Katalog

13 EYLÜL 1983 • • • • HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/11 Katsayı ve bütçe için 3 seçenek var 1984 bütçesi ve memur katsayısı seçim sonrası gelecek hükümetin tercihine de bağlanıyor. Bu arada tsayının 38 kabul edilmesi en giiçlü olasılık olarak görüliiyor. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) 1984 yılı bütçesiyle memurlara uygulanacak katsayı ıçin uç uygulama seçeneği ortaya çıktı. Buna göre 6 kasım seçimleri sonrası kurulacak hükümetin bütçeyi belirlenen sürede hazırlayacağını açıklaması halinde 3 aylık bir geçici bütçe uygulaması yoluna gidilecek. Yeni hükümetin Maliye Bakanhğı teknisyenlerinin hazırladığı genel dengeyi aynen kabul etmesi halinde ise bütçe yasada öneörüldüğü şekilde 1 ocak 1984 tarihinde yürurlüğe girebilecek. üçüncü seçenek ise 1984 yılı bütçesinin MGK tarafından yapılması oluyor. Ancak uzmanlar, ilk iki seçeneğin bugün yapılan belirlemeleri içerdijUni, bu nedenle yeni bir politik tercih söz konusu olmadığı takdirde, bütçe büyüklüğu içinde memur katsayısının 38'in üstüne çıkamayacağını bildirdiler. Başbakan Vekili Zeyyat Baykara önceki gün Cumhuriyet'e yaptığı açıklamada, "Memur katsayısının 38'in üstünde olmayacağını" açıklamıştı. Memur kesimini yakından ilgilendiren katsayı konusunda 1984 bütçesinin getireceği değerin uygulanma biçimi, seçim takvimi ile yakından ilgili görünüyor. Belirlenen takvimin özellikle baraj uygulaması nedeniyle uzun süreceği kesinlik kazandı. Siyasi cevreler, bu durumda yeni hükümetin kuruluşunun en erken 1 aralık tarihinde söz konusu olacağını, daha sonra yeni "•'»kümet programmın yazıbnası ile etkinlik tarihinin 1015 aralık tarihleri arasında olacağını bildirdiler. Bu durumda, yeni kurulacak hükümetin 1984 bütçesi ile ilgili olarak önünde şu seçenekler bulunuyor: 3 DEĞtŞtK SEÇENEK 1 Üç aylık bir geçici bütçe yapılması. Bu seçenekte yeni hükümet yeni değerler üzerinde oturan bir bütçe hazırlığı için Maliye Bakanhğı teknisyenlerine görev verebilir. Bu olasılıkla katsayı konusunda belli enflasyonist zorlamalarla 38 katsayının üstüne çıkılabilir. 2 1983 bütçesinin devamı şeklinde bir uygulamayla Maliye Bakanhğı teknisyenlerinin hazırladığı ve halen 38 olarak belirlenmiş katsayının kabulü. Söz konusu uygulama. u.tikrar programının aynen rtevanr ve yıllık enflasyonun yüzde 20, büyüme hızırun ise yüzde 4.1 olacağı varsayımına dayanıyor. 3 Bu seçenekte bütçenin yapılmasma ilişkin temel yacada değişiklik yapılarak 1984 yılı için bütçenin Milli Güvenlik Konseyi tarafından haarlanması istenebilir. Ancak bu olasılığın sadece bütçenin başlangıç tarihi konusunda pratik \ arar getireceği, bunun dışında Maliye Bakanhğı teknisyenlerinin belirlediği katsayının kabulünün büyük bir olasılık olacağı sanılıvor. Nitekim bu konuda son sözü söyleyecek olan Başbakanhk adına Başbakan Vekili Zeyyat Baykara yaptığı açıklamada, katsayının 38 olmasının hemen hemen kesinleştiğini, bunun üstünde bir çıkışın olası olmayacağım söylemişti. MDP'NİN HAZIRLIĞI Bu arada, seçime katılan siyasi partilerin de belirgin bir göruş sahibi olmadığı anlaşıldı. Milliyetçi Demokrasi Partisi henüz bir şey söylenmeyecefinı açıkladı. Bu arada, MDP'ye yakın cevreler bütçe konusunda tek yetkili kisınin Maliye Profesörü Dr. Memduh Yasa'nın olduğunu açıklayarak, Prof. Yasa'nın 17 eylülde Ankara'ya beklendiğini açıkladılar. Prof. Yasa'nın 17 eylülde Ankara'ya gelmesinden sonra teknisyen düzeyinde bir çalışma yapacağı da alınan bilgiler arasında bulunuyor. Halkçı Parti 40 düzeyindeki bir memur katsayısı yandaşı olacaklannı açıklarken, Anavatan