Katalog

5 MART 1982 KÜLTÜR YAŞAM 'süper star'ı olduğunda, kendısi artık ününü yitirme ye yüz tutmuş, yığınlann ılgiienmedıgi, konser önerılerı geri çevrüen bir eski yıldızdır, karısının (arada evlenmışlerdirJ gölgesinde yaşamaya, ona gelen telef'on lara yanıt vemıeye onuru ve gururu uygun olmayan... Artıdaıı vekılmeyı yegleyecektir. Ve gşnç kadının kon serinde (fıimın son sahnesiJ, yaşanan dramı çok sa tışh gençlik dergilerinden kuşkusuz adım adım ızlemış olan seyircileıj, tllerinde buden topluca yaktıklan ve havaya doğru kaldırdıkları mutnlarla, onun ncısım anladıklarını ve payla^tıklannı göstereceklerdir... «Bir Yıldız Doğuyor», ilk kez 1937 yılında VVilliam VVellman taral'ından yazıhp yönetilmışti. O zaman konu, yükselen bu Hollvvood starı ve tersine ününü yitiren kocasmın bykusuydü, Janet Gaynor ve Fredric March'ın üscar adayı oyunlarıyla... Hoüyvvood sıstemi ustune yapilnıı^ en iyı iilmlerden bi ri olarak nıtelenrruşti bu yapıt o zamanlar... Yıliar sonra George Cukor, bu öyküyü yine HoHyvvood çevresinde geçen bir müzikal dram haüne getirmiş, film Judy Garland ve James Mason'un yine Oscar adayı oyuniaıuyla büyük îlgi görmüştü. Frank Pierson ise bu üçüncü çevrimde olayı pop müzik çevrelerine naklediyor. Çok da iyi ediyor, çün kü melodram yanı güçlü olan ve bu yanı en çok bu yeni çevrimde ortaya çıkan öykü, böylece çok değişik ve güncel bir boyut kazanıyor. Iki büyük şarkıcı ve oyuncu (özellikle Barbra Streisand için söylenebilir bu). sevınçlerinı de, üzüntü lerini de bir hayli garıp dav ranışlarla belirten iki sıra dışı insanın sıra dışı aşklarını yer yer sıkıntı veren bir melodram çizgisinde geliştiriyorlar, Ama Allahtan bir yandan müzik imdada yetişiyor, diğer yandan da da nefis biçimde çekılmiş ks,labalık sahnelerin, konser sahnelerinın sömutlaştır dığı bir toplumsal yaklaşım, bir güncel tanıklık. Amerikan müzik ortamından... Ama diğer yandan müzikten o denli tad almasanız da, filmin başından beri belirttiğim gibi. özellikle Amerika'da yaşanan 'Süper star' olayına ve VVoodstock örneği artık toplum tarihine geçen büyük açık hava konserlerinde yaşanan toplu çılgınük olgusuna getir diği bakış ilgi çekiei... Bu müziğîn v » bu yıldızların < radyo ve TV'miz aracılığıyla etkilerinin bize de ulaştığı, ama bu olay üstüne açıklayıcı. çözümleyici fümlerin förneğin 'VVoodstock' veya 'Elvis Turnede' belgeselleri, Mark Rydell'in «The Rose»u) getirilmediği düşünüldüğünde. «Bir Vıldız Doğuyor»un taşıdığı toplumbilimsel yanın önemi de anlaşılabilir. Melodramla Batı pop müziğinin bu görkemli bireşimi, belki en çok bu yanıyla ilgi çekiei... 9 Türkiye'de ilk kez bir filmin galası bir köyde yapılıyor. «Yılam Öldürseler> filminin galası bu hafta içinde filmin çekildîği Adana'mn Osmaniye ilçesinin Hemite köyünde yapılıyor ve galaya filmin oyuncuları katılıyor. Henıite. aynı zamanda Yaşar Kemal'in doğduğu köy olmasıyla da ünlü. • Polonyalı yönetmen Andrzej Wajda'nın bu yıl ki yabancı film Oscar adayları arasında bulunan «Demir Adam» isimli filmi Türkiye'ye ithal edildi. Polonya toplumunda Dayanışma Sendikasının gücünü artırdığı