Katalog

Cumhuriyet 8 30 EKİM 1982 Yerimdenfırlayıp kendimi İnönü'ye tanıttım ' ...,?& Tnönü bana bakıp sordu: Madanoğlu ne demek,, 13 Org. Altay yanıtladı: 9 'Eski bir aile adı,, Mustafa EKMEKÇİ Okulsuz Köyler Uzerine... 3943 yıhnın ekim ayındaydı. Hasanoglan Yüksek Koy Enstitüsu'nde, oğrenciler bır konuyu tartışıyorlardı. Bu tartışmalar, ogrenciler arasmda yapıhr, tartışmalar bazen sertleşırdı. Bu kez konu Tngiliz yazan Harold Laski'nm «Demokrasi ve So^yalizm» adh yapıtıyla ılgilıydı. Kitabı tanıtan ogrenci, kitaphı ılgili oldukça faert eleştirilerde bulununca, buna ıtıruz olmuş: Konuyu çarpıtıyorsun, dıyenler çıknııştı. Kitapçık. 87 sayf'ajdı. Nıya^ı Berkes o^etleyerek çevirmiiîtı. Tartışmalar büyüdü, ogrenciler ıkı gruba ayrılmiştı. Toplantılardan birine, Küy Enstıtulerinin kurucusu Jsmaıi Hakkı Tonguç da gelmışü. Surekli izler, ögrencılen uyannaya çalışırdı. Bir ogrencı Tonguç"a: Efendim, bir birbirimize girdik. İki gruba aynldık bir çönım yoiu bulamıyoru?; dedı. Tonguı,. öğrencılere agır konuştu. Şoyle dedı: Si2 ateşle oynuyorsunuz; bır gun gelir. bu okulları kapatırlar. Sızler kendmizi kurtardmız ama, mılyonlarca koylu çocugu okulsuz kahr. Bu sıralarda, Mechs'to koy ensutüleri ıle ıigıîî tartışmalar da olmaktaydı. Tutucu bazı parlamenterler. bu kuruluşlan kapattırmak içın ellerınden geleııi yapmaktaydılar... Ismaıl Hakkı Tonguç. onemli gunlerde Cumliurbaşkanı Ismet înonü'ye gıder. bılgıleı verirdı. Tonguç. ,, Cumhurb.a'ikam, çeıytli kanallardan, olaylan ögrenmektcdir. En iyis» »Şin içyüzünü, doğrüsunu ben anlatnıalıyım, dıye du&ündu. înönu'yc gıtü. Hasanoğkın Yuksek Koy Enstıtubu'ndekı tarhşmaları anlatti: Paftam. ben bu tartışmalan durdurmayı, konuşanlart susturmayı düşünüyorum. Ne dersini/? diye sordu. Cumhurbaşkanı îsmet Inonu ozetle, % u karşıhgı verdi: Tonguçs bu lvonular yüksek okullarda tartısümayacak da, nerede tartışılacak? Bırak, ozgur ce tartışsmlar. Bu anıvı, Tonguç'un ağzmdan dınleyen Dursun Kut'tan oğrendim. Talip Apaydm'ın Köy Enstitüsü Yılları» ile Mehmet Başaran'ın «Meınetçik Memet» yapıtlann da komıya degmihr. Ozgurce tartışıyoruz. derken. ıhbarlar surer gıder. Milyonlarca koy çocuğunun umut kapısı da kapanır. Yine înönıı'yle Tonguç arasında geçmış bır başka konuşma daha var. O da Koy Enstitulenndeki eğıtim îıstemıyle ilgilı. Köy Enstıtulerı'nde demokrat bir havada yetîştirilen ogrenciler, Enstıtu'yu bitırince okullara başogretmen, geçici başogretmen olarak atandılar. îş içinde egıtildikleri, üretici yetiştirildikleri için her çah'jan bılmçli yetişıruş insan gıbi, haklarını ararken go^lennı budaktan sakmmıyorlar; pat diye Valiye Kaymakama çıkıyorlar, tartışıyorlardı. Bu da çeşıth surtuşmelere yolacıyor, yapıhnayan okullar yuzunden Kaymakamla, koylu ile aralarmda sert tartışmalar çıkıyordu. Yine konunun başka kanallardan. örnegin çeşitli Bakanhklardan, Cumhurbaşkanına yansıtılacağmı düşunen Tonguç; tartışmaları, sürtuşmeleri Cum hurbaşkam înonü'ye anlaür. Şöyle der: Paşam. Köy Enstitülerinde biz çocuklan şimdiye