Katalog

10 TEMMUZ 1984 EKONOMİ Günün Avnası Hazine yeni yönetinıi işbaşı yaptı ANKARA, (Cumhuriyet Bnrosn) Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarhğı'nın yeni üst yönetimi görevine başladı. Yapüan değişiklik sonucu bir müsteşar yardımcısı ve 6 genel müdür görevinden alınmıştı. Eski Müsteşar Yardımcısı Tevfik Altınok'un gorevini üstlenen Yener Dinçmen Hazine işlerinin tek sommlusu olacak. KlTlerden sorumlu Genel Müdür ötmen Atamyıldız'ın yerine ise Kadir Günay getirildi. Görevden alınan diğer Genel Müdür Pvlat Avşar'm yerine Erdem'in özel müşaviri Ertuğnıl Şenay bankacılık işlerinden sorumlu genel müdür olarak göreve başladı. Dün görev başı yapanlar arasında dış fınansman işlerinden sorumlu Genel Müdür Erol Hürbas da bulunuyor. Hürbaş bu görevi Hikmet Ulugbay'dan devır aldu öte yandan Yalçm Burçak, Ugur Ercan ve tbrahim Ünlü de ithalat Genel Müdürlüğu'nde göreve başladılar. Cumhuriyet altını 1000 tira düştü M)ünya altın borsalarında cuma günü başlayan panik dün de sürdti. 15 dolar daha gerileyen bir ons altın 432 dolara indi. Türkiye'de külçe altının gramı da 150 lira değer kaybetti. Ekonomi Servisi Dünya altın borsalarındaki panik Kapahçarşıya da yansıdı. Dün Cumhuriyet altını 1000, külçe altınının gramı da 150 lira değer yitirdi. Dünya altın borsalarında cuma günü başlayan ve altının 23 dolar düşmesiyle yoğunlaşan paniğin dün de sürdüğü haber veriliyor. AP Ajansmın haberine göre, spekülatörler altın satışını arttırdılar. Borsa açüışında önce 4 dolar kadar yükselen altın fiyatlan daha sonra hızla düştü ve düşüş öğle saatlerine kadar 15 dolan buldu. Böylece bir ons altın Londra borsasmda 332 dolara kadar geriledi. Bu, son iki yıhn en düşük düzeyini ifade ediyor. Bir ons altın 1982 haziranında 318 dolardan işlem görmüştü. Dünyadaki bu düşüş Kapalıçarşı piyasasım da olumsuz etkikdi Haftayı 30 bin liradan açan Cumhuriyet altını dün 1000 lira düştü ve 28.80029.000 liradan ahnıp satıldı. Kulçe altın fiyatlannda da aynı gelişrae gözlendi. Külçe altının gramı dün 150 lirahk gerilemeyle 428O4300 liradan işlem gördü. Altın fıyatlanndaki düşüş dolann değer kazanmasına baglanıyor. Nitekim dolar dün sert paralar karşısmda yeniden rekor tazeledi. ingilizSterlini karşısmda tarihin en yüksek düzeyinden işlem görcn dolar, 2.4 tsviçre Frangı ve 8.7 Fransız Frangı sınırını da aştı. Dolar aynca 2.84 marka kadar tırmandı. Bununla birlikte altın fıyatlanndaki düşüşte petrol fıyatlannın da etkili olabileceği kaydediliyor. Bazı gözlemcilere göre, ham petrol fîyatlannın son dönemde spot piyasalarda 2 dolar düşmesi altın fıyatlanna da yansıdı. Bu arada, bugun OPEC petrol bakanlannın bir araya gelmesinin altınfiyatlanmetkilediği samhyor. YALÇEV