Katalog

ÜNtVERStTE : :E 1373 I ^ ~ ~t O F ;, ~U7 T.UC ŞŞJH7 Ftn puamnı scru'jr b k * t r n gürjrıjng «Jjyjycruz î t sarubnm k,s.*r.r.da y'cced«n tertipeyl ğ sahip biz;i374 eserlerîmizrie oi»c»ğrı 5ooo:oooi20oog t scrusu ve { 5 r ü m u v t » ; * n c » k dcv e s e r l » Cnlveıstcy»flirnı^r garar.îi'.eyeceksîrîîI , SİZİ U DERSHANESİ •Yaymı İ BATE5 IIttpcıUrd» batamırl IÖd»rr*H o&nderfiir... J J umhuriye Kurueusn: TONUS NADt Mevlânâ Celâleddîn DÎVAN Ç e v i r j ^ Abdulbâki (lOLPINARLJ bJiliiıu: K8»2 Beyit 50. yıl, sayı: 17751 Telgraf ve mektup adresi: Cumhunyet lstanbul Pestı Kutusu: Tütanrnıl Nn: 24* T e 1 e f o n 1 a r : 22 42 90 22 42 96 22 42 9? 22 42 98 22 42 99 31 Aralık 1973 Pazartesi Erbakanfla görüşen Ecevit, "Sag koalisyon gerçekleşrnezse yeni demokratik çözüm olanakları açılacaktır„ dedi ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) OLAYLAKIf ARDINDAKt CHP Genel Başkanı Bül«m Ecevit, dün TBMM'deki odasında kendisini ziyarete gelen MSP Genel Başkaru Necmettin Erbakan ile yaptığı görüştneden sonr&, Naim Tâlu'riun simdi CHP dışındaki pertüer arasında bır koalisyon kurmayı deneyeceğinl soylemiş, «Bu gerçekleşrnezse, eminim ki yeni demokratik çözüm olanakları açılacaktır»' demiştir. ' . • '• Önceki gün ds Milli Birlik Grubu Başkam ile görüşen Erbakan'ın, CHP liderine, ikili bir ortaklık teklif ettigi öğrenilmiş. trr. Aneak Erbakan, herhangl bir öneri getirip getirmediği yolundaki sorulara olumsuz cevap vermistir. MSP Genel Başkanı Necmettin Erbakan, dün 11.30'da TBMM1 deki makammda CHP liderini ziyaret etmiştir. Saat 12.10'a dek süren görüşmeden sonra Ecevit, şunlan söylemiştir: «MSP Genel Başkam Sayın Necmettin, Erbakan ile bugün yaptıfımız görüşmede bütçe sorunu üzerinde durduk. Bu konuda par•tilerin göriislerinin bir an önce • (Deramı Sa. 7, Sn. S de) GERÇEK nmhurbaşkam Sayın Korotürk, Ismet İnönü'nün ölümü üzerine yayımladığı me sajda «İnönU'nün ululünü takıben ebedî istırahatgâhına tevdi edilinceye kadar kendisine gösterilen saygı ve sevgiden» duydufn memnnnhıjcu belirterek bunu «devletimizin istikbali için en Holkımızm Olgunluğu kuvvetli teminat olarak gördüğünü» bildirmiştir. Sayın Fahri Korutürk'ün bu değerlpndirmesi. somut bir olayın özctini yapmaktadır. Cenaze töreninde. Milli Kurtulu; Savaşından çağımıza bir armafan ve Atatürk'ün emrinde devletimia Inça etmek için bttyük çabalar harcryan bir Urihî kişi olarak Ismet Paşa'ya her gınıftan ve her Riyasal eğilimden vatandaşlar say gı göstermişlerdir. Toplum yaşamında sıradan bir insan öidiifü zaman bile. törelerimiz gereğince düşmanlıklar, kırjuılıklar. ••• (Devann Sa 7. Sfl A de) C NAIM TALU: DURUM BİR KRİZ HALİNE GELİYOR Fikret OTYAM ANKARA Hükümeti kurmak İçin görevlendırilen ancak, Ctımhurbaşkanından bundan alfını dileyen, fakat göreve ve denemelere devamı uygun görülen Talu, temaslanna