Partisi enflasyonu önlemenin herşeyin UstUnde olduğunu belirtti. Jıilli Eğitim Bakanhğı'na alınacak hizmetli ve memur sınavı ANKARA (Cumhurivet Bürosu) Milli Eğitim Bakanhğı merkez ve taşra teşkilatına 12 bin memur ve hizmetli ahnmasına ilişkin sınavlar bugün 67 il merkezinde yapılıyor. Daha önce 2 evlül tarihinde yapılması kararlaştırılan sınav, soru kitapçıklannın calınarak satılması olayının orraya çıkanlmasından sonra bugijne ertelenmişti. Bakanhk Bilgı İşlem Daıresi yetkilileri yeni sorru kitapçıklan hazırladılar ve kitapçıklar il merkezlerine gönderildi. 160 bin dolayında adayın katılacağı sınavlarda, yardımcı hizmetler sınıfı ile şoförler için ilkokul son sınıf; genel idare hizmetleri (memur) ve teknik hizmetler sınıfİan için ise, lise son sınıf düzeyinde bilgi başarı testi uygulanacak. Bu arada Devlet Memurlan Yasası'nda değişiklik öngören ve merkezi sınav sistemi ile memur alınmasını 1 Ocak 1984'e dek erteleyen yasa tasansı DM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Daha önce çıkanlan bir yasa • bundan böyle kamu kurum ve .»uruluşlanna merkezi sistemle yapılacak sınavlarla memur alınması hükme bağlanmıştı. Ancak, merkezi sınavların ÜSYM tarafından yapılması hükmü getirildiği için ve bir sınavın hazırlığının en az 10 ay zaman alacağından, yeni mali yıldan önce bu tür bir sınavın yapılamayacağı tasannın gerekçesinde belirtildi. Tasan daha sonra Milli Güvenlik Konseyi'nde görüşülecek. BOŞUNA BEKLEDİLER Dün altı yaş çocuklan ile velileri kayıt için ilkokul önlerinde boşuna beklediler. Çünkü okullann kapasitesi yedi yaş grubu çocuklara dahi güçlükle yetecek İstanbul'da, altı yaş grubu çocuklar yer kalırsa alınacaklardı. Fotoğrafta, bir ilkokulun kayıt odası önünde kuyrukta bekleyen altı ve yedi yaş grubu çocuklar ile anne ve babalan gorülüyorlar... (Fotoğraf: Ender ERKEK) Altı yaş uygulaması ilköğretimde "olaganüstü durum"u gündeme getirdi ŞÜKRAN KETENCİ Ilköğretim Yasası'nın 3. maddesinde yapılan değişiklikle 6 yaşındaki çocuklar zorunlu eğitim çağı kapsamına ahnırken, gerek okul, gerekse öğretmen, araçgereç açısından yaklaşık 1 milyon yeni çocuk içiıı hiçbir önlem almamamış olması, Milli Eğitim Bakanhğı'nı yasanın diğer hükümlerini çiğnenıe durumunda bırakıyor. 222 sayıh tlköğretim Yasası'nın 50. maddesi, birleştirilmiş sınıflar da dahil olmak üzere bir öğretmene düşecek öğrenci sayısının 40'tan fazla olmamasım öngörüyor. Ancak 7 yaş ve 6 yaşmdaki çocuklann birarada alınması çabası, bir yandan bütün gün öğrenim yapan okullann ikili, üçlü öğretime dönüştürülmesi zorunluluğunu getirirken, çoğu okul ve sınıflar da, yasanın şının 6'ya indirilmesini, genelde açık hükmüne rağmen 40'ın üs eğitim ilkesi olarak benimsiyortünde öğrenci ile düzenlenerek, lar. Eleştiriler 6 yaş çocuklan ile 7 yaş çocukları için aynı eğitim ilgili yasa hukmü çiğneniyor. Yine yasanın kayıt ve kabule programlannın uygulanmasına ilişkin 5. bölümünun ilgili mad yönelik. Çok daha önemli ve deleri bir bütün olarak (46. ve yaygın olarak da önlem alınma48. maddeler) öğrenim çağındaki dan karann uygulanmasından çocuklann tümünün okullara doğan kargaşa üzerinde durulualınmasını düzenliyor. Söz ko yor. Öğretmen Dünyası Dergisi'nde "Zorunluluklar karşılıklınusu yasa hükümleri zorunlu eğitim çağındaki bütün çocukla dır" başlıklı derginin değerlennn ilkokullarda eğiıilmesini zo dirmesinde soruna özetle şöyle runlu hüküm olarak getiriyor ve yaklaşılıyor: nasıl sağlanacağını belirliyor. "Bu olumlu karann birçok Milli Eğitim Bakanhğı bir yan kargaşalara, sorunlara yol açadan zorunlu eğitim çağı başlan