Katalog

ESKIŞEHIR BANKASI ESBANK "tedtoirlive kararlı" 60. Yıl; Sayı: 21369 Cu m h u riyet kurucıısu: Yunus Nadi 40 TL. 23 Şubat 1984 Perşembe 7 21 ATİLLA ŞOFÖR OKULU Djsipün, ciddiyet, iyi niyet. t r Eğjtimle ehliyet •Fatura veriiir Şubemiz 523 79 11 vokıur. Kral Fahd'Ia Evren, geceyurmnı da aşan 3 saatlik sürpriz bir görüşme daha yaptılar Dolar çıktı, ücretler indi B.32 Evren: Savaşta arabuluculuk için tran'a gidebilirîm Dışişleri Bakanı Halefoğlu ve Başbakan Özal'ın yapacakları ziyaretlerden sonra "müspet bir rol oynayacağı"na inamrsa, Cumhurbaşkanı Evren de Tahran'a gidebileceğini söyledi. Geceyarısını aşan 3 saatlik görüşmeden sonra Evren "2 ülkenin güvenliği ve bölgenin istikrarını ilgilendiren her konuvu konustuk" dedi. Suudiyöneticilerinin İranIrak savaşında Türkiye'nin.ağırlığını Irak'tan yana koyması yolundaki önerisine karşılık, Türk heyeti ıki tarafla da eşit bir diyaloğun sürdürülmesinin önemini vurguladı. HASAN CEMAL RÎYAD Tütsü ve geleneksel Arap kâhvesi "Mirra" ya Suudi Arabistanlılar çok düşkün gözüküyorlar. Özellikle Cumhurbaşkanı Evren ile Kral Fahd'ın birlikte bulundukları yerlerde, daha çok da bir yere girişlerinde insanın genzini yakan tutsü yakılıyor... Hemen her toplantıda yüksük gibi kulpsuz fincaniarda "Mirra" servisi hiç eksik olmuyor. Cumhurbaşkanı Evren'e dün sabah Planlama Bakanlığf nda verilen Suudi Arabistan ekonomisi hakkındaki 1,5 saatlik brifing sırasında da Mirra kahvesi ikram edildi. Arkasından bal gibi şekerli çay ser\isi yapıldı... Evren'e verilen brifing Arapça idi. Tercümanın Türkçeye çevirirken yaptığı hataları düzeltmek ise Dışişleri Bakanı Vahil (Arkası Sa. 6, Sü. SIGORTALI IŞÇILERIN DOLAR OLARAK ORTALAMA GÜNLÜK ÜCRETİ 76 77 78 79 30 Kaynak: SSK verileri 81 82 83 84 Arabuluculuğa Doğru mu? MÇ.İYAD Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in İranIrak savaşının sona erdirilmesi için Türkiye'nin daha aktif rol oynaması, hatta "müsbet sonuç vereceği inana"na varırsa, bizzat kendisinin arabulueuluk için Tahran'a gidebileceğini dile getirmesi şaşırtıcı bir gelişme değildir. Çünkü Sayın Evren, bu niyetini Kazablanka'daki İslam Zirvesi'nde zaten belli etmışti. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Perez de Cuellar ile Kazablanka'da yapmış olduğ j başbaşa uzun görüşmede Cumhurbaşkanı Evren, Türkiye'nin "aktif roloynama" isteğini ve yararlı olabilirse "arabuluculuk" yapabileceğini açıkça söylemişti. Bu bakımdan. Evren'in bu niyetini Riyadda açıklaması şaşırtıcı değil, ancak anlamlıdır. Çünkü Türkiye Cumhurbaşkanı bu beyanını Riyad'da, Suudi Arabistan gibi Körfez Savaşında İran'a karşı baştanberi Irak'ın yanında yer almış bir ülkenin Kralı'na yapmıştır. Böylece, hem Riyad'dan Tahran'a hem de Türkiye'nin Körfez Savaşında Irak lehine ağırlık koymasını arzu eden bazı Batılı güçlere bu mesaj, Türkiye adına en üst düzeyden