Katalog

Dış ticaret işlemlerinde bilgivertgi 8ESBANK " tedtoirli ve kararlı' Cu m h u ri yet 61. YU: Sayı: 21505 BELGELER H.V. TürkçeleştireiK İ Çağdaş Yaymları, Ii Tudoc d. 39/41 Lıra Kurueusu: Yunus Nadi 50 TL. 10 Temmuz 1984 Salı Bedelsiz ithalata ytiksek bedel Bedelsiz ithalat konusundaki hakların tek taraflı kaldmlmasıyla, yurt dışındaki çok sayıdaki işçinin bölge idare mahkemelerine başvurması bekleniyor. Haber Merkezi Bedelsiz ithalat konusunda bir suredir verilen mücadeleyi "yerli iiretidler" kazanmış oldu. İ0 sayüı kararla birlikte, bedelsiz ithalat "astarı yüzttnden pahah" hale getirildi. Türk işçüerinin döviz hesabı açtırma karşıhğı elde ettikleri müktesep hak 10 günle sınırlanırken, yürürlükten kaldınlan 28 sayılı karara aykın olarak getirildikleri için kesin ithali yapılamayan otomotiv ürünleri için "ek vergi" karşüığı "af" getirildi. Yerli üreticilerin, bedelsiz ithalat yoluyla Türkiye'ye sokulan makine ve taşıt araçlannın "yertt sanayii konımasız bıraktıgı" yolundaki şikâyetlen, Türk ekonomisine yıllık katkısı yaklaşık 2 milyar dolar olan Türk işçilerinin ,"bedelsiz ithalat konusunda httkümetîn verdiği sözü tntması" taleplerine baskın çıktı. 7 temmuz tarihinde Resmi Gazete'de yayınlanan tebliğ ile bedelsiz ithalat büyük ölçüde zorlaştınldı. Geçtiğimiz aralık ayında yapılan duzenlemeyle, Türkiye'deki bankalarda 15 bin marklık bir hesap açtıran ve bunu 1 yıl koruyan Türk işçilerine yıl sınırlaması olmadan otomobıl getirrae hakkı tanmıyordu. 3 yaştan eski otomobil ve minibüslerde her yü için 1000 mark prim ödenmesi öngörülmüştü. Yeni uygulama, 1700 cc. motor hacmini geçmeyen otomobillerin en fazla 3 yıl eski olması koşulunu getiriyor. Tebliğde minibuslere yer verilmiyor. 7 temmuz tebligi, bedelsiz ithalat yapacak olan Türk işçüerinin kesin dönüş yapıyor olmasını da bir zorunluluk olarak getiriyor. lş makineleri, otobüs, kamyon ve treyler çekicileri için yeni tebliğde yaş sımrlaması bulunmuyor. Ancak, yürurlukten kalkan 28 sayılı kararda bulunmayan bir uygulama ile bu araçların, eskiliğine göre, her yıl için 3 bin mark prim ödenmesi halinde ithali mümkün olacak. (Arkası Sa. 6, Su. 5'te) Gurbetçilere sürpriz "Valiler değişiyor" haberine ateş püskürdü Başbakan: Yalan haberler veriliyor. Bu haberi yazan ve yayınlayanlar hakkında dava açılmasım isteyeceğiz. SODEP Genel Başkanı, Kongre'yi Cumhuriyet için değerlendirdi Iııöııü: Politika özleıııııiş ERBtL TUŞALP ANKARA Yeni donemin ılk parti kongresinin tamamlanmak uzere olduğu saatler... Üç gunluk SODEP Büyuk Kongresi'ne katılan 885 delegenin oy verme ışlemı henuz suruyor... Pazar günu, saat 19.30 ve SODEP Genel Başkanı Erdal tnönu Genel Merkez'deki Genel Başkan Odası'nda kongre ile ilgilı ilk değcrlendirmesini "Cumhuriyet" için yapıyor. İnönu'ye göre "Anayasa'mn verdiği ozgurluklerin, demokratik olanaklann hepsini kullanmakta bir çekingenlik var." İnonu "Bunun için demokrasiye sahip çıkma donemi diyordum" dıye