Katalog

28 ARALIK 1983 HABERLERİN DEVAMI (Baştarafı I. Sayfada) lıklarla, çok sık ve kuçuk oranlarla zam yapmak "Zam şoku" yerıne kuçuk oranlı zamlan tereıh etmek Ozal hukumetı "kısa aralıklaria, kuçuk oranlı zam yapmak modelinin" ılk orneğını, oncekı akşam petrol urunlerınde verdı As lında petrol urunlerıne kısa aralıklaria zam yapılacağına ılışkın ılk ışaret, yıne 19 aralık kararları arasında yer alan "Akaryakıt İstikrar Fonu" ıle ılgılı kararnamede verılmıştı 19 aralık tarıhınde yavınlanan kararnamede, aynen şoyle denıyordu "Ham petrolun maliyeti petrolun rafineriye boşallılmasının lamamlandıgı tarihtekı carı dovız satış kuru uzerinden hesaplanır." Bu sozlerın Turkçesı şudur Dovız kuru her gun değışıyor Turk Lırası'nın dolar karşısındakı değerı her gun yenıden belırlenıyor Petrol fıyatı da bundan boyle her gun değışen dovız kuruna bağlandığına gore, petrolun gunluk satışı da tıpkı dovız kuru gıbı her gun venıden belırlenecektır Yanı, petrole neredeyse, her gun zam yapılacaktır Ilke budur Elbette, her sabah kalkıldığında, petrol fıyatı o gun yenıden değışmış olmayacak Ama, çok sık zam görecek Yapılan budur Bu arada akla bır soru gelıyor Petrole sık sık zam yapılırken, bayılerde kalan petrol stokları ne oluyor 1 Turkıye'de ortalama stok oranı petrol urunlerınde 10 gun ıle 30 gun arasında değışıyor Sık sık zam yapılması, petrol bavulerınde var olan stokların belırlenmesını onluyor Zam gelınce, satışlar durdurulmadığı ve stoklar yenıden saptanmadığı ıçın, akaryakıt bayıılerı açıktan kâr etmış oluyorlar Uzmanların hesaplarına gore, yuzde 3'e kadar yapılan zamlarda bayııler yaklaşık 4 5 mılyar lıra kâr sağlıyorlar Ve bu kâr ba yılerde kalıyor Işte, sorun burada Petrole zam sonuçunda bayııle re açıktan sağlanan ve bundan sonra da sağlanacak olan mılyarlar ca lıralık kâr devlete hangı yontemlerle aktarılacak 7 Ozal hukume tı bu konuda ne vapacak 1 Petrol dışında, dığer urunlere de zam duşunuluyor Dığer urunlere yapılacak zamlarda acaba "polilikacı" Ozal, yenıden "teknisyen" Ozal olabılır mı 1 Yanı, ozellıkle gubre ve başka bazı urunlerde "zam şoku" yaratacak olçulerde zam yapabılır mı 9 Bu ıkı noktaya bağlı görunuyor Ilkı, Ozal'ın enflasyon hesaplarına bağlı Tıpkı 1980 yılında yap tığı gıbı, enflasyon oranını yaratılan "zam şokundan" sonra hesaplamaya başlamak Yanı kendısınm yaptığı zamlan bır oncekı donemın enflasyon oranı ıçınde kabul etmek ve yenı enflasyon oranını, "zamlardan sonra sıfırdan başlatmak". Böylece, ılerıde "Biz iktidanmızda enflasyon oranını şuradan şuraya çektik" dıyebılmek Ikıncı nokta ıse, "haziran hesaplarına" bağlı görunuyor Yanı, yerel seçımlerın ta r ıhıne ve yerel seçımlere doğru ızlenecek polıtı kaya Başta "politikacı" Ozal ıle "teknısyen" Ozal arasında fark var, dedık. O nedenle de, şımdı "kısa aralıklaria kuçuk zamlar modehn ı " gelıştırıyor, dedık Eğer şımdıden sonra "zam şoku" yaratırsa, enflasyon oranının hesaplanmasında, bu olay "politikacı" Ozal'ın politikacı yanını gostermez mı 0 CUMHURİYET/11 Laf değil çözüm üretmek... da özetledtğımız gıbıdır Ikıncısı ıse ışlerın grttıkçe sarpa sardığını goren Sayın Ozal'ın tyı kınma hızının yukseltılmesı ıçın elzemdır Bu bır zamanlamayla 1982 temmuzunda başbahusus