Katalog

CUMHURİYET/6 Özetle HABERLER 30 ARALIK 1984 KATMA DEGER BILMECESI HAZIRLAYAN: BÜLENT SOYLAN Fişek: Bilimsel özerklik yok Türk Tabipler Birliği Başkanı Nusret Fişek, üniversitelerde bilimsel özerkliğin olmadığım söyledi ve "YÖK'e yapılan eleştiriUr, bu kurumu yönetenUrin tutum ve kararlanna karşı yapılmaktadv" dedt Fişek, Cumhurbaskanı Kenan EvrenHn üniversiteler hakkındaki bilgiyi, uygulamalardan sorumlu kisilerden aldığmı belirtti. Tarafsız klşi olarak üniversite sorunlan içinde yasadıklannı ve gelecek için büyük endife duyduklanm vurgulayan Fişekjmiversitelerde biümsel özerkliğin olmaması ve uygulama yanüşlannm öğretim üyelarini kurumlanna yabancdaştırdığını da kaydetti. Kakbnlaıı vergilerin oraıılamıı ımutmaym Haber Merkeri Temel gıda maddeleri dışında tüm mal ve hizmet alımlanna 1985'in ilk günunden itibaren uygulanmaya başlayacak olan yüzde 10 oranındaki Katma Değer Vergisi'nin fıyatlarda yüzde 10 arüşa yol açacağı savunulurken, Maliye Bakanlığı yetkilileri kaldınlan gider vergilerinin bazı mallarda ucuzlamaya bile yol açabileceğini savunuyorlar. Gerçekten de bazı mal kalemlerinde şimdiye kadar uygulanan gider vergisi oranlan tüm mallarda yüzde 10 olarak kabul edüen KDV'den daha yüksek. özellikle kürk, porselen eşya, ıtriyat malzemeleri için odenen gider vergileri yüzde 75, yüzde 40 gibi oranlarda fîyatın içinde bulunuyordu. Kaldınlan gider vergilerinin ve ithalde alınan istihsal vergilerinin oranlan bu malların fıyatlarmda bir ucuzlama sağlama gereğini düşundürüyor. Ancak piyasayı yakından izleyen çevreler, üreticilerin kaldınlan istihsal vergilerinin payını düşerek hızlı enflasyonist ortamda üreticilerin ve tüccarın fiyat düşürme yoluna başvurmayacağıru, aksine eski fıyatın üzerine KDV'yi de ekleyerek kânna kâr katacağını savunuyorlar. Tablolarda gösterilen istihsal vergileri bir malın fabrikadan çıkışındaki fıyatın üzerine ekleniyor ve faturasında "istihsal vergisi" olarak gösteriliyordu. Fabrikadan sonra çeşitli dağıtıaların elinde dolaşarak tüketiciye gelen mallarda tüketici bu vergiyi de fıyatın içinde ödüyor, ancak vergi ödemesi yaptığından haberi olmuyordu. Gider Vergisi yerine uygulamaya konulan Katma Değer Vergisi ise tüm mallarda fabrika çıkışından başlayarak çeşitli aşamalarda malı vergilendireceği için son aşamada tüketici aldığı malın fiyatı üzerine yüzde 10 Katma Değer Vergisi'ni ödeyecekve bunu somutbirbiçimde harcamasınüa hissedecek. Ancak kaldınlan verginin aynı mal kaleminin gerçek fıyatında ne kadar azalma yaratacağını daha önce böyle bir ödeme yaptığının farkında olmadığı için bilemeyecek. Kaldınlan gider vergilerinin hangi kalem mallarda ne kadar olduğunu yayımladığımız tabloda izlemek mümkün. Böylelikle alacağınız mallar içinde fıyat üzerinden yüzde 10 KDV öderken, bu malın fiyatının içinde daha önce ödemekte olduğunuz, ancak yılbaşından itibaren kalkacak olan gider