Katalog

CUMHURÎYET/6 HABLKLEK £L 11^ VJİ. TAMAM Ml DEVANI Ml? OSMAN ULAGAY İş âleminden Özal'a Devletin daha 1'97778'e kadar teşvik ettiği, yatırıma yön/endirdiği sanayiciye şimdi yüz çevirip "ne yaparsan yap" demesini onaylayan kimse yok gibi iş âleminde. Nurettin Koçak, ciddi kuruluşlarla 1980 sonrasında "show" yaparak sanayiciliğe heves eden ve kötü duruma düşenlerin mutlakc ayrılmasmı öneriyor. Türkiye 'de piyasa ekonomisine geçişin önemine inanmış, özel girişime öncelik veren modelin temelde değişmesini hiç istemeyen özel sektör sözcüleri, Türk işadamınm, Türk sanayicisinin çok ciddi bir finansman sorunuyla karşı karşıya bulunduğunu, yüksek faizlerin bu sorunu içinden çıkümaz hale getirdiğini söylemekten kendilerini alamıyorlar. Devletin daha 197778'e kadar teşvik ettiği, yatırıma yönlendirdiği sanayiciye şimdi yuz çevirip "Ne yaparsan yap" demesini onaylayan kimse yok gibi iş âleminde. Nurettin Koçak, müteahhitliğin yani sıra önemli sanayi yatırımlarına sahip bir grubun yöneticisi olarak, yatırımını 1977'lerde yapmış ciddi kuruluşlarla 1980 sonrasında "show" yaparak sanayiciliğe heves eden ve kötü duruma düşenlerin mutlaka aynlmasını ve birinci gruptakiler için çozüm aranmasını öneriyor. Nurullah Gezgin bu oneriye büyük ölçude katılırken, Sakıp Sabancı bu konuda şöyle diyor: "Vaktiyle bizi yönlendiren DPT'nin, diğer resmi makamlann Uk baktığı şeylerden biri özkaynak yabancı kaynak rasyosu idi. Bu yanlış idiyse o gün izin verilmeseydi." Ege Bölgesi Sanayi Odası Başkanı Ersin Faralyalı ise soruna biraz daha geniş bir zaman perspektifi içinde bakıyor ve şunları söyluyor: "Türk sanayii en buyük atılımı belki de Turgut Özal DPT'nin başındayken, DPT'nin verdiği teşviklerle yaptı. Bu yatınmlar daha yeni yeni amorti ediyor kendini. Bunlar arasında dışa açılamayanlar var, bunlan da gozden çıkaramazsınız. Bir de son donemde teşvik edilen ihracata dönük firmalann durumu var. Dışarda pazarını buiup verilen teşviklere güvenerek besabını yaparak yeni sanayi tesisi kuranlar var. Şimdi bunlara teşvikler azaldı, ihracat kredisi faizi % 60'a çıktı diyorsunuz, Merkez Bankası'ndan artık destek bekleme diyorsunuz, adam birden bire ne yapacagını şaşrnyor. Bu gibi firmalara bir adaptasyon dönemi tanınmazsa bunlar da çıkmaza girecek." YUVK Faizsonm Anormal faizlerden Özal modelini beğenen de şikâyetçi, beğenmeyen de I\uh Kuşçulu: Devleîin verdiği teşyıkle kurulup yüksek faizler ve kur farkları yüzünden ezilen firmalan suçlamak kolay değil. Bunların şikâyetlerine kulak vermek ve kısa sürede tedbir getirmek lâzım. 3 Istanbul Ticaret Odası Yönetim Kurulu Başkanı Nuh Kuşçulu: "Özel sektörde en büyük tepki yüksek faize karşı. Burada özel sektorun haklı oldugu nokta var. Vaktiyle yuzde 40, yuzde 50 özsennaye ile kurulan firmalara devlet teşvik venniş, yafının yap demiş. Daba sonra degişen şartlar yüzünden. enflasyon devaliiasyonlar ve vergiler yüzünden özkaynak erimiş, yüzde 10'a düşmiiş. Bunun üstüne yüksek faiz ve kur farklan binmiş. Faizler ve kur farklan yüzünden ezilen firmalan suçlamak kolay değil. Bunlann şikâyetlerine kulak vermek ve çok kısa sürede tedbir getirmek