cağı, eğitimde eski verimi de dügıç yılını 6'ya indirirken, yer ol şiirücu sonuçlar doğuracağı damayan okullar için bu çocukla ha şimdiden ortaya çıkmış gibinn okul dışında kalmalarını ön dir. Yaklaşık 1 milyon yeni çogörmekle de ilgili yasa hüküm cuk, bugün var olan okul çatısı lerine aykırı hareket etmiş olu altına alınmaya kalkışılmaktayor. dır. Tekli oğretim yapan okullar, Eğitimciler zorunlu eğitim ya ikili öğretime gidecek, sınıflardaki öğrenci sayısı elliye yükselecek, ayn sınıflar birleşik sınıflara dönüştürülecek, aralannda büyük yaş farkı olan çocuklar bir arada okuyup oynayacak, büyük bir rahatsızlık, dolayısıyla verimsizlik, bütün eğitime yansıyacak. Bütün bunlara karşın bütun 6 yaşındaki çocuklar yine de okullara sığmayacak, dişarda kalanlar çoğunlukta olacaktır. Okula alınabilenlerin eğitimi için hiçbir eğitim izlencesi. hiçbir araçgereç hazırlanmamış, hatta öğretmen saglanmamıştır. Eğitimciler uygulamaya geçilmiş olması karşısında, bu durumun "olağanüslü durum" sayılarak, Milli Eğitim Bakanlığı'nın bu iş için gerekli donatımı bir an önce sağlaması için butçeye gerekli ek fonların konulmasını öneriyorlar, "Yoksa, küçük yaşta ele alınmış, nedir ki gereği gibi eğitilememiş, kişilikleri ezilmiş, çarpıtılmış, bozulmuş, eciş bücüş bir kuşak yetiştirmenin bütün acılanm ve sorumluluğunu tarih önünde yaşanz" diyorlar. Metin Toker için perşembe günü karar (Baştarafı 1. Sayfada) anlatmak için hukuki yardıma ihtiyaç duymadıklarını ve avukat tutmadıklarını belirtti. Toker, sorgusunda şunları söyledi: "Huznrunuzda 12 Eylul Harekâtının 3. yıldönümünde getirflraiş olmamız bizim için talihsizlikrJr. Çünkü Milliyet Gazetesi, onun yöneticileri ve yazarlan 12 Eylül 1980'den itibâren harekâtın büinçli ve yapıcı en etkili ve samimi destegi olmuşlardır. Mesele basit ve yanlış anlaşılmadan ibarettir. İddianamede MGK'nın 76 sayılı bildirisinin, Milli Güvenlik Konseyi'nin icraatını tartışma ve elestiri konusu yapmayı yasaklayan faslına aykırı davrandıgımız ileri sürulmektedir. Ortada değil bir icraat bir icraatın kararı dahi yokken ve bu husus daha yazının başında açıklıkla belirtilmişken bir Milli Güvenlik Konseyi icraatının tartışılması ve eleştirilmesi nasıl olabilir? tCRAAT MEVCUT DEĞtL bildirinin kapsamına girmez denilemeyecektir. Bildirinin ruhu ve maksadı budur. Bundan dolayıdır ki, "14 ağustos 1983 tarihli yazı ile MGK'nın 14 ağustos 1983'e kadarki hangi icraatı tartışma ve elestiri konusu yapılmıştır?" somsunun cevabı yoktur. 14 ağustos 1983 tarihli yazısında yazar bir aktüel konuda sadece kendi görüşünü açıklamaktadır. Bu da onun hakkıdır. Hiçbir bildiri onu yasaklamamaktadır. Yazıda MGK'nın yaz.run yayınlandığı tarihe kadar icraatı ise şu şekilde değerlendirilmiştir: "MGK'nın geçmişteki demokrasiye dönıik adımları ilk gün söylediği gibi atmış olması onun gelecek için teminatını oluşturmaktadır." Herhalde bu tartışma ve elestiri değildir. Bu kısa basit fakat sanınm açık izahatımızın ışığında sayın iddia makamının da bize katılacağı ümidiyle yüksek heyetinizden beraatimizi talep ediyorum Sayın Başkanım." SENARYO MGK DIŞINDAN GELİYOR sine, yazı MGK'yı övücüdür. Yazıdan aynen alınan şu cümle onu göstermektedir: "Milli Güvenlik Konseyi'nin geçmişteki demokrasiye dönuk adımları ilk gün söylendiği gibi atmış olması onun gelecek için de teminatını oluşturmaktadır" Yazının bir yerinde de şöyle denilmektedir: "Biz Avrupa Konseyi'nde, Ortak Pazar'da da, NATO'da da şimdiye kadar demokrasi kurma niyetimizi hep kabul ettirmişizdir". Bunlar da gösteri>or ki, vazıda iddianın aksine MGK icraatını tartışma