Katalog

Cumhuriyet 6 EKONOMİ 2 EKJM 1982 EKDNOMİDE GÜNÜNAYNASI Elektriğe 2 ay içinde üzüncii kez zam yapıldı Gıda maddesi fiyatlan 3 yılda ücretlerden 2 kat hızlı arttı SSK üyesi bir işçinin ücreti 5 yılda % 354 oranmda artarken, gıda maddeleri fiyatlarındaki artış oranı % 700'leri buldu. Meral TAMER riyor. Gıda maddelerlndekl fiyat artışlannda son 5 yılda Işçi ücretleri ve gıda mad yüzde 1000'lik artışla madeleri fiyatlarmda son 5 karna bagı çekiyor. Makaryıldakl artışlar karşılaştı nayı yüzde 967'lik fiyat arrıldığında, gıda maddeleri tışıyla toz şeker lzllyor. 5 nin fiyatlarının ücretlerden yıl önce kilosunu 10 liradan 2 kat daha hızlı arttığı or aldığımız makarnanın kitaya çıkıyor. SSK Uyesi bir losu bugün 110 lira. Yine 5 işçinin ortalama günlük üc yıl önce kilosuna 8 lira 20 retinin son 5 yılda yüzde kuruş ödediğimiz toz şeker 354 oranında artmasına kar bugün 87,5 lira. şılık. Istanbul'da gıda madPirinç ve kuru soğan, gıdelerinln perakende fiyatlarındaki artış aynı dönem de yüzde 700'ü buluyor. Sosyal Sigortalar Kurumu'nun verllerine göre 1977 yılında kuruma üye bir İşçinin ortalama günlük brüt ücreti 146.5 lira lken, 1982 Meban'ın birikmiş taahhütlerine yılı nisan sonu itibarıyla bu ilişkin ödeme planı rakam 664.5 liraya yükselmiş bulunuyor, yanl oransal BlRtKMlŞ TAAHHÜT TARİHÎ ÖDEME TARİHÎ olarak yüzde 354 artmış du 6 Ağus. 1982 ve öncesi rumda. 1 Ekim 1982 Cuma Aynı dönemde gıda mad4 Ekim 1982 Pazartesl 7, 8. 9, Ağus. 1982 ve öncesi 10,11,12, Ağus. 1982 ve oncesi delerlndeki fiyat hareketle5 Ekim 1982 Sal\ rlnl incelediğimizde ise, iş6 Ekim 1982 Çarşamba 13,14,15 Ağus. 1982 ve öncesi çl ücretlerindeki artışın, fl7 Ekim 1982 Perşembe 16,17.18 Ağus. 1982 ve oncesi 19,20,21 Ağus. 1982 ve oncesi yat artışlarınm çok gerile8 Ekim 1982 Cuma rlnde kaldığını görüyoruz. 11 Ekim 1982 Pazartesi 22, 23, 24 Ağus. 1982 ve öncesi Devlet Istatistik Enstitüsü 25,26,27 Ağus. 1982 ve Oncesi 12 Ekim 1982 Sah aylık istatistlk bülteninden 13 Ekim 1982 Çarşamba 28,29,30 Ağus. 1982 ve öncesi derlediğimlz 1977 yıh ra14 Ekim 1982 Perşembe 31 Ağus. 19821.2 Eylül Vb ö a kamları ile bu yılın nisan 3, 4, 5 Eylül 1982 ve öncesi 15 Ekim 1982 Cuma ayına ilişkin kendi saptadı18 Ekim 1982 Pazartesi 6,7,8 Eylül 1982 ve öncesi tımız fiyatlan karşılaştır9,10,11 Eylül 1982 ve öncesi 19 Ekim 1982 Sah dığımızda son 5 yıl içinde 20 Ekim 1982 Çarşamba 12,13,14 Eylül 1982 ve öncesi* Istanbul'da gıda maddeleri 21 Ekim 1982 Perşembe 15,16,17 Eylül 1982 ve oncesl fiyatlarının yaklaşık %700 18,19,20 Eylül 1982 ve öncesi 22 Ekim 1982 Cuma oranında artmış olduğu or25 Ekim 1982 Pazartesi 21,22,23 Eylül 1982 ve öncesi taya çıkıyor. îstanbul Tica24,25,26 Eylül 1982 ve öncesi 26 Ekim 1982 Sah ret Odası'nın fiyat endeks27 Ekim 1982 Çarşamba 27,28,29 Eylül 1982 ve öncesi lerl, gıda maddeleri dışm28 Ekim 1982 Perşembe 30 Eylül 1982 ve öncesi daki lhtiyaç maddeleri ve NOTt hizmetlerde, örneğin