Katalog

25 NÎSAN 1983 HABERLER Cumhuriyet 7 ^ ANKARA, (Cumhuriyet Biirosu) 2820 sayılı Siyasi Partîler Yasası Resmi Gazete'nin dünkü sayısında yayınlanarak yürürlüğe glrdl. Danışma Meclisi"nde kabul edilen tasandan oldukça büyük değişikliklere uğratılan yasaya göre aynı 3dşt altı kezden fazla Genel Başkan seçilmeyecek. Yeniden seçilebihne için aradan 4 yıllık bir sürenin geçmesi gerekecek. Sıyasl partiler seçimlere katılabilmek için en 88 34 ilde örgütlenecekler. Birilde örgütlenme merkez ilçesi dahil o ilin ilçelerinin en az üçte birinde örgüt kurmayı gerektirecek. Partilere Hazine yardımı yapılmayacak. Bir yıl içinde yapılacak ayni ve nakdi bağış miktan ise 1 rnilyon lirayı asamayacak. Siyasi partilerin organları «Büyüfc Kongrre, Genel Başfcan, Mprkps Karar ve Yönetim Kurulu, Merkez Disiplin Kurulu jle Küçük Kongre»den oluşacak. ve ilce baskanları üstüste 5 kez secile tüzüğii ve prognımının eklenmesl gerekecek. ® îçişleri Bakanlığı kuruluş bildirisi ve ahndı belgesinin onaylı birer örneği ile bildiri eklerinin birer takımını üç gtın içinde Cumhuriyet Savcılığı ile An«»yai.a Mahkemesi'ne gönderecek. • CumÎHirfyet Başsavcıfığı kurulan partilerin tüzük ve programlannm ve kuruculann hukuki durumlartnın Anayasa ve yasa hüldjnılerine uy^unluğunu, belgelerin tamam olup olmadığını öncelik ve ivedilikie inoeleyecek, partiler görülen eksiklikleri 30 gün içinde gideimedikleri takdlrde kapatılmasma llişkin hükümler uygulanacnk. 9 Cumhuriyet Başsavcılığı'nda her siyasi parti için bir sicil dosyası tutulacak. 0 Siyasi partiler bijgi ve belgelerle parti tüıiik ve programlarmda yapılan değişlklikleri 15 gün içinde Cumhuriyet Başsavcılıği'na çffnderecekler. VTTELİK • 21 yaşını dolduran nıedeni ve siyasi haklan kuîlanma ehliyetins sahip bulunan her Türk vatandaşı bir siyası partiye üye olabilecek. 0 H?!dmler ve savcılar, yüksek yargı organian mensupları, yüksek öğretim kurıınılanndaki öğretim eiemanlarj, YÖK iiyeleri, kamu kurunı ve kuruluşlannın memur statüsündeki görevlileri ile yaptıklan hizmet bakımıııdan işçi niteliği taşımnyan diğer kanel Başkan Yardımcısı ve Genel Sekreter gibi yardımcılar öngörebiîecek. • Siyasi partinin Merkez Karar ve Yönetim Kurulu parti tüzüğünde gösterilen şekllde kurulacak. Merkez Karar Organı'mn üye sayısı 15'tlcn az olamayacak. • Parti tüzüğür.de Merkez Karar ve Yönetim Kurulu'nun «Merkez Karar Kurulu» ve «Merkez Yönetim Kurulu» isimleriyle iki kurula ayrılması öngörüiebllecek. 9 Bu durumda her iki kurulun üyelcri Büyük Kongre'ce seçilecek. Parti Geneı Başkanı, lıer iki ks.ıüım da başkanlıgını yapacak. • Siyasi partinin Merkez Disiplin Kurulu, bu yasada ve parti tüzüğunde gosterilen şekilde kurulacak. Bu kuı*ulun üye sayısı 7'den az olamayacak. 0 Küçiik Kongre, partinin milletvekiHeri, Genel Başkan<. M?r Yeni partiler kapatılan partilerin devaraı olduk. larını beyan edenıeyecekler. Siyasi partiler milletvekıli seçilme yeterliğine sahip en az 30 Türk vatandaşı taraîından kurulacak. Parti organlarının seçimleri Seçım Kurulları'nm denetiminde yapılacak. Milletvekillerini baglayıcı nitelikte konulara ilişkin kararların oylamalan gizli yapılacak. Milletvekili adaylannın belirlenmesi için yapılacak ön seçimde o seçim çevresinde partiye kayıth tüm üyeler oy kullanacaklar ve o seçim çevresinden çıkacak milletvekili sayısının iki katı kadar aday saptayacaklar. Partiler anoak il ve ilçe düzeyinde örgütlenebilecekler. Kurulduğu tarihten itibaren aralıksız iki dönem TBMM seçimlerine katıLmayan parti kapatılacak. Siyasi partiler, Anayasa ve yasalara uygun olarak, milletvekili mahalli idareler seçimleri yoluyla, tüzük ve programlarında belirlenen görüşleri doğrııîtusunda çalışmalan ve açık propagandaları ile milli iradenin oluşmasmı sağlayarak demokratik bir devîef ve toplum düzeni içinde ü'kenin çağdaş medeniyet seviyesine ulaşması arnaoım güden ve ülke çapmda îaaliyet göstermek tizere teşkilatlanan Uizel kişiliğe sahip kuruhışlar olacak. 