ve elestiri yoktur. Milliyet, >avınlarında daima >apıcı olmuşiur. Kışkırtıcı, düfmanlık yaralıcı değil, uzlaştırıcı olmuştur. Yönetimin işlerini kolaylaştırıcı olmuştur. Milliyet koleksiyonlan bunun tanığıdır." Ozetle Fundalık yandı Kanhca körfez üstündeki ormanlık alanda dün saat 15.30 sıralannda çıkan yangında, 15 dönüm çam ve fundalık yandu Saat 17.30'da kontrol altına alınan yangının çıkış nedeni araştırüıyor. Karaköy'de cinayet Karaköy Yüksekkaldırım'da kilitçilik yapan Mesut Dikmen, bir hayat kadmınm yol açtığı kavga arasında Birol Köksal tarafından bıçaklanarak öldürüldü. Katil kaçtu Yüksek malumunuz gibi, yaMilliyet yazı işlerı mudüru z:da aynen şöyle denilmektedir: "Bugünden 24 ağustos, yani ye Doğan Heper de söz konusu yani Türk demokrasisinin kuruluş zının 76 nolu MGK bildirisine tablosunun kesin şeklini alması aykırı bir nitelik taşımadığını, na sadece 10 gün kaldı. Bu 12 Milliyet'in yayınlarında "daima Eylül döneminin önemli 10 gü yönetimin işlerini kolaylaştırıcı Eroinden öldü nüdür." Mevcut olmayan bir ic davrandığım" ve "Milliyet koraatın tartışma ve eleştirilmesi el leksiyonlannın bunun tanığı olŞişli Hacımansur sokakta tuvabette olamaz. Biz sayın iddia duğunu" vurguladı. Heper şöylete giren Yücel Üster, aldığı aşın makamının gözünden bir husu le konuştu: dozdaki eroin nedeniyle hastane sun kaçmış olmasını huzurunu"Dava konusu yazı 76 nolu ye kaldınhrken yolda öldü. za getirilmemizin sebebi sanıyo bildiriye aykın değildir. Çünkü ruz. 76 sayıh bildiride, "12 Ey yazıda sözü edilen bir senaryo2 ö/u, 13 yaralı lül 1980'den bu yana ve bundan dur. Senaryoyu hazırlayanlar sonra MGK'nın icraatı tartışma MGK dışındadır. Yazıda bu şcy01 sıralarında meydana gelen kave elestiri konusu yapılamaz" le belirtiliyor: "Yüksek kudret zada Boğazköprüsü çevre yolundenilmektedir. Bu şüphesiz 12 sahiplerine, yeni Turk demokrada korkuluklara çarpan 34 NE Eylül 1980'den bu yana ve bun sisi için bir senaryo önerenler iplakalı otomobilde bulunan dan sonra yapılmış icraat anla var. Anavatan Partisi Genel Aahat Dikmen öldü, Yılmaz mındadır. Bu suçun oluşması Başkanı Turgut ÖzaFın açıklaDikmen ile 5 kişi ağır yaralandu dığı gibi, bu senaryo kudret saBostancı'da, kamyon minibüs için suç tarihinde yapılmış bir icçarpışması sonucu meydana ge raatın bulunması lazımdır. Tah hiplerinden gelmiyor. Telkin edilmek isteniyor. Teşvik olunulen kazada Veli Genç hayatını dit, müddetten kaldınlmaktadır. yor." Yazıda bu sözlerimizi kaybetti, yaralanan 5 kişi tedavi Suçun tekevvün şartından değil. Bildiri 30 Nisan 1983 tarihi taşı ispatla>ıcı birçok cümle vardır. altına alındı. maktadır. İddianamede MGK'nın icraatının tartışma ve elestiri konusu "Sonra" kdünesi Ue ifade ediCeset bulundu len şudur: Eger MGK'nın mesela >apıldığı öne surülmektedir. Bu Küçükçekmece Gölü 'nde kimli 1 ağustos 1983'te vaptığı bir ic açıdan da bakıldığında yazı 76 nolu bildiriye a>kın değildir. ği beürlenemeyen bir ceset bu raatı olursa, 1 ağustos 1983'ten Çünkü, yazının tümünde lundu. Saat 15 sıralarında cese itibâren bu icraat tartışılmayadi bulunan kişinin 5560 yasla cak ve eleştirilmeyecektir. İcra MGK'nın icraatını tartışan ve at bildiriden sonradır. Onun için eleştiren bir bölüm yoktur. Akrında olduğu bildirildi. (Baştarafı 1. Sayfada) duler. Kayıt görevlileri, velilere şimdilik sadece 1977 doğumlu çocuklan kabul edebileceklerini, eğer 26 eylülde yer kalmışsa 6 yaş grubu çocuklardan da şartları uyanları alacaklannı söylediler. Milli Eğitim Müdürlüğü yetkililerinden edinilen bilgiye göre, Istanbul'daki tüm okul mudurlerine 6 