kalkınma hızının tedrıcen yukseltılebıl kan yardımcılığı gorevınden ayrılmıs mesının mumkun olduğunu gostermektedır olmasıdır Kalkınma hızının daha fazla hizlandınlabılmesı Doğrusu, bız daha çok ıkıncı sava ınananakıllı bır dıs borçlanma ve yabancı sermaye lar arasında yer almaktayız. Öngorülen ekoakışı ıle sağlanabılır" nomık polıtıkalar, nasıl kı 24 Ocak 1980'den Dışsatım arttırılacak Dış borçlanma ve bırkac yıl sonra Turkıye'yı bır çıkmazla karyabancı sermaye sağlanacak Ulkenın doşı karşıya bırakmışsa. bu kez de aynı kısırvız gelırlerındekı artışa paralel şekılde. dısadonguyu bıze yasatabılecektır lım olanakları genısleyeceğı ıcın, yatınmlar Çunku model, bıraz da muhendıslere ozhızlanacak \/e ekonomı buyümeye, ışsızlık gu mekanıklığı ve tek boyutluluğu ıcermekde azalmaya baslayacaktır. Cok basıte ıntedır Ekonomının ınsan ıcın olduğu gercedırgedığımız soylenebılır, ama ongorulen ğını unutmus gozukuyor bır bakıma Ayrıca, ekonomık model genel olarak bundan son yarım yuzyılda tum kusur ve ıbarettır çarpıkhklarıyla oluşmuş bır ekonomık yaAşağı yukarı dört yıldır da bu modelle bırpıyı neredeyse yok saymaktadır Oysa Turlıkteyız Bır ara enflasyonun aşağı çekıldığı kıye'yı, örneğın, bır Guney Kore'den ayıran dışsatımda anlamlı bır sıçramanın gerçekleşen anlamlı ozellık budur Guney Kore modetırıldığı doğrudur Ancak, bugun karşı karsılıne her nedense buyuk hayranlık besleyenya bulunduğumuz ekonomık tabloda lyımserlerın gozden kaçırdıkları en temel noktalarlığe kaynaklık edebılecek cızgılerın yer aldıdan bındır bu ğı soylenebılır m ı ' Bunları gecelım Artık, 6 kasım seçımlerıyFınans sıstemının kamu desteğıyle ayakle Anavatan Partısı yetkıyı almış, programını ta durabıldığı Enflasyonun yuzde 50'lere uygulamaya koymuştur Sayın Ozal, "Bırcok doğru tırmandığı Hayat pahalılığı Dışsahukumet gıbı hazıtiıksız başlamadık Hesaptımdakı gerılemenın surduğu Paramızın pul lı kıtaplı başladık" dıyor Haklıdır da Ekonoolmaya devam ettığı Bunların tumu kımse mık modehnı beğensek de beğenmesek de tarafından yadsınamayacak olgulardır Ozal'ın, "hesaplı, hazırlıklı ve kararlı" olduğu Ancak, butun bunlara verılecek karşılığın açıktır ne olduğunu da gayet 1yı bılıyoruz DenıleŞımdı 'hesap kıtap yapma" sırası muhacektır kı lefettedır Ozal'ın ekonomık yaklaşımlarının "Sayın Ozal'ın 1982 temmuzunda başbaçağdaş bır sanayı toplumu olmaktan bızı alıkan yardımcılığından ayrılmasıyla ekonomık koyacağı goruşunu tasıyanlar, ozellıkle de polıtıka yonıngesınden saptınlmıştır Modelın sosyal demokrat ya da demokratık sol partıgereklerı yerıne getırılmedığı ıçın bu tablo or ler ıçın gundemdekı bır numaralı konu bu oltaya çıkmıştır Artık sıyası sorumluluğu ustlen mahdır Çunku cağdaslığa gıden yolda en bemış olan Ozal, ekonomıyı ağır ağır rayına otur lırleyıcı adımlardan bırı laf değıl, çozum tacaktır" uretmektır Bu konuda ıkı sav vardır Bmncısı, yukarı(Baştarafı I. Sayfada) Mini zamlar dizisi Liraya (Baştarafı 1. Sayfada) oluşan çeşıtlı "arbiJraj" zararları soz konusu olduğundan, bu zarar, ışlemı yapan bankalara yansıyacak Bu nedenle Merkez Bankası, vetkılı uygulama bır.mı olarak ışlemlen dıkkatle ızleyecek Lygulamanın olumlu sonuç vermesı ve bankacılık sıstemı tarafından