değin ah^ık olunmayan bir eğitim sistemiyle yetiştirdik. Köylüde de bürokraside de tepkiler van ne dersiniz? Uyguladıgımız eğitim sistemini b«rakıp. klasik sisteme dönelim mi? Hayır Tonguç, sistemi değiştirmeyin. Çocuklar iş içinde demokratik bir tartışma ortammda yetişsinler. Bu millet ne çektiyse yukardan bekledigteden çekmiştir. Toplum, boyle böyle kendl haklanna sahip olmayı öğrenecek. îsmet Paşa, Köy Enstitüleri konusunda. Tonguç'un en buyük yardtmcılanndan oldu. Bir gezıde. ona: Gel, bu savaş yıllannda Köy Enstitülerinin sayısını yirmidcn kırka çıkaralım, der; yarın savaş bitip, demokrasiye geçtiğimizde. bunları sana yaptırmazlar... Tonguç, îsmet Paşa'nın bu öneristne o zaman uymadıgına yıllarca üzülmüştür... Cumhuriyetin 59. yıldönumunde, Turkiye'de okulsuz köyler, öğretmensiz okullar vardır. Milli Eğitim Bakam Sağlam, köylülerin okullannı kendilerinin yapmalanm istiyordu. Gerçekler görulüyor ama neden sonra. Bu yıl dönümünde ağacından kopanhp atıunış olan Köy Enstitülerini düşundüm. Güzel bir şeyi yıkmak kolay, yapmaksa çok güç... Hafta içinde, Eşref Üren'in, «Evrensel«deki resim sergisine gittim. Eşref Üren'in sergisinin açıhşma gidememiştim. Açılışta, Hasan Ali Yücel'in kızı Canan da varmış. Oren'e: Bende bir tablonuz var, babama vermiçsiniz, demiş. Eşref Oren duygulanmış, şöyle deraiş: Babanız unutnlmayacak bir insandı. Yaptıği büyuk işlerln başmda da Köy Enstitülerinin kunılması gelir Eklemiş: Eskiden sergilerime, Îsmet Pa^a Cumhorbsşkanıyken gelirdi. Hasan Ali Yttcel de gellrdi. Eşref Üren'in sergisinden önce, «îş Sanat Galerisi»nde sergilenen Belkis Kınkoğlu ile Hüsnü Güler'in resim Hamit Yalçın'ın fotograf sergilerinl gördfim. Çar^dmba günü, Mamak'ta, Sıtayönetim Mahlunifisi'nde yargılanan Prof. Sadun Aren'in duruşmssuu izledim. M Elendım, eskı bır aıle adı. dedi. İnönü: alkalı'da zarfı 'Ha Ha, peki... rekat Şubesi Müdütnönü kasketiıydı. ru Albay Avnî AyManevra'nm adı da «Cum nagöz'e verdim. hurivet Manevrasısydı. Cum Zarlı yandan kesip icınhurbaşkanınm i^ledığp madekilere baktı. «karar» saynevralar böyle anüırdı. fasını okuyunca: Bfn kendimi tanıttıktan Çok güzel. dedi. sonra Tümetıimizin görevıİgindekileri kasasma yerni anlatırken. arkadan karl leştirdikten sonra boş zarter içinde bizim komutan fm üstüne, aklıâ:! saati. guyetişti. Çünkü arabası konn(j yazıp imzalayıt) bana voyun sensinde kaldıgmverdi. dan çabuk vetişmek îcin ko Bulm komutan dı^arda gup zorlanmıştı. Ordu Kurmay B»^kanı Tüm Tünıen Komutanı gelın^p gen^ral l'ünıni t'resin"le Vo c Inonü beni bırakıp ona dön nuşuyor. Yanına sokudü" «orularını ona vöneJtlup boş zarfı ve alındı ımmeye naşladı. ^asınj gösterdim dedim k r O sırada otomobülerden Artık Baskan cÖ7ümu inen komutanlar. kurniavsöyliyebilir. lar konuşulanları duyma; Bir anlatnda «Tumsreneicin çevremizde halka olral Yiimnî Üresin'e sorudular. Bizim komutan cok 1ınız» demek istemistım. ri vapılıydı. Ben de o sıra # Genera) Üresin zayiftım. Komutanın arka^mda duruyordum. İsnıet l*a açıklıyor sa