Katalog

»CumhurİYet TAKVİM 3 Temmuz 1983 İmsak: 3.31 Güneş: 5.29 ö&le: 13.13 Sahibi: Cumhuriyet Matbaacılık ve Cia/ctccılık Turk Aaonım Şırketi adına Nadir Nadi, 9 Gencl Yayın Mudurır Hasan t'emal, Muessese Mudurıı: Kmine Uşaklıgft, Ya/ı lşlerı Muduru: Okay (îonensin, • Ya/ı l^lerı Mudur Yardımcısı. Ahmel Korulsan, Habcr Merke/ı Muduru Yalçın Ba>«r, Sayta Du/enı Yonctmenı: Ali Acar. Temsilciler: ANKARA Yalçın Doğan, IZMIR Hikmel (, etinkaya. ADANA. Mehmel Mercan, • Servis Şefleri: İsıanbul Habevlen: Selahaltin Guler, D15 Haberler. Ergun Balcı, Ekoaomı. Osman Ulaga>, Yurl Haberlerı: Barbaros Gençak, Kulıur: Aydın Emeç, Magazın Yalçın Pekşen, Spor Danışmanı: Abdulkadir Yucelman, üu/ellme: KonurKrlop, Araşiırma: Şahin Alpay. Burolar: • Ankara: Konur Sokak No 24/4 Yeniiehır. Tcl: 175825175866, Idarc 183335, • lzmır:.Halit Zıya Bulvan No 65/'», Tel: 254709131230 • Adana: Atalurk Caddesı, T H K. Işhanı Kaı 2/13, Tel. 1455019731 % Hasan ve Yayan: Cumhuriyet Maıbaacılık ve Ga/elecılik T A.Ş Turk Ocağı Cad 39/41, Cagaloglu, Ist PK 246lsı.Tel: 5209703 Telex 22246 İkindi: 17.12 Akşam: 20.46 Yatsı: 22.36 Basıldığı Yer. YEN1 AS1R Gazete ve Matbaacılık Ltd. Ş. Mecidıyekoylsl. Almanya'daki Türk işçüeri 10.500 mark dönüş primini az buluyor Bugün Ankara'ya gelecek Federal Çahşma Bakanı Blüm'ün temaslarındaki ağırhğı "Dönüşe özen~âirme önlemleri" oluşturacak ULYA UÇER BONN Beraberindeki heyetle birlikte bugün Ankara'ya gelecek olan Federal Alman Çahşma Bakam Norbert Blüm'ün Başkentteki teuaslarında ağırlık noktasını özellikle Türk işçilerine yönelik olarak Bonn hükümetince kabul edilen dönüşe özenJirme önlemleri oluşturacak. Federal Almanya'daki Türkler ise Bonn hükümetinin dönüşe özendirmek için saptadığı 10 bin 500 markhk tutan az buluyor ve "Dağ fare doğurdu" diyorlar. Bu önlemler hükümete muhalif çevreler tarafından da sürekli eleştiriliyor. Bugün Ankara'ya gelecek olan Federal Çahşma Bakanı Norbert Blüm, Bülend Ulusu tarafından kabul edilecek. Dışişleri Bakanı tlter Türkmen ile yemek yiyecek olan Blüm'ün temaslarındaki ağırlığı, Çalışma Bakanı Turan Esener ve Sosyal Güvenlik Bakanı Sadık Şide ile yapacağı görüşmeler oluşturacak. Blüm Türkİş ve Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu'nu da ziyaret edecek. Bonn Çahşma Bakanhğı görüşme konulannın ev sahibi ülke tarafından önerileceğini ve bu nedenle heyetin her konuda hazırlıklı olduğunu belirtiyor. Ama Blüm ve danışmanlan 22 Haziran'da açıklanan dönüşü özendirme önlemlerinin başlıca konuyu oluşturacağından eminler. Blüm'ün sah günü sona erecek olan gezisine, Türkler arasında "Türk Danış" diye tanınan İşçi Yardımlaşma Kurumu "AWO" Genel Başkanı Partzsch, Alman Sendikalar Birliği "DGB" Yönetim Kurulu üyesi Blaicher, Alman tşverenler Birliği Yönetim Kurulu üyesi Dr. Erdmann, Katolik Kilisesi temsilcisi Bocklet ile protestan Kilisesi temsilcisi Binder de katılacak. Heyetin bu üyeleri Blüm'den ayrı olarak Milli Eğitim Bakanlığı, DPT, Diyanet İşleri Başkanhğı, Türkİş ve TİSK'de temaslarda bulunacaklar. ÖNLEMLERE