vergisi oranını görmeniz kolaylaşacak. Bunun yanı sıra kaldınlan istihsal vergisinin ucuzluk yaratacağı iddialarını göz önüne alarak tüketicilerin aldıklan maldan eksilen vergi oranlannı ve eklenen KDV oranını (bu oran yuzde 10 olarak sabittir) hesaplamalan için ellerinde veriler oluşacak. Tüketicilet; KDV öderken dikkatl Fatura kesîlmiş bîle olsa KDV istenîyor (Ramazan Kıcır/Çumra): tl ve ilçe belediyelerine ait taşmmazlarla yine Milli Eğitim Bakanlığı'na ait taşınmazlann (örneğin büfc olarak kiraya verilen bina) gerçek ya da tüzel kişilere kiraya verilmesinden belediye ya da kiraya veren okul müdürliiğtt KDV sorumlusu olacak mıdır? Son tüketici, ödemiş oldugu KDV'yi kendi ödedigi Gelir Vergisinden düşecek midir? Bir yerin kiraya verilmesi sırasında Katma Değer Vergisi'nin doğması için aranan koşul, o yerin iktisadi bir işletmeye dahil olmasıdır. Milli Eğitim Bakanlığı veya belediye birer iktisadi işletme değildirler. Dolayısıyla bu tüzel kişiliklere ait yerlerin kiraya verilmesi ile Katma Değer Vergisi doğmaz. Ancak, yer belediyeye ait bir iktisadi işletmenin yeri, örneğin su işletmesi, otobüs işletmesi gibi bir işletmenin yeri olur da kiraya verilirse Katma Değer Vergisi doğar. Çünkü artık ourada mülk beledi, , • . , , , ~ KALDIRILAN GİDER VERGİLERİNİN ORANLARI Oran 1% A) tlk istibsal maddeleri Her nevi çimento 12,5 Profü detnir, boru, tel ve çubuk demirier 12,5 Ham baktr, elektroütik bakır, çubuk ve levha 30 4 numaraü fueloil (1 kg.SMen 72,10 kuruş) Vajon. marmut, mırmır, zibolin ve taklit kürkler 75 Her türlü kâğular ve mukavvalar 20 Carn ve cam esya 15 Avizeierde kuüanüan camlar 30 Hayvani maddelerden imal edilen iplikler 12 Nebati liflerden imal edüen iplikler 12 Sentetik ve suni elyaftan ipükler 12 Itriyat ve tuvalet malzemeleri (Pudralar, parfümler krenüer (Kolonya, losyon, dişmacunu hariç) 30 B) Mamul maddeler taMosu Kamyonetler 10 Binek otomobiBeri 10 Saatler 20 Pikap ve pikaph radyolar 10 Mikroforüar, gramoforüar, hopartörler 20 Fbtoğraf ve sinema makineleri, fUmleri 18 Seramik mamuHeri ve çini 20 Çini ve porselenden biblolar 40 Mushık taslan, küvetler ve benzerleri 20 Parke ve kontrplaklar 8 Makine üe dokunmuş hahlar 10 Klima cihazlan ve pisirme finnlart 8 Buzdolaplan ve soğutma tertibatb diğer cihazlar 8 Her çeşit ve tipte çamaştr ve bulaşık makineleri, ütüler. presler 8 EUktrikli veya gazlı şofbenler, sobalar, radyatöHer 8 Voltaj regülatörlen 8 C) İthal maddeleri taMosu Çocuk bisikletleri 20 Kahveden mamul maddeler 25 Kakaodan mamul maddeler 25 Taş, inci ve kıymetü madenlerden süs esyası 60 Lastik tekeriekli traktörler 20 Kiirk mamulatt 60 Aliye Esat öldü tstanbul Vntversitesi Edebiyat Fakültesi'nin ilk kadın mezunu ve Türk Kadınlar Birliği'nin kurucularından Aliye Esat Pirigil önceki gece öldü. Son görevi Vefa Lisesi edebiyat öğretmentiğinden emekli olan Aliye Esat'm cenaıesi, bugün Göztepe