gönderilmiştir. Cumhurbaşkanı Evren tarafından çakh (Arkası Sa. 6, Sü. 6 'de) Ortalama ticret 3 dolara düştü Türkîş'in istediği yüzde 43 zam yapılsa bile ortalama ücret 1981 yılındaki dolar değerine ulaşmıyor. Ekonomi Servisi Türkiye'de sigortalı olarak çahşan işçilerin 1978 yılında 8 dolann üstüne çıkan günlük ortalama ücretlerinin 1984 yılında 3 dolar dolayına düştüğü tahmin ediliyor. SSK'nın ortalama ücret verilerine göre 1983 yılının ilk yarısı sonunda 4 dolann hemen üstünde olan sigortalıların ortalama brüt ücreti, haziran sonunda 220 lira dolayında olan dolann 1984 yılı başında atağa kalkarak 310 lirayı aşması sonucunda 3 dolar dolayına geriledi. Böylece Türkiye'deki ücret düzeyi, ihracata dönük sanayileşıne yolunda başan sağlayan Kore, Tay\an ve Singapur gibi ülkelerle rekabet edecek noktaya doğru bir adım daha atmış oldu. Türkiye'de hemen her şeyin dolarla ölçüldüğü, bazı bakkalların bile dolarla satışa başladığı günler yaşanırken işçi ücretlerinin dolarla ölçülmesi de özel bir anlam kazanıyor. İşçi çoğunluğunun bugünkü ücretleriyle, değeri doğrudan dolarla ölçülen lüks ithal mallarının müşterisi olması pek mümkün görünmüyor ama başta petrol ve enerji fiyatları olmak üzere pek çok mal ve hizmetin fıyatınm dolara göre belirlenmesi, ilgiliilgisiz pek çok kimsenin, "ne yapaiım dolar yükseldi" diye malına zam yapması, dolar değeriyle işçi ücretleri arasında bir ilişki kurulmasını anlamlı kılıyor. Ortalama işçi ücretlerinin dolar degeri fürekli düşerken bu ücretlerin gerçek alım gücü de büyük ölçüde gerflemiş oluyor. SSK'nın her yılın eylül ayı verilerini esas alarak hazırladığı ortalama işçi ücretleri rakamlarının her yılın eylül ayında (Arkası Sa. 11. Sü. 4'de) EVREN AT YARIŞLARINDA Cumhurbaşkanı Kenan Evren Suudi Arabistan ziyaretini sürdürüyor. Evren gezisinin ikinci giinünde Malaz Hipodromu'nda onuruna düzenlenen at yanslannı izledi ve derece alanlara kupa ve ödüller verdi. Cumburbaşkanı Kenan Evren ve beraberindckiler bugün Basra Korfezi kıyısındaki Cubail kentine giderek sanayi kuruluşlannı gezecekler. (Fotoğraf: a.a.) HASAN CEMAL Irak Maslahatgüzarı Hemendi: Iran, Irak'a yeniden saldırdı Irak radyosu îran güçlerine derhal karşılık verildiğini ve ha Askeri gözlemcilere göre îran'ın başlattığı yeni saldınnın amarekâia katılan İran birliklerinin kaçanlar hariç tümüyle yok a BağdatBasra karayolunu ele geçirip Irak'ın güneyindeki edildiğini öne sürdü. kuvvetlerine iaşe göndermesini engellemek. Dış Haberler Servisi İran kuvvetleri cephenin orta kesiminde Irak'a karşı önceki gece sabaha karşı yeni bir saldırı başlattılar. Saldırıdan 24 saat önce Bağdat hükumeti yaptığı açıklamada, "Çok yakında yeni bir İran saldınsının beklendiğini" belirtmiş ve Tahran'ın caydınlması için uluslararası toplumdan yardım istemişti. İran saldınsının başlamasından iki gün önce BBC radyosu tngiliz savaş gemilerinin Körfeze