surduruyor, "demokrasi mucadetesinde bir yol almak için o yolun çeşitli aşamalarını geçmek gerekivor." Kurultay'daki hava da tnonu için "politikayı ozlemenin bir ifadesi." SODEP'ın, Kongre'de de "secilen" Genel Başkanı'nın sorulanmıza yanıtları şu şekilde: Kurultay bildirinizde Turkiye'nin birinci sorununun demokrasiye geçiş olduğu belirtiliyor. Geçiş doneminin sizce ne gibi zorluklan var? tNÖNÜ Bu yeni bir fikir degil. Bır suredır ıçinde bulunduğumuz durumu demokrasiye sahip çıkma görevı olduğu şeklınde ifade etmeye çalışıyorum. Bildiğimiz birçok sorunlar şöyle oluşuyor: Anayasa'mn bize verdiği ozgurluklerin, olanaklann, demokratik olanaklann hepsini kullanmakta bır çekingenlik \ar. Bunların bir örneğı TRT'nin şimdiye kadar ikinci buyuk partinin varlığını yok saymasıydı. Fakat memnunlukla gördum kı, bu sorun aşıldı ve bu bir surpriz oldu. Bunun gibi çeşıtli baskılar çeşitli kabulsuzlukler oluyor partımıze karşı. Bu yine bizim partimızi ilgılendiren bir konu. Bunun otesinde basında olanlan siz goruyorsunuz. Vatandaşların fikirlerini ifade etmekte bir SICAĞI SICAĞEVA İLK DEĞERLENDİRME Çehinaenlik: Anayasanın verdiği özgürlüKlerin, demokratik olanaklann hepsini kullanmakta, fıkirleri söylemekte bir çekingenlik var. Zamanı geldi: Demokrasinin bütün olanaklarını kullanma zamamnın geldiği, ancak bunun henüz herkes tarafından farkedilmediği şeklinde bir hava var. Birleşme: Birleşme konusunda olumlu bir başîangıç oldu. HP de iyi karşıladı. Kurulacak üçüncü partide ise hâlâ kiminle konuşulacağı belli değil. Ifteclis: Meclisteki suskunluğu yerel seçimlerin sonucuna bağlıyorum. HP ile olumlu hava içinde konuşmalar yapacağız derken bu konuya girmek istemiyorum. Hizip yok: Kongre'de çok liste çıkmasının nedeni hizmet yarışı. Hizipleşme yok. Bu arada partimize karşı çeşitli kabulsüzlükler ve baskılar oluyor. kadar ikinci büyük partiyi yok sayıyordu. Memnunlukla gördüm ki bu sorun aşıldı ve bu sürpriz oldu. çekingenlikleri var. Bazı eleştiriler var, bıze aksediyor zaman zaman. Sert muhalefet yapmadığımız şekilde. Fikirleri söylemekte bır çekingenlik olduğunu göruyoruz. Demokrasinin butün olanaklarını kullanma zamamnın geldiği, ancak bunun henuz herkes tarafından farkedilmediği şeklinde bir hava var. Bu havanın yansıması olarak ben, "demokrasiye sahip çıkma" dönemı diyordum. İçinde bulunduğumuz donemi arkadaşlarımız, "demokrasiye geçiş donemi" olarak ifade edivorlar. Bu daha genel anlamda ve daha somut olarak bildırıde anlatılıyor. Biz bazı yasalarda değişiklik yapılmasını Anayasa'da verilen özgurluklerin kuUanüır hale getinlmesını, demokrasiye geçışi sağlamak ıçın istiyoruz. Demokrasiye sahip çıkma >aklaşımınız şimdiki kurumlan ile sahip çıkmak olarak anlaşıldı ve eleştirildi? İNÖNÜ Evet anlıyorum. Ben bunu bvrbınnin devamı olarak göruyorum. Birısı ötekım ortadan kaldırmıyor. Bugunkü bunalımlı durumda, Batıdakı mevcut demokrasılere ayn duşmememiz için hep birlikte çalışmamız