0 Siyasi partiler, demokratüc siyasi hayatm vazgeçilmez ımsurlan olacak. Atatürk ilke ve inkUaplanna bağlı olarak çalışacaklar. 0 Siyasi partiler kuruluşu, organlarının seçiml, işleyişi, faaliyetleri ve karaıları Anayasa'da nitelikleri belirtilen demokrasi esaslanna aykırı olamayacak, 0 Vatandaşlar siyasi parti kurrna hakkını sahip olacak. Anayasa ve vasalar çprçpvesinde öncetîen ftiıı almafcsızuı serbestçe Önseçimde en az yüzde 75 oy alan adaym üzerine konten^an ko^iîlamavac^k. kez Karar ve Yönetim Kurulu ile İl Baskanları'ndan oluşacak. 0 Siynsi partilerin îl Teşkilatı, îl Kongresi, l! Yönetim Kurulu ve tl Disiplin Kurulu'r.dan oluşacak, İl Konfrresi 600'den fazla olmamak üzere İlçe Kongreleri'nce seçilecsk deiegelerden oluşacak. II Kongresi'nin toplanma süresi 20 aydan az ve iki yıldan fazla o'amayac3k. • İl Yönetim Kurulu, tl Başkanı dahil en az 5, rn fazla 15 üyeden oluşacak, el çektirme kararı yetldli kurullaruun üye tamsayısının üçte iki çoğunluğu ve gizli oyla aunacak. • Bir idmse ara verilmeksizin beş kez İl Başkanı seçilebilecelc. Yeniden seçilebilmek için aradan 4 yıliık sürenin geçmesi zorunlu olacak. • Siyas! partilerin İ!çe Teşkilatı, îlçe Kongresl, tlçe Başkanı ve tlçe Yönetim Kurulu'ndan oluşacak. İlçe Kongresi, ilçe ve çevreslndekl köy ve mahalle bölgelerinde partiye kayıth bulunan parti üyclerinin seçtlkleri sayısı 400'ü asnuyan deiegelerden oluşacak. • İlçe Yönetim Kurulu İlçe Başkanı dahil en az 5, en fazla 9 üyeden oluşacak, bir kimse ara verilmeksizin 5 kez İlçe Başkanı seçilebilecck. Yeniden seçüebilmek için aradan 4 yıliık sürenin geçmesi gerekecpk. SEÇtM KURULLARI • Seçim vapüacalc Büyük Kongre ile İl ve îlçe Kongreleri'nm toplantılanndan en az 15 gün önce kongreye katılacak parti üyelerinin listesi Eüyük Kongre İle İl Kongreleri'nin Yüksek Seçim Kurulu'nun helirleyecegi Seçim Kunılu Başkanlığı'nu Üçe Kongrelerl için o ycr İlçe Seçim Kurulu Eaşkanı'na vcrilecek. 0 Siyasi partilerin Merkez Teşkilatı, Ankara il merkezinde, 11 ve i)çe Teskilatfcrı ise ilgili ıl ve ilçe merkezlerlnde bulunacak. 0 Partinin Merkez Karar ve Yönetim Kurulları'na üye olanlar, o partinin TBâlM Grubu Yönetim Kurulu'nda görev alamayacaklar. 0 Her kademedeki parti organlarıyla partl iüzüğünâe belirtîler bir göreve getirllenlerin adları, soyadlan, doğum yer ve tarlhleri, meslek veya rsnatlan, ikamctgâhları ve nüfus cüzdanı örnekleri o mahalün cn büyük mülki amirliğlne seçim veya atanmadau başlayarak 15 gün içinde yazıyla blldirilecek. 0 Derneklor Yasası'nın kamu yararma çahşan demek sayılma hükümleri partiler hakkında uygulanmayacak. 0 Bakanlar Kuruiu'na katılmayan ve grubu bulunan partiler arasmda cn faxia miiletvekiline sahip olan partiye ana mufralefet partisi, başkanına da ana muhalefet partisi genel başkanı dcnllecek. 31 İLDE ÖRGÜTLENME 0 Siyasi partiler seçimlere katılabilmek için illerin en sz yarısında teşkjlat kuımuş ve Büyük Kongresi'nl yapmış olacak veya TBMM'de grubu bulunacak. 0 MiIIetvekillijri için yapılacak seçimlerde, siyasi partilerin bir seçim çevresiadeld adavlarının listesi ve bunlann sırası, o seçim çevresinde o siyasi parti üye kayıt defterine göre düzenlenen par Kurnlduğu tarihten itibaren 2 dönem üst üste nirii scrimlerî^e mn £örev)ilerl, özel yasayla veya özel vasanın verdiği yetkiye dayanılarak kurulmuş bankaların ve teşekküllerin yönetim ve denetim işleri de çauşanlar ile ayhklı ve ycvmiyeli memurlan ve kamu yararma çalısan derneklerden özel gflir kaynaklan ve özel imkânlan yasayla saîlanmı.