yaş uygulamasına ilişkin birer genelge gönderildi. Genelgeye gore, başlangıçta sadece 1977 doğumlu çocuklar alınacak. Yer kalırsa başvuran 6 yaş grubu çocuklar arasında seçim yapılacak. Seçimde, yaşı aylara göre en büyük olanlar, VETO HAKKI ELEŞTİRİLDİ annebabası çalışanlar ve ekonomik durumu özel eğitime yeterDuruşmada, yazılı belgelerin siz olanlara öncelik verilecek. (soz konusu yazı ve nüfus kayıtAltı yaş grubu çocuklan kabul ları) okunmasından sonra savcıedebilen okullardd yerieştirmeya mütalaası soruldu. Askeri nin ne şekilde yapılacağına okul Savcı, Toker'in yazısında yöneticileri karar verecek. MGK'nın partilerin kuruluşu sıİstanbul Milli Eğitim Mudurrasında kullanmış olduğu veto hakkının eleştirildiğini, sanığın, lüğu yetkilileri, hangi okullara 6 veto hakkının kullanılışını ken yaş grubu çocuklann alınacağı di düşüncesine göre etkilemeyi konusunda bir açıklamada bulunmuyor. Milli Eğitim Muduamaçladığını ileri sürdu. "Daha Türen'in kayıtlar soönce kullanılmış" veto hakkının eleştirildiğine dikkat çeken As nucunda kamuoyuna açiklamakeri Savcı, Metin Toker'in 1402 larda bulunacağını bildiriyor. Şimdiden açıklama istendiğinde, sayıh yasanın 16/1. maddesi uyarınca, cezalandırılmasını is "Veliler 6 jaş grubu kayıtların tedi. Bu durumda Toker'e 3 ay yapıldığı okulları bulurlar" dela 1 yıl arasında hapis cezası ve niyor ve velilerin kayıtlarda hakrilebilecek, Doğan Heper hüküm sızlık yapıldığına dair şikâyetlegiyerse, cezası para cezasına dö ri olursa bize başvursunlar biçiminde konuşuluyor. nüşturülecek. İstanbul Milli Eğitim MüdürTEKNÎK BİR MESELE luğu'nun velilerin başvurabileceYazar Toker, savunmasında ği telefon numaraları ise şöyle: sorgusundaki göruşlerini yineleİstanbul Milli Eğitim Müdurdi ve "tamamıyla teknik bir meliığü santral numarası: 527 71 00 seleden yargılandıklarım" ileri (İstanbul Milli Eğitim Müdurü sürdu. Toker, "Konsey karan veya icraatının gerçekleştirilme Kemal Türen, Müdur Başyardımcısı Salim Öğseme, Müdür sinden önce tartışılması ve eleşBaşyardımcısı Mehmet Alp), tirilmesi başka şey, icraatın ger Genel Sekreter Özcan Erturk'ün çekleşmesinden sonra elestiri direkt telefonu: 522 26 80, İsyapmak başka şeydir" dedi. tanbul Milli Eğitim Birinci BölMilliyet yazı işleri mudüru ge Mudüru Cahit Guven: Heper, "MGK icraatı dışında bir 521 45 14 523 42 85, Ikinci senaryonun söz konusu edildiği Bolge Müduru Erdoğan Karabuni" vurguladı. lut: 148 24 00, 140 53 23, Üçuncü Bölge Mudüru Necdet KaraDuruşma, karar için 15 eylul yalçın: 141 00 25 337 90 05. perşembe gününe ertelendi. 6 yaşındaki (Baştarafı 1. Sayfada) luculuk çalışmalarını sürdüren Prens Bender Bin Sultan önceki gün Dürzi lider Velid Cumblat ile Şam'da görüştükten sonra Kıbns Rum kesiminde Lübnan Cumhurbaşkanı Emin Cemayel ile görüştü ve bir banş planı sundu. İçeriği açıklanmayan banş planını görüşmek için Emin Cemayel Lübnan hükümetini olağanüstü toplantıya çağırdı. Bu arada, Lübnan'daki FKÖ kuvvetlerinin Dürzilerin yanında çarptşmalara katıldığı söylentilerinin yayüması üzerine, İsrail Savunma Bakanı Moşe Arens, İsrail'in Evveli Irmağı kuzeyinde harekâtlara girişebileceğini bildirdi. Arens, bununla birlikte Şuf dağlanndaki DürziHıristiyan Falanjist çarpışmalanna kanşmayacaklannı söyledi. Dürzi milislerin kuşattıklan Hıristiyan köylerinde katliamlar yapıldığı iddiaları da ortaya atılıyor. Deir ElKamar adındaki Hıristiyan köyündeki 30 bin kişi Dürzi kuşatması altında bulunuyor. Dürzilerin siyasi temsilcisi İlerici Sosyalist Parti, bir Kızılhaç konvoyunun Deir ElKamar'a ulaşmasına izin verdi. Buna