann yapıtı bir ayna değil bir öneridir. Her öneri tartışılabilir. Camus'nünküler de. 1951 yılında, "Başkaldıran tnsan "ı yayımladığmda da tartışılmıştı. Tartışmayı açanlardan, sürdurenlerden birçoğu kuşkusuz hakhydr. Camus büyük bir düşünür değildi; fılozof hiç değilye çalışır. Bu da, Camus'nün so di. Duşünsel yapıtları, bir filorumluluk (görev ve ödev değil) zofun değil, bir sanatçının yapıtlanydı. Oyunlannda ethik, kuşanlayışmı dile getirir. kusuz, estetikten ağır basıyordu. Yaşamın saçmahğını Kuşkusuz, Cezayir Savaşı gibi aydına smav olanağı veren tarihsaptamak bir sel bir olayda butunlemeye kalbaşlangıçtır mıştı. Kuşkusuz, çağdaşı Celine Düşmana direnmek de, yaz gibi roman sanatını altüst etmemak da bundan farklı eylemler miş, Beckett gibi saçmanın, andeğildir. Düşmanı yenip yene lamsızın sonuna değin gitmemişmeyeceğimizi bilemem, ama ona ti yapıtlannda. Ama aydınlık bir direnmek zorundayım. Yazdık düşünceydi Camus. Güven veren larımla insanlan değiştirip değiş yazardı. Umudun, gerçek umutiremeyeceğimi bilemem, ama dun peşinde bir yazardı. Bugun, yazmak zorundayım. Böyle du ölumünden çeyrek yüzyıl sonra, şünur Camus. Kuşkusuz, birey kendi ülkesinde de, başka ulkesel bir sorumluluk duygusudur lerde de milyonlarca kişi böyle bu: Kayayı doruğa çıkaramaya okuyor onu. cağım, ama gene de çıkaracaKuşkusuz, her ölümlu gibi yağım. Umutsuzluğun panzehiri nıldığı oldu. Camus'ye göre ancak böylesi yaKuşkusuz, yaratıcüığı bir Prolansız bir umut olabilir. ust, bir Joyce, bir Faulkner, bir Daha 1939'da, Cezayir'dey Kafka ile ölçülemez. ken, Sartre'm "Dnvar" adlı kitabı üzerine yazdığı bir yazıda Türkiye'de dikkatle şöyle bir cümle var: "Yaşamın okundugu söylenemez saçmahğını saptamak bir son deKuşkusuz, felsefe konulannğil, yalnızca bir başlangıçtır." da, çağdaşı Sartre kadar derine Bir eleştiri değil bir saptamadır bu. Yazann, kendine çizdiği yo inen yapıtlar bırakmamıştır lun saptaması. Yaşamın saçma ardında. lığına, anlamsızlığma, başkaldıAma okuyucunun, Caraus'de rır ve bir anlam arar. Camus' bulup, Sartre'da, Proust'ta, nün yapıtı bu arayışın ürunüdür. Joyce'da bulamadığı "bazı Direniş yıllarında yazmaya seyler" olmalı. Işte, açıklaması başladığı, 1947'de yayımlanan guç ya da olanaksız bu "bazı şey"Veba", "tesümiyetçiBie" karşı ler"dedir yazarla okuru buluştuçıkan bir romandır. Yazarm, ran gizin kaynağı. Camus'nün kuşkusuz bu önemli romaru, bir gizi ise (belki çelişkili görünecek