TEPKtLER 22 Haziran'da Bonn hükümeti tarafından kabul edilen ve parlamento tatilinden sonra Federal Meclis'e sunulacak olan dönüşe özendirme önlemleri haklı olarak Türkiye'de de Almanya'da da sert eleştirilerle karşılaştı. Eleştiriler muhalefet partilerinden, sendikalardan ve bizzat Türk işçilerinden geliyor. Muhakfetin görüşüne göre, önümüzdeki sonbahardan başlayarak bir yıl süre ile iflas yüzünden işsiz kalan ya da en az 6 ay kısa mesai kapsamına giren işçiye ailesiyle birlikte ülkesine dönsün diye verilmesi düşünülen 10 bin 500 mark hiç de öyle özendirici bir tutar değil. Hükümetin de hesaplannda belirtildiği gibi önlemden en fazla 20 bin kişinin yararlanması bekleniyor. Amaç 4,5 milyonu bulan yabancı sayısını azaltmak ise, buna ulaşılamayacağı açık. Yok, sorun, mevcut yabancı işçi sayısını düşürmek ise, önlem geleceğin işsizlerine yönelik olduğundan o hedef de gerçekleşemeyecek. Hükümet sırf yabancılar konusunda bir şeyler yapıyor görünmek için bu önlemi getiriyor. Önlem, ne bundan yararlanmak isteyecek yabancıları tatmin edecek, ne de yabancı sayısını azaltacak doğrultuda. Çeşitli muhalefet çevrelerinin ve basının eleştirileri böyle. DAG FARE DOĞURDU Tasarının, yaklaşık 120 bini bulan Türk işsizlerini kapsam dışı bırakması Federal Almanya'daki Türkleri de düş kınkhğına uğrattı, Federal Alman hükümetinin, çoğu 1 yılı aşkın süredir işsiz bulunan bu kişilerin başka çareleri olmadığı için zaten ülkelerine dönecekleri hesabından yola çıktığı öne sürülüyor. Türk işçilerinin dönüşe özendirme tasarısmda eleştirdikleri diğer noktalar şunlar: "Çalışma Bakanı 10 bin 500 marklık primi ve çocuk başına ödenmesi öngörülen 1500 markı bir çeşit kalkınma yardımı olarak nitelemiştir. Oysa işsiz kalan bir Türk bu primden yararlanmak ile hakkı olanjiir yıllık işsizlik parası ve ardından bağlanacak işsizlik yardımından vazgeçecektir. 1 yıllık işsizlik parası ise işçi başına ortalama 1520 bin mark tutmaktadır. Ayrıca emekli kesintilerinin yahuz çalışan tarafından ödenen bölümü beklemesiz geri verilecek. tşverenin ödediği diöer yarı, Alman Emekli Kasası na kalacaktır ki, bu da işçi başına ortalama 10 yıl aidat ödemiş olsa30 bin mark olarak hesaplanmaktadır." Bütün bu nedenlerle Federal Almanya'daki Türklerin büyük bir bölümü, önümüzdeki ekirn ayında uygulanması düşünülen önlemlerin çekici olmadığı, bunlardan ancak Almanya'daki koşullardan bezmiş işçilerin yararlanacağı kanısındalar. "Aylarca dönüşe özendirme önlemlerinden bahsettiler çıka çıka bu çıklı, dağ fare doğurdu" diyorlar. Erdemir'in genişletilmesi için 2 Atatürk Barajı maliyeti kadar yatırıııı gerekiyor Yassı mamul üretimi ve geleceği konulu seminerde, Sanayi Bakanlığı yetkiüleri 10 yılda tamamlanınası öngörülen 3. tevsii yatınmın gerçekleşmesini savunurken, DPT uzmanları sürenin uzunluğu nedeniyle yatınmın ekonomik olmayacağı görüşünü öne sürdüler. MERAL TAMER KaradenizEreğli Ereğli Demirçelik Fabrikalan (Erdemir) taraf\ndan düzenlenen Türkiyenin demirçelik yassı mamul üretimi ve geleceği konulu bilimsel toplantıda Erdemir'in