Camiinden kaldırılarak Karacaahmet mezarüğında toprağa verilecek. Esat, 89 yaşında olup 3 çocuk annesiydi. A L TIN PLAKET lstanbul Esnaf ve Sanatkârlar Demekleri Birliği Başkanı Mehmet Yalkın memlekete olan hizmetlerinden dolayı Başbakan Özal'a 22 ayar altmdan yaptimış teşekkür plaketi verdi. Özal: KDV getiyor diye zam yapanlar yandı Başbakan, "Bu işi öylesine sıkı tutacağız ki, malını satamayan bana şikâyet etmesin" dedi. tstanbul Haber Servisi Baş bakan Turgut Özal, dün tstanbul Esnaf ve Sanatkârlar Dernekleri Birliği'ne yaptığı ziyaret sırasında "zam konusunun şişirildigini" söyledi. özal, Katma Değer Vergisi'ne ilişkin de "Korkacak bir sey yok" dedi. lstanbul Esnaf ve Sanatkârlar Derneklerı Birliği Başkanı Suat Yalkın, "Memlekete olan hizmetlerinden dola>ı" Özal'a 22 ayar altından yapılmış bir "teşekkür" plaketi verdi. tstanbul Anakent Belediye Başkanı Bedrettin Dalan ile birhkte tstanbul Esnaf ve Sanatkârlar Dernekleri Birliği'nin Beyoğlu'ndaki binasına saat 10.00'daki randevusuna saat 12.00'yi 10 geçe gelen Başbakan Özal, kendisini karşılayan birlik yöneticileri ve dernek başkanlarından esnaf ve sanatkârın sorunlannı dinledi. Basın görevlilerince kendisine yöneltilen, "Yeni zamlardan sonra aylıklara da ek zam yapılması düşiinülüyor mu?" yolundaki bir soruya özal aynen şu yanıtı verdi: "Öyle bir şey yok. Bazen basında yazıyorsunuz. Ondan sonra da bu üfurme gibi oluyor. Yani bir tarafı şişirme gibi. Ona kapüarak yanlışlıkla zam yapanlar olursa yandılar haberiniz olsun. Çiinkü biz bu işi öylesine sıkı tutacagız ki, sonra mallannı satamazlarsa kimse gelip bana şikâyet etmesin, haberi olsun. (Basın tnensuplanna yönelik) Siz de biraz yardımcı olun. Katma Deger Vergisi'nden dolayı zam gelecek diye hava basıldı. Halbuki bazı kalemlerde fiyatiar da düşecektir. Tam tersine. Şimdi o satışlan yapbktan sonra fiyatlann düştüğünü gonirlerse muşterilertabii ellerini dizlerkıe vunırlar. Yani bir zam psikolojisine meseleyi golürmeyin onu söylüyonım." Özal, taksilerin benzin motorlannın dizele çevrümesine ilişkin de, "Bunun için lemaslar >apıldı. Müsbet neticeler vardır. Betki 500600 bin liraya malolacak. tlk aşamada ithal edilecek. Özellikle hafif taksilere hafif dizeller gerekti. Üç büyük şehrimizde 4050 bin dvannda taksi var. Bunlann moiorlannı kredi sistemiyle biriki sene içinde degiştirmeyi diişünüyoruz. Bu bilhassa yakıt masrafını aşağıya duşürecektir. Yapbgunız döviz masrafı çok kısa zamanda geri çevrilecektir" dedi. Yeni yıla tstanbul'da girecek olan özal, yann da tstanbul Belediye Sarayı'nda tstanbul'un sorunlan konusunda duzenlenecek brifınge katılacak. 