biriyle bağdaşmaz gibi görunen ama gerçek bu) aydınlık ve iki kavramı, ethik (ahlâk) ile es umuttur. tetiğin, büyük bir uyum içinde Karanlıktan kaynaklanan ve bir arada varolabileceğini belgeonu yenen aydınlık ile, umutsuzleyen çağdaş dünya yazımrun enluktan kaynaklanan ve onu yeder orneklerinden biridir. Ethik (ahlâk) ve estetik, de nen umut... Onur, sorumluluk, dim. Belki de (sanırım "belki" •direnme, tutarlılık, dayanışma bile değil) yaşarken ve ölümün gibi Camus'nün kalemi eline aldığı günden beri önemsediği, önemsenmesini istedıği insancıl YOK? kavratnlar ise tum kitaplanmn, roman, öyku, oyun, deneme, mekte, zaman zaman da onun eleştiri olsun her satınnda kenizinli olarak dışan çıkmasıru sağ dini duyurur. Yalmz Fransa'da lamaktadır. Genç adam, her şe değil. Japonya'da, Meksika'da, ye karşm sevdiği kadını üvey ba ttalya'da, Almanya'da da. basından kurtarmak uzere hareTürkiye'de mi? Türkiye'de, kete geçer... "Gece Bekçisi"yle Camus'yu gereken dikkatle okutamdığımız ltalyan kadın yönet duğumuz kanısında değilim. Yamen liliana Cavani, çok çetre pıtımn her satırın yansıdığını fil ve içinden çıkılması guç ola söylediğim kavramlar, bizleri, bilecek bir konuyu ilginç kılabil Türk okuryazarlarım gerçekten miş ve sonuna kadar seyredile ilgilendiriyor mu? biür hale getirebilmiş. (VİDEONe kadar isterdim bu soruya THEQUE / Bebek ve genelde olumlu bir karşılık Cağaloğlu) vermeyi. 5 2 8 6 6 2 9 5 2 6 10 00/412 Ka\m Değer ayesi effeilemiı/ecek denıyor. Ha\h Meselâ send& de W var. P Î K J V İ K PİYALE M4DH4 DO6T2USU. BAZI İMSİMLAC2IN BEMPEM HOŞLAK1MAD161M1 HIZLI GAZETECt VECDET V« gazeteter bir bir arzı endam ettıler OU OUSUK. OOOU BOVLE. ULA NIVE Çi UER* E M V 6U V U UZUKİ ZÛMAM İŞE İDi fiU ULât4 VAİtflP ' A&1L VURULÛCAK MENDEBURU OJĞIÜ SIR 6SPÎRİ İSTIYORUM ŞOYUt T V ftEKUSMLÛR.1 İLE KAR1SIK Blft DUŞUMÛK1. W& OuŞUNÜRKEM. SOUJĞUMUN ENSENZDE CXDuâiJNU UŞLAL OLSUN FACUĞAAFET'IM SEOVEOE TARIHTE BUGÜIV MÜMTAZ ARIKAN 1376 'PA BueuM, ÜNLÜ GÜRBŞÇİ HAUrr KAPLAH ÖU>Û.KEUt>l KJJLLAN&ĞI OTDMOBrUB, ÇO&JM yAKJNLARfNPA KA2A &EÇİROİĞİ StGADA 4ZYAŞlNMYDl. 