glylm ödemeleı eşyası, ulaşım ve elektrlksu 1 ekim 1982 tarihlnl Izleyen günlerdekl fiyatlarmda da son 5 yıldavade günlerinde yapılacaktır. kl artışlarm %700 ile %1000 arasmda değiştiğinl gösteda maddeleri İçinde son 5 yılda fiyatlan en az artanlar oluyor. Kilosu 23,5 liradan 160 liraya çıkan plrinçte fiyat artış oranı yüzde 584, kuru soğanda ise yüzde 514. Ancak işçi ücretleri, fiyatlan son 5 yılda en az artan bu iki gıda maddesini bile yakalayabilmiş de611. Tüm bu göstergeler. ticretinden başka gelirl olmayan işçllerin 5 yıl önceki besienme düzeylerini korurnalarınm bir hayli güçleştiğini gösteriyor. Besienme düzeylni korıımak isteyen bir işçinin. gelirlnin daha büyük bir bölümünü gıda maddelerine ayırması, ilk bakışta bir seçenek gibl görünüyorsa da, gıda maddelerlnln işçi harcamalarındaki payının zaten yüksek olması ve gıda dışındaki fiyatlann da, büyük oranlarda artmış bulunması, bu seçeneği de sınırlıyor. Kiraların, elektrik ve yol giderlerinin, gıda maddelerlnden de hızlı arttığı bir dönemde. bir işçi allesinin, sokakta ve elektriksiz kalmayı göze almadan beslenme düzeyini koruması mümktin görünmüyor. İşçi ücretleri ve bazı gıda maddelerinin fiyatlarmda 5 yıllık artış 1977 (ortalama) Ekonoml Servisi İETT işletmesi, elektrik flyatlanm iki ay içinde üçüncü kez artırdı. Dünden itibaren yürürlüğe giren zamma göre kentte meskenlerde elektriğin kilovat saatı vergiler dahil 9 lira 21 kuruştan 9 lira 32 kuruşa çıktı. İETT yetkilileri zamların bundan böyle her ay başında yapılacağını, ancak zam oranlarının son iki ayda yapılanları aşmayacağını söylediler. Yetkililerin verdiği bilglye göre 1 ağustostan yıl sonuna dek yapılacak zamların toplamı yüzde 8.2 dolaylannda olacak. 1 ağustos günü yapılan zamla kentte meskenlerde elektriğin kilovt saaü 9 lira 02 kuruşa çıkarılmıştı. îlgililer kasım ve aralık aylarında yapılacaK zamlardan sonra yıl sonunda elektriğin kilovat saatinin 9 lira 75 kuruşu bulacağını söylediler. 3,6 bin ton pamuk ipSiğimize safıs izni verdi İZMİR (THA) Halen AET'ye üye ülkelerin gümrüklerinde bulunduğu kabul edilen 10 bin tonluk Türkiye çıkışlı pa muk ipliği ile önceden sözleşmeye bağlanmış satışlann yalnızca 3 bin 600 tonluk bölümünün eskl asgarl lhraç fiyatlan Uzerinden AET'ye satışına lzln verileceği bildlrlldl. THA muhabirinin îhracatçı Birliklerl yetkililerinden edindiğl bllgiye göre, 3 bin 600 tonluk eskl sözleşmell ve düşük fiyatlı bölüm TARİŞ, ÇüKOBİRLÎK ve ANTBÎRLİK'e tahsls edlldl. tlglliler dağılımın TARİŞ 2 bin ton, ÇUKOBİRLÎK 1200 ton ve ANTBÎRLÎK 400 ton olarak yapıldığını söylediler. îhracatçı Birliklerl yetkllllerl 1983 yıh kotasının sonbahar aylarında toplulukla yapılacak müzakerelerde bellrleneceğinl blldirdiler. SSK'h işçinin 146.5 664.5 günlük brüt ücreti ' 23,5 160 Pirinç 8.0 70 Bulgur 10.0 110 Makarna 5.0 40 Patates 170 Kuru f asulye 173 16.0 120 lîohut 5.7 35 Kuru soğan 87,8 Toz şeker »a 70 500 Koyun etl 70 