dönemde çekilen film, içordiği eleş tiri ögeleri nedeniyle dar be öncesi yönetimince sansüre uğramıştı. Walesa'nın da gözüktüğü film, şimdilerde tüm dünyada ilgiyle izleniyor. Film san sürden geçtiği takdirde mevsim sonunda gösterime çıkacak. • Paris'te şu günlerde başlayacak oian Üçüncü Cumhuriyet 5 smema "At,, filmi tam bir dayanışma çalısmasıyla bitiriliyor Lİ Özgentürk'ün «At» filmi, anlatıldığına göre bir tutkunun filmi... Bir köylünün, oğlunu 'adam olması" için okutmak, mutlaka okut mak isteği... Oğlanı ve denkini sırtına vurduğu gibi Istanbul'a geliyor köylü, oğlanı orta okula vermenin çarelerini anyor. Bir anlamda da gunümüz İstanbul'unun serüveni bu.. Pek cok şeyi göstermeye, anlatmaya çalışan... Kahramanlanmızın karşılaştıkları (ve sayılorı 30'u aşan) tipler arasında kimler yok ki.., Kuş satan adam, ölü toplayıcısı, uzun yol şoförü, seyyar satıcılar, şairler, 'dell kadın', sevişen geno cift. vs... Öyküye gelip kişiliklerini, kişiliklennin simgelediğini vuran, sonra, tıp kı sokaklarda rasladıklorımız gibi yokolup giden insanlar... «At» filminin bir an önce tamamlanması gerekiyor. Cünkü, yapılan yatırım bir yarıa (2 bucuk saate yakın uzun bir film olacak bu), film bircok şenlikten çağrı almış, dünyanın bircok yerinde bekleniyor. Oysa yönetmenî Ali Özgentürk, bir davadan dolayı tutuk|u bulunuyor. Bunun üzerine Yeşilcam, kendine özgü kücük mucizelerden birini yaratıyor, filme birçoK insan elbirliğiyle koşuyor, bilgisini, emeğini, sesini veriyor ve film tamamlanma yoluna giriyor... 'İş kopyası' aşamasında ka A atilla dorsay BARBRA STREtSAx\D VEîKRİS KJRİSTOFFERSON, «BtK YILDIZ UOfiüYOR» jfSİMLÎ FİLMDE ILGİNÇ BİR ÇİFE OLUgTURUYOR «At» filminden bir sahne... lan filmin kurgusunu. bir diğer ünlü yönetmen, Zeki Ökten yaprnış bulunuyor, Güler Ökten'in yönettiği seslendirme işleminde ise bircok tanınmış sanatcı gelip, para bile istemeden seslerini vermişler, filmin çok sayıda kahramanına.. Cüneyt Türel (başoyuncu Genco Erkal'ı konuşuyor), Hümeyra, Tarık Akan, Kartal Tibet ve daha bircokları... Temmuz başında .çekimi başlıyan, çağı r 11 olduğu Berlin, Londra, 1 Hong Kong, Cambridge şenliklerine yetiştirilemiyen film, bitırildiğinde ve yasal işlemlerinl tamamladığında ülkemizi, sanatımızı temsil etmek üzera diğer şenliklere doğru yola cıkacak Ve umarız ki Türkiye'ye, tıpkı Özgentürk'ün önceki filmi «Hazal» gibi sayısız odül, başarı ve saygıniık getirecek... örkemli bir konser sahnesiyle açılır, görkemli bir konser sahnesiyle ka panır «Bir Yıldız Doğuyor.. îlki, rock caz türu sert bir müzik uygulayan John Norman Hovvard Speedway'in konseridir, sonuncusu ise da ha yumuşak bir rockballad türü söyleyen Esther Hoffman'm... John Howard' la Esther Hoffman, arada bir büyuk aşk yaşarlar. Ho ward doruktadır, milyonJar ca hayranı vardır. Herşeyin diğer ülkelere kıyasla daha dev boyutlarda ya^andığı günümüz Amerikası'nda star sisterai' de, sözgelîmi Türkiye'de olduğundan deği şik görünümler taşımaktadır, star"lann hayranları da. davranışları, tepkileri, sevgilerini gösteriş biçimleri ile... Bir toplu çılgınlıklar