benımsenmesı halınde pencerenın marjları daha da yukseltılecek Halen bu marj Avrupa para dolaşım sıstemınde (ECLJ) yuzde 2 25 olarak uvgulanıvor •YLRTDIŞINA ÇIKIŞLAR: Yurtdışına vikış hakkı serbest bırakılıyor Ancak buna karşılık Ozal'a bağlı olarak Başbakanlık ta gorevlı teknısvenlerın gelıştırdığı formulle her çıkış ıçın 200 dolar prım alınacak Soz konasu prım Kıbrıs ıçın yapılan çıkışlarda buyuk bır olasılıkla 100 dolar olacak. Bu prıme "ayak çıktı parası" adı verıldı 300 bın Turk vurttaşının her yıl yurtdışına çıktığı varsayımıyla 20 mılvar TL gelır sağlanması hedeflendı Soz konusu gelır konut vapımını ozendırmek ıçın oluşturulan fon hesabına aktarıla.ak DIGLRLERI • Her Turk yurttaşı 10 bın dolara kadar dovızlı hesap açabılecek Bu hesap dovızlı mevduat hesabı ışlemı görduğunden her an dovız olarak gerı çekılecek ve dovızle faız yurutulecek • Ihracatçıların 25 ocak kararları sonrası başlatılan her partı ıhracatta yurtdışında dovız bırakma hakları daha da genışletılıvor UGUR MUMCU GOZLEM (Baştarafı I. Sayfada > sını ıstedı dıye hakkında ceza kovusturması acılan bunca adama yazık olmamış mı? "Bankalar devletlestırılsın " dedı dıye hakkında rapor tutulan yurttasların yuzlerıne şımdı nasıl bakacağız9 Marksıstler, "Iktıdara gelırsek bankalan devletlestıreceğız" demışler, kapıtalıstler ıse "Sıze zahmet olur, bu ışı bız yapalım" dıyerek bankalan bır guzel devletlestırmışler, haydı buyurun bakalım1 Malıye ve Gumruk Bakanı Sayın Vural Arıkan'ın komunıst olduğunu, Marksıst duşuncelerden esınlendığını herhalde kımse soyleyemez Sayın Arıkan da bankaların devletlestırılmesınden yanadır Bakan olduğuna gore herhalde yakında bankalan devletlestırecektır Benden haber vermesı Dıyeceksınız kı Nereden çıktı bu şımdı7 Şuradan cıktı Sayın Arıkan, sıyasete atılmadan once ceşıtlı yayın organlarında yazı yazardı Arıkan'ın yazılarını hıc kacrmaz, okurdum Okurdum çunku Arıkan bır malıye ve vergı hukuku uzmanıydı Uzmanlığı nedenıyle bırçok olaya yazıları ıle ışık tutardı Kastellı yurt dışına kactığı zaman (Not Bu konu bugune dek pek aydınlanmadı Kulağıma geldığıne gore Kastellı, Cenevre'ye hemen Turkıye'ye donmek ıcın gıtmıştır Turkıye'de adı çok duyulan bır dostu "Aman donme, ben senın ışını yuksek yerlerle konusarak halledeceğım" demış, Kastellı de beklemeyı uygun gormuş, boylece Kastellı'nın yurda donuşu engellenmıs, bu arada, yıne adı pek duyulan yurt dışına kaçan bır Ermenı ısadamının damadının da ıçınde bulunduğu grup, ' Aman demışler senı Isvıçre de tutuklayacaklar, ' oysa boyle bır tutuklama kararı soz konusu değılmış, boylece Kastellı'nın Turkıye ye dönusunu de Isvıçre'de kahşını da engellemısler Tunus'a gıtme fıkrı de bu gruptan çıkmış Kastellı Tunus'a goturulmus ve burada yakalanmıs Gun olur bunlar da adlanyla sanlarıyla acıklanır) Sayın Arıkan'ın "Maya Dergısı"nm 1982 temmuz sayısında bır yazısı yayınlanmıs Yazının baslığı su Bankalar devletleştınlmelıdır Sayın Arıkan yazısının bır yerınde 'Ulkemızde rakı, sıgana, tuz devlet elındedır Bankacılık faalıyetlerı ekonomık yaşamımız bakımından çok daha az onem mı tasımaktadır kı, devlet elınde olmasın " dıye sorduktan sonra şu onerıde bulunuyor 0nun ıçındır kı, bız guvenlı bır yol seçtık Devletleştırme