ş olanlarm merkez Inırullannda gürev alanlar, ögrenciler ve Silahlı Knvvetler mensupları siyasi partilere giremeyecekler. • Kamu hizmetlerinden yasakhlar, zimmet, ihtilas, Irtikap, rüşvet, hırsızhk, dolandıncıhk, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas gibi yüz kızartıcı suçlar ile istimal istihlak kaçakçılığı dısmda kalan kaçakçılık suçlsn. resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma veya devlet sırlannı açığa vurma suçlaruıdan biriyle mahkum olanlar, herhangi bir suçtan dolayı ağır hapis veya taksirli stıçlar hariç üç yıl veya daha fazla hapis cezasına mahkum olanlar, TCK'nın ikinci kitabının 1. babında yazılı suçlardan veya bu suçlarm işienmesini alenen tahrib etme suçundan mahkum olanlar, TCK maddesinin 2. fıkrasmda yaMih halkı sınıf, ırk, din, mezhep veya bö'lge farklıîığı gözeterek kin ve düşmanlığa açıkça tahrik etme suçlannd&n mahkum olanlar, TCK'nm 536. maddesinin 12 ve 3. fıkralarında yazılı eylemlerlo 537. maddesinin 12, 3, 4. ve 5. fıkraîarında yazılı eylemîeri siyasi ve ideolo.iik amaçlaria işlemekten mahkum olanlar siyasi partilere üye olamayacaklar. • Siyasi partiler üye olma istemlerlnl neden göstermeksizin Teddcdcbjlecrkler. istemi reddeden teşkilatın bir üst kademesine ftiraz hu'.'a olacak, verilen karar kcsin olacak. MERKEZ TEŞKİLATI © Parti merkez organları «Büyük Kongre, Genel Baçkan, Mer. kez Karar ve Yönetim Kurulu, Merkez DisJplin Kurulu, Küçiik Kongre» olacak. Partilerin olağan büyük yapılacak. kongreleri 2 yılda bir On seçirae tüm üyeler katılacak ve o seçim çevresinden çıkacak milletvekili sayısının iki katı kadar aday saptayacaklar. kurulacaklar, 0 Siyasi parfi kurma hakkı, Anayasa'nın başîangıç kısmında belirtilen temel ükelere aykın olarak ve Türk devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmez biitünlüğünü bozmak, devlet ve cumhuriyetin varlığını tehlikeye riUşürmek, temel hak ve htirriyetleri yoketmek, devletin bir kişi veya zümre tarafından yönetilmesini veya sosyal bir smıfın diğer sosyal sınıllar üzerinde egemenliğini sağlamak veya dil, ırk, din, mezhep ayrımı veya bölge farkiılığı yaratmak veya sair herhangi bir yoldan bu kavram ve görtişJere veya herhangi bir diktatörlük türüne dayanan bir devlet düzeni kurmak amacıyla kullanılamayacak. • Her Türk vatandası yasatia ve parti tüzüğflnde gösterilen çartiara ve usullere göre siyasi partilere üye olma ve diledlğl anda fiyelllcten çekilme hakknıa sahip olacak, kimse aynı zamanda blrden fazla partinin üyesi olamayacak, aksi halde fiyellk sıfatı hepsinde sona ermis sayilacak, kimse bir partinin birden fazla teşkilat birimine üye olamayacak. PARTÎLERtN TEŞKtLATI • Siyast partilerin teşkilatı, merkez organlan ile il ve ilçe teşkilatmdan ve TBMM'deM grubundan ibaret olacak. • Siyasi partiler, milletvekili «eçilme yeterliğine sahip en BE 30 Türk vatandaşı tarafından kuralacak. G«nel merkmten Ankara'da olacak. • Partiler bildirl ve belgelerin îçişleri BakanlığVna verilme«iyle tüzel kişilik kazanacaklar. • Bildiride, partinin atlı, genel merkez adresl, knrucularm •dı soyadı, dofum yeri ve tarihi, öğrenim durumlan, meslek veya •anatlanyla Ikametgâhlannın bellrtilmesi ve bu bildirinin tüm kurocularca tmzalanması ve bildiri ve kurnculann nüfus kayıt örnekleri, adli sicil bülgeleri ve kuruculann ayn ayn düzenledikleri siyasi parti kurucusu olabiime şartlanm taşıdıklannı belirten imzalı beyannamelerle kurucular tarafından imzalanmıs parti Partiler 12 Eylül Harekâtı'na ve MGK karar. ları ve icraatına karşı herhangi bir tutum, be. yan ve davranıs içinde olamavaefklar. 0 Kongrelerce yapıiacak seçimlerde aday olanlarm listeleri organlara göre, ayn ayrı olmak üzere Başkonhk Divam'nca yeteri kadar düzenlenerek ılgili Seçim Kurulu Başkanı'na mühürlenmek üzere venlecek. Seçim Kurulu Başkanı bir başkan ile iki üyeden oluşan ysterl kadar Seçim Sandık Kurulu oluşturulacak. 0 Listede adı bulunmayanlar oy kullananıayataklar. Kullarnlan oylar ve diğer belgcler tutanağın bir örneği ile birlikte üç ay süreyle saklanmak üzere İlçe Seçim Kurulu Baskanlığı'na verllecek. İki gün içinde seçim sonuçlanna yapılacak Itirazlar hakim tarafından aynı gün incelenecek ve kesin olarak karara bağlanacak. 0 Hakim, seçinılerin iptaline karar verdiği takdirde bir aydan az ve iki aydan fazla bir süre içinde olmamak üzere seçimlerin yenileneceğl tarihi belirleyerek ilgili partiye bildirecek. 