6U£EŞ£ ÇOK ESKEN BAŞLAYAN HAA4IT KAPLAN,A££E/Ui<5M YAPARKBN DÎKJCATİ ÇEKMİŞ, i3S4y7E D£ A4iLÜ<$Ü££Ş 7»IOM/MA AUNMlÇrt. H YIL SÜREN MİUJ GÜeeÇÇİLİĞI SÜ/S£SİNC£ £LPE EJTIĞf BAŞA&LAZ., ONUN, GELMIŞ SEÇMİÇ EN İYİ TURK Ğ SLET 6ÜK£ŞÇl£i OAZAK 7XA//>VM4 5 Ocak ŞAMPİYON HAMİT KAPLAN STİLDE GÜREŞEH KAPU^M, PEÇ F"EŞE ÜÇ OÜMPIYATA . sezeesr GALERILER K S T H S I M I GUEMS1 MADALYA ALAM TBIC SPOR.CUMUZ&U'., KAT7UP, HSG. ÜÇÜNDE DE URAKT ALANTAR Resim Serglsi 2 Ocak 26 Ocak Mxlt loe*c Cad ?5 '•»603S4 SANAT f,AJEBISl TuaUsn Tol, tmtm çMçm, mtm MMMM MoOa Cad :u"a! 5 Ho ı v ı Kjd m UTKU VARLIK Rcsim Sergisi 324 Ocak 1985 Sanatçıların ve rJostlarının yeni yılını kutlar SAMAT GAUHISI ATÖLYE GAMSIZ'dan ÇAGRI Kq «e»r»»i Z. tnıp resim, y f t , Tirk tisteM n sanat tarihl utıputanmu ba*tamak üzeredir. OMcemizta inta nstttan dcnctlmliMle cadvnakteteyenhnkesi «e akadeai girtş sııuvlanıta kaıırian*ak MfTMMefi zaman yltinM<M atüyeabf tevrt Hlytmz. Çecukür tçia ayn »roflraırf uy|ula»if. 8eyojkı Ba'yro So*ak 25/2 T el 145 73 53 Muhsin Kut Adnan Varınca 4a0cak1MS Husrev Gerede Cad 12S TeşvMye MeydannlST Tel 141 27 11 H LUTFU CULCULOGLU ' <•! '. 1 17 OL.Ik 198 • Galeri Yaman 1985 Koleksiyomınu Sunar, Halil Pasa/Süleyman. Seyit/ Nazmi 2iya/Namık Ismail/ Hoca Ali Rıza/H. Avni Lifij/ Sami Yetik/Nazmi Çekli/Fuat Soyhan/ Zekı Kocamemi/Âyvazofski Valery/ Presiozi/Türk Primitifleri 28 Arahk28 Ocak « M ip*k(i Catf. No: 16/1 HftMa^ı W: 146 54 41 •rmo m o U t y ve TAKSİM SANAT GALERİSİ PasaS5 Tel 146 72 81 ^ . , beşten sotira H0BBY YEMİ BİR ASAMA Maruf Rumen kadın tayyarecilerinden Matmazel trina Burnaya Afrikanm cenup burnundaki Kaptavna gitmek üzere "Bukreş l.N.A.4 " markalı Rumen tayyaresile evvelki gun saat 10 u 20 geçe Bukreş tayyare meydamndan havalanarak Yeşilköye inmiştir. Matmazel, uzun tayyare seyahatine çıkan kadın tayyarecilerden biridir. Tayyareciler geceyi Yeşilköyde geçirmışler ve bilhassa Türklerin kendilerine göstermis olduğu 5 0 YIL ONCE Cumhuriyet 5 ocak 1935 Büfereş'ten Kapa misafirperverlikten ebediyyen Eskişehre doğru geçerken kar minnettar kaldıklarını tekrar tipisine yakalanmış ve tekrar söylemişlerdir. Adapazarı yakımnda Erenler uçan kadın kumluğuna inmek Dün sabah havanın tayyareci düştü mecburiyetinde kalmıştır. muhalefetme ehemmıyet vermiyerek asıl menzili maksuduna bir an evvel yetişmek üzere saat 11 de Konya, Adana, Haleb yolile Afrikaya gitmek üzere Eskışehre uçmuşlardır. Tayyarecilerin harekeünden bir muddet sonra da "Bukreş 1.N.A.A "nın Adapazarı civarında düştüğü habeh alınmıştır. Adapazarı muhaberimizden aldığımız telgraf şudur: Rumen tayyarecilerinden Matmazel İrinamn kullandığı tayyare Yeşilköyden kalkarak Tayyarecilere bir şey olmamıştır. Tayyarenin sağ kanadı, freni ve pervanesi kınlmıştır. Eskişehirden yardım istenmiştir. Tayyareciler yollarına tayyarelerile devam edemiyeceklerdir. Rumen tayyarecileri şehrin misafıridirler. 