Devletleştırme dıyoruz, bu guvenlı bır yoldur dıyoruz Bu sozlerı Mehmet Alı Aybar soylese Prof Sadun Aren yazsa komumstlık, Vural Arıkan yazarsa kapıtalıstlık Nasıl oluyor bu ısler, doğrusu aklım ermıyor' Yenı Malıye ve Gumruk Bakanımız, 1982 temmuzunda yazmış Evet, artık bankaların devletleştırılmesı zamanının geldığını kabul etmek zorundayız Tek çıkar yol budur Sayın Bakan "Tek çıkar yoldur dıye nıteledığı "Bankalann devletleştınlmesı" kararmı ne zaman alacak? Yarın saat 9'da, 10'da, 12'de, ne zaman? Haberımız olsun' Belkı bankalar devletleştırılmeyecek, devlet bankalaştırılacak Bu da bır başka guvenlı yoldur ne bıleyım? Ya yazı yazarken ya da bakan olurken cok dıkkatlı olmak gerekır Değıl mı yenı ve sayın Malıye ve Gumruk Bakanımız7 İstanbul FestivalTnin programı îlk kez (Baştarafı 1. Sayfada) duzenlenen "Lluslararası İstanbul Festivah" programının hazırlanma sında geç bıle kalındığmı belırten vet ' \lıler şo>le konuştular "Avrupa Muzık Festivallerı Bıriı|i her >il nurt ayında dunvadakı kendilenne uye olan festı>allen ıceren bir kitapçık hazırlar ve vayariar. İstanbul Festivali de 5. >ılından ben bu birlige uye olmasına karsın ancak bu yıl vanı 12. yılında soz konusu kıtapçtga girecek bır on program hazırlayabildı." Fılm gosterılerının \anı '"Sınema Gunleri 84"un 23 Nısan 6 mavıs tanhlerı arasına alındığı "12. Lluslararası İstanbul Feslivalı"nın >url dışına gonderılen, festıval başlama tarıhlerıne kadar bazı değışıklıklerın olabıleceğı belırtılen ön programı şöyle Senfonik Muzik: Cluj Filarmonı Orkestrası ve Frankfurter Kamoreı Korosu, Oda Muzigi: TRT Ankara Oda Orkestrası, J F Paıllard Oda Orkestrası, Berlın Fılarmonı Orkest rası 12 Çelhstlerı, Alban Berg Dortlusu, Smetana Dörtlusü ve Bruksel Saksafon Dörtlusu, İkHikr Paratore Pıvano lküısı, Gyorgv PaukPeter Frankı, Mark KaplanDavıd Golup ve Gulşen TatuV.se Savaşır, Resıtaller Peter Katın (pıvano), Gvorgv Czıffra (pıyano), Roberto Aussel (gıtar), Oleg Kaagan (keman), Uto Ughı (keman), Borıs Pergamenschıkow (vıyolense!) Huguette Dreyfus (klavsen) ve Martın Haselböck (org), Pop ve Caz: Kları Kalona ve Locomotn GT (Macarıstan), Bıg Band Warsaw (Polonya), Gerry Eastman ve Topluluğu (ABD) ve Paco de Lucıa (Gıtar), Folk Muzik: Emma Junaro ve Topluluğu (Bolıvya), Vokal Muzik: Levla Gencer, Renate HolmMargaretta Hıntermeıer, Frankfurter Kantoreı Korosu ve Moskova Oda Korosu, Opera: istanbul Devlet Operası "Saraydan Kız Kaçırma", Geleneksel Muzik: Kultur ve Turızm Bakanlığı Devlet Klasık Turk Muzığı Korosu, Ayangı! Turk Muzığı Orkestrası \e Korosu, Boğazıçı Unıversıtesı Turk Muzığı Kulubu Korosu ve tstanbul Beledıye Konservatuvarı Klasık Türk Muzığı Korosu, Tiyalro: İstanbul Devlet Tıyatrosu, İstanbul Beledıve Şehır Tıyatroları, Kent Ovuncuları, Ankara Sanat Tıyatrosu, Ankara Unıversııesı DTCF Tıyatro Bolurnu, Devekuşu Kabare Tıyatrosu, Mımar Sınan Unıversıtesı Devlet Konserva tuvarı Tıyatro Bölumu ve J Szajne Studvo Tıvatrosu (Polonya), Bale Çağdaş Danımarka Dans Topluluğu, Sydnev Dans Topluluğu, Fantasıo Balesı (Romanya) ve Rambart Bale sı (Ingıltere), Mim: James Donlon (ABD), Halk Danslan Kültur ve Tu rızm Bakanlığı Devlet 1Halk Dansla rı Topluluğu, Boğazn, Unıversıtesı Folklor