0 Seçimler sırasında Sandık Kurulu Başkan ve üyelerine karsı islenen suçlar devlet memurlarına karşı işlenmlş suç gibi cezalandırdacak. TBMM GRÜPLARI 0 En az 20 milletvekiline sahip siyasi partiler TBMM'de grup kurabilecekler. 0 TBMM Başkan ve Başkanvekillerl, üyesi bulunduklan partinin Meclis içinde veya dışıııdaki faaliyetlerine katılamayacakiar. 0 Partinin Genel Başkanı milletvekili ise parti grubunun da başkanı olacak. 0 Grup Genel Kuruhı'nda seçimlere ait oylamalar ile mlUetvekilierini bağlayıcı nitelikteki konulara üişldn kararlann ojfamalan gizli oyla yapılacak. 0 Bakanlar Kurulu'na veya bir bakana TBMM'de veya grupta gtlven veya güvensizlik oyu verilmesl konusunda karar alma yetkisi, Grup Genel Kurulu'na ait olacak. Bakanlar Kurulu'na katılacak üyeler parti gruplannda ve diğer parti organlannda tesbit edilemeyecek. tl seçmen listesi:ıd<î 3er «lan tüm üyelerin İlçe Seçtm Kurullan'mn yönetimlnde serbestçe oy kullandıkları bîr ön seçimle o seçim ecvresinden çıltacalı milîetvekill sayısınm iki katı olarak tesbtt edilecek. 0 Aday adaylığı için parti üyosi olma koşulu öngörülmeyecek. 0 Ünseçimde en az yüzde 15 oy alan adayıa Üzerine kontenJan konuianvayacak. 0 Üye kayıt defterleri İlçe Seçim Kurulu Başkanı'nın denetlmi altmda olacak. 0 Aday adayian partinin seçim bildirisi dısında milll, mahalli yahut mesleki çapta herbangi bir vaadde bulunamayacaktar ve Türkçeden başka dil ve yazı kullanamayacaklar. © On seçimlerde oy varmek için parti seçmen kartının gösteriimesi gerekecek. 0 Disiplin Kurullan'nca parti uyeleri hakkmda verilen kararlar gerekçeleriyle birlikte en geç otuz gün İçinde ilgiliye tebliğ olunacak. 0 Bir partiye mensup müîetvekillerinin, o partinin TBMM grubu üyeliğinden kesin olarak çıkarılması, partiden çıkanlmayı ve partiden kesin olarak çıkarılması da TBMM parti grubu üyeliğinden çıkanlmayı gerektirecek. 0 Geçici çıkarma cezası verilen parti üyelerine parti İçinde lüçblr görev verilemeyecck. 0 Hakkmda disiplin cezası verilen parti üyesi itîrazını ro*» halîin Asliye Hukult Mehkemesi'ne yapacak. 0 Partl organlan DisipHn Kurulu'nca sevkedüen Syeyi parö içindeki görevlerinden dcrhal uzaklaştırabilecekler. 0 Partilerin gelir kaynakları füyelik aidati, milletvekillerinden almacak aidat, adaylık başvurusu aidati, parti bayrağı, flaması, lozeti ve benzeri rumuzların satışmdan sağlanacik şelirler, parti yayınlarının satış bedeli, kimlik kartlan parti defter, makbuz ve Temelli kapatıîan bir partinin her kademede. ki yöneticileri başka bir partinin kıırucu ve yöneticisi olamayacak. • Partinîn en yüksek organı Büyük Kongre seçilmis üyelerle tabii üyelerden oluşacak. Seçllmiş üyeler, TBMM üye tanssayısımn iki kalınılan fazia olmamak (800) kaydıyla il kongrelerince neçilen deiegelerden oluşacak, tabil üyeler parti Genel Başkanı, Merkez Karar ve Yönetim Kurulu İle Merkez Disiplin Kurulu uyeieri ve partinin öyesi olnn bakanlar ile mllletvekllleri olacak. 0 Büyük Kongre'nin olağan toplantılan iki yılda bir yapılacak, olağanüstü toplantılar Genel Baskan'ın veya Merkez Karar ve Yönetim Kurulu'nun lüznım görmesl veya Btiyük Kongre üyelerinin en az beşte birinin yazılı istemi üzerine yapılacak. • Parti ktmıcnlan iHc Büyük Kongre'nin tabU uyeleri olacak ve İki yıl içinde Büyük Kongre'yi toplamab «orunda olacaklar. GENEL BAŞKAN • Parti Genel Başkanı BUyük Kongre'ce gizîl oyla v» üye tamsayısırun salt çoğunluğu ile seçilecek. îlk iki oylamada sonuç almamazsa, üçüncü oylamada en çok oy alan seçilmis olacak. • Genel Baskan en çok iki yıl İçin seçilecek aynı kişi ara verilmeksizin altı kezden fazla jseçllemeyecek, yeniden seçuebilmesi için aradan dört yıliık bir sürenin geçmesi zorunlu olacak. • Parti tüzüğü, Genel Başkan'a yardımcılık etmek üzere Ge Aynı kişi 6 kezden fazla Geneî Başkan seçileme. yecek. Yeniden seçilebilmek için aradan 4 yıl geç. mesi gerekecek. kâğıtîarının sağlanması karşılığuıda almacak paralar, balo, eğlence ve konserlerden sağlanacak gelirler, parti mal varlığından elda edilecek gelirler, bağışiardan oluşacak. 