planladığı 5.5 milyar dolarhk (1.26 trilyon lira) 3. tevsii yatırım için nabız yoklandı. Erdemir'in yıllık yassı mamul üretim kapasitesinin 1.5 milyon tondan 60 milyon tona çıkarılmasını örgören bu dev yatınmın 10 yılda tamamlanmış olması planlanıyor. Seminere katılan Sanayi Bakanlığı yetkilileh bu tevsii yatırımlarının gerçekleştirilmesinden yana görülürken DPT uzmanları tevsi süresinin çok uzun olduğu ve bu nedenle yatınmın ekonomik olmayaca|ını savundular. DPT müsteşar yardımcısı ve Teşvik Uygulama Dairesi Başkanı Prot. Ekrem Pakdemirli, "Benim tavsiyem tefsii sürekli olarak yapılamayacaksa bu yatmma hiçbir şekilde girışilmemelidir" diyerek bu konudaki eğiliınini ortaya koydu. Prof. Pakdemirli, Güney Kore'de bu çapta bir yatınmın 4 yılda bitirildiğine dikkati çekti. Seminerdeki gündem maddelerinden biri de bu büyük projeye ilişkin ihalelerde Türk firmalanna ne kadar pay düşeceğiydi. Sanayi Bakanlığı müsteşar yardımcısı ve seminerde hazır bulunan yerli firma yetkilikri ihalelerin küçük fiyat farkları olsa dahi yerli firmalara verilmesini ve böylelikle yerli firmalara ağır sanayi tesislerinin büyük çapta Türkiye'de üretilmesi şansının tamnmasını istediler. Bu arada, yeni yatınmın ıhalelerinden pay kapabilecek yerli firmaların çok sayıda Ust düzey yöneticileri ile seminerde varlık gösterdikleri ve sık sık görüş bildirdikleri dikkati çekti. Alarko Holding ve bu holdinge bağlı Alamsaş ve Asmaş yetkilileri bu alanda başı çekiyordu. Buna karşılık ihalelerde pay kapmalan söz konusu olmayan sanayiciler, 1.52AtatürkBarajı'mn gerçekleştirilebileceği çapta i>üyük bir mali portre de olan bu yatırıma pek. gerçekleşme şansı tanımadılar. Koç Holding Planlama Koordinatörü Ahmet İnal, "bu yatırım bir hayaldir gercekler gözönüne alınarak proje yeniden gözden geçirilmerıdir" derken, Borusan Genel Müdürü Asım Kocabıyık, "Türkiye'de bu ihalelerin sorumluluğunu üstlenebilecek firma bulunmadığı" görüşünü savundu. U HigltllH Bir vakitlerin hava savaş aracı zeplinleri andıran bu balon, paraşütçülerin eğitiminde kullanıhyor. Balonun bir kamarası var. Paraşütçü adaylan bu kamarada oturup balonun yükselme sini bekliyor. Sonra "Whitley deliği" diye adlandınlan bir kapıdan aşağı athyorlar. "VVhitley" adı 2. Dünya Savaşı'ndan kalma. Bu savaşta tngilizlerin kullandığı bir uçak bu adı taşıyordu ve kapısının dariığı yüzünden paraşütçüler ucağın kıç kısmındaki makineli tüfek bölmesinden atlamak zorunda kalıyorlardı. Tasfiye kuruüarına harcanan para' bugüne dek yurım milyara yaklaştı Bankerlik olayını çözümlemek için oluşturulan tasfiye kurullannın yalnız aylık maaşlan için 200 milyon 613 bin lira ödendi. Tasfiye kurullarında çalışan görevlilere esas görevlerinden aldıkları maaş dışında her ay 12 milyon 105 bin lira aylık ödeniyor. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Bankerlik olayını çözümlemek için oluşturulan tasfiye kurullarina devletin bugüne değin harcadığı paranm yanm milyar TL'na yaklaştığı belirlendi. Tasfiye kurullan ile Kastelli, Bimtaş ve Mentaş'ın tasfiyesi için görevlendirilen Menkul Kıymetler Kurulunun görevlilerine şimdiye kadar toplam 200 milyon 613 bin lira verildiği, söz konusu görevlilerin ^alnız aylıkları için 12 milyon 105 bin lira ödendiği saptandı. Bijindiği gibi Bankerlerin tasfiyesi için çıkarılan mart 1982 tarihli 35 Sayıh Kanun Gücünde Karamame ile Ankara'da 20, Istanbul'da 9, tzmir'de 3 Kocaeli, Mersin, Adana, Zonguldak ve Rize'de birer tasfiye kurulu oluşturulmuştu. Tasfiye kurullanna, 37'si başkan olmak üzere toplam 74 üye, 151 memur, 111 daktilo, odacı vb. görevliler atanmıştı. Aynca banker mallanmn değerıni saptamak üzere 30 bilirkişi görevlendirilmişti. Aradan geçen 17 ay süresince tasfiye kurullarındaki görevlilere, asıl işlerinden aldıkları aylık dışında, üyelere ayda 43 bin, memurlara 30 bin, bilirkişilere 20 bin, odacı, daktilo vb. görevlilere 9 bin olmak üzere toplam 183 milyon 804 bin lira ödendi. Bu görevlilere her ay ödenen aylık miktarı ise 10 milyon 812 bin \irayı buluyor. Temmuz 1982 tarıhındekı yasa gücündeki kararname ile Kastelfi, Bimtaş ve Mentaş'ın tasfiyesi için 3 tane menkul kıymetler kurulu oluşturulmuş, bu kurullara 3 başkan, 6 üye, 9 bilirkişi, 12 memur ile 12 daktilo, odacı vb. görevliler atanmıştı. Başkanlara aylık 85, üyelere 65, memurlara 30, bilirkişilere 20, daktilo ve odacılara aylık 9'ar bin lira olmak üzere bugüne kadar asıl görevleri dışında aynca toplam 16 milyon 809 bin lira ödendi. Bu görevlilere her ay ödenen aylık miktarı ise 1.728.000 lirayı buluyor. Bir başka deyişle tasfiye ile görevli tüm kurullara ayda toplam 12 milyon 540 biri lira maaş ödenir ken şimdiye kadar toplam 37's tasfiye 3'ü menkul krymetler ol mak üzere 40 kurula ödenen oj ra miktarı 200 milyon 613 btt rayı buluyor. TOPLAM 80 MİLYON Tastıye kurulunda görevlend rilmeden önce çahştıklan k\ rumlardan aylıkîarını da almı ya devam eden tasfiye kurull rının kaldıkları binalara şimd ye kadar ödenen kira miktarı c 80 milyon lirayı geçiyor. Aynca sadece tasfiye işleriy ilgili olarak oluşturulan icra d ireleri ile bu dairelerde çalışan ra memurları, memurlar ve da tilo odacı gibi görevlilere öc nen paralarla, bankerlik işler le ilgili olarak harç, vergi mı fiyetlen, vergi cezalannın affı bi devlet gelirlerinde yapılan dakarlıkların parasal bilançı 150 milyonun üzerir bulunuyor. Bir buçuk yıl içinde yanm yara yaklaşan tasfiye işlem nin maddi bilançosunun, ti ye kurullannın görevlerinir ha 1 yıldan uzun süre dc edeceği düşünülürse bunun lete 1 milyarın üzerinde rr yük getireceği belirtiliyor. Herkesin birleştiği bir nokta hayvanlarm verimini artırmak Geçtiğimiz yıl et ihracatında devlet yüzde 20 vergi iadesi uyguluyordu. Et taban ihraç fiyafları 2500 dolara çıkınca vergi iadesi yüzde 5'e düşürülmüş. Son günlerde de et ihracatına vergi iadesi tanınmıyor. Desteğe, teşviğe güvenip bağlantı yapanlar şimdi de ortada.. Türkiye' nin Trabzon, Gürbulak yolunu kullanıp İran'ı yıllar yılı beslemiş. Sonra Humeyni yönetimi Faris'i "kara liste"ye almış. Gel gör ki bizim 2500 dolara sattığımız eti Yeni Zelanda, Fransa, Avustralya 