500 Dana eti 41.5 350 Tavuk 1.7 12 Yumurta 47.5 350 Zeytin 36.5 250 Zeytinyağı Bejaz peynir 45.2 380 Kaşer peynir 79 700 Kahve (çekirdek) 150 1500 Kaynaklar: Merkez Bankası Yıllık Raporu (1981), aylık istatistlk bülteni, SSK verileri. Artıs 1982 (nisan sonu) (yüzde olarak) 354 584 775 1000 700 871 650 514 967 614 614 743 606 637 843 741 786 900 DİE Alacakhlar, Meban'ın merkezine akın ettiSer Meban, Merkez Bankası kaynaklarından sağladığı 5 milyar liralık destekle, 6 ağustostan bu yana durdurduğu ödemelerine başladı. Ekonomi Servisi Meban bankerllk kuruluşu. 6 ağustos günü durdurduğu ödemelerine, Merkez Bankası'ndan sağladığı 5 milyar lira dolaymdaki fonla dün yeniden başladı. 6 ağustostan 1 ekime kadar Meban'da ana para ve faiz alacakları birikmiş müşteriler için 1 ekim 28 ekim tarihleri arasmda 28 günlük süreyi kapsayan bir ödeme planı açıklanırken. dünden itibaren vadeleri do lan ana para ve faizlerin gününde ödenecegi belirtildi. 100 bin liraya kadar olan ödemeler nakden Meban şubelerinde yapılacak, 100 bin liranın üzerindekl ödemeler ise Meban şubelerinden ahnaeak çeklerle Ziraat Bankası şubelerlnden tahsiı edilebllecek. Merkez Bankası'nın ödeme güçlüğü Içindeki Meban'a sağladığı 5 milyar lira dolaymdaki fonun büyük bölümünü Ziraat Bankası aracıhğıyla doğrudarr doğruya alacaklılara aktaracagı anlaşılıyor. Meban'ın İse Merkez Bankası'ndan sağladığı bu fonu 2 yıl içinde geri ödeme taahhtidünde bulunduftu lleri sürülüyor. Meban'ın dün ödemelere başlaması nedeniyle, sahahın erken saatlerinden İtibaren Meban'ın Galatasaray'daki merkezini akın akm alacakhlar doldururken, Meban yetkUilerl son durumla ilgili sorularımızı yanıtlamaktan ısrarla kaçıpBuoa karşılık dün «yarı tatil» bir gün sayılmasına ve çok klslnln seyahatte olr^sına karşılık Meban'ın Galata&aray'dakl merkezi anababa gtinüydil. 6 ağustos tarihinden önce. belgelerin vadelerine göre değil de Meban'a geliş sırasma göre sıra numarası verildiğini ifade eden alacakhlar, gene böyle bir uygulama olur kaygısıyla erken saatler den itibaren Meban'ın mer kezinin önünde bir'kmeye başlamışlardı. 60 yaşlarında bir hanım sabahın 6'sından bpri rıeklf>rtifi;in1 sövHlvnrdu. İI,K GÜN 800 MİLYON LtRA ÖDENDİ Meban Genel Müdürö Mehmet Cahka, dün 08.30' dan 18.30'a kazar 800 müyon lira ödendiğini bildirdl. Çalıka aa'nın sorularını yamtlarken, ödemelerin durdurulduğu ağustos ayı başmdan eylül ayının son Rününe kadar vadeleri sona eren menkul degerlere yıllık hesapla yüzde 4.3 oranında falz uvgulandıftmı 1fade etti. Meban Genel Mü dürü THA'ya yaptıgı açıklamada İse «800 miiyonluk nakit açığını saglavabUsev dlk. Meban mtişterileri bn psikolojik paniği yaşamaya caktı» dedi. Meban AŞ'nln yeni çalış ma döneminde faiz oranla rını 67 puan düşürdüğü de açıklandı. Meban'ın merkezini dolduran alacakhlar, «inşallah paramızı knrtarırız» diye dualar ediyorlar ve paralarını kurtanrlarsa, btmdan böyle devlet bankaları ndan TIR