sordukca ben fısıldayaral: eneral Yümni UıfbWm komutanı destekliyosin boş zarfı el'mdo rumgörmüş, komutanı Tumenın gorevı Barutfısıldedıâımı da sa hane deresinin doğusıında nırım duymuştu: iki alay bırinci hatta, bir a Et'endim. dedı. 26'ncı lay sag geride ihtiyatta olTttmen. Zırlılı Tugjy. hepsı göllerin arasmda Kuzeye. GENEBAL YUMNI URESIN Bizim Komutan, Ordu Kur mak ü^ere savunma yapmaktır Cumhurbaşkanını. mavinin yanına saldırmak may Baskanı Yümni Uresin'le konuşuyor. Yanına sokulup Ben arkadan fısıldadıkça icin toplanacaklar boş zarîı ve alındı imzasını gösterdim, dedim ki: Artık cevreden görüyorlar; ama Baktım. bizim komutanın Başkan cözümü söyteyebilir. Bir anlamda «Tümgeneraî İnönü'nün duyması ve görbenzi attı. Yümni Uresin'e sorunu?» demek istemiştim. General YümBu manevralarjn sonıı ni Üre&in boş zarfı elimde görmüş, Komutana fısıldadıgımı mesl, olanaksı?. Zatep ağır ışittiğinî bıliyoru^. Bızım kendisi icin emeklılıge kada sanırıro duymuştu. tFotoğrafı Cumhurîyet Arşiv) komutan durumu bilmiyor dar gırtebilirdı. . ., x degildi; ama koşarak geldıArabad^a yanvana «otıırginden soluk solu&aydı. cni";. Tümene dönüvoruz. Ben Orgenera! Asım Gün işıni kolaylaştırıyordum.Ben Komutan söylenıyor düz'ü omuzumun üstünden İnönü sorularını bitırin Etendim ne kanşırl'ir ce bizim komutanın elini bizim kararunva «anki1 Negörünce şeytan görmüş gi gülerek sıktı. den değiştirtirler? bi çarpıhp bir selam cakBen geri cekileyım derSusuyorum. ken bir de baktım. sağ o. Komutan söylendikçe. datım. Gündüz Paşa kızmış gö muzumun üstünden ıram yamamariım: rünmedi; selâmıma gülerek boyuyh Genelkurmay ikin Komutanım ben dün ci Başkanı Orgeneral Asım akvr.îiiki kararmızı değiştıryanıt verdi. Gündüz beni v?lıyor medim. Ben A»ım Cündüz'le buYtiztime baktı • nım bulundugum yerde dur run buruna gelmce bırden Komutanım üc daktiKarsılamaya gittUer. şeytan görmüş gibi carpılıp du lo savfası tartışma: karar. Den manevra alanındn toparlandım, düzenleme. bir di7i emir. kaldım. Su\an olduğunn Arabadan Îsmet Pa^a, düşünmeden krokilenn hepsi yanm saat handığım bir alay capmd;>, Genei kurmay İkincı Baska bir selam çaktım. Asım Gündüz Paşa bana içinde yetişmezdi ki... mavi görev gücü saldırı gos nı Orgeneral Asım Gundüz. Gözucuyla yüzüne bakı terisi yaptı. Karşnnızdakı ve bizım Ordu Komutan' kızmış gorünmedi: hic bekyorum. strtlara ip şibı sıralanaraı; Orgeneral Fahrettin Altay lenmedik bır biçimde lyi yaptın dercesine selamımı Soluk benzı düzeldi. 5attı. mdıler; bakınıyorlar. Hir sesini eıkannadı. Yonetme yermden fnia gülerek aldı. Bunlar bı/i yerımızde İnönü yürüdü: çevrcsınvıp İnönü'ye kendimi tabağlamak içındi. # İnönür dekilerle otomobillerine bıO sırada Arnavutkoy'ün nıttım. nip uzaklaştılar. manevra Baktt: den bize doğru uzanan yayBiz de komutanta yonet Ne demek Madanoglu? alanına geldi van sırtm üstünden basta me yerımi7e döndük. înönü'nün Cumhurbaşkan diye sordu. anevranın başladıBen durakladım: askerhlî ğı sabah komutan lığı forsunu taşıyan arabaYARIN: Mavilere lar