DOĞAN YORUM CUMHURİYET/9 200 milyarın dünü ve bugünü Hemen her donemde çeşitli yöntemlerle yapılan "IMF'den. para saklama " olayı neden bu kadar olay yarattı? Üstelik, aradan neredeyse bir yıl geçtikten sonra... KakJı ki, bir yıl önce IMF anlaşmasına aykırı olarak gerçekleşen para basma olayı, acaba bugün başka yöntemlerle sürüyor mu? Eski ve yeni Başbakanlar, Bülend Ulusu ile Turgut özal arasında "200 milyar liralık bir tarttşma" başladı. uzal'a göre geçen yıl "IMF anlaşmasına aykın olarak basılan 200 milyar lira, bir yandan IMF'den saklandı". Ancak, iş Başbakan özal'ın düşuncesinde bununla bttmiyor. Bugünkü fryat artışlarının temelinde, geçen yıl açıktan basılan bu 200 milyar liranın büyuk günahı var. Özal, her sefer "geçen yü basılan para bu yılkJ fh yat artışlannı etkiliyor" derken, tartışmalara yol açan 200 milyar lirayı kastediyor. 200 milyar liralık tarnşma ile ilgili olarak bizdeki bilgiler şöyle: • Geçen yıl IMF Ankara'ya olağan ekonomik denetlemelere geldiği sırada bu tür bir para operasyonu yapıldı. Açıktan, 200 milyar dolayında para basıkJı. V e bu para IMF'den gizlendi. • Açıktan basılan para iki yerde kullanıldı. önce, birkaç bankamn kurtarma operasyonunda, sonra da yine bazı firmalann kurtarılmasında. • ö z a l Başbakan olduktan sonra olayı ögrendi. Hatta, kendisi iktidara geldikten sonra Ankara'ya gelen IMF Avrupa B6lüm Başkanı VVhırtom ile bu konu göruşüklü. VVhittom Başbakan Özal'a "Para smırlan anlaşmaya göre aşdrmştor. Bu nedenle yeni bir anlaşma imzalamak gerekir" önerisini getirdi. Ancak, bu görüşmeden önce daha alt düzeyde, yani IMF'nin Türkiye Masası Şefı ile konu ele alındı ve o da benzer öneriyi getirdi. Hatta, sırf bu nedenle, eger yanılmıyorsak, Londra'da IMF ile gızli bir buluşma gerçekleşti. Bu işin "Hk perdesi". Yani, 200 milyar liranın fazladan basılmış olduğu ve bu miktarın IMF'den saklandığı. Dolayısıyla, Türkiye ile IMF arasında imzalanan anlaşma bir yönden "sakatlanmış" o\du. İzlenen para anlaşmasına ters düşen bir durum ortaya çıktı. Olayın özünde yatan şu: Türkiye ile IMF arasında imzalanan anlaşmalar ya da "Niyet Mektubu" olarak tanımlanan bilgi alışverisinın ağırlık bölümü "parasal sınırtara" dayanıyor. Bir başkaTaeyimle, Türkiye IMF'ye "Sen Merkez Bankası'ndan şu kadar kredi kullanacağım" diyor. Merkez Bankası'ndan alacağı paranın "Şukadarını özelkesime, şu kadannı Hazine'ye, şu kadarını kamu kurumlanna vereceğim" diyor. Hükümet olarak böyle bir "taahhütte" bulunuyor. Anlaşmanın yürüıiükte kalması, önceden belirlenbn bu para miktarına ya da para sınırlamalarına "uymakla" mümkün oluyor. Türkiye 200 milyar lira daha fazla para basmakla, IMF anlaşmasının dışına çıkmış oluyor. Buraya kadar