güzergâhının degktiriimesi istendi İZMİR (THA) TIR'larm bugün lzledigl güzergâ hın değiştirilmesi amacıyla îzmlr Ticaret Odası, Ulaştırma Bakanlığına başvurdu. Izmir Ticaret Odası Genel Sekreteri Sulhi Arel'den edlnllen bilglye göre, başvuruda TIR sürücülerinin 1050 km. uzunluğundakl Afyon Eskişehtr Bilecik Adapazan tstanbul Edlrne Kapıkule güzergâhı yerlne, 600 km.'lik Çanakkale yolundan yararlandırılmalan İstendi. İTO Genel Sekreteri Sulhi Arel başvuruda buna lmkân olmaması halinde Havran Balıkeslr Yalova ve ferl botla îstanbul'a gidişln sağlanmasım lstediklertnl kay detti. Yolun uzun olmasının gün kaybına yol açtığma dikkat çeken Arel, önerl benimsenirse gün kaybı, yaş sebze ve meyvelerin bozulması, 270 lltre fazla mazot tüketilmesl ve lastlk asınmasının önüne geçilecegml söyledi. Bank of Credit'in ieminat mektuplan kabul edilecek ANKARA, (ANKA) Türkiye'de Bankacıhk laaliyetlerinde bulunmak için izin alan ve merkezi Istanbul'da bulunan «Bank Of Credit And Conunerce tnternational Limited» Bankası, 2490 sayılı arttırma. eksiltme ve lhale kanununa göre teminat mek tuplan kabul edilecek bankalar listesine almdı. Bu ko nudaki Bakanlar Kurulu karan Resmi Gazete'de yayınlanarak yürürlüge girdi. Yeniden degerleme yasası DAA'ye veriliyor ANKARA (ANKA) Uzun süreden beri üzerinde tartışılan yeniden degerleme olanağı, 1982 yılı sonu ıtibariyle gerçek leşecek. Boylece, son on yıl İçinde yüksek oranlı enliasyon sonucu bünyeleri tahribata ugraınış bulunan işletmeler, bılançolarını gerçek hüviyetine kavuşturabilecekler. Maliye Bakanlığı'nca, bu konuda yeniden hazırlanan kanun tasarısının, Bakanlar Kurulu'nca önümüzdeki hafta ıçinde. Danışma Meclisi'ne sevkedilmesi bekleniyor. Bakanlar Kurulu'nda «genel olarak tasvip gördüğü» belirtilen tasa rı, yeniden degerleme olanağını gelir ve kurumlar vergısi mükelleflerine tanıyor ancşk, yeniden değerlemeye girmek is teğe bağlı oluyor. RCD doları uygulaması İran'la ticari iliskileri olumsuz etkiliyor RCD dolanyla yapılan hesaplamada ithalât yapan taraf yüzde 15 oranında zararh çıkıyor ve İran'dan ithalatı tran'a ihracatından fazla olan Türkiye bu nedenle kayba uğruyor. Kenan MORTAN IZMİR Türk îran Dış Tl caret ilişkilerinde uygulanmakta olan RCD doları uygulamasının iki ülke arasındaki ticaret ilişkilerinl olumsuz yönde etkilediği görülüyor. Alınan bü gılera göre, bu kur belirlenirken Dinarın dolara karşı parltesinin günlük kurun yaklaşıS yüzde 15 altında hesaplanması sonucu bu işten ya Türk ya da îran tarafı zararlı çıkıyor. Mart ayı İçinde iki ülke ara. sında yapılan ticaret görüşmelerl sonrası ticari lllşkilerin 1. milyar dolara çıkanlması hedeflendi. Bu hedefle blrlikte gelişen dış ticaret ilişkisinin agustos ayı sonu itibariyle 800 müyon dolara ulaşması «sevindlrtcl» olarak kabullenildi. Ancak iki ülke arasmda elan sürdürülmekte olan RCD doları uygulaması nedeniyle bu ilişklnin kalıcılık ve süreklilik taşımayacağı