lazım." lstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Nurullah Gezgin: "Dolann TL. degeri bir yılda yüzde 60 artmış, benim girdilerimin mali>eti yüzde 60'(an fazla artmış, enflasyon devalüas>on sürecinde sanayicinin sermate ihtiyacı artmış. Hiçbir sanayici yalnızca ozkaynagını artırarak bunu karşılayamaz; dış kaynak bulması, kredi kullanması gerekir. Bugun Türkiye'de kredinin maliyeti ise, r o 72. Bu faizle kredi kullanmak işletmeler için buyuk tehlike. Sanayici devir hızjnı istedigi kadar artırsın bu faizJerie topluma ve kendine yararlı bir çalışma yapamaz." Ege Bölgesi Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Ersin Faralyak: "Yeni raodele gore ihracata dönük sanayi teşvik edildi, bu alana yatınm yapanlar oldu. thracat kredilerinin faizi ise son altı ayda >uzde 100 arttı, yani katlandı. Bugun °/o 5560'a mal olan ifcracat kredisiyle bu isi sur Ersin Faralyalı: Yeni modele göre ihracata dönük sanayi teşvik edildi ama ihracat kredilerinin faizi de son altı ayda yüzde 100 arttı. İç piyasada ise yüksek faizler kredi talebini daha da artınyor ve yüksek faize yol açıyor. dürmek olanaksız. İç piyasada da yüksek faizler kredi talebini dusureceğine artınyor ve daha yüksek faizi gundeme getiriyor. Özkaynaklannı devre>e sokanlar da bunun sınırına geldiler. Acele önlern alınmazsa kotu sonuçlar dogabilir." Turkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Nurettin Koçak: "Dört yıldır konuşulan finansman sıkıntısı bugun artık kronikleşmiştir ve adeta bir faa( daireye giriJmistir. Enflasyon, işletmelerin girdi maliyetlerini yılda yüzde 6070 artınyor, tabii finansman ihtiyacı da aynı oranda artıyor. Adamın malı çabuk satılmayınca bu ihtiyacın vadesi de uzuyor >e probkm daha da ciddi hale geliyor. Bana gore hastalık buyuk ve kısa vadede çaresi yok." TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Ali Koçman: "Şikâyetlerin şahdaman faiz politikasıdır. Sanayinin kredisiz yaşaması mümkun değil ama kredi faizleri o kadar yüksek ki, faiz odemesi geldiği zaman anaparayı katlıyor. Bundan şikâyetçi olmayan yok, "Bu faizler normaldir" diyen yok. Özellikle ihracata yonetememiş, ozkaynagı yelersiz sanayicinin durumu çok kritik. Tabii bu durumu bahane ederek butun modelin değişmesini isteyenler de var." Yukanda goruşlennı aktardığımız kişilerin hepsı Turkiye'de piyasa ekonomisine geçişin önemine inanmış, özel girişime oncelik veren modelin temelde değişmesini hiç istemeyen, tersine, bu modelin yerleşmesi için nelerin yapılması gerektiğini duşunen özel sektör sözculeri. Ne var ki, bunlardan hiçbiri Türk işadamının, Türk sanayicisinin çok ciddi bir finansman sorunuyla enflasyonu körüklüyor." Kuşçulu'ya göre, yüksek faizin asıl yiıkünu geniş çapta kredi kullanan büyuk firmalar taşıyor. Bu firmalann bu yukü nasıl taşıdıklarına gelince, bunu şöyle açıklıyor Kuşçulu: "Bu büyük firmaJar ithalat fonlanyla ve yasaklanyla korunuyor, fiyat belirtemede rahatlıklan var. Rekabet şartlarının gerçekten geçerli olduğu gun tekel durumundaki firmalar bu durumlanndan Ali Koçman: Kredi yantrianamayacaklar ve kendilefaizleri o kadar yüksek rini daha kötu hissedecekler." ki, faiz