lazım. Ben demokrasiye sahip çıktığımızı ifade ediyorum. Neye sahip çıktığımızı açıkça belirttığim gibi Anayasa duzeni içinde butun olanakları kullanmak zorunda olduğumuzu anlatıyorum. tlk ifade olarak bunu söylemiştim. Bunda ısrar ediyorum. Demokrasi mucadelesinde belli bir yolu almak için o yolun çeşitli aşamalannı geçmek gerekıyor. Bu konuda bızlerin mutlaka ozverıleri olacak. Bildiride "halkımızın Batı İlk adım SODEP'ten bekleniyor Anayasa'ya göre "Birleşme" Aldıkaçtı: HP, SODEP'e değil, SODEP HP'ye katılabilir SODEP Koagresi Hükümet banhalardaki paraya göz dikti %J reticiye yapılacak peşin ödemenin kaynağının bankalardan çekilecek para olduğu belirtiliyor. Aynı şekilde yüksek faizli tahville hükümetin iki hedefi olduğu, bir yandan bu tahvillen bankalara satıp, diğer yandan da banka faiziyle rekabete giriştiği kaydediliyor. Ekonomi Servisi Özal hukümetinın dış ticaret ve parakredi konulannda gerçekleştirdigi yeni duzenlemeler, değişık tepkilere yol açü. Emisyonun yeni rekorlara tırmanacağı belirtilirken, bankalann topladıkları mevduatın krediye dönüşturebildikleri bölümünü daraltan, disponibilite oranlarmın yüzde lO'dan 15'e yükseltilmesi karan, "bankalan, üreticrye peşin ve nakit olarak ödenecek tanm ürimlerinin bedeUerinİB kaynağı haline getirmek." olarak yonımlanıyor. Yuzde 55 faizli devlet tahvülerinin de öncelikle bankalann ahmına sunulduğu belirtiliyor. Genborsa Genel Müdürü Tuncay Artun, kararlann basit bir mantığı olduğunu belirtiyor: "Destekleme alımlan nedeniyle, örun bedeilerinin ureticije peşin ödenmesi karan, ekonomik olmaktan çok politik bir nitelik taşıyor. Dikkat edilecek olursa, TMO'nun çiftçlje bono ile degü de nakit olarak odeme yapması kanufaştınkhktan bemen soara, bankalann disponibilite oranlan yüzde lO'dan yuzde 15'e çtkanlmıstır. Aynca, yüzde 55 faizli devlet tahvillerinin bankalann alunına sunulduğu hemen anlaşılmaktadır. Baska bir anlatımİa, lireticiye peşin ödenecek tanm ünınlerinin kaynagı bankalardan gelecekür. Yuzde 55 faizli devlet tabvülerinin tnenkul degerler piyasasını etkilemesi pek soz konusu degikür. Bu tahvillerin alıcısı zaten bankalar olacaktır. Ancak, banka mevduat faizleri degişirse bundan sermaye piyasası etkflenir." Eczacıbaşı Yatırım Holding Genel Müdurü Atilla Nizamoglu ise devletin 6 ay vadelı yuzde 55'e kadar çıkan faizli Hazine tahvili çıkarmasımn para ve sermaye piyasasını olumsuz yönde etkileyeceği görüşünü savunuyor: "Devlet her şeyin onune geçerek piyasadan para talep ediyor. Bu kararia ozellikk hisse senedi piyasası daha da durgunluğa ititecek. Ama esas darbeyi bankacınk kesimi yiyecek sanı(Arkası Sa. 6, Sü. 2'de) ANKARA («A) Bodrum'dan Ankara'ya dönen Başbakan Turgut Özal, 3 büyük ilin valilennin degiştirüeceği yolundaki haberlerin doğru olmadığını açıkladı. Esenboğa Havaalanı'nda gazetecilerin sorulannı cevaplandıran özal, şöyle konuştu: "Bunu yazan gazete hakkında dava açılmasım isteyeceğiz. Tahkikat