sanılıyor. RCD doları sistem olarak şöyle işliyor: Geçmişte üç Ulke arasmda bölgesel işbirliği teşkilatı çerçeveslnde ticari ilişkilerinin geliştirilmesi öngörüldüğünden Jl bu ülkeler arasındaki ticari ilişküerin özel bir kur Uzerinden yürütülmesl kararlaştınldı. Buna göre tran parası olan Dinarın dolara karşı paritesi esas alınmakla birlikte, kur özel olarak hesaplanmakta ve ihracatm değeri bu özel kur ile çarpılarak ortaya çıkmaktadır. Sonuçta, Özellikle bu üç Ulkecin serbest dövizle dıs ticaret yapmadıklan dönemlerde çeşitli hesaplanma farklılık lan oluşmaktadır. Pariteye göre ortaya çıkan yüzde 15 farklılık ya tran çıkışlı maUarın yüzde 15 fazlasıyla hesaplanma sına, ya da İran'a rnalm yüzde 15 daha pahalı sevkedilmesine neden oluyor. Bu durumun uzantısmda örnegin 2627 dolardan satışı öngörülen İran petrolünün Ttirkl ye'ye teslimi ve hesaplanması 33 dolardan yapılryor. Bu nedenle ihracatçı çevreler mart ayında iki Ulke arasmda tmzalanmış olan «çerçeve anlasmasının» korunmasını buna karşı lık iki Ulke arasmda akreditıf11 Uişkiye geçilmesini öneriyorlar. Ayru çevreler, Iranlı alıcılann, «tran dövlzll Sdemeleri* ni peşin yapabllecegl gün TürHye'den vazgeçmesl kaçuıümaz dır. Mallaruıız pahalı geliyor», uyansında bulunduğunu da bildiriyorlar. Merkez Bankası verilerine Köre tran Türkiye'ye yılın ilk sekız ayında yaklaşık 800 müyon dolarlık mal sevketmesine karşılık karşılığında 300 milyon dolarlık mal almış bulunuyor .RCD doları uygulamasında ithalatı fazla olan taraf zararlı çıktığından bu durumdan zararlı çıkan Türkiye oluyor. Süper market et satışları nizamlara uygun yapılmıyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Saghk ve Sosyal Yardım Bakanlığından yayınlanan genelgede, süper market, et satış yerlerinde denetimıerin veteriner hekimlerin kontrolünde yapılmadığı, ısaman zaman bazı aksaklıkların görUldüğü açıklandı. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Müsteşarı Doç. Dr. Feridun Gökırmak imzasıyla yayınlanan genelgede gıda pazarlannda satılan kıymaların kesinlikle mez bahalarda kesilen kontrol edilmiş etlerden ve veteriner hekim nezaretinde yapılması gerektiği açıklandı. Konserve salçalarda çok miktarda kurşun bulundu İZMİR (THA) Bazı firmalaroa üretilen konserve salçalarda, gıda maddelerinde bulunmasına izin verilenin üstlinde kursun bulunduğu saptandı. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakultesl Analitik Toksitolojı ve Bramotoloji bölüm başkanı Prof. Dr. Suna Duru ve araştırma görevlisi Dr. Hilal özgüneş tarafından yapılan bir araştırmada denes olarak ülkemizde çok üretilen bir konserve cinsi oıan domate s salçası seçilip plyasayı elinde tutan dört firmanın konserveleri kurşun, bakır ve çinko yönünden incelendi. Araştırma sonuçlarına göre, 4 firmaya ait 120 adet konserve salçada ortalama 3.67 mıligram kurşun, ortalama 4.72 miligram baKir, ortalama 6.94 miligram çinko bulunduğu ortaya çüctı. Oysa gıda