0 Parti üyelerinden alınacak giriş aidatmm miktan ile üyelik aidatının ait ve üst smırı parti tüzüğünde gosterilecek 0 Siyasi partiye ayni yıl içinde 1 milyon liradan îazla aynl veya nakdi bağışta bulunulamayacak. 0 Siyasi partiler borç ve kredi alamayacaklar ancak gerçek ve bazı tüzel kişilerden kredi veya İpotek karşılığı mal satın alabilecekler. 0 Partiler gerekli olanlann dışında tasınmae mal edlnemeyecekler. 0 Bir siyasi partinin tüm gelirlerl ile giderlerl o «lyatri partlnin tüzel kişiligi adına elde edilecek. 0 Anayasa Mahkemesi, kesin hesaplara ait bilgilerin belgelendirilmesini partilerden her zaman isteyebilecek. 0 Siyasi partiler demokratik devlet düzeninin korunması İle ilgili yasaklara aykırı hareket edemeyecekler, sosyal bir sınıfm dlger sosyal sımflar Üzerinde egemenliğini veya zümrc egemenllğin! veya herhangi bir tür diktatörlüğfi savunmayı ve yerleştirmeyi amaçlayamayacaklar, askerlik. güvenlik veya sivil svunma hizmetlerine hazıvlayıcı nitelikte eğitim ve öğretim faaiiyetlerinde bulunamayacaklaf, 0 Siyasi partiler yurt dışmda teşkilatlanıp faaliyette bulunamayacakîar Türkiye Cumhuriyeti ülkesi üzerinde milli, dini kültür, mezhep, ırk veya dil farklılığına dayanan azmlıklar bulunduğunu ileri süremeyecekler, ATATÜRK'E SAYG1 0 Siyasi partiler Atatürk'ün şahsiyet ve faallyetlerinl vey» hatırasmı kötülemek veya küçük düşurmek amacını güdemeyecekler. Parti adlan ile amblemlerinde Atatürk'ün adını veya res> mlni kullananıayacaklar, Yasada 12 gecici madde yer aiıyor MGK parti kurucularını ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Siyasi Partiler Yasasında yer alan 12 geçici madde ile kurulacak partilerin faaliyetle rinin aşamalan ayrmtılarıyla yer alıyor. Buna göre siyasi partiler 16 nıayıs'tan itibaren kuruluş için îçişleri Bakanlığı'na başvurabi lecekler. Bu tariho dPk parti kurmak için hazırlık çalışmalan yapılacak temaslarda bulunulacak. Danışma Meclisi üyeJerinin ilk genel seçimlerde kontenjandan aday olamayacaklanna illşkin Kurucu Meclis hakkmdaki yasamn anılan hükmü' de yasayla yürurlükten kaldmlıyor. Bu arada ilk genel seçimlerde önseçim yapılamayacak, milletvekili adayian doğrudan Kurucular Kuruiu üyelerinin en az üçte iki ço gunluğu tarafından seçins bölgelerine göre, bunlann çıkaracağı milletvekili sayısının iki katı olarak seçimden en az 70 gün önce belirlenecek. M.1DDELER 2820 sayılı yeni Siyasi Partüer Yasasınm geçici maddelerl aynen şöylo sıralanıvor: GEÇİCÎ MADDE 1. 1.16 ekim 1981 tarih ve 2533 sayılı kanunla feshedilmiş bulunan siyasi partilerden: 11 eylül 1980'den sonra gerek parti tüzel kişiligi gerek bun lann merkez yöneticiJerinden veya parlamento üyelerinden herhangi bin hakkında Türk Ceza Kanunun ikinci kitabının birin ci babmda yer alan devletin sahsiyetine karşı işlenrmş cüriimlerden herhangi biri ile ilgili olarak kamu davası açılmış olanlirla, 11 eylül 1980 tarihınde iktidar partisi ve ana muhalefet psrtısi durumunda bulunan siyasi partilerin: a) 1 Ocak 1980 ve daha sonraki tarihlerde, Genel Başkan, Genel Başkan yardımcıları veya vekilleri, Genel Sekreterleri, bunlann yarcUmcılan ve Merkez Yönetim Kurulu veya benzeri O'franlann üysleri; Anavasanm halltoylaması sonucu kabulü tanhinden başlayarak on yıl süre ile siyasi parti kuramazlar, Anayasa hükümleri dayalı olarak kurulacak siyasî partilere üye olamazlar, bu partiîer taraimdan veya bağımsız olarak milletve kili genel ve ara seçimlerinde, mahalli seçitnlerde aday gösterıleır'oîJer ve aday olamazlar. Siyasi partilerle herhangi bir çekilde boğiantı kuramazlar ve siyasi partüerde fahri olarak bile herhangi bir «rörev alamazlar. b) ı Oeak 1980 tarihinde Türki;'e Büyük Millet Meclismde üye b'ilunan millfitvekilleri ile senatörler, Anayasanın halkoylama sı sonucu kabulü tanhinden başlamak üzere beş yıl süıe ile siyasi parti kuramazlar, kurulacak siyasi partilerin merkez yöneiım kuruliannda veya benzeri orsanlarda görev alamazlar. 