Başbakan Özal haklı görünüyor. Çünkü, anlaşmanın ihlâli yeni hükümetin işini güçleştirdi. Hatta, Özal'ın öne sürdüğü gibi, belki de fiyat artıştarının bugünkü büyük sıçramasında açıktan basılan paranın bellı ölçülerde payı oldu. Ancak, Türkiye ile IMF ilışkilerinde acaba bugün de "benzer saklamalar" çeş\\\\ yöntemlerle sürmüyor mu? Örneğin, geçen hafta Ankara'dan aynlan IMF heyetı ile yapılan görüşmeler sırasında "saklamanın yeni yöntemi" ortaya çıkmadı mı? örneğin, Hazine'nin Merkez Bankası'ndan çektigi para miktarları "Türk parası değil de, dolar üzerinden göstenlmedimi?" Böylelikle Hazine, Merkez Bankası'ndan olduğundan daha düşük para çekmış görünmedı mi? Dolayısıyla, IMF'ye verilen "para sınıriamalan" aşılmış olmadı mı? Yani, 200 milyar liralık olayın bir benzeri geçen hafta yaşanmadı mı? Belki olmadı bunlar. Belki bunlann tümü birer "faraziyeden ibaret". Bırakalım geçen haftayı, yıllardır IMF'nin Türkiye ile ilışkilerinde, hatta hemen her dönemde, hatta sayın Özal'ın çeşitli görevleri dönemlerinde bu tür "para oyunlan bilanço üzerinde kayıt oyunlan" hiç olmadt mı? Kuşkusuz oldu. Çeşitli dönemlerin Maliye Bakanları ile konuşun, bakın size bu tür "manevralara" ılişkin neler anlatacaklar? 200 milyar lirayla ilgili olarak Özal haklı olabilir. Ancak, bugünü "mazurgöstermek amacıyla" sözünü ettiği 200 milyar liranın üzerine daha fazla gitmemesi gerekir, diye düşünüyoruz. Kimbilir 1960'ların sonlannda ve son altı ayda hangi paralar. nasıl saklandı? Ama, hiçbir siyasal iktidar daha sonra bunlan Özal gibi "kullanmadı"... Meşrubata zcun yapüdı Ekonomi Servisi Kola ve meşrubata zam geldi. CocaCola şişeleyicisi îstanbul Meşrubat Sanayii A.Ş. ile PepsiCola'mn anlaşması sonucu saptanan ve dünden itibaren uygulanmaya baslanan yeni fiyatlar şöyle: 24'lük kasalarda standart CocaCola, PepsiCola ve Elvan Meyvalı 980 liradan, aynı meşnıbatlann 8'lik kasalarda litrelik olarak şişelenmişleri, 1100 liradan satıhyor. 24'lük kasalardaki Elvan gazozlanmn yeni fıyatlan 580, Htrelik Elvan gazozlanmn 8'lik kasalan ise 650 lira olarak belirlendi.Elvan tonik'in 24'lük kasalan 980 liradan satılacak. Has Meyve sularınm 24'lük kasalanmn yenifiyatıise 1370 lira olarak belirlendi. Meclis, planı görüşmeye başladı Özal: Enflasyon 1989'da %10 olarak hedeflenmiştir Başbakan, Emlak Kredi Bankası'nın 58. kiıruluş yılı yarın kutlanacak Ekonomi Servisi Kuruluşunun 58. yıldönumünü yann kutlayacak olan Türkiye Emlak Kredi Bankası, bugüne kadar 22 bin 406 konut üretti, 400 bin aileyi ev sahibi yaptı. Banka, 19781983 yıllan arasında toplam 13.7 milyar lira konut kredisi açtı. 1926 yılında 844 sayılı kanunla kunılan Türkiye Emlak Kredi Bankası'mn 300 şubesi, 6227 personeli bulunuyor. Bankamn nominal sermayesi 20 milyar liraya, toplam mevduatı da 164 milyar üraya ulaştı. Bankamn Federal Almanya'da Münih, Berlin ve Düsseldorfda olmak üzere üç, HollandaAmsterdam'da bir temsilciliği, Suudi Arabistan Cidde*de bir irtibat bürosu bulunuyor. 