maddelerinde ençok 0.3 miligram kurşun, 5 miligram çinko, 5 miligram da bakır bulunması gerekiyor. DCMZKURLAR DÖVİZİN Döviz CİNSİ Alış 1 ABD Doları 175.35 1 Avusturalya Doları 166.39 1 Avusturya Şilini 9.89 1 Alman Markı 69.50 1 Belçıka Frangı 3.58 1 Danımarka Kronu 19.87 1 Fransız Frangı 24.59 1 Hollanda Florini 63.53 1 İsveç Kronu 27.97 1 İsvıçre Frangı 80.83 100 îtalyan Liretl 12.35 100 Japcn Yeni 65.31 1 Kanada D o l a n 143.85 1 Kuveyt D i n a n 602.15 1 Norveç Kronu 25 20 1 Sterlin 297.39 1 S. Arabistan Riyali 51.01 Döviz Satış 178.86 169.72 10.09 70.89 3.65 20.27 25.08 64.80 28.53 82.45 12.60 66.62 144.69 614.19 25.70 303.34 52.03 Efektif Ahş 175.35 158.07 9.89 69.50 3.40 19.87 24.59 63.53 27.97 80.83 11.73 62.04 134.76 572.04 23.94 297.39 48.46 Efektif Satış 180.61 171.38 10.19 71.59 3.69 20.47 25.33 65.44 28.81 83.25 12.72 67.27 146.11 620.21 25 96 306 31 52 54 Cumhuriyef altını 15,600 Siraya kadar düsfü Ekonomi Servisi 20 A' ğustos'tan 15 bin lira sınınnı aşan Cumhuriyet altını 2 eylülden beri ilk defa 16 bin liranın aşağısına düştti. 26 Ağustos'ta 1 ons altının dünyu borsalarında 400 dolann Ustüne çıkmasıyla 16 bin lira smırını geçip 17 bin liraya ulaşan Cumhuriyet altını, 30 Ağustos'ta 1 ons altının tekrar 400 doların aşağısma düşmesı nedeniyle 2 Eylül'de 15.850 liradan işlem görmüştü. 7 Eylül'de 1 ons altımn Londra borsasında 502 dolara kadar çıkması ve 496 dolardan kapanması sonucu 8 EylUl'de 17.500 liraya ulaşan Cumhuriyet altını 10 EylUl'de yine aynı değere ulaştıktan sonra değer kaybetmeye başladı. Önceki gün 1 ons altının 30 Ağustos'tan berl ilk defa 400 doların aşağısına düşmesi nedeniyle dün Cumhuriyet altını bir ay önceki (2 Eylül) değerinin de 50 Ura aşağısmdan işlem gördU. FİYATTAR1 ALTIN GÜMÜŞ 24 Eylül'le tark 1 Ekim 1.1501.050 lira düştü Cumhuriyet 15.60O~15.80O 1.0001.250 lira düştü Reşat Kulpsuz 16.00016.250 165155 lira düştü 24 ayar 2.360 2.380 120 lira düştü 22 ayar bilezik 2.180 2.280 Park yok Gümüş 50.000 51.00 Ekonomi Servisi Türkiye Odalar Birliği'nin merkeai New York'ta bulunan Türk Amerıkan Dernegi Ue ortaklaşa düzenlediği Türk Amerikan Işadamları Konferansı îstanbul Hilton Oteli'nde yann baslıyor. 6 Ekim gününe dek sürecek Konferans için ABD'nin önde gelen bankaları ve sanayi kuruluşlarından 120 temsilci Türkiye'ye gelecek. Toplantılarda Türkiye ile ABD arasındaki ticaretın geliştirilmesi, uzun donemli sermaye yatınmlan, ban kacılık ve maliye ile turızm konuları ele alınacak. Konferansta ayrıca ülkemiz ile ABD nın dış pazarlara dönük ortak faaliyetleri ve bu alanda gerçek leştirilebilecek ortak yatırımlar gözden geçirilecek. Konferansın açılışında hükü. met adına konuşacak olan Devlet Bakanı Sermet Refik Pasn'in yanısıra, Odalar Birligi Başkanı Mehmet Yazar, Türk Amerikan Derneği Başkanı Anmet Ertegün, Dernek yetkililerinden Burko Mo Cormeck ve ABD'nin Ankara Büyükelçisi Robert Strauss Hupe birer konoşma