2X ı Orak 1980 tarihinde Kontsnjan SenatörU veya Cumhurıyet Sonatcsurrun tabii üyesi olanlar ile Türkiye Büyiük Millet Meelisinin bağımsız üyelerinden. haklarmda Türk Ceza Karmnunun ikmci kıtabmın birinci babında yer alan devletin snhsiyptınp karşı işlenmi? cürümlsrden herhangi biri ile kamu davagı acıJmış bul'inanlar veya birinci fıkrada nitelendirilen siynsi narti.'erden blrir.e girmiş olanlar birinci fıkranm (b) bendi hükümlanne tabi olurlar. MADDE 2) Bu kanunun geçici l'nci maddesi knpsrınnrıdi» olup bu maddede gösterilen süreler içerisinde sıyesi partinin kurucuJarı arasında bulunmaları halinde, o siyasi parti kuramayaeaklan belirtilenlerin herhangi bir siyasi K0t;V71 GE<;:tCİ MADDE 3 Bu kanunun geçici I'inci maddesi uyannca kendilerine o'zel yasak getirilen Mşilerin kimliklerl, statüleri ile hukuki durumlan belirtilmek suretiyle kanun yayımı tarihinden ıtibaren yodı gün içinde îçişlerl Bakanlığı'nca tespit edilerek Besmi Gazete'de yayımlanrr. Eesmi Gazete'de yayım tarihinden itibaren 15 gün içinde lnceleyrek karara baglar. özel yasaklamaya tabl olduğu sonradan anlaşılan hakkında da yukarıt'^ki hükümler uygulanır. GEÇİCÎ MADDE 4 Bu kanunun yürürlüge girmesini müteakip yapılacak ilk milletvekili genel seçimlerinin sonucunıın Yüksflk Seçim Kurulu tarafından ilanına kadar, Milli Güvenlik Koaseyh Siyasi parti kurmak üzere Içişlerl Bakanlığı'na verilen kuruluş bildirisinde adı yazılı bulunan partl kuruculan Uzennde incelemede bulunmak yetkisine sahiptir. Bu inceleme sonucunda bu görevler için uygun görülmeyenler hakkında; Milli Güvenlik Konseyi, temelli kapatılan siyasi partilerin her kademedeki yöneticileri ile üyelerine, parti faaliyetlerine katılma kısıtlığı getiren Anayasa'nm 69'uncu maddesi hükümlerine dayah olarak, Uye tam sayısı ile karar alır. Bu suretle hakkmda olumsuz karar alman kurucu yerine, diğer kurucular tarafından yenilerl önerilebilir. Bu inceleme işlemi, kuruluş bildirisinin İçişlerl Bakanlığı'na verilmesı ile birlikte partinin tüzel kişilik kazanması hakkını önlemez ve geciktirmez. İçişleri Bakanlığı, kendisine verilen kuruluş biîdirisi ve eklerinin (program ve tüzük hariç) birer örneğini 24 saat içinde Mılli Güvenlik Konseyi Başkanlığı'na ulaştınr. Milli Güvenlik Konseyi inceleme sonucunu ilgili partiye itetmek üzere İçişleri Bakanlığı'na ve aynı zamanda Cumhuriyet Başsavcılığı'na 20 gün içinde bildirir. Tebliğ larihinden itibaren beş gün içinde Milli Güvenlik Konseyi'nin kararı yeriro getirmeyen siyasi parüier hakkında Cumhuriyet Başsavcılığı'nca Anayasa Mahkemesi'nde kapatma davası açılır. GEÇÎCt MADDE 5 Bu kanunun yürürlüge girmesini müteakip kurulacak siyasi partilerin teşkilatlanmaları a<ıağıdaki esaslara göre yapılır. inceleyecek en az üçte iki çoğunluğu tarafından seçim bölgelerine göre, bunlann çıkaracağı milletvekili sayısımn iki katı olarak, milletvekili genel seçim tarihinden en az 70 gün önce tespit edilir ve Yüksek Seçim Kurulu Başkanhğı ile Adalet Bakanlığı'na bildirilir. Seçimle ilgili müteakip işlemler seçim mevzuatma göre yürütülür. GEÇİCİ MADDE 7) Bu kanunun yayımlanmasmı müteakip yapılacak ilk milletvekili genel seçim tarihinden 70 gün öncesi ne kadar geçecek süre içinde bir siyasi partinin, bir başka siyasi partinin kapatılmasma ilişkin dava açma isteminde bulunabılme si için bu kanunun 100'ncti maddesinde öngörülen: a) Milletvekili genel seçimlerine katılmış olmak, b) Türkiye Büyük MlUet Meclisinde erubu bulunmak, c) İlk büyük kongresinl yapmış olmak, Sartları aranmaz. İlk roinetvekili genel s^çimlerinden sonra Türkiye Büyük Millet Meclisi toplanıp Başkanlık Divanı oluşuncaya kadar geçecek süre içinde, bu kanunun dördüncü kısmmda yer alan hükümieri ihlâl sebebiyîe Cumhuriyet Başsavcılığı tarafmdan bir partinin kapatılması içir. dava açılması konusunda Milli Güvenlik Konseyi âe Adalet Bakanı kanilıyla istemde bulunabilir. 