ödemeleri Kuşçulu'nun bu açıklaması yüksek faizlerle enflasyon araanaparayı katlıyor. sındaki ilişkiye bir boyut daha Bundan şikâyetçi getiriyor, tekel konumundaki olmayan sanayici yok. firmalann yüksek faizleri fiyatTabiı bu durumu hahane larına yansıtarak enflasyonu beslemelerinin söz konusu olduederek tüm modelin ğunu gosteriyor. değişmesini isteyenler de Kuşçulu'nun analizine göre yüksek faizden etkilenmeyen tek var. kesim dış kaynak kullanmadan, kendi parasıyla işini çevirmeye çaiışan kesim. "Bunların da tala yapanlar sıkıntıda. Bunların karşı karşıya bulunduğunu, yukbii iş hacmi, reel iş hacmi düşüenflasyon devaluasyon sürecinsek faizlerin bu sorunu içinden yor", diyor İTO Başkanı. Kuşçıkılmaz hale getirdiğini ve ive de işine sahip olması bile zor. çulu, finansman sıkıntısından Sonra sadece iç pazara üretim di olarak bir şeyler yapılması geyakınan sanayiciye yapılan "vilyapanlar geliyor, işçi çıkartma rektiğini söylemekten kendinı yasagı da var, bunlann da işi lanı sat, fazla aktiflerini sat" alamıyor. önerisini de artık geçerli bulmuzor. Gelelim çok daha yaygın bir Iş âleminden, özel sektorun yor ve şöyle konuşuyor bu kogruba. toptancı perakendeci irili ufaklı birimlerinden yansınuda: kesime. Bu kesim banka kredisi yan şikâyetlerin temelinde yatan "Fazla aktiflerini sat deniyor yerine tuketicinin parasmı ya da, ana sorun kuşkusuz faizler ve fiama almak isteyen yok. Bana oruretici firmanın kredisini kullanansman sorunu. Ali Koçman, tak bulun diye yalvaran firmanırdı. Malın dar, talebin iyi ol"Şikâyetçi olmayan yok, banka lar var, sanayiciler var ama orduğu donemde para her yerden sahibi kesim bile yüksek faizlertak olacak kimse yok. Yatınm toplarur, uretici firmaya giderdi. den şikâyetçi", derken, Nuh yaparken, bu firmalan teşvik Kuşçulu, finansman ya da, pa Talep durunca, bu defa tüccar, eden hukumetin bu firmalar için ra sıkıntısının iş âleminin hangi uretici firmanın kredisini kullanozsermaye bulmanın yolbnnı da kesimini nasıl etkilediğini daha maya başladı. Şimdi bu imkân planlaması gerekirdi, sermaye ayrıntıh bir analizle ortaya koda daraiınca, sanayicinin tüccapiyasasının devreye girmesi için yuyor. 100 bine yakın uyesi bun finanse etmesi zorlaşınca tica gerekli hazıriıkları yapması geİunan lstanbul Ticaret Odasrrun ret kesim i sıkışmaya başladı ve rekirdi. Bunyesel hastalıgı olanbasındakı adam Kuşçulu finansşikâyetler arttı. Vadeli satış imlara yardım edilmemesi olumlu man ve para sıkıntısının dalgc kânı bulan uretici ise faiz yukuama şikâyetleri yalnızca faizden daJga nasıl etki yaptığını şöyle nu taksitli satışlar yoluyla tukeve kur farklanndan kaynaklaaçıklıyor: ticinin sırtına yıkıyor, ayda yuznan finnalara makro sevryede el de 7'ye kadar varan bu faizler de "Bir kere yaürunını dış borçuzatılmalı." çözindenebilir? SINAVLARDA KURUM GÜVENCESİ BAŞAR dershane mı CANIM BENIM İki yıldır günün her saniyesi içimizdesin. İçimizde kalbimizdesin. Tek tesellim sana iki yıl daha yaklaşmış olmam. Nur içinde yat, ruhun şad olsun büyük insan. GÖNÜL KARCIOĞLU Mal ve vesaik mukabili kabul kredileri Kabul kredili akreditifler Gayri nakdi ithalat