1985 Çocuk Şenlikleri Çocuk Etkinlikleri Merktzi (ÇEM) birinci kuruluş yüvtı doldururken, çocuklar için bir diıi eğlence programı hazırladı. "1985 Çocuk Şenlikleri" adb dizi programtn ilk gösterisi bugün lstanbul Şan Tiyatrosu'nda "özel Yılbaşı Çocuk Şenliği" olarak yapılacak. ÇEM, "Çocuk Show" programını aynca her ay tstanbul'un büyük semtlerindeki salonlarda çocuklara sunacak. "Çocuk Show'daMujdat Gezen, Perran Kutman, Ayşen Cruda, Bilgen Bengü gibi sanatçıların yanı sıra Sirk DunyaJI 'nın palyaçolar, illüzyonisi, jonklör, akrobatlar, vantrolog gibi kisileri de yer alacak. deli ile birlikte Katma Değer VenlmeSl ile Vergisini de istemek ve aldığı KDV doğfîlCJZ. vergiyi maliyeye yatırmak * yükumlülüğündedir. Diîer sorunuza gelince; son tüketici ödemiş olduğu vergiyi odediği gelır vergisinden düşemez. Olsa olsa cebindeki paradan duşer. Çünkü amaç onun tüketimini vergilendırmektir. (Mustafa Taner/Ceyhan) Götürii gider usulüne tabi zirai gelir vergisi yükümlhsüyüm. Bir dükkânım vardır. Bu dükkânımı kiraya veriyorum. Aldığım yıllık kira bedelini Gelir Vergisi beyannamemde gosteriyorum. 1985 yılında dukkânımdan alacağım kira bedeli Katma Değer Vergisi'ne tabi midir? Tabi ise kira bedeli üzerinden almacak vergiyi ben mi yoksa kiracı mı ödeyecektir? Katma Değer Vergisi'ne tabi olmanın koşulu iktisadi işletmeye dahil olma olduğuna göre, dükkânınızın sizin iktisadi işletmeniz içinde olup olmadığım incelememiz gerekecektir. Siz zirai faaliyetiniz dolayısıyla bir iktisadi işletme sahibi bulunmaktasınız. Ancak kiraya verdiğiniz dükkân, bu zirai işletmenin bir kısmı değilse yani ziraatte kullandığınız arazinin birinin üzerinde bulunmuyorsa, zirai araçlann konduğu bir hangann kısmı değil ise, sadece size ait oldugu için vergi kapsamına girmez. Verginin kapsamına girmesi için, zirai işletmenizin bir bölümünü teşkil etmeli, onunla bir ilgisi olmahdır. Böyle bir durum söz konusu değilse, sadece şahsi servetinizin bir unsurudur ve KDV dışıdır. Eğer vergiye tabi olsaydı bunu kiracı sizc ödeyecek, siz maliyeye yatıracaktınız. (Hüseyin Özkavak / Antalya) Resmi kunıluşlardan istihkak alırken, istihkakımızdan Katma Değer Vergisi kesilecek mi? Kesilecek ise bunu ve malzeme alışlarımız sırasında ödediğimiz Katma Defer Vergilerini ne zaman ve nasıl mahsup edeceğiz? Siz istihkak alırken, resmi kuruluşiar size ayrıca %J0 Katma Değer Vergisi ödemek durumundadırlar. Çünkü siz kendilerine bir mal veya hizmeti teslim etmektesiniz. Kestiğiniz bu Katma Değer Vergilerini, ocak şubat mart aylan için 25 nisana , nisan mayıs haziran aylan için 25 temmuza kadar beyan etmek zorundasınız. Ancak, istihkakın VolO'u oranında kestiğiniz ve aldığınız Katma Değer Vergisinin hepsi götürülüp yatırılmayacaktır. Malzeme alırken, proje yaptırırken ve işle ilgili bütün harcamaları yaparken sizden kesilmiş bulunan Katma Değer Vergilerini bundan indirerek, aradaki farkı yatıracaksınız. Katma Değer Vergisinde beyan dönemle^ ri normal olarak üçer aybk gruplar halindedir. örneğin ocak şubat mart aylarr işlemleri birinci dönemdir. Bu üç ayda yapılan işlemlerle ilgili olarak kestiğiniz vergiler, bu dönemi izleyen 25 