yakın bölgede seyrettiklerini haber vermişti. İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher ise, önceki gece Avam Kamarasında yaptığı konuşmada İngiliz savaş gemilerinin Hıirmüz Boğazı'nın kapanma tehdidine karşı koymak üzeıe bölgede bulunan Amerikan donanmasına destek sağlayabileceğini söyledi. Amerikan 7. Donanması Komutanı J. A. Graw, donanmaya bağlı bir grup geminin Basra Körfezi'nin açıklarında bulunduğunu doğrularken, ABD Savunma Bakanlığı da "Midway" uçak gemisi ve refakatçı gemilerin yaklaşık bir aydan bu yana bölgede görev yaptığını açıkladı. AP ajansı. İran kuvvetlerinin cephenin ortasında bulunan Dehloran ve Bostan kasabalan yakınından iki kol halinde saldırıya geçtiğini bildirdi. Dehloran'la Bostan arasında 100 kilometreye yakın mesafe bulunuyor. İran'ın İRNA ajansı İran kuv(Arkası Sa. 11, Sü. l'de) İran'ın atnacı Bağdat Basra Karayolunu kesmek. Iruk, Türkiyv'nin savaşı sona erdirme çabasını saygıyla karşılıyıor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Irak İran savaşının sona erdirilmesi için Türkiye'nin arabuluculuğuna kapıyı açık tuttukları dün Ankara'daki üst düzeyde bir Iraklı diplomat tarafından açıklandı. Irak Büyükelçiliği Maslahatgüzan Tarık Hemendi, dün bir grup gazeteciyle yaptığı sohbet toplantısında Irak İran savaşını sona erdirmek için arabuluculuk faaliyetinde bulunan ülkelerin İran'ın tutumu nedeniyle bu girişimlerinden vazgeçtiklerini açıkladı. Ancak Maslahatgüzar, Türkiye'nin bu ülkeler arasında bulunmadığını belirterek, dolayh olarak Ankara'nın arabuluculuk için nabız yoklamalannı sürdürmekte olduğunu ifade etmiş oldu. Ülkesinin savaşın sona erdirilmesini samimi olarak arzuladı(Arkası Sa. 6, Sü. J 'de) Yılmaz: OzaVdan bugün de ses 'ikmazstij biz bir Muhalefet köprüyü kurtarmayu çahşıyor HtDP'li Meletv Hisse senetlerini Yunanlılar alırsa ne olur? HP'li Ertan: Kızlanmızı, işçilerimizi meta haline getirmeyelim. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Köprü, baraj, santral, karayolu, demiryolu ve limanların gelirlerinin satışını öngören yasa tasarısının TBMM Bütçe Plan Komisyonu'nda görüşülmesine başlandı. Komisyondaki muhalefete mensup milletvekilleri tasarıyı sert biçimde eleştirdiler. Tasarı ile yeni kaynak yaraulamayacağını ancak hisse senetlerinin yabancılara satılması durumunda kaynakyaratılabileceğini belinen muhalif üyeler tasarının hukuka ve anayasaya aykırı olduğunu söylediler. MDP'li Ferit Melen ise tasarıyı "ekzantrik" bulduğunu söyledi. Tasarıyı bir konuşma ile komisyona sunan Tarım Orman ve Köyişleri Bakanı Hiisnii Doğan, tasarının hükümet programında ver alan önemli konulardan biri olduğunu belırterek "Tasan bazı tesisleri vatandaş ortaklığına açmakladır" dedi. Gelir ortaklığı senedini, mülkiyeti kamu kuruluşunda kalmak kaydıyla vatandaşın gelire ortak olması biçiminde anlatan Doğan, tesislerin geliri arttıkça