1900 dolara verince, lran yönetimi yeniden Facanlı hayvanın maliyeti de bu. ris'i "arar olmuş", anlayacağıBARIŞ KUDAR Çünkü hayvan fizik olarak hay nız Faris Trabzon'a ayak bastıCumhurbaşkanı Kenan Ev van ama kesime gittiğinde et çık ğı gün Türkiye'nin Iran'a et ihracatı durmuş olacak. ren, 25 Haziran 1983 günü Siirt' mjyor. Neden mi? Adı üstünde, ihracatı öğrenite yaptığı konuşmada hayvancı LUBNANLI FARİS NE YAPAR? yoruz. Bu konuda etkin bir kuhk konusunu şöyle değerlendiriKonuyu öğrenmek için bölge rum Ziraat Bankası. Genel Müyor: "Canlı hayvan yerine kesil de etkin bir birim olan bölge ve dür Rahmi Önen'i arıyor,yapımiş, dondurulmuş et ihracı ko teriner müdürlüğüne gidiyor, lanları öğreniyoruz: "Hayvancılığm büyük potannusu... Elbette ki kesümiş ve konunun teknik bilgilerini ahyodondurulmuş et ihracı çok daha ruz. Ortaya çıkan gerçek şu: siyelinden hareketle yola çıktık. fazla kâr getiren bir nesnedir. Hayvan meskenleri diyebüeceği Yöre, pilot sahamız. Ancak çok Çünkü canlı hayvanla beraber, miz bannaklar Doğu'nun önem önemli olan bir nokta destekleli bir sorunu, uzun süreli kış onun bağırsağı da, derisi de, tır mevsiminde hayvanlar gereksini necekler arasında öncelik tespinağı da herşeyi de beraber gidi mi olan temiz hava ve güheş ışı tidir. Tespitimize göre, sorun yor. Ancak, bu canlı hayvan ih nım alamamaktadırlar. Aynı za büyük ölçekli yatınmlann yeterracatının birçoğu Müslüman manda da rutubetli, kirli, fer sizliğinde düğümlenmektedir. memleketlere yapılıyor biliyor mantasyon gazları hayvanlarm Bu nedenle, entegre et üretimi sunuz. Orada kurban kesmek fizik verimini neredeyse sıfırla yapan tüm kuruluşlara kredi açıiçin de canlı hayvan elbette gide maktadır. Kayıtlarda hayvan yonız. Büyüyecek üretim 57 yıl cektir. Fakat diğerlerinin kesü varlığı olarak geçen bu değerler içinde sonuçlarını verecek. 5 yıl miş olarak gitmesi yurt ekono aslında ciddi bir ekonomik olu sonra bu bölgenin panoramik misi bakımından daha faydalı şum olduğunda katma değeri görüntüsü çok farklı olacaktır. dır. Devletin işlettiği Et ve Ba düşük olarak karşımıza çıkmak Buna inanın. Devlet hiçbir imkahk Kurumu bu kadar geniş böl tadır. Ciddi hayvan ihracatçısı nı esirgemeyecektir." Bu mali desteği tamamlayacak geye yetişememektedir. Onun entegre ünitesinde işleyecek hayiçin bir kanun çıkardık. vaıjı bulamaz, bulsa da yetersiz olan ciddi bir önlem Kuzeydoğu Özel sektör de et kesimi ve ih teşviklerden ötürü ihraç edemez Anadolu sığır ıslah projesi. Muş, racatında görev alabilir. Nitektm ken karşımıza Lübnanlı Reşit Ağrı, Erzurum, Kars, Erzincan tzmir'de ilk defa özel teşebbüs Faris gibileri çıkar. Bu Faris de illerini kapsayan bu proje 9 yıl böyle bir fabrika kurmaya baş kim oluyor diye soracaksınız? sonunda 2.7 milyon ton süt ve lamıştır. Bu bölgelerimizde de Faris, Şah dönemi Iran'ında 335 bin ton et üretimi sağlayaözel teşebbüs sahiplerinin bir Şah'ın et gereksinimini karşıla cak. Ulusal ekonomiye katkı Taaraya gelerek böyle fabrikalar mış. Geniş bir deniz filosuna sa nm