karşılık, Falanjistler BeyrutŞam karayolunda bulunan ve Dürzi milisler tarafından ele geçirilen Bhamdun kasabasında 100 Hıristiyamn kayıp olduğunu ve karayolunun hemen kuzeyindeki Ras ElMetn'de 30 Hıristiyamn öldürüldüğünü öne sürdüler. Katliam korkusuyla yüzlerce Hıristiyan ve müslüman Evveli Irmağı'mn gerisindeki İsrail hatlanna sığınmak için akın ediyorlar. Dürzi milisler, Hıristiyan Falanjistlerin yanısıra Lübnan ordusu ile de kıyasıya çatışma içindeler. Lübnan ordu sözcüsü Suk ElGarb kasabasını ele geçirmeye yönelik Dürzi saldınlannın püskürtuldüğünu açıkladı. Dürziler Suk ElGarb'ın hemen güneyinde, Beyrut havaalamna çok yakın bir noktada bulunan Şueyfat kasabasındaki Lübnan ordu mevzilerini yoğun top ateşine tutuyorlar. tNGİLİZ SAVAŞ UÇAKLARI Kentin doğusu ve güneydoğusunda uzanan dağhk bölgede önceki gece boyunca süren şiddetli topçu çarpışmaları nedeniyle başkent Beyrut sabaha kadar sarsıldı. Bevrut havaalanmın yanıbaşında mevzilenen Amerikan Deniz Piyadeleri sığınaklarda ve siperlerinde bekleşirken, İngiliz Hava Kuvvetleri'ne bağh Buccanneer tipi savaş uçakları Beyrut uzerinden uçarak güç gösterisi yaptılar. İngiliz savaş uçaklarının Kıbns'taki uslerinden havalandıkları bildirildi. VELİD CUMBLAT İlerici Sosyalist Partisi Başkanı ve Dürzi lideri Velid Cumblat, Şam'da bir Amerikan televizyon şirketine verdiği demeçte, çatışmaları durdurmak için öngördüğu şartları sıraladı. Cumblat, Amerikan Deniz Piyadelerinin Lubnan'dan çekilmesini istedi ve "Yeni bir Cumhurbaşkanı, yeni bir hükümet ve yeni bir Başbakan olmalıdır" dedi. Amerikan Deniz Piyadeleri'nin Lübnan'da ne gibi bir rolü bulunması çeıektigine ilişkin bir soruya, Velid Cumblat şu karşılığı verdi: "Bir banş gücü müdürler, yoksa halkıma karşı Emin Cemayel rejimini mi destekliyorlar? Amerikan deniz piyadeleri filolanna dönsünler. Lübnan ordusu vc deniz Piyadeleri Lübnan'da halkıma yardım etmiyorlar." Velid Cumblat. Dürzi milislerinin yanında Filistin gerillalannın da savaştığı iddialan için, "Hayır, Filistinliler yok. Onlara ihtiyacım yok. İslemiyorum" dedi. Aynı televizyon şirketine bir demeç veren Lübnan'ın ABD'deki büyukelçisi Buhabib, Lübnan ordusu'nun durumla başa çıkması mümkün olmadığı için ABD'den ve İngiltere'den banş gücü kuvvetlerinin sayısını artırmasını istediklerini açıkladı. Buhabib, Lübnan'ın Suriye ve FKÖ kuvvetlerinin işgali aitında olduğunu da sözlerine ekledi. REAGAN ZOR DLRl MDA VVashington'dan gelen haberlerde ABD Başkanı Reagan'ın Lübnan'daki Amerikan kuvvetlerinin durumu nedeniyle Kongre'nin artan baskısı ile karşı karşıya geleceği ve durumunun çok zor olduğu ifade ediliyor. Başkanın üst düzeydeki bir danışmanı önümüzdeki günlerin "karşılaşılacak en güç aşamj olabileceğini" bildirdi. Beyaz Saray sözcüsü Larry Speakes, deniz piyadelerinin karşılaştıkları saldırılar uzerine şoyle konuştu: "Eğer karşı koyarsak, bir savaşı başlatmış olacağız. Karşı koymazsak, bu kez de kendimizi korumuyoruz demektir". Başkan Reagan geçtiğimiz cuma yaptığı bir açıklamada, çatışmaları genişletmekten yana olmadığını ancak deniz piyadelerini korumaya kararlı olduğunu bildirmişti. BtR GAZETECİ ÖLDÜ Kanada Televizyonu'nun (CTV) Londra Burosu Şefi Glark Todd, Lübnan'da sürmekte olan çatışmalarda aldığı bir şarapnel yarası sonucu öldü. CTV'nin İkinci Bbşkanı Donald G. Cameron, 38 yaşındaki Todd'ın cesedinin pazartesi sabahı bulunduğunu ve İsrail işgalindeki Sidan liman kentine kaldınldı&ını açıkladı. Lübnan UĞUR MUMCU (Baştarafı 1. Sayfada) GOZLEM yayın olarak, anında verilmesidir. Konuşmacıların nitelik, yetenek ve becerilerinin tam