vapılmasını isteyeceğiz. Yalan haberler veriliyor. Gazeteler bu oyuna gelmemetidir. Gazete Yazıişleri Müdttrleri böyle haberleri tahkik etmeden yayınlamamalıdır. Bu dörüst basın anlayışına sıgmıyor. Basın her istedigini yazamaz. Tekrar ediyonım: Böyle bir şey yok. Haber tamamiyle uydurulrnuş... Baştanbaşa yalan. Bu haberi yazan ve yayınlayanlann hakkında dava acdmasuu isteyecegizBunu yazanlar hakkında sonışturma yapmak lazım." Başbakan Turgut Özal, akaryakıt fıyatlanna yapılan zam konusundaki bir soruyu da şöyle cevaplandırdı: "Akaryakıta yapılan zamlar nonnal. Bu dolara göre yapılan bir ayarlamadır. Fiyat düzenlenmesi karan bunnn için alınmıştır." Kesin sonuç açıklandı Karultay'ıa ardındaa Genel Merkez artı flaş isimler Kim Kimdir? TRT'nin sürprizi: TRT şimdiye SODEP Merkez Karar ve Yürütme Kurulu üyeleri Haberleri 7. Sayfada ulke halklarının sahip olduklan hak ve özgürluklerden geri bir sosyal rejıme razı olacağının duşunulmesı yanılgıdır" deniliyor. Bunu nasıl degerlendirijorsunuz? İNÖNİJ Bildirinin soylediğı şu: Biz er geç Batı'da bulunan bu değerlere kavusacağız. "Bunlara kavuşmanın Türk halkı için imkansız olduğunu veya janlış olduğunu düşunmek bir yamJgıdır" dıyor bildiri. Ben daha somut olarak ne yapacağımı (Arkası Sa. 7, Sü. 4'te) Başbakan: Ulusu ile görüşmek için sebep yok ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Başbakan Turgut Özal, bağımsız milletvekili Bölend Ulusu ile son tartışmalar nedeniyle görüşup gönişmeyeceği yolundaki soruya "Ozel bir sebeb yok" dedi. özal, dün saat 14.00'de TBMM'ye geldiginde gazetecüere kısa ve sınırü varutlar venrken son günkrde basın aracılıgıyla taruştığı eski başbakanlardan Biilend Ulusu ile göruşüp göruşmeyeceği konusundaki sonımuza kızarak şu karşıhğı verdi. "Ne gorttşelim, eğer bilgi almak istiyorsa, o başks. Görüşmemiz için ozel bir sebeb yok." ABD:F5'ler için henüz karar yok F5'LERÎN ÖYKÜSÜ ABD'nin Norveç'in elindeki 16 adet F5 uçağımn Yunanistan'a satışının iptalini ve bu uçakların Türkiye'ye verilmesini istediği yolundaki haberler Amerikan basımnda yer aldı. Yunanistan Hükümet Sözcüsü Marudas, konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada, ABD'yi şiddetle suçlayarak "Eğer ABD yardım oranını bozmak istiyorsa, bu ABDYunanistan ilişkilerinin baştan aşağı gözden geçirilmesine yol açar" dedi. AttD yetkilileri tarafından dün gece son olarak yapılan açıklamada, Norveç'in elindeki F5 uçaklannın Yunanistan'a satılıp satılmaması konusundaki ABD'nin kabul veya ret hakkı bulunduğu, ancak bu konuda henüz kesin bir karar alınmadığı belirtildi. YORK, ATÎNA, ANKARA, (Cumhuriyet) ABD ile Yunanistan arasmda bir sttredir devam eden gerginlik 2 gün önce New York Times ve Washington Post gazetelerinin verdikleri haberlerle yeni niteliğe büründü. İki gazete de Norveç Hükümetı'nin, Hava Kuvvetleri'nin elindeki ihtiyaç fazlası olarak bulunan 16 adet F5 avcı bombardıman uçağını Yunanistan'a satmaktan vazgectiğmi