1926 yılında Emlak ve Eytam Bankası olarak kunılan banka 1946 yılında konut bankasına dönüştürülerek Türkiye Emlak Kredi Bankası A.O. admı aldı. 1983 yıhnda A.Ş. olarak yeniden düzenlenen banka bugüne kadar 22.406 konut üretimi gerçekleştirdi. Verdiği kredilerle 400.000 aile konut sahibi oldu. DÖVİZ KURLARI Merkez Bankası dolann esas Kurunu 354 lira 86 kuruş olarak belirledi Dövizin Cbısi 1ABD Dolart 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya ŞiUni 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hoüanda Florini llsveç Kronu 1 tsviçre Frangı 100 Italyan Lireti lOOJapon Yeni lKanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Sterlin 1 Norveç Kronu 1 S.Arabistan Riyali uygun hale getirildi" derken HP'li Gürkan enflasyonun 1989'da yüzde 10'a düşürülmesi hedefı ile ilgili olarak ' Sanırım Özal o yıl iktidarda olmayacak" dedi. "plan hükümet programına ANKARA, (Cumhuriyet BüDöviz Döviz Efektif Efektif rosu) Beşinci 5 Yıllık KalkınAhs Satış Ahs Satış ma Planı'nın Meclis'te görüşül372.35 376.15 372.35 379.80 mesine dün başlandı. Planı bir 308.86 312.01 293.42 315.04 konuşma ile genel kurula sunan 18.67 18.86 18.67 19.04 Başbakan Turgut özal, "Plan, 131.00 132.34 131.00 133.62 onu uygnlayacak hükümetin 6.45 6.52 6.13 6.58 progntmına fevkalâde ugun ha35.80 36.17 35.80 36.52 le getirilmistir'" dedi. Bugün 42.68 43.12 42.68 43.53 Türkiye'de "plan veya plansız116.13 117.31 116.13 118.45 hk diye bir munakaşa olmadığı44.89 45.35 44.89 45.79 nı" bildiren Özal, bu planla so155.76 157.35 155.76 158.88 nunda Türkiye'nin dış ödemeler 21.44 21.66 20.37 21.87 dengesine köklü çözümler geti153.70 155.27 146.02 156.77 rildiğini söyledi. 280.81 283.67 266.77 286.43 Programlarında plana ciddi 1251.58 1264.35 1189.00 1276.61 bir önem verildiğini anlatan 489.08 494.07 489.08 498.86 özal, "Planla Törkiyenin yapı45.56 46.02 43.28 46.47 sal degisikliğinde önemli ilerie106.04 107.12 100.74 108.16 meler kaydedilecegini" belirtti. ÇAPRAZ KURLAR / ABD DOLARI 19.9437 Avusturya Şilini 2.8423 57.7286 Belçika Frangı 10.4008 8.7242 Fransıı Frangı 3.2063 8.2947 hveç Kronu 2.3905 1736.70 ttalyan Lireti 242.25 8.1727 Norveç Kronu 3.5114 1 Avustralya Dolan: 0.8294 1 Kuveyt Dinan: 3.3613 1 Sterlin: I.313S B. Alman Markı Danimarka Kronu Hoüanda Florini tsviçre Frangı Japon Yeni S.Arabistan Riyali ABD DOLARI ABD DOLARI ABD DOLARI DI$BANK ; 10 TEMMUZ 1984 DÖVİZ KURLARI 1 Amenkan Dolar 1 B Alman Mark, ALİŞ 