olarak anlaşılması için açıkoturumun canlı yayın olarak yapılması gerekir. Eğer, oturum canlı olarak, anında yaymlanmazsa, o zaman, banda alınan konuşmalann bazı bölümlerinin çıkarılması olasılığı belirir. Sözgelişi, bir konuşmacı, "Ben konuşmanın bir yerinde kekeledim, lütfen o kısmı yeniden çekelim" diyebilir. Ya da canalıcı bir soruya gereken çabukluk ve esneklikle yanıt vermediği için "programın bu bölümünü yeniden çekelim" diye ısrarda bulunabilir. Canlı yayın "serbestpiyasa ekonomisi" gibidir: Güçlü ve yeteneklı olana şans tanır; yeteneği olmayan, daha ilk adımda tökezler. Açıkoturumun banda çekilerek yayınlanması, TRT yöneticilerine de sorumluluk yükler. Konuşmacılardan biri "Şu bölümü çıkann lütfen" derse TRT yöneticileri ne yapacaklardır? Bu üç konuşmacıdan biri, kasım ayı içinde Başbakan olacaktır. TRT yönetimi, konuşmasının bir bölümünun çıkanlmasını ya da soru ve yanıtlarla ilgili bölümün yeniden çekilmesini isteyen konuşmacının bu isteğini, pek öyle kolay kolay geri çeviremez. Böyle bir olasılık söz konusu olmasa bile izleyici, "Acaba banda abndıktan sonra konuşmalann bazı yerteri çıkanldı mı?" diye kuşkuya kapılır. Genel başkanların günün duyarlı koşullarını gözeterek, ılımlı konuşmalar yapacaklarını şimdiden söyleyebiliriz. Buna inanılıyorsa, açıkoturumun canlı olarak yapılmasında da bir sakınca görüimüyor demektir. Açıkoturum canlı olarak yayınlanmalı, böylece yurttaşlar, genel başkanları gereği gibi değerlendirmelıdirler. Açıkoturum konusundaki bir başka önemli nokta da konuşmalann hangi alanları kapsayacağı sorusu ile ilgilidir. Yasalar ve MGK kararları gereğince, parti sözcülerinin 12 Eylül öncesi ile ilgili tartışma açmalan olanaksızdır. Siyasi Partiler Yasası, 12 Eylül harekâtı ve "MGK'nın karar ve içraatiarına karşı" herhangi bir eleştiriyi de yasaklamıştır. öyleyse, parti genel başkanları, geleceğe yönelik programlarından, uygulanmasını öngördükleri ekonomik yol ve yöntemlerden ve teröre karşı alınması gerekli önlemlerden söz edeceklerdir. Ekonomik konular ve terör, tartışmanın temelını oluşturacaktır. Bu noktada konuşmacıları bekleyen tehlike "Ben 24 ocak karahanna bağlıyımben daha çok bağlıyım" gibisinden yüzeysel çekişmelere ve "Ben komünizme karşıyımben daha çok karşıyım" gibi açıkartırmacı tavırlara saplanıp kalmaktır. "12 Eylül felsefesıni en iyi ben yürutürümhayır ben daha iyi yürütürüm" gibi tartışmaların da anlamı yoktur. Anlamlı konuşma yapabilmek ıçin somut konuları dile getirmek gerekir. Enflasyonun önlenmesi için ne öngörülüyor? Bu dış borçlar nasıl ödenecek? Teröre karşı, sıkıyönetim olmadan nasıl savaşılacak? İç barışın kalıcı olabilmesi için neler yapılacak? Sivil demokrasi nasıl kurulacak? İşçi ücretlerı ile memur aylıkları nasıl artırılacak? Hukuk devleti nasıl oluşacak? "Orta sınıf" adını verdiğimiz yurttaşlar içine düştükleri bu kurt kapanından nasıl kurtulacak? Banker olayı ne olacak? Nasıl çözüme bağlanacak? Batan şirketlere ne yapılacak? Parakredi düzensizliği nasıl önlenecek? Parti genel başkanları, bunlar ve bunlara benzer konularda birbirlerini dut ağacı gibi silkelemelidirler. Kimın sepetinde ne kadar pamuk olduğu açık tartışmalarla anlaşıiır. Beylik sözlerle süslenmiş yüzeysel tartışmalar ise yarar sağlamaz, tersine, partilere zarar verir. Kendine güvenen parti genel başkanı, canlı yayın istemelidir. Türkiye Forumu^ndan notlar: "Herhalde IstanbuPa tatile gelmedik" kuşkusuz. Ama, soru işaretleri de yok değil. Özellikle ekonomiTürkiye Forumu'nu duzenle mize dıştan bakanlar için olumyen ünlü lnstitutional Investor lu görülen