yapacaklar. Konferansa çeşıtii bakanhkların yetkilüeriyle, DPT Müsteşan Aktürk, Merkez Bankası Başkanı Şıklar TÜD Başkanı Pakdemirli re Hazine Genel Müdüni Alünok da katılacaklar. * TürkABD • * Isadamları Konferansı yarın baslıyor • DÜNYADA EKONOMİ Türkiye, en çok kredi kullanan ülkelerden biri IMF kredilerinin talibi çöğaldı Bankaların 3. Dünya'dan yüz çevirmesinin tehlikeli sonuçlarından kaygı duyuluyor Ekonomi Servlsl Gelişmekte olan ülkelerin dış borçlarını ödemekte karşılaştıkları so runlann ve uluslararası bankaların bu ülkelere yeni borçlar vermekten kaçmmasının dünya ekonomisinde yolaçabileceği olumsuz gelişmeler üzerinde tartışmalar sü rüyor. Gelişmekte olan Ulkelerin borçlannı ödemek te karşılaştıkları zorluk lann dünya finans slsteminln cöküşüne neden olabileceği iddla edlllrken, kimi çevreler de asıl tehlikenin uluslararası bankaların son Relişmeler nedeniyle ge lişmekte olan ülkelere borç vermeme yoluna gitmesinden doğacağını belirtiyorlar. Uluslararası para uzmanları, bankaların gelişmekte olan ülkelere yeni borçtar vermemesl nedeniyle söz konusu Ülkelerin mali durumlarının daha da kötüleşerek, lhracat larını kısmalarına sebep olacagmı ve bu durumda da sanaylleşmiş ülkelerin lhracatlannm azalacağmı belirtiyorlar. Ekonomi Servisi Gelişmek te olan ülkelerin dış borçlan 600 milyar dolara dogru tırmanırken Polonya ve Meksika. gibl örneklerden agzı yanan ulus lararası bankaların gelişmekte olan ülkelere yeni borç vermek te çekingen davranmalan Uluslararası Para Fonu'nu (ÎMF) yeni sorumluluklarla karşı kar şıya getirdı. Bu nedenle pek çok Ulkenın borç almak için kuyruga girdiği bir dönemde ÎMF'nin mevcut olanaklarıyla bu taleplerin ne kadarını karşılayabileceği üzerindeki tartışmalar sürüyor. ÎMF'nin yeni sorumluluklarla karşı karşıya kaldığı bu dönem de kaynak durumu geçtiğimiz nisan ayı itibariyle şöyle: • 22.9 milyar SDR (özel Çekme Hakkı, 1 ÖÇH: 1.1 dolar) «olağan kaynaklar», • 22.9 milyar SDR'den ayn olarak, kararlaştınlmış fakat verilmemiş 112 milyar SDR • 3.4 milyar SDR ek finansman fonu (supplementary financing facility)nun henüz kul lamlmamış bölumU. • 7.9 milyar SDR Suudl Arabistan ve bir grup sanayileşmiş ülkeden sağianabilir kredi. • Teorik olarak buna 5.6 mil yar SDR'lik «Borç alma genel anlaşmalan fonu»nun yarısı da eklenebilir. Bu fon aslında zen gin Ulkelere aynlmıştır. Bu durumda nisan sonu itibariyle 26 milyar SDR olan İMF'nin kaynak dengesinin Meksika gibl büyük borç İsteyen müştertlerln ortaya çıkması sonucu kritikleşebileceğl belirtiliyor. İMF KREDtLERÎNt KtMLER KULLANIYOR Haziran sonu itibariyle İMF nin vertniş olduğu 15.4 milyar dolarlık kredinin dağılırnında Asya Ulkeleri başta gellyor. As ya ülkelerine dağıtılan kredi 6.16 milyar dolara ulasırken dağıtılan titaı krediler içinde ise yüzde 40lık bir pay alıyor. İMF fonlannı en fazla kullanan ülke olan Yugoslavya yüzd8 9.7'lik bir pay alırken, TUrkiye en fazla kredi kullanan