ülkesîdir çünkü Amerika, yüzbinlerce kişiyi birara ya toplayan konserlerde, eğ lencelerde başka lilkelerde kolay görülmeyecek kollek 6 Bir Yıldız Doguyor (A STAR İS BORN) / YÖNETMEN: FRANK PİERSON / OYUNCÜLAR: BARBRA STREİSAND, KRİS KRİSTOFFERSON, PAUL MAZURSKY, GARY BUSEY / WARNER BROS FİLMİ (EMEK, 70 MM. İNCİ. VS.) tif çılgınlıklar yaşanır... John Howardın müzik tü rü ve konserleri, bu tür çılgınhklara uygun bir zemın oluşturur. Pop müzik, hippı felsefesi. harşeye karşıçıkma ve kurallara meydan okuma gibi ögeJer, bu ortak şenliklerde biraz uyuşturu cu madde ve daha da çok seks eşliğinde birbirine kanşır, ilkel toplumlarm törenlerinin çağdaş bir görü nümüne dönüşür. Sahnedekx 'star'ın da oyunun kurallarma uyması gereklidir. Onun için bir ara sahneden dışan fırlayan John Hovvard, kadın veya erkek hay ranları tarafından ' yakalanıp öpülürken, eline geçirdi ği bir motosikletle sahneye, ordan da seyircîlerin arasına fırlar.. Ne yaptığını soran. yeni 'tavladığı' Esther Hoffman'ı «benden beklene ni diye yanıtlar. Ne var ki John Howard oyuna fazlasıyla kaptırmıştır kendisini.. Onun için uy kusuz gecelerden sonra çıktığn konserlerde şarkı sözle rini unutur, seyirciye hakaret eder, ayık dolaşmayı ayıp sayar, ünlü disk jokeylere ateş eder, menecerlerini sürekli bir panik içinde yaşatır. Müziğinin ifade ettiğı urnutsuzluğu, kınkhgı, isyanı tümüyle benliğinde yaşamaktadır o... Esther Hoffman adlı yetenekli şarkıcıyla tanışması, bir dönüm noktası olabilir. Onu elinden tutacak. ünün basa maklarını adım adım tırmandıracaktır. Ve genç kadın pop dünyasmm yeni rl de buna dahll edebiiirsini2). İngili?! komedl ustası Richard Lester, serinin ikinci bölümünde, yapımcıların akıilıca bir karanyla Kichard Donner'in yerim ainnş. Çok da iyi olınui, çünkü Lester filme bir hay li «gırgır» katıyor. Herşeyden önce, bir çizglroman esprisini, dış yüzeydeki ciiayı, serüven duygusunu koruyarak, ofeya mesafeii, eleştirel biçimde yaklaşıyor. Süpermen'in Tarzan'dan Baytekin"e tüm «üstüninsan»larda olduğu gibl cinselliginin zayıf oldugu, ancak «üstüninsanlık»tan vazgeçebildiğt zaman sevgilisine kavuşabileceğl (diger bir deyimle «seks yapabileceği») olayını vurgulaması, öncelikle nefis bir ironi. Beyaz Saray'a çatıdan giriş, Başkana dlz çöktürme Başkanın «My God Tanrım» lafına karşı General'in tsmim Zod» demesi. Times Square'de Supermen'le 3 uzay haydudu arasındaki savaşımın halkm alışkanlıklarını bozmadan (cipsini, hamburgerini yiyerek, flört ederek) seyrettiği bir şirk gösterlsl halinl alması. Supermen'le Lo is'in Niyagara'daki otelde karşılaştıkları dav ranış, Lester'in damgasını taşıyan üstün adam mitosuyla alay eden bölümler. Ve sonunda Supermen gelip «dünyayı kö tülerden kurtarıyor», Beyaz Saray'm çatısın dan «kötüler» tarafından indirilmiş olan Amerikan bayrağmı da getirip yerine takıyor Dünyanın düzeni yerine gelmiştir, ama bu sahneyle en dikkatsiz seyirci bile uyarılmıştır. Sakın yapımcüarın kafasında Supermen, süpergüç Amerika'yı; «dünyayı ancak Super men'in kurtarabileceği» savı ise Amerika'sız bir dünya düşünemi yenlerin kafa yapısmı temsil