19351985 "Cumhuriyet" için hazırlamıştır. Şimdiden okuyucularımıza mujdelemekten zevk duyuyoruz. "NURKAJ.EM.. KUFSUN. KOPYA RENKU n FAUKASİ TO(TÂN~SÂTI5 Y B 5 Gökyüzü Maruf romancımız Resad Nurinin son romanı. Çalıkuşu muharriri bu en son ve mükemmel eserini [ 1 Avuslralyalı Naif Ressam \ S ^ KÜLTÛR. SANAT ve BİLİM ETKİNÜKLERİ kİ Mr. David Mıddlemıs • 1 LTD. 5İKKETİ NURİCALEM A . '^^^^Ma^L^^b OCAK AYINDA ACILACAK KURSLAR Buyukter ıçın Amalor totojraîc*k lesm ıkttıana cocı* e&tımı T ıctn Resrnı eiısı BILGI ICIN HERGÛN 14 0019 30 Tei 163 67 13 Orkcstra ve Dioro ik 320 Ocak 1985 ETHEB Dr. Kâzım Arısan Ahmet Arısan 2 Ocak • XI Ocak Vap; Kredı Bankası Galaösaray Sanat Gaıerısı Itcartt Itd. fil. NEŞET RUACAN RÛNE MACAROĞLU 2930 Araiı. 56 Ocak * Saaı 800 Oavttıyeler Çeudek Saratevı nden ve Yaiı ICırtasıye lArnavumoy) Den almaOılır CA2 EMPROVIZASYONLARI MÜZIK SERGİSİ ReslnSergM 526 Ocak 1J55 Mehmet Pesen ZEHRA SAY Rttmpakttt 5 Ocak 2 Şutat 1985 MODA Denız Kutubu Galensı Tel 336 06 0203 Sadık Cjürbüz Dinktisi r İLAN T.C. TARSİJS ASLİYE 1. HUKUK MAHKEMESİ Dosya No: 1981/681 Davacı Hacı Fanaç Şenli tarafından davalı Şıh Yusuf Çermı aleyhine açılan Tescil davasının yapılan duruşması sırasında verilen ara karan gereğince: Davalı Şıh Yusuf Çermi'nin adresi meçhul olduğundan duruşma günü ve dava dılekçesi resmı gazete ile tebliğ edılmiş olup 27.2.1985 gunu saaı 09.00'da yapılacak olan duruşmaya gelmediği lakdirde duruşmamn gıyabında devam edeceğı davetiye yerine kaım olmak uzere ilan olunur 14.9.1984 Basın: 10018 419 Ocak Anna Maria Serafini Leppo Resim Sergisi Düztnlcme: Tıujrul Diarataş Saat.2O30 B I L S A K 9örsel U Ü M n A N A T ' K U l T U R HtZMUETLER! A S l ^ SHNKTGSJIMSİ usta sanatçılar gözetiminde Başvuro. Bilsak, Soğancı Sokağı 7, Sıraselvıler İlkyardm Hastanesı karşisı 143 28 99 " ^ TURK RESİM USTALARI II" K»nM •5 Aal* 9 7 Oc* 1 SÜHA ÖZTARTAB SAHAT GALERİSI BALABAN Resim Sergısı Başlansıcından Bugine Sıraselviler Cac 77 '^<s:m Ist Tel 143 40 90 çahşmaları •slıklaı Cad Pasabahçe yanı. Terkos Cıkma: >apıkjr Ham Ka1 1 M 2734 o Seyoglulstanhjl Telefon 144 96 33 GALERİ İLANLARI HER GÜN BU KÖSEDE Murat 131 1979 model yeni bakımlı, temiz metalik Tel: 338 67 07 MUHASEBEDE ÇALIŞACAK Ticaret lisesi mezunu aranıyor. Yüksekokul öğrencisi de olabilir. Müracaaf. P.K. 900 KarakoyIstanbul