372.43 131.03 SATIS 376.15 132.34 ALUN GÜMÜŞ FİYATLARI Cumhuriyet Resat 24 Ayar Külçe 22 Ayar BiUzik 900 Ayar Gümüs ALIŞ 28.880 29.000 4.280 3.891 86.00 SATIŞ 29.000 30.000 4.300 4J25 88.00 Planın Butçe Komisyonu'nda görüşülmesi sırasında sürenin az olduğundan yakıruldığını bildiren Başbakan mevcut şartlann buna gerekli imkânı vermediğini "planın 6 ayda hazırlanarak Meclise geldiğini" anlattı. Özal sözlerini şöyle sürdürdü: "Planın temel amacı Türkiye'nİB istikrar icinde kalkınmasudadır. EkoDomiye müdahalede knrumsal dazenİemelere ıgırlık verilecektir. Üretim kapasiteleri atıl kalma>acaktır. Tüketidyi korumak kaliteli, istikrartı fiyatla mal ve hizmet arzı saglamak için kapasite kullanımı >araülacak; >atırımlar tamamlancaktır. Enflasyonla mucadele planın önemli ilkelerinden biridir. Enflasyon oranı 1989'da yüzde 10 olarak hedeflenmiştir. Dış kaynaklann toplam kaynaklar arasındaki payı 1984'te yüzde 2.3 iken 1989'da vüzde 1,4'e duşecektir. GeUşmenin ağırtıkh sektörii imalat sanayii olacakür." Planın türoü üstünde görüş bildirmek için gruplara aynlan 6 saatlik sürenin bir bölümünü HP Grubu adına kullanan Ay tı. Kazancıoğlu "Zarann neresinden dönülse kftrdır. Gelin üç parti oturalım, yeni bir plan hazırlayalım" dedi. ANAP Grubu adına konuşan Türkân Ankan, "Plan sosyal dın Güven Gürkan, planı genel adaleti hedef almıştır. thracatı hatlanyla eleştirdi. ana hedef olarak benimsemistir" Gürkan, enflasyonun 1989'da derken, MDP Grubu adına söz yüzde 10'a düşürülmesinin plan alan Meradnh Yaşa da konuşlandığını bu yüzde 10'lann da masımn başmda, "Aynı şeyleri, ha önce de çok söylendiğini be aynı felsefeyi, aynı sistemi savulirterek "Sanınm Özal da o yıl nuyoruz. Bu nedenle iktidarda olmayacaktır" dedi. destekliyoruz" diye konuştu anGürkan protokol locasında cak planın hazırlamşını sert bigöruşmeleri izleyen SODEP'li çimde eleştirerek, "lktidarla bir Vigil Güloksüz ve Birgen Keleş' çok noktada beraber degiliz." in yanına giderek bir süre soh dedi. bet etti. Eleştirileri hükümet adına yaHP'li Yusuf Ziya Kazancıoğlu planda doktorluk ve sağlık nıtlayan Başbakan Yardımcısı hizmetlerine gerekli ağırlığın ve Kaya Erdem, "6.3'lük bir büyürilmediğini öne sürerek, "Yam me hıanı ulaşüabilecek bir hedef yamlar bile tıp tahsili yaptı dok olarak goriıyonız" dedi. tor oldu. Biz hâlâ bu konuya Görüşmelere bugün de devam ağırük vermeye calışıyonız" de edüecek. fevkalâde di. Bu sözier güiüşmeiere yoi ac Jj ^ P 10 TEMMUZ 1964 TARİHİNDEKİ OÛVlZ KURLARI T.C. ZtRJUIT BANKASI DÖVİZ AUSTL 372.60 308.88 18.75 131.63 6.50 35.85 42.70 116.20 44.90 155.80 21.45 153.72 280 82 1251.63 45.57 489.14 106.09 376.15 311 82 18.92 132.88 6.56 36.19 43.11 117.30 45.32 157.28 