100'i'cü maddede gösterilen itiraz ve itirazın incelenmesiyîe ilsili süreler, bu peçıci madde kapsamma giren istemler bakı mındaıı onar gün olarak uygulanır. GEÇİCt MADDE 8 Kurulacak siyasi partilerin tüzel kişilik kazanabilcmeleri için bu kanur.un 8'nci maddesine göre, düzenîemekle yüktlmlü bulunduklan kuruluş bildirisi ve buna eklenecek belgeler 16 mayıs 1983 gününden itibaren İçişleri Bakanlığına veriîir. Bu tarıhe kadar olan süre içerisinde siyasi parti kurmak için gcrtkli olan ve bu .kamında öngörtl'en hazırlık çahşmalann da ve temaslarda bulunabilir. GEÇÎCİ MADDE 9 29 haziran 1981 tarih ve 2485 numaralı Kurucu Moclis hakkmda kanunun Danışma Msclisi üyelerinin ilk genel seçimlerde herhangi bir siyasi partinin kontsnjan adayı olamayacaklanna ilişkin 31'inci maddesi yürürlükten kaldırılmıştif GEÇİCt MADDE 10 16 ekim 1981 tarih ve 2533 sayılı kanunîa feshedilmiş bulunan siyasi partilerin 11 eylül 1980 tarihindelü il ve ilçe başkanlanndan, a) 11 eylül 1980 tarihine kadar beş defa arka arkaya seçllmiş bulunanlarm, bu kanuna göre kurulacak yeni bir partideki aynı görevlere yeniden seçilebilmeleri için aradan dört yıHık bir sürenin geçmesi gsrekir. Bu sürenin başlangıç tarihi olarak 16 «skim 1981 tarihi kabul edilir. b) On yıldan az süroyle il veya ilçe başkanlığı yapmış olan!ar ise bn kanun hilkümlerine göre kurulacak siyasi partüerde il veya ilçe başkanlığı yapabilirler. Ancak 16 ekim 1981 tarihinden önce yapmış olduklan ıl veya ilçe başkanlığı süreleri bu kanunun hükümlerine göre yapabilecekleri azami il ve ilçe başkanlığı sürelerinin hesabında göz Önünde bulundurulur. Bu madde hükümlerine uymayan siyasi partiler hakkında bu kanunun 104'üncü maddesi hükümleri uygulanır. GEÇİCt MADDE 11 Bu kanunun yürürlüge girmesini müteakip yapılacak ;Ik milletvekiii genel seçimleri tarihinden önoo kurulacak siyasi partilerin çeşitli kademedeki kongreleri yapılıncaya kadar geçecek sürede Genel Başkanlık ile il ve ilçe başkanlığma getirilenlerin bu görevlerde bulunmalan arka arkaya altı veya beş defa seçilme haklarında herhangi bir toyba sebep teşkil etmez. GEÇİCİ MADDE 12 Bu kanunun yürürlüğe girmesini müteakip kurulacak siyasi partilerin îl ve İlçe Yönetim Kurulu Başkan ve üyelik görevlerine getirilenlerden geçici 6'ncı madde hükümlerino göre partılerln Kurucular Kurulu tarafmdan görev yaptıklan yerden milletvekili adayı olarak tespit edilip Yüksek Seçim Kurulu'yla. Adalet Bakanlığı'na bildirilenlerin, bildirim tarihinde bulunduklan İl ve İlçe Yönetim Kurulu Başkanlıkları ile üyelik görevleri sona erer.ı Kongrelere katılabiîecek en çok delege sayıları: Büyük Kongre 800, il 600, ilçe 400. 0 Siyasi partiler dini tören ve ayin düzenlemeyecekler, GENÇLİK VE KADIN KOLÜ YOK 0 Siyasi partiler Kadin Kolu, Gençlik Kola ve benzeri şeküde ayncabk yaratsn yan kuruluşlar meydana getlremcyecekler, demek ve vakıf kuramayaeaklar, 0 Demek, sendika, vakıf ve meslek kuruluşlanyla ilişkl ve işblrliği kurulamayacak, 0 Temelli kapatılan siyasi partilerin kapatılma tarihinden fiyeliği süren kuruculan, Genel Başkanı, Merkez Karar ve Yönetim Kurulu ile her kademedeki yönetim ve Disiplin Kurulu uyeleri ve TBMM grubu uyeleri başka bir siyasi partinin kurucusu, yöneticisi ve denetçisi olanıayucaklar, 0 Kapatılmış bir siyasi partinin mensuplannın üye çoğunluğunu teşkil edeceği yeni bir siyasi parti de kurulamayscak, 0 Bugüne dek kapatılmış siyasi partilerin isimleri, ambletnlerl, rumuzlan, rozetlerl ve benzeri işaretiyle daha önce kurulmuş T"k devletlerine aît topiuma malolmuş bayrak, amblem ve flamalav siyasi partilerce kullanılmayacak, 0 Kurulacalc siyasi partiler, kapatılan partilerin devamı olduklanru beyan edemeyecekler, komünıst, anarşist, faşist, teokratik, nasyonal sosyalist, dil, din, ırk, mezhep ve