Kulubu, Sıbırya Krasnoyarsk Dans Topluluğu, Tahıtı Dans Toplu luğu \e Bangladeş Folklor Toplulu ğu, Geleneksel Goslenler Konya Turızm Derneğı Sema Ekıbı ve Orta Oyunu Ote yandan dun İstanbul Kultur ve Sanat Vakfı bınasında Kultur ve Tu rızm Bakanlığı, Vakıf, seyahat acen taları ve ozel teşebbus yetkılılerı bır arava gelerek bır değerlendırme toplantısı yaptılar Toplantıda daha genış bır tanıtım programının duzenlenmesı kararının yanı sıra festıval tanhlerı arasında hatıra eşyalarının yapılması, bellı başlı etkınlıklenn Euroviiion kanalıyla Avrupayayayılması kararlaştınldı F. Almanya'da duyulan însancıl bir ses (Baştarafı 12. Sayfada) "Biz her turlu otoriler rejime karşıyız. Kamulaştırma, Dogu Avrupa uJkelerinde olduğu gibi, devlet sosyalizmine yol açıyor" Michael Schroeren ıse "Kapıtalizme karşı olmamız, Sosyalist planlamayı desteklediğiıniz anlamına gelmez" dıyordu Boylece ortaya bıraz karışık bır tablo çıkıyordu Yeşıller kapıtalizme karşı aırıa, mıllıleştırmeye ınanmıyorlar Sosyalızme karşı değıller ama sosyalist planlamayı desteklemıyorlar, kapıtahst sıstemde radıkal değışıklık yapmak ıstıyorlar ama ışçı sınıfına dayanmıyorlar Michael Schroeren'e "tktidara gelsenız ne yapardınız?" dıye sorduk "Once karar alma mekanizmasında ademi merkeziyelçilige giderdik. Bugun hur teşebbuste bile merkezi planlama var. Sonra silah uretimini durdurup, kaynaklan sosyal yatınmlara yonlendirirdik. Vatandaşlann sivil ozgurluklerini arttınr, çalışmayı daha insancıl hale sokardık." dıyor Yeşıller'ın, gençlıkte uyandırdığı ılgının gızı galıba bu insancıl sozcuğunde yatıyor Yeşıller, her turlu şıddet ve zorlamanın karşısındalar Ozel yaşantıları da, savundukları ılkeler doğrultusunda Mılletvekıllerı, parlamentoda asgarı maaş olan 2 bın mark alıyor, gerı kalanı sosyal amaçlar ıçın harcıyorl. r. Ne var kı, partı olarak yenı orgutlendıklerınden henuz somut bır ekonomık ve sosyal programları yok Sınıf tabanından yoksunlar Ustelık gundeme getırdıklerı tuzeler, \BDAlmanya ılışkılerı, ve\re kırlenmesı gıbı temel sorunlara Sosyal Demokrat Partı de sahıp çıkmaya baslamış Bu bakımdan Veşıller'ı, kapıtalizme karış ahlaksal ve insancıl değerlerın savunuculuğunu yapan. ama bu ılkelerı nasıl uygula\aLağı konusunda bır programı olmavan, sanayı toplumunun makıne gı cırtıları arasında ho> \e dınlendırı».ı bır ses olarak nıtelendırmek belkı vanlıs olma%acak DERS VERILIR Tecrubelı lıse oğretmenı (bavan) lıse ve ortaokul oğrencılerını Malematık \e Fizık'ten vetıştırır, okullarında takıp eder Tel ^86 78 n (Saat 912 arası \e 20 30'dan sonra) YARIN: Almanva sorunıı Faiz oranlan değişti... yükseldi... Gelir vergisi stopaj oranı değişebilecek... Faiz oranlan üç ayda bir belirlenecek... Faiz oranlan artabılecek... bir ,1dan k,sa vadeli msarruflara hamiline ve « a Vade sonlarının dıkkatle ızlenmesı gerekıyor... m v i m s , ^ , veri|j myw •• Ve ilk kez ticari ve resmi mevduata tasarmf mevduatı faizi uygulanıyor. Çözümjiııe Pamukbankta. Yeni dönem başladı... İmkanlan iyi değerlendirmek, bir bilgi ve uzmanlık işi oldu. Pamukbank 'a gelin. Artık çok dikkatle yönlendirmeniz gereken mevduatınızı en verimli biçimde değerlendirin. Yeni dönemde de kârlı çıkın. PAMUKBANK RiKlAV* \AX Ljli