bildirdi. Adının açıklanmasını ıstemeyen Atina'dakı ABD Büyükelçiliği'nden bir yetkilinin de bu yoldaki haberleri dogralamasından sonra, Yunanistan hukumeti sert bir açıklama yaparak, ABD'yi Yunanistan'ın içişlenne kanşmakla suçladı. Yunanistan hükümetinin bu açıklamasından sonra bu kez dün gece Washington'da bir açıklama yapan Beyaz Saray Sözcüsü Lary Speak Yunanistan'a F5 uçaklarının satışı konusunda henüz bir karar aknmadığım bildirdi. Böylece iki ulke arasındaki ilişkilerde ortaya çıkan kanşık dunun şöyle gelisti: Amerika'da yayınlanan "The New York Times" gazetesi, Reagan yönetiminin, uçaklann Yunanistan'a satışına karşı çıktığını belirtirken, "VVashington Post" da satışın ıptal edildiğini duyurdu. Her iki gazete de uçaklann Türkiye'ye verileceğini belirttiler. Yunanistan'la birlikte Türkiye de söz konusu uçaklara talip olmuştu. The New York Times'e göre, ABD Savunma Bakanlığı kaynaklan Başkan Reagan'ın bu kararına Yunanistan1 ın Amerikan aleyhtarı tutumu ve çeşitli uluslararası terör olaylannda Papandreu hükümetinin takındığı tavnn yol açtığını belirttiler. ABD'nin Atina Büyükelçiliği'nden bu yetkilimn Reagan yönetimmce 16 adet F5 bombardıman uçağımn Yunanistan'a satışınm iptal edildıği yolundaki haberleri doğrulaması, iki ülka arasındaki ihşkılerin yeniden gerginleşmesine yol açtı. Nitekim Yunanistan hukumeti dün ABD'yi sert biçimde uyararak, Washington'u içışlerine kanşmakla suçladı. Atina muhabirimiz Stelyo Berbenkis'ın haberine göre, Yunan Hükümet Sözcüsü Dımitri Marudas'ın, ABD Yunan ilişkilerinin gerginleştiğini teyit eden açıklaması aynen şöyle: (Arkası Sa.ll, Su.Tde) YALÇIN DOĞAN'IN YORUMU: 200 MtLYARJN DÜNÜ BUGÜNÜ Kimin vîdası sıkılacak? OSMAN ULAGAY Bir yandan, para politikasırun en önemlı ikı göstergesinden bıri olan emisyonun 830 rnilyar lıralık yeni bir rekora enşıiğıni açıklayan Başbakan Özal, bır yandan da "vidalan yine sıkacagu, parayı daha sıkacagız" derken acaba gerçekte ne demek istiyor? Sayın Özal, Bodrum'da yaptığı basın toplantısmda şöyle demiş: "Aiınan bu onlemler, rahat paraya alışmış olanlann gevşemelerini engellemek içindir. Bunlar karaborsacdar, stokçular (Arkası Sa. 11, Su. 4'te) 9. Sayfada îçldli yaşaıııa su katddı" 35 YILLIK YÖNETMELİK DEĞİŞTt Mçki ruhsatı olanlar da 6 ay içinde yeniden işletme ruhsatı almak zorunda. Sarhoş olana içki verümeyecek, 18 yaşından küçük olanlar babasıyla bile gelse içkili yere giremeyecek. Mmükümet, belediye, karakol, kışla, eğitim kurumlan, sanat kurumlan, maden ocakları, mabetler, inşaat yerleri, genelevler, spor kulüpleri, gençlik kuruluşları yakınında içkili yer olmayacak. M çkili yer komisyonlan kurulacak, bunlar içki bölgelerini saptayacak. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Bakanlar Kurulu 1949 yüından bu yana yürurlükte olan "İçkili yeriere verilecek izinkrde göz oniınde bulundurulacak 5 esaslan gösterir ' yönetmeliği yurürlukten kaldırarak, içkili yerleri sınırlancuran yeni bir yönetmelik çıkardı. Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüğe giren ve Cumhurbaşkanı'nca da onaylanan yeni yönetmeükle, içkili yerlerde kendisini idare edemeyecek derecede sarhoş olanlara içki verilmesi, 18 yaşmdan küçuklerin yanlannda ebeveynleri bulunsa bile içeri alınması yasaklandı. Yönetmelikle mulki amirin başkanlığmda içkili yer komisyonlan oluşturulması, bunlann içki satacak bölgeleri saptaması kararlaştınldı. İçkili yer bölgelerinin kolluk kuvvetleri tarafından rahatlıkla denetlenebilecek bir bölgede olması, mahallin mulki amirinin bu yerleri 15 günde bir denetlettirmesi hükmu getirildi. Yönetmelikle belediye bulunmayan yörelerdekı içkıliyer bölgesinin saptanmayacağı, içkili yer bölgesi dışında da içkili yer açılamayacağı, aynca hükümet, belediye, karakol, kışla, özel ve resmi bütün eğitim ve öğretim kurumlan ile diğer gençlik birlik ve kuruluşlan yakınında içkili bölge saptanamayacağı, ilköğretim kunımlanna 100 m. mesafe(Arkası Sa. 6, Su. 4'te) 46 Çoğulcu Mîirdal İnönü'nün, "Benim fonksiyonum sosyal demokratları birleştirmektır; ben politikaya bunu sağlamak için atıldım" dediğine yakın geçmişte tanık olmuşuzdur. Büyük Kongre'nin sonuçları, bu hedefının birinci bölümüne ulaştığını gösterıyor Geçertı oylann hemen tamamını alarak SODEP Genel Başkanlığına seçilmesi ve en yüksek makama tartışmasız bir biçimde oturması, bunun açık işaretidir. Sayın İnönü'nün politıkaya atılmasından çok kısa sayılabilecek bir süre sonra bu başanyı kazanmasında bir çok etken roi oynamıştır: 12 Eylul'ün olağanüstü koşulları... i Inancı Son otuz yılın tecrube birikiminin içinden süzülerek gelen siyasal kadrolann 1982 Anayasası ile "siyaset yasağı" kapsamına alınmaları... Tabii, "inönü" soyadtnın yadsınamayacak ağıriığı... Birbırlerinın liderliğine "evet" diyemeyecek bir çok polıtikacımn, "Erdal İnönü" adı altında bır araya gelmekten başka hiçbir seçenek göremeyışleri... Buraya kadar saydıklanmız, SODEP lıderinın kendı dışındaki faktorlerdır. Başarısındakı nedenleri sıralarken sadece bunlarla ye(Arkosı Sa. 11, Sü. l'de) HASAN CEMAL • Beyrut havaalanı olaylar arasmda açıldı. 3. Sayfada • Yıldız Kenter'le canlanan 18 değişik karakter. 5. Sayfada • Cumhuriyet altını 1000 lira düştü 9. Sayfada • An bisküvi fabrikasında eskiyeni işçi kavgası. • İngiltere'de dünyatun en büyük kiliselerinden bin yandı. • Chick Corea seyirciye de şarkı söyletti. 12. Sayfada ARTVİN'DE "BAŞBOĞA" SEÇİLEMEDİ Ağbaş ile Altun yenişemedi MEHMET GÜLTEKİN ARTVtN Kafkasör Festivali ve boğa gureşlen sona erdi. İki yıl üst üste başboğa seçilen "Altun" ile rakibı "Agbaş" fınalde doğuşmedıkleri gerekçesıyle berabere ilan edildı. Bu nedenle ilk kez başboğa seçilemedi. 6 temmuz gunu sabah başlayan Kafkasör Festivalinde folklör gösterileri ve karakucak BÜ(Arkası Sa. 6, Sü. 6'da) ÖDLLUPA YLAŞTILAR Kafkasör tesnvaiı ndefınale kalan 2 boğayenişemeyince200bin lirahk ödülu paylaştılar. (Fotoğraf: KADtR CAN)