bölge adlanyla veya aynı anlama gelen adlaria da olsa parti kurulmayacak, 0 Partiler 12 Eylül 1980 harekâtına ve MGK'nın karar ve lc> raatına karşı herhangi bir tutum, beyan ve davranıs içinde bulunamayacaklar, PARTİLERİN KAPATILMASI 0 Siyasi partilerin kapatılması Cumhuriyet Başsavcısı veya vekilinin açacağı dava üzerine Anayasa Mabkemesi'nce kapatıJa Siyasi partiler, 16 Mayıstan itibaren kuruluş bildirilerini İçişleri Bakanlığı'na verebilecekler. İç. işleri Bakanlığı parti kuruluş ve bildirilerini 24 saat içinde MGK Başkanlığı'na iletecek. Yasak kapsammdaki siyasiler bir partinin kuru. cuları arasmda bulunurlarsa o parti tüzel kişilik kazanamayacak. Siyaset yasaçı kapsamma giren kîşilerin kimlikleri en geç 1 Mayısa kadar İçişleri Bakanlığı'nca Resmi Gazete'de yayınlanacak. a) İlk genel seçimler sonucu Türkiye Büyük Millet Meclisl toplanıp, Başkanlık Divanı oluşuncaya kadar geoscek süre içinde kurulan siyasi partilerin, Genel Başkan, Merkez Karar ve Yönetim Kurulu ve Merkez Disiplin Kurulu iiyeleri; partinin tüzel kişilik kazanmasını takip eden yedi gün içinde ilgili siyasi parti tarafından îçişleri Bakanlığı ile Cumhuriyet Başsavcılığı'na Dildirilir. Bu organlarda meydana gelen değişiklikler de, degişikliğin yapıldığı tarihten itibaren yedi gün içinde aynı makamlara bildirilir. Yukandaki fıkrada belirtilen süre içinde gerekli bndirlmi yapmayan parti sorumlulan hakkında bu kanunun HS'inci maddesi hükümleri uygulanır. b) Bu kanuna göre kurulacak siyasi partiler İlçe, il ve büyük kongrelerini ilk genel seçimler sonucu Türkiye Büyük Millet Meclisi toplanıp, Başkanlık Divsnı oluşumundan sonra ve bu tarihten itibaren iki yıl içinde yaparlar. c) Bu kanunun öngördüğü şekilde çeşitli partl kademelerinin kongreleri yapılıncaya kadar, partilerin geçici il ve Hçe teşkilatma ait zorunlu organları, Kurucular Kurulu (Genel Başkan, Merkez Karar ve Yönetim Kurulu ile Merkez Disiplin Kurulu Uyeleri ve bu kurallara katılmayan kurucular) tarafından oiuşturulur. GEÇtCI MADDE 6 Kanunun yurUrlüğe girmesini müteakip, yapılacak ilk milletvekili genel seçimleri için önseçim yapılmaz. Milletvekili adayian; doğrudan Kurucular Kuntfu üyelerinin Cumhuriyet Başsavcılığı her siyasi parti için bir sicil dosyası tvt&cik. cak. 0 Partilerin kapatılmasma llişkin isteklerin Cumhuriyet Başsavcüığı'nca reddl halinde, yapılan Hirazları incelemek üzere siyasi partilerle ilgili yasalan inceleme kurulu kurulacak. 0 Bir siyasi partinin kapatılması davasının açılmssı fre'sen Bakanlar Kurulu kararı üzerine Adalet Bakanhğı'nın istemi ila veya bir partinin istemi üzerine) olacak. 0 Siyast partilerle ilgili yasaklara aykırı fiülerin işlenmesi, konuşmalar yapılması halinde iki yıl geçmemişse Cumhurlyet Baçisavcıuğı sözkonusu organ, veya kurulun işten el çektirilmesini, parti üyesinin partiden çıkarılmasını isteyebilecek, bu yerine ge> tirilmezse kapatma davası açılabilecek. 0 Kurulduklan tarihten itibaren aralıksız iki dönem TBMM seçimlcrlne katılmayan parti kapatılacak. 0 Kapatılan partilerin tüm malları Hazine'ye geçecek. CEZALAR 0 Cumhuriyet Başsavcılığı'nca tutulacak siciller için istenen bilgi ve belgelerin verilmemesi durumunda sorumlulara para va hapis cezası verilecek. 0 Oylamalara hile kanstıraniar, defter v e kayıtlan tutma. yanlar, yok edenler de cezalendınlacaklar. 0 Eski siyasilerden getirilen yasaklara (on yıl siyaset yasağı) uymayanlar (Genel Baskan, Genel Bsskan Yardımeılan, Gonel Sekreter, Merkez Yönetim Kurulu ve benzeri organlann uyeleri) bir yıldan üç yıla kadar haoisle cezalandınlacaklar. 0 1 Ocak I»80'de TBMM'de üye o!an parlamenterlerden be? yü süre ile parti kuratnayaraklan, partilerde görev alamayacaldar bu yasaklara aykırı hareket edcrlerse altı ydn iki yıla kadar hapisic cesalandırı?acp.klar. 0 On yıllık siyaset yasağına girener partilerin kuruluş vey» faaliyetlerini desteklerlerse altı aydan bır yıla kadar hapis cezasına çarptmlacaklar.