Ul keler içinde iklnci sırada bulunuyor. Türkiye verilen krediler den yüzde 8.3'lük bir pay almış durumda. Sanay^eşmis ülkeler İMF kredilerinin yüzöe 1.7'sini kullanırken, petrol ıhracatçısı olmayan gelişmekte olan Ülkelerin payı ise yüzde 98.3'U buluyor. IVIF kredilerini (im (ullanıyor? Karayipler ve Güney Amerika erika 10 >g 1 I Sanayileşmiş Ülkeler 1,7 j Yugoslavya 9,7 Türkiye 8,3 * Diğer Avrupa/ (•Hindistan 7.6 Kore 7,6 başka yerlere ltibar etmeye ceklerlni ve tasarruflanm tehllkeye atmayacaklarını söylüyorlardı. «Vadesl dolduğunda paranızı alınca na sıl değerlendireceksiniz?» şekllnde soru yöneltttğimiz yaklaşık 50 klşiden hie blrl. tasarruflarım Meban'da ya da dlğer bir bankerlik kunıluşunda tutmaya niyetll olmadığını söylerken. «Dur evladım, önce paramızı bir kurtaralun da» diyerek. paralarını kurtarmak konusunda blle pek umutlu görünmüyorlardı. 15 ve 17'ncl katlardakt Meban görevlilerl, alacaklıların sorulannı yamtlamak için ter döküyorlar, bir yanda sıra numaraları verillrken, sıra numaralarını alabilen şanslı alacakhlar bu kez kayıt için sırada bekliyorlardı. ögle saatlerl yaklaştığmda ödemelere henüz başlanamamıştı. Alacaklılardan bîri, «Paramusı alırken böyle davranmıyordnnııj;, bııynnm efendim, oturnn efendim. ne Içersİni» efendimden sonra 5 dakikada paramızı ahyordunuz. îş vermeye gelince gir sıraya bekle ha bekle» dlynrdu. Bir dlger alacaklı İse «Kastelll'ye para yatıran!ar, artsmm ka'ı"iasır«a raü; men daha sanslı çıktılar.. Slnıdi yetklH'erle konus1 tıım. An;\ M P " ' B ta'^Hte ve 1 vılda geri ödeyeceklermîs. Halbuki nara hann s'm di lazım. R<ıttnı« bankerin parasını ödüvorlar. «rflya batmamtş bu bankerlfk kurulusuncfan paramızı alamıyoru»» dtyordu. Olay nedlr diye Körevlilere sorduk. ama yine vanıt aHrnartık. So rumuzu blr başka alacaklı yanıtladı: Meban Yatırım Fonu'na nara yatıranlarm ana paraları vadeleri doiduğundan ödenemiyordu. Bu paraların ödemftlerl 1 yılda tamamlanacaktı. İZMtlt (Cumhuriyet Ege B'irosu) Ticaret Odası, Oda clergi kapağı kompozısyonu için grafik yansması düzenledi. tzmir Ticaret Odası Genel Sek reteri Sulhi R. Arel konuya 1 lişkin olarak yaptığı açıklamada yarışmada salt birinciye ödül verileceğinı duyurdu. Birinciye verilecek ödülün 75 bin lira olduğuna işaret eden Arel, 29.11.1982 tarihinde sona erecek olan yarışmamn koşullannın Ticaret Odasından temin edUebüeceğini bildirdl. Izmir Ticaret Odası, grafik yansması düzenledi Fiban adiı bankerlik kuruluşu da ödemelere başladı Merkezi Ankara'da bulunan bankerlik kuruluşu Fiban'ın da ödemelere dün başladıgı bildirildl. Flban'm ödemelerl de Meban'la birlikte durdurulmuş VB yeniden ödemelere bir program dahilinde 1 ekim tarlhindebaşlanacaftı daha önce duyurulmuştu. Piban ödemelerinin de geçmiş taahhütleri de kapsayacak şekilde bir programa bafelanması eerekivor. Zambiya 3,9 Fas 4,3 Diğer Asya jürîa Doğu 0,9 pDiğer Afrika | IMF KREDİLEBİNİN % OLARAK DAĞILIMI