vatandaşın gelirinin de artacağını söyledi. Doğan, bankada bulunan paralann faiz aıciığını ancak ana paranın sabit olduğunu ifade ile burada tesisin geliri arttıkça vatandaşın elindeki senedinin de değerinin artacağını sözlerine ekledi. Bütçe Komisyonu'nda tasarının tümü üzerinde söz alan muhalefete mensup üyeler tasarı ile getirilen hükümleri sert biçimde eleştirdiler. HP'li Aydın Giirkan tasarı ile her türlü kamu malının satılması yetkisi verildiğini belir(Arkası Sa. 11, Sü. 2'dt) arara varırız ANKARA (Cumhuriyet Bü Kazım Okshy ücret zammı korosu) Türkİş Genel Başkanı nusunda "Birkaç gün bekleyin, Şevket Yılmaz. ücret zammı ko sabırlı olun göreceksiniz" dedi. nusunda Başbakan Turgut Türkİş Genel Başkanı Şevket Özal'ın görüşlerine karşılık, Yılmaz Cumhuriyet'in "Başba"Başbakan Sayın Özal. yüzde kan sizinle bir kez daha göriiş25'in yüzde 49"a tekabül etliğimeyeceğini bildirdi. Oysa siz, bir ni söylüyor. Ben de diyorunı ki, kez daha görüşeceginizi belirtyüzde 25'in neti yüzde 15'tir" miştiniz" biçimindeki sorusuna şeklinde konuştu. Özal Yılmaz zirvesine katılan Devlet Bakanı (Arkası Sa. 11, Sü. l'de) CELAL BAÎAR AJVLAITYOR İttihatTerakki, Ege'de ne yaptı? Krediler araalığıyla Türkler nasıl toprak kaybettî? Atatürk'ün İş Bankası'm kurma kararı. Şeker sanayiine meclisteki itirazlar. Kâğıt sanayii nasıl kuruldu? KENAN MORTAN sordıı CELAL BA YAR yamüadı Yarın Cumhuriyet'te YUNUS NADI ARMAGANI YARIŞMASI Konu: Fotoğraf Son katılma tarihi 1 nisan 1984. Ön elemede seçilen fotoğraflar 1 mayıs 1984'ten itibaren Cumhuriyet'te yayınlanacaktır. Aynntılı bilgi 8, sayfada da geçilmiştir. Ancak büyük sermaye kesiminde bile gelişmelere Özal hükumeti kadar umutla bakmayan çevrelerin bulunduğu kesindir. Kimi büyük holdingler konuya daha ihtiyatlı biçimde eğilmektedirler; bunların "hükümete yakın olanlarndan daha deKonu Anayasa açısından ele neyimli ve eski oldukları da gözalmdığında bir hukuk sorunuden kaçmıyor. dur. Ekonomi kesimindeki kuşkuSe var ki hukuku bir yana bılar süregelirken, siyasal partiier rakırsak, Özal hükümetinin vardığı karar şudur: Türkiye geliş de parlamento içi ve parlamenmiş sayılabilecek bir ülkedir. Bü to dışı diye ikiye ayrılmışlardır. Yeni politıka sözcüğünde çok yük özel sektörün onündeki bükullanılan "ö'dünç oy" deyimi rokraük engeller kaldmlır da her tür öngörüyü boşlukta bırakdevlet mekanizması büyük sermaktadır. Yerel seçimlerin parlamaye kesimini destekleyici biçimde işletilirse, Türkiye ekono mento içı ve dışı partiier yelpazesindeki siyasal dengelere yeni misi düzlüğe çıkacaktır. ağırlıklar taşımast doğaldır. SeKaynağını Şikago okulunda ve * • • IMF reçetelerinde bulan bu yaklaşımm ivedilikle uygulanmasına (Arkası Sa. 11, Sü. l'de) dir. 1982 Anayasası 167. maddesinin "'Devlet tekelleşme ve kartelleşmeyi önler" demesine karşın, ANAP hükumeti tekelleşmeyi öngören kararları kaygısızca alabilmekte, fiili durumlar yaratmaktadır. Çoğunluk için sendikalar birleşmeye başladı Çelikİş, Ereğli Çağdaş Metalİş'le birleşiyor. Işkolları istatistiğine itirazlar için en geç 2 marta kadar Ankara Iş Mahkemesi'ne başvurulacak. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) İşkolları istatistiğine ilişkin itiraz davalarının açılması için çeşitli sendikalarda son hazırlıklar tamamlanıyor. Türkİş'te dün yapılan Sendikalar Hukuk Müşavirleri toplantısından sonra, sendikalann Ankara İş Mahkemesi'ne verecekleri itiraz dilekçelerinde işkolları istatistiğindeki hangi yanlış ve çelişkilere yer verilmesi konusunda bir ön saptama yapıldı. Bu ön saptamalar daha sonra bir metin haline getirilip, örnek olarak Türkİş'e bağlı örgütlere gönderilecek. Türkİş'e bağlı sendikalar istedikleri takdirde likler var... kendi işkollarındaki verilere iti1950'lerde DP önderlerinin raz etmek için Türkİş'in hazırtavrı ne idi?.. Özellikle Meclis'ladığı metne bakarak mahkemete "Madem ki, çoğunluk bizde, ye gerekli başvurularını yapao zanıan istediğimizi yapanz" caklar. mantığı DP kadrosunun en teTürkİş'te alınan bir karar gemel ve en geçerli düşüncesi idi. reğince itiraz için sendikalar en "Madem ki. çoğunluk bizde, is geç 2 marî cuma gününe kadar tediğimiz yasayı geciririz, isledi Ankara İş Mahkemesi'ne başvuğimiz yasa önerisini, istediğimiz racaklar. Edinilen bilgiye göre, zaman görüşürüz, istediğimiz Türkİş'e bağlı olup da işkolla(Arkası Sa. 11, Sü. 7'de) OLAYLAREN ARDENDAKI GERÇEK UGUR MUMCU GOZLEM Liberal Aranıyor... Meclis'te ANAP Ekonomide, politikada istikrar... "Iş bitirmek" ve yasal dayanaklar YALÇIN DOĞAN ANKARA Anavatan Partisi'nin Vleclis çalışmalanna, Meclis'teki çalışma yöntemlerine, komisyonlardaki davranışlarına bakıldığında, çoğu kişinin aklına aynı dönem geliyor: 1950'lerin başlangıcındaki Demokrat Parti'nin tutum ve davranışları. ANAP'ın Meclis'teki tutumu ile DP'nin 1950'lerdeki tutumu arasında büyük benzer ANAP hükümetinin getirdiği programın ekseni, karma ekonomi ilkesini dışlayacak kadar özel sektörcüdür. Devlet müdahaleciliği bu özel sektörcülüğü pompalamaktadır. Kamu kesimi kuruluşlarımn özel sektöre devredilmesi girişimleri gündemde Liberal düşünce, her alanda bireysel özgürlük anlayışını savunur. Ekonomide liberalliği, siyasette düşünce yasa'klarını savunanlara "liberal" denmez. Liberallik geniş bir alanı kapsar. Bizde, bu anlamda liberale hiç rastlanmıyor. Daha doğrusu, liberallik konusunda sağcı görünenlerle solculuğa soyunanlar arasında yarım yamalak bir çeşit işbirliği yapılıyor. Sağcılar, ekonomide, solcular ise siyasette liberalliği savunuyorlar. Çevrenize şöyle bir bakın, "düşünce suçu olmasın" diyen bir tek sağcıya rastladınız mı? Aramayın boş yere, yoktur! Solculuğa soyunanların düşünce liberallikleri de eksik kalıyor. (Arkası Sa. 11, Sü. 7'de) (Arkası Sa. 11, Sü. 4'de)