ediyor olmasın? er yaştan çocuklara müjde: Süper men dönüyor.. Uzak bir gezegende yaptıkları kötülük dolayısıyla uzayda dolaşan bir «levha» olmaya yargılanan, ama, aya ayak basmca hem yenlden eski hallerine dönen, hem de olağanüstü bir güce kavuşan General Zod ve 2 arkadaşı (bunlardan biri güzel bir badındır), bu kez dünyaya inerek yaşlı küremizi fethetmek secdasına kapüıyorlar. Be yaz Saray'a girerek dünyanm en güçlü devletinin Başkanına dlz çök' türtiyor ve ona TV ekranlârmda yetkilerini Zod'a devrettigini söyletiyorlar. H Süpermen2 Yönetmen: Richard Lester / Oyuncular: Christopher Reeve, Margot Kidder, Terence Stamp, Saırah Douglas, Gene Hackman, Jack O'Halloran, ¥alerie JPerrine, Ned Beattsr, Susannah York; Jackie Cooper =,/ Alescander Salkind yapımı (Konak, Gazi. Y. Melek, vs. lülerin en güçlüsii» Süpermeo> kurtulmuş, sevdiği kız Lois'e gerçeği açıklamış. onun aşkına kavuşmak tçtnse olağanüstü güçlerinden sıyrılıp sıradan btr lnsan olmayı kabul etmiştir (Aşk neler yapttrmaz küj.. İkl sevgili Süpermen'ln kuzeydeki buzlar ülkesinde balayı yaçarken dünyayı fcurtarmak işinin yeniden Supermen'e kaldığını antıyorlar. Ve bir mucize sonucu Supermen eski niteliklerine kavuşuyor. JSvet, Supermen 2. her yaş tan çocukların kuşkusuz bü yük keyifle izleyecekleri bir Iıım.. <Benim yaşımdakile Berlin Şenliği'nde en iyi erkek oyuncu ödülünü kazanan Michel Piccoli. Berlin Şenliği sonuçlandı; Fassbinder Altın Ayı'yı aldı Geçtiğimiz günlerde sonuç lanan 32. Berlin Film Şenliği'nde Altın Ayı bu kez Batı Almanya'da kaldı. Alman yönetmeni Rainer Werner Fassbinder. «Veronika Voss' un Arayışı» filmiyle büyük ödülü aldı. «Lili Marleen», «Lola: Bir Alman Kadını» gibi son fîlmlert geniş çapta eleştirüen yönetmen için. bu sonuç büyük bir başan ve bir yeniden saygıniık kazanma olayı sayılıyor. çen yıl Fransa'yı Cannes şenliğinde temsi! etmiş olan tanınmış filmi «Üvey Baba», Kanada'nın Ontario yöresinde yasaklandı. Sansür kurulu, «bir üvey babayla kızı arasındaki ilişkiyi kabul edilemez» buldugu için filmi yasak ladığını belirtti. • Ingiltere'nin Bondy kentinde her yıl yapılan bir smema şenliği. bu yıl Shakespeare'den esinlenen filmlere ayrıldı. Bu vesileyle, bir sinema yazarının yaptığı önemli bir araştırmanın sonucu da açıklandı. Bu araşttrmaya göre sinema tarihinde Shakespeare'den uyarlanmış veya esinlenmiş tam 294 film var. Bunların arasında 48 Romeo Julyet, 41 Hamlet, 21 Macbeth, 18 Hırçm Kız, 12 Üçüncü Richard, 11 Kral Lear var. Othello ise 24 kez uyarlanmış.. Araştırmacırun sözgelimi bizim sinemanuzdaki uyarlama veya esinlenmeleri dikkate alıp almadıgı bilinmiyor. Alsaydı, bu sayılar kuşkusuz artardı. Ikinci ödül sayılan Jüri Özel Ödülü, bir Polonyalı yönetmene gitti: Bu sinemarun genç kuşağından Woj. teck Marczevvski'nin «Dreszce» adlı filmine... Jüri teşvik ödülleri ise, Berlin Şenliği geleneğince bir hayli poiitik biçimde 3 filme paylaştırılı di: Amerikalı Sidney Pollack'ın «An Absence of Malice . Sansasyon Röportajcısı>nın yanısıra, Donald Crombie'nin «Melekler Caddesinde Ölüm» ve İskra Ba bitsch'in «Müzik» filmleri, •Övgüye