gün içinde yani 25 nisana kadar verilir. Ancak, bir önceki yıl olan 1984 içinde 120 milyon lirayı aşan tutarda inşaat hasılacı elde etmiş olanlar bu beyannameyi ve vergiyi her ayı izleyen 25 gün içinde vermek zorundadırlar. yenin değil, bir iktisadi işletmenin mülküdür. Böyle bir durum varsa, kiraya veren kira be TÜZel KlŞlllklere yerlerİTÎ kİrüVü ' ., • ı ült 'Yaşam Dosyası' ödülleri dağıtıldı BALKEStR (Cumhuriyet) Balıkesir Barosu'nun "Yaşam Dosyası" adlı yarışmasında derece alan 10 hukukçunun ödülleri törenle verildi. Jüri üyeliğini Sami Karaören, Nail Göreli, Tanju Cılızoglu, Doğan Koloğlu ve Vasfiye Özkoçak'ın yaptığı yanşmada Manisa Gördes ilçesinden Avukat Cenap Giiven birinci, Askeri Yargıtay Başsavcı Yardımcısı Raif Yahşi ikinci, tstanbul Barosu avukatlanndan Kemal Kumkumoglu üçüncü olarak seçildi. ödül töreninde bir konuşma yapan Balıkesir Barosu Başkanı Turgut tnal, "Yargı, ulus adına yapılıyorsa, yargının hiçbir konusu ve sorunu ulusun denelim ve eleştirilerinin dışında tntnlamaz" dedi. Turgut tnal, Türkiye'de görülmekte olan davalann sanıklannın yıllarca tutuklu bırakılmalannın tek önleminin yargıçlann vicdanına bırakıldığmı belirterek, "BaU ölkelerinde bu süre 2 ile 4 aydır" şeklinde konuştu. TEYEVin yardınu "hısaadı TEYEV olan Türk Emniyet Teşkilâtı Şehitleri ve Malulleri Dul ve Yetimleri'nin Eğitim ve Yardım Vakfı, 25 milyon liralık yıllık gelirini Türkiye 'deki şehit ve malul polis ailelerine dağıtıyor. Dün Baltalimanı 'ndaki Moral Eğitim Şube Müdürlüğü'nde düzenlenen torenle 106 polis dul ve yetintlerine 4 milyon 701 bin 756 lira dağıtıldı. SVRECEK Bankaolık "Uluslararası"dır. 5 Kıtada, 49 Ülkede, 130 Sehkde, 438 Seçkin Banka ULUSLARARASI MÜSTERİLERİNE ULUSLARARASI KAZANC SAGLAR Uluslararası, birlikte olduğu, beraber çalışüğı ticari ve sınai kuruluşlara, işadamlanna, ithalatçı ve ihracatçılara bütün dünyayı kapsayanuluslararası bankaalık imkânlan sunar. 112"creditline"üişküive 326 muhabir yabana bankanın tüm olanaklan ile süıaüe, dddiyeüe ve uzmanlıkla hizmet verir. Sorunlara anında çözüm getirir. Uluslararası, bütün müsterilerine, bütün bankaalık işlemlerinde ve bütün dünyadauluslararası kazanç sağlar. ULUSLARARASI bir dünya bankasıdır MERKEZ/ ULUSLARARASI Buyukdcre Cad 108 Esemepe Tel 172 20 Ü0 . KARAKÖY/ ULUSLAR.\RASI Bankalar Cad 313? Tel. 143 61 00 BAHÇEKAPIULUSLARARASI Hnunonu İsunbul Tel. 522 45 89 ELMADAĞ/ ULUSLARARASI Cumhumet Cad 20 lcl 141 19 83 KADIKOY/ ULUSLARARASI AJuyol Kadıkov Tel: 337 84 05 ŞİŞLİ/ ULUSLARARASI Halaskârga/ı ( j d 360 lel 146 71 77 BAKIRKÖY/ ULUSLARARASI Halkı,ı Sok 10 lel 570 17 38 ANTKARA/ ULUSLAR.^RASI İzrnır Cad 26 Kızılav Tel 18 75 74 İZMİR/ ULUSLAR.\RASI (..umhunyet Bulvan 41 "Icl'l 3 25 21 BURSA/ CLUSL.\RARASI Fevzı Çakmak Cjki. 75 Tel 24 034 ADANA/ »ULUSLARARASI Auıurk C^d III Sok Tel: 30 526 MERSİN/ ULUSLARARASI İnonu Cad Goksu İşHanı Tel 13 622