ye Orman Bakanı Sabahatkurmalarım tavsiye ederim. hip. Yaptığı dış bağlantılarla tin Özbek'in ifadesiyle 114 milyar liradır. Çünkü et ihracatı hakikaten eğer dondurulmuş olarak yapılırsa, büyük f aydalar sağlar yurt ekonomisine." Yaklaşık 1.5 milyon insanımızın hayyancıhktan geçimini sağladığı bir bölgede konuya ışık tutucu bir değerlendirme bu. Son KIRKLARELİ, (Cumhuriyet) ni hatırlatmış, balıkçılarla moüç yılda et konusunda yaptıkla Yanlışhkla Bulgar karasulan torlann iadesini istemişti. Bulrımıza bakıp ihracat dememiz garların görüşme için önerdiği na girdikleri için Bulgaristan raa 910 Haziran tarihlerinde bir doğru değil. Besici ve küçük ihkamlarınca tutuklanan ve yargı yanlış anlama sonucu görüşme racatçı Bayram Sürmeli'nin de^ lanarak çeşitli hapis cezalarına gerçekleştirilmemiş, bunun üzeyimi ile "ihracatı öğreniyoruz.t' çarptırılan 11 Türk balıkçı hak rine Bulgar makamları ı ürk üaGerçekten de öyle. Geçtiğimiz yıl kındaki karar Varna Türk Kon hkçıları mahkemeye vermişlerdi. et ihracatında devlet yüzde 20 solosu'nca temyiz edildi. Bulga Moçerine'de yapılan yargılamavergi iadesi uyguluyordu. Et taristan'ın Türk balıkçıları, önüban ihraç fiyatlan 2500 dolara müzdeki günlerde serbest bırakçıkınca vergi iadesi yüzde 5'e düması bekleniyor. şürülmüş. Son günlerde de et ih"Karadayı" ve "Giritli" balıkracatına vergi iadesi tanınmıyor. çı motorlarının, bundan bir süDesteğe, teşviğe güvenip bağlanre önce, yanlışhkla Bulgar karatı yapanlar şimdi ortada. îşte BURSA (UBA) Bursa Kızılay sularına girdikleri ve Bulgar ma Kan Merkezinde ramazan olmaEnka Pazarlama'dan Melih kamlarınca motorlann 2 kapta sı nedeniyle, kan miktannda Gürsoy, "biz zaten brüt yüzde m ve 9 mürettabatının yakalan azalma olunca, ihtiyacı olan has1.5 kârla çalışan bir kuruluşuz. dığı duyulmuştu. Demirköy Kay ta vatandaşlara kan verememe Vergi iadesi olmazsa ne yapamakamı Osman Dalcı olay üze tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. rız?" derken kararların süreklirine Bulgar sınır makamlarına Bursa müftüsü Faılı Can'ın liği g^reğini vurgulamış oluyorbaşvurmuş, sorununun 1967 "Ramazan ayında oruç tutan bir du. Hesapkitap ortada. 2500 TürkBulgar anlaşması uyarınca kimse, istediği zaman kan veredolara bağlantı yaptığınızda kigörüşülerek çözülmesi gerektiği bilir. Kan vermek orucu bozlosu 500 liraya geliyor. Zaten Beslenmeden ihracata: ET 800 8U YOLCIN PEK^EM'LE BiRLjtTE Hi VE HERLKESiM ''TUBJZM YCEY&: » Oi Bulgaristan'da mahkum olan Türl balıkçılarla ilgili karar temyiz edil da Türk bahkçılar, çeşitli cezalarına çarptınldılar, ı larla bahk ağlarmın müsa ne karar verildi. Bahkçıların mahkum üzerine Varria'daki Türk 1 losukaran Sofya Yüksel kemesi'ne başvurarak ter ti. AKD Y4HU OÜMYADA AMIMA ZOC İ AH.AH. HiC SORMA Bursa Mtiftüsü: Oruçlu iken kan vermek orucu bozmaz maz" demesi üzerine hı jşeçen Kızılay Kan Merk* hekımi Dr. Mehmet Dev "Vatandaşları kan vem ğıröı". Devletkuşu şöyl "Kan îsteyen bir vat ihtiyacını karşılamanın ramazan ayında iki ka olacagını duyurmayı i sayanm." İsmail Gülgeç