akreditifleri kredileri Mal ve vesaik mukabili ithalat Kısa vadeli ihracat kredileri İhracat akreditifleri (Red clause dahil) ihracat vesikalan tahsüi Döviz kredileri Prefinansman Forfaiting Vadeli ve vadesiz döviz tevdiat hesaplan Dövizli çek ve kambiyo senetleri iştirası Vadeli döviz alım ve satımı Svvap işlemleri Terclhli öğrenci kayıtları için Yeni Karamürsel arkası, ŞişlitSTANBUL 147 24 87 VEFAT Merhum Ahmet Salih ve Fatma Zehra oğlu, Merhume Raziye Akyor'un eşi Sevil Hastürk, Ayhan ve Ayşın Akyor'un, Feride Hanımyurt'un babaları, Bilal Hasturk'un kayınpederi, Haluk Hastürk ve Zeynep Eda Ramok'un dedeleri, eski Emniyet Müdürlerinden ve Başbakanlık Umum Müdürlerinden Hazırlık Kursları Universite Hazırlık Lise son. 15 Eylul Beklemelı 8 Ekim MEHMET ŞÜKRÜ AKYOR 10.9.1984 günu vefat etmiştir. Cenazesi 12.9.1984 (Bugun) oğle namazını müteakip Şişli Camii'nden kaldırılarak Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilecektir. Tanrı rahmet eyleye. FenAskeri Lise Hazırlık 15 Eylül Kolejlere Hazırlık İlkokul 5. sınıflar 15 Eylül İlokul 4. sınıflar 8 Ekım tstanbul Mesihpaşa Cad. Laleli 527 40 92 • 522 83 16 Edirne: 3159 Çanakkale: 2359 AİLESİ ACI BİR KAYIP Merhum Hasan Be> \e Hatice Hanım'ın oğulları merhum Ali ve Muserref Başar'm damadı, merhum Sıdıka Cete'nin eşı. Alpan \e Christa Cele'nın. Nisem ve Mele Gunay'ın babaları Elvan, Emil ve Urs'un dedeleri, kıymetlı varhj mız, emeklı matemaiık oğretmenı, 1919 Daaruşafaka mezunu, Modern Fğitim Fen M. HADİ CETE 4 9.1984 gunu Hakkın rahmetine ka\uşmuş, 6 9.1984 gunu Maltepe Mezarlığı'na defnedılmıstır Dostlarımıza duyururuz. AİLESİ TÜRK EKONOMİ BANKASI AŞ. artık çok kolay Kurumumuzun oğretını alanına getirdiği yeniliklerle.İngilizce I öğrenimi artık çok kolavdır.Tüı i kiye'nin neresiııde olursanız olu ııuz ve yaşınız.mesleğiniz.talısiliniz ne olursa olsun.siz dc Genel Müdürluk Odakukr Kat: 13 Beyoğlu lstanbul Telf: 143 08 46 PUR 1AYEVCILIK Bay bayan pazarlamacı ve menejerlik yapabilecek elemanlar anyor. Onur İşhanı Kat: 7 No: 170 Tel.: 18 53 22 KızılavANKARA TEŞEKKUR Çevresine hep iyılik \e yardım taşıyan, guleryuzlu, nazik, vefalı, çok duygulu, babamdan sonra yaşayan lek varlığım, guzel insan, canım annem EyİNİZDE~ nıukemmel İngilizce öğrenerek Milli Eğitımden tasdikli diploına alıııı/. Tel: 1 4 5 5 8 9 8 GÜLER ÖZTAN 20 Ağustos 1984 tarihinde genç yaşında toprağa verildı Acılı gunlerımde hep yanımızda olan yakınlanna, okul arkadaşlarına, komşularımıza, Meteoroloji Genel Mudurluğu'ne ve eski mesaı arkadaşlarına ıçten leşekkur edıyorum. AİLESİ ADINA DENİZ ÖZTAN Yeustırilmek uzere yüksek öğrenım goren. bekıemelı bay, bayaneleınanlar alinacaktır M e s a i t a m g u n veva varım eun olabıiır O k u l a devam iviıı u\n verılecekur. Tel.: 577 51 20 Prof. Dr. VELİ LÖK Ortopedi ve Travmatoloji uzmanı Artroskopi ve Artroskopik cerrahı. Muayene: 1420 Sok. NO: 86/2 özel Sağlık Hastanesi Karşısı Alsancak/tZMİR Tel.: 21 76 66 L İ M A S O L L I T N A Ç İ «jstıklal Çad. 193Be> oğlu JŞT \(ircsımc ıvnntılı tamtıcı brojur gonderiniz SERENCEBEY YOKUŞU No. 4 Adını Suyadını Adrcsını MUHASEBE'de BEŞİKTAŞ İSTA>fBUL 160 72 00 (4hat)