değer» bulundu. En iyi yönetmen ödülü İtalya'ya gitti. Ünlü güldü) rü ustası Mario Monicelli, «Grillo Markizi» adlı son fil miyle bu ödüle layık görüldü. Türkiye'nin ne yazık kı temsil edilmediği şenlikte Macar yönetmeni Zoltan tab ri, «Ağıt/Requiem» filmiyla en iyi senaryo ödülünü aldij En iyi erkek oyuncu ödülüj 2 sanatçı arasında paylaştırıldi: «İlginç Bir Öykü» filmindeki oyunuyla Michel Piccolî ve «Den Enfaldige Morderen» filmiyle Stellart Skarsgaad. Kadm oyuncu; ödülü ise, «Bir Yıllık Kefillik» filmindeki oyunuyla Ka rin Sass aldı. Genelde az tanınmış sanatçılarm v e iddiasız gözüken filmlerin başan rısıyla sona eren şenlik soı nuçları, her yıl olduğu. gibi yine bircok tartışma ve proi testoya yol açtı. Bu sırada ise Supermen, Iklli kişiliğlnden (utangaç, beceriksiz gazeteci ve «güç BHIM AYMK KÜLTÛR OEKOtat : MAJrr ORHAN KARAVELİ'nin röportajları: KİSBLER ve KÖSELER Çıktı! Bütün Kitapçılarda. sinemadan kısa kısa Dünya Ülkeleri sinema şenliğine yönetmen Atıf Yılmaz çağrıldı. Bugün Paris'e hareket edecek olan yönetmen, şenliğe 3 filmiyle katılıyor «Selvi Boylum Al Yazmalım», «Adak» ve «Talihli Amele».. Şenlik geçen yıllarda büyük yankılar uyandırmış ve bazı filmlere önemli satış koşulları sağlamıştı. • Türkiye'nin başhca getirtici şirketleri arasında bulunan Başaranlar şirketinin, içinde bulunduğu zor mali durum dolayısiyle Banker Kastelli ile ilişki kurduğu ve Kastelli'nin Konak sinemasının %49 hissesi karşıhğın da şirket borçlarını ödemeyi kabul ettiği belirtüi yor. Başaranlar, geçen yıl film get.irticiliğinin yanısıra yerli film işletmesine de el atmışlardı. • Bertrand Blier'in ge "özel sayısı Temel Haklar ve Anayasa Niçtn ••Feminizm" Oeğil Kadımn Banş Yandaşitğı vo Sava$a Katkı uzgüriuğu Geçış Topluffiunun Sosyoloğu: Mubeccei Kiray Gene»rfen öaete Kadın Sorunu "Tatarcrk"t UlusalKültur Sorunu .Okuyucularta Ibnl Haldun *e Mukaddime d ^ Kadın Hakian Savaşım» Sürecmde Sabiha Sertet Kadınlar ve 8ar15 Üslune . "Ekonömik"Otaniie [ "Sosyat" Ol«m Bir Butundür BırBatdılsşma Olayı Bilimsel OOşOnceve 803 Inançlar II. Sayı Gizemcıtiği Akıl Hastanestnder» Yaşama Dönuş Sürecınde "GuguK Kuşu'nun Ammsattıklan. KOçCfc Adamm BOyOk öyKOsu SatrançtaUreıım Sorunu "Ta^laşan Dünya" Satranç Ayfunç ALTlNDAt Oya ÇITÇİ Ataol 6EHRAMOĞLÜ Serap CAN Jülide GÜUZAR Çetin YETKlf4 Ataman TANGOR Hür YASİN Emrehan HALICI Nezih OANYAt Karıkatüf Adalet AĞAOĞLU e^hattin AKSİT Un^l NALBANTOĞLU Scıgın TÜZÜN Remzl İNANÇ Tunç TAYANÇ O^man GÜREL fcrnre KONGAR Mohmel KOK Hatay OUMLUPINAR KOZA YAYINLARI t SANAT CEVRESİ AYLIK SANAT DERGİSİ 41 MART SAYISI ÇIKTI 56 SAYFA 100 LİRA PROF. SADUN AREN Istihdam, Para ve Iktisadi Politika 1981 400 TL. DORUK KİTAP ve YAYINEVÎ Zafer Çarsisı 16 Yenişehir ANKARA ^ ŞAYIN AâU HANIM ^ SİZ SİNEMA yilDIZI, SA2KICI VE MODELSÎNJİZ ı ENÇOK SÖZÜEDİLEN DİSİSİSİNİZ... BU KADAJ? İLĞİV1" BORÇLUSUNUZ Anksiyetenin Ögrenme ve Hafızaya Etkisi ÖGET ÖKTEM TANÖR Öğrenme ve hafızanın fizyoloıisl üstüne doktora tezi. 300 L. Ar Doğıtım, Boş Müsahip Sokak, Taias İş Honı, Coğaloğlu. İstanbul. Tek Isteklerde 100 1 pul gönderümesl.