21.65 155.19 283 50 1263.56 46.00 493.60 107.10 ijj ^ Şirketlerden haberler tSUZU KAMYON ÜRETLMİ BAŞLIYOR Anadolu Endüstri Holding, bünyesinde yeralan Anadolu Otomotiv Sanayi Japon tsuıu Dizel kamyonlannın üretimine cuma günü törenle baflayacak. Isuzu Motors Ltd. ile geçen yü imzalanan Usans anlaşması uyannca başlayacak olan "KS Haflf tonajlı" Dizel kamyon üretimi nedeniyle Isuzu Baskan Yardımcısı ve Yönetim Kurulu üyesinin Türkiye'ye geleceği bildirildi. Dizel kamyonun ağır hizmet özellikli ve hafifnitelikli olduğu belirtildi. HAŞERE OLDÜRÜCÜ BOYA İHRAÇ EDİLIYOR "tmdat" adıyla bilinen hasere öldüriicü boyanın ihracatına da başlandığı bildirildi. Kuveyt'e 50 ton plastik hasere boyası ihraç edeceklerini açıklayan TtMAŞ Yönetim Kurulu Başkanı Oktay özkan "Daha sonra 15 ülkeden olusan büyük bir pazara hitap edeceğiz" dedi. (THA) DÖVİZİN CİNSİ 1 AMIMUUU 1 AVUSTRALYA DOLAM 1 AVUSTURYA SUMİ 1 BATI ALMAN MARKI 1 BELÇblA FRAN6I 1 DAMİMARKA « O N U 1 FRANSIZ F H A M 1 MOLLAMDA ROKtai 1İSVEÇKMMU 1 İSVtÇAE FRANfil 100 İTAIYA* ÜRETİ 100 JAfOM YEMİ 1 KAHADA DOLAM 1 KUVEYT DİRAK 1 W«\rEÇ KROtM 1 STEIUJN 1 S. ARABteTAM RİYAÜ EFEKTİF 372 60 293.44 18.75 131.63 6.17 35.85 42.70 116 20 44.90 155.80 20.37 146.03 266 78 1189.05 43.29 489 14 100.78 383.25 317.71 19.28 135.39 6.68 36.87 43.93 119.52 46.18 160.25 22.06 158.11 288 85 1287.41 4687 503 13 109.12 SATIŞTL AUSTL SATÇTL T.C. ZİRAAT BANKASI " G Ü C Ü M erifUemez" Mimarlar, Mühendisler, Müteahhitler, Alüminyum Doğramacılar ve Halkımıza: müjck! UNU I K FENÎŞ ALÜMÎNYUM Dünya Alüminyum Sanayi'nin lideri "ALCAN ALUMINIUM" ile "knowhow" anlaşması yaparak yurdumuzda ilk defa Orta Doğu'nun en büyuk Ekstrüzyon tesislerinden, Türkiye'nin bu alandaki Onde kunüuşu; FENİŞ ALÜMÎNYUM, 1971 yılmdan bu yana profil ihracatıyla Ülkem'ıze 50 milyon dolann üzerinde döviz kazandırmıştır. FENİŞ ALÜMİNYUM Yeni araşttrmalar ve yatırımlar sonucunda arz ettiği hizmetleriyle Ulusal Ekonomiye katkıda bulunmaktan gururludur... FENİŞ ALÜMİNYUM Çağdaş sistemleri, Üniversal Aksesuarlan ile sunabilmek için, • " Fırça Fitil" üreten SCHLEGEL CORPORATION Rochester, New York ile • Alüminyum "Sinek Teli" ve "Gölge Panjuru" üreten: PHIFER INTERNAT1ONAL SALES INC. Tuscaloosa, Alabama Fırmalannm TÜRKİYE GENEL de almış bulunmaktadır. MÜMESSİLLİKLERl'ni Doğramayı çağdaşlaştmyor.. DOGRAMA SİSTEMLERİ üretip, ilgili AKSESUAR VE YARDIMCIELEMANLARI ile bir bütün halinde, hizmetinize sunmaktan kıvanç duymaktadır. Tum çağdaş serilerin yer aldığı bu sistemler içinde, güncel sorun ENERJİ TASARRUFU'na "ALCAN TB5OCT ISI YAUTHVU DOGRAMA Stad Han. Büyükdere Cad 85 Mecıdıyeköyistanbul Tel.: 172 39 00 (6 Hat) Tlx: 26455 Alu Tr. MJLH ile çözüm getirmektedir.