Arnavutköy'e sı olmak üzere uzun bir o sorusu yerine soyadımın ankarşı saldınya tomobil kolu göründü. Sa lamını soruyor. eaçnldılar. Sımıza doğru yaklaçtı Begcçıyoruz; Fahrettln Altay karıştı: İnöntt gelecekmiş. H G (5OV10nCE 30 EKİM 1932 Cumhuriyet Bayramı dolayısıyla gazetemîz bugün yaymlanmamıştır. ankara sanat t'rvatnısu 250856 TURGUTÖZAKMAN Acele Satılık Malzemeler Muhtelif Elektrik Malzemeleri ile Matbaa Dizgi Makineleri ve bir çok Dizgi Makineleri parcalan acele satılıktır. • SİEMENS SCHUCKERT marka yıldız üçgen 220 380 volt, 14785 A45 Kv v e 170 volt 165 A 1460 UM vasıflı iki adet motor. * SİEMENS Elektrik Kontrol ve Kumanda tablosu, Fabrikalara uyar. • Giriş 170, çıkış 220 volt 500 VA 19038025 KVA'lık iki adet regülâtör. * 50 adet 2'li floresan lamba kutusu ile elektrik panoları, şartel ve muhtelif ceşitli ebatta kablolar. ir Matbaa Dizgi Makineleri muhtelif cins dizgi makineleri par» çaları. Matris kasaları ile muhtelif numaralı 6 7 8 9 10 12 14 punto matrisler, enjektörler, kaller, mağazalar, motorlar ve potalar saülıktır. MÜRACAAT: Teknik Gazetecilik ve Matbaacılık İşletmesi. Eski Londra Asfaltı No: 25, Kat: 2 TEL:755245Îstanbul Muz: TURGAY ERDENER Dara Dıizeni: MEHMET AKAN ÇevreGiysi : YOCEL TANYERİ Çarş/ Pcrş 20 00 • Cunu. 15 30 20.00 P l B 3 0 1 8 15 HANS FALLAOA RESıMLı OSMRNLI TflRiHı AMUftU OyuK 3 CHt İNÖNÜ SORDü. «NE DEMEK MADANOĞLUV» Manerralarm başladığı sabah, Komutanlar Arnavutköy'e çağnldılar. inönü gelecekmiş. Arnavutköy'ünden bize doğru uz*« nan yayvan sırtın üstünden başta inönü'nün Cumhurba»kanhğı forsunu taşıyan arabası olmak üzere uzun bir otomobil kolu göründü. Sağunıza doğru yaklaştı. benim bülunduğum yerde durdu. Arabadan Ismet Paşa, Generkurmay Ikinci Başbanı Orgeneral Asım Gündüz ve bizim Ordn Komutanı Orgeneral Fahrettin Altay indiler. Yönetme yerinden fırlayıp inönü'ye kendimi tanıttım. Baktit «Ne demak Madanoglu?» diye sordu. Ben durakladım. askerllk sorusu yerine soyadımın anlamını soruyor.. Fahrettin Al« tay karıştit «Efendim, eski bir aile adı» dedi.. KüCüK flDRM Uyvlayan Yöneten: YILMAZONAY I.Ü. REKTÖRLÜĞÜ MÜHENDİSIÎK FAKÜLTESİ DEKANLIĞINDAN Aşagıda belirtilen Anabilim dallannda görevlendirilmek üzere Asistan kadrosu karşılık gösterilerek Araştırma Görevlisi ve Uzman kadrosuna Uzman alınacaktır. Adaylann tahsil durumunu blldirir belge ve düekceyle 15 kasım 1982 günü akşamma kadar Dekanlığa başvurulan duyurulur. Kimya Mühendisliği Bölümü: Kimyasal Teknolojiler Ana Bilim Dalıj Uzman l adet Araştmna Gfirevllsi 1 adet Temel tşlemler ve Termodinamik Anabilim Dalır Araştırma Görevlisi 2 adet (Basın: 23697) 7095 SAMAT KURUMU EN1YİVONETMES' 2 ENmERKEKÖYUmjOf ui EN lYt ÖVeUYE DEÖER KADDJ OTUNCt( ÖDÜLLERt ADEM ATAR • METİN COŞKUN MOZİKÜ DANSLI ÇOCUK OVUNU Cuma Cumattesı Pazar: 13.00 RÜYADAKI OYUNCAKLAR Dalyan'da Satılık Lüks Daire TeL : 59 02 91 Satılık 451i Telefon Mür.: 67766869 Çocuk Sağhğı ve Hastalıklan Uzmanı Dr. CENGİZ YAVUZ Cumartesi: 11.0016.00. Diğer günler 163017.?' TeL: 606247. Ev: 217830.