göstergeler, ihracat ve dergisinin yetkilisi Harvey Sha enflasyon bundan sonra nasıl gepiro'ya soruyorum, "Bu toplan lişecek? Seçimden sonra oluşatıyı neden Türkrye'de organize et cak yeni hükümet nasıl bir ekonomi politikası izleyecek? Dışa tiniz?" diye. ve yabancı sermayeye açılma ça"Dünya ekonomisinde yeni bir balarında yeni adımlar atılabilebüyüme ve yatırım dönemi baş cek mi? lıyor. Aynca Türkiye, son yıllardaki göriınümüyle yabancı yatıTürk yetkililerinin dün yaptıknmcılar için daha ilgi çekici ül lan konuşmalar, daha çok bu soke haline geldi." diyor Mr. Sha ruları cevaplamayı amaçhyordu. piro ve ekliyor: "Bu kadar çok Töplantıyı dikkatle izleyen Nuh sayıda yabancı bankacı ve işada Kuşçulu, Fuat Süren, Feyyaz mı herhalde İstanbul'da e>lül gü Berker, Yavnz Zeytinoğlu ve Üzezeldir diye kaikıp gelraedi bura yir Garih gibi iş aleminin tanınya kadar. Bu toplantıya katılan mış simalan ise, bu konuşmalarlar. bizim Araerika'da kullandı da kendilerini ilgilendirecek ne ğımız deyimle, ayaklanyla oyla gibi ipuçlan bulabileceklerini dünnı belli etmiş oluyorlar." şünuyorlardı herhalde. Özellikle, Türkiye'nin önemli bir iç pazara Bu iyimser yoruma bakıp, sahip olduğu yolundaki beyanTamam Amerikalılar Türkiyc'de lar, Türk iş adamlannı da bir ölyatırım yapıyor" sonucunu çı çüde umutlandırabilecek nitelikkartmak tabıi ki doğru değil. teydi. Türkiye'ye karşı artan bir ilgi var Türkiye Forumu'ndan kısa vadede sonuç sağlayacak olanlar da herhalde yabancı firma tem(Baştarafı 1. Sayfada) silcileriyle ikili görüşmelerini soinim inlemesine, ayın sonunu ge mut bir sonuca bağlayacak iş tirme çabalan içinde, ana fonk adamları olacaktı. Dün başlayıp siyonları olan işlerini yapamaz bugün ve yann sürecek olan grup duruma gelmelerine seyirci kalı toplantılarının bu açıdan yararnamaz. Bugünkü durumlarının h olması beklenebilirdi. iyileştirilmesi için, enflasyonun gerisinde değil, en azındanenf lasyonun biraz ilersinde bir ucrel artışı savunulabilir. Çalışanlar, ister işçi, ister memur olsun (Baştarafı 1. Sayfada) lar, eğer refah içinde olsalardı, varsayımlar altında Turkiye'nin ülke yararı için özveri, kemerle önümüzdeki yıllardaki dış kayrini birkaç delik daha sıkmala nak açığının 500600 milyon donnı isteyebilirdik. Ücretlilerin lar dolayında kalacağını, bunu durumu parlak olmadığına göre, da uluslararası piyasalardan sağperişan durumlan ortada bulun lamanın mümkün olduğunu duğuna göre, ancak enflasyonun kaydetti. üstünde, durumlarını biraz düDaha sonra basına kapalı olazeltici bir ücret artışını savuna rak yapılan soruyamt bölümun biliriz." de yabancı konuklar özellikle işçi dövizi girişindeki azalma ve İranIrak savaşının Türk dış ticaretine etkileri konusunda so(Baştarafı 1. Sayfada) rular yönelttiler. Merkez Bankası Başkanı Şıklar, işçi dövizi giİSRAİL rişindeki azalmanın büyük ölçüde döviz tevdiat hesaplarına olan FalanjistDürzi çatışmalarma, kaymadan meydana geldiğini ve asker kaybına uğramamak için bu hesaptaki artışın daha büyük katılması umulmuyor. Bu Savunma BakanıArens'in ağzından boyutlara varmasının beklendiğini söyledi. Türk yetkililer açıklandı. Ancak Şuf'un FalanTürkiye'nin Iran ve Irak'a ihrajistlerin elinde bulunmasmı istiyor. Lojistik ve istihbaraı des catını başlangıçta olumlu etkitppinı. çuujinalara doğrudan ka leyen İranlrak savaşının sona ermesi halinde Türkiye'nin bu nşacak durum doğana dek Faülkelere ihracat imkânlarının ianjistlere ve dolaylı biçimde Emin Cenıayei'e vereceği sanılı azalmayacağını, aksine çeşitlenerek artacağını söylediler. yor. OSMAN ULAGAY Sabancı ek "Ttirkiye'nin Kim kimi