bugün başlayacağın: bildirmiş, «Umutlu musunuz?» sorumüza «Geçen selerkı durumu biliyorsunuz, ümıdim şudur, partilerimiz görüyorlar durumu, hakikaten bir kriz haline geliyor yavaş yavas, tahmin ediyorum ki biraz daha fedakârhk yapma ihtiyacı içinde olacaklardır, göreceklerdır, iimidim bu» cevabını vermiştir. ki biraz daha fedakarlık yapma ihtiyacı içinde olacaklardır. Göreceklerdir, ümidim bu..» RükUmetin bir an önce kurulması için, siyasi parti lider leriyle çeşitli temaslar yapan Cumhurbaşkanlıgı Kontenjan üyesi Prof. Nihat Erim ile Milli Birlik Grubu Başkam Fahri Öz dilek'in bu temaslannın, kendisinin bugün yapacagı denemelere bir kolayhk sağlayacağmı umut edip etmediğini sordugumuz Naım Talu, «Tabii bu görüşmelerimin sonucunda meydana çıkacaktır. Göriişmelerimde anlayacağım vaziyeti» demiştir. / 974* de ödemeler dengesi büyük açık Bütçe için Meclis verecek, dış Başkam kredi Güven parti ihtiyacı Jiderleriyle artacak görüşecek Ham petrol fiyatlanna yapıtsn yüzde yüzü aşan zamlar ve bu zamların ticarl ilişkiler içinde bulunduğumuz Batı ekonomilerinüe yolaçmaya başladığı fiyai artışlarından ötürü, 1974 yılı içinde Türkiye'nin ödemeler dengesinin bü yük bir açık vereceği snlaşılmak tadır. Geçici Bütçe Kendileriyle görüştüğümüz çesit Meclis Başkam Güven, sözünü li kuruluşlara mensup ekonomift ettiği olasıhklar gerçekleştirilemediği takdirde bir «Geçici Büt ler, bugüne degin yurt dışında çahşan isçilerimizin gönderdikleri çe'ye gidilip gıdilmeyeceğini so dövizler sayesinde açık vermeyen ran gazetecilere, bu konuyu Ba? dış ödemeler dengesinin. en iyim bakan Naim Talu"ya arzettiğini. ser hesapla, 700 ile 800 milyon do (Devamı Sa. 7, Sü. 2 de) lar arasında açık vereceğini ifade etmişlerdir. Bu kadar bir açığın kapatılabil mesi için ihracatta 1974 yılı içinde aynı ölçüde bir sıçrama;. ı gerçekleştirmenin olanaksızlığına işaret eden ekonomistler. uluslararası m» lî kuruluşlardan ve Batı'dan kre di sağlanması yoluna gidilxe.=inin de uzak bir olasıhk clnıadığmı ifade etmişlerdir. ANKARA Millet Meclisi Başkanı Kemal Güven: yeni yü bütçesinin 1 Mart'tan önce Meclislerden geçirilebilmesini sağlamak amacıyle tatilden önce siyasi par ti liderleriyle bir toplantı yapmayı düşündügünü, Bütçe Komis yonu'nun 15 Ocak'tan evvel çahşmaya başlatılabilmesi halinde 1 Mart'a kadar kanunlaştınlabilece ğini ümit ettiğini söylemiştir. CUMHURİYET HABER MERKEZİ pısını altüst e*mi? bvılunmaktadır Batırlaki hu durum 1974de ithal edeceğimiz hammadde. yan mâmul ve mimnl madJcleıın fi (Uevamı Sa 7, Sü. 1 de) AP CHP Cumhurbaşkanı Fahri Koruturk'ün, hükümeti kurmakla görevlendirdiği Naim Talu'nun görevi iade etmek istediğini bılüi(Devanu Sa. 7. Sü. 4 de) Inönü ve Dış Politika Hazırlayan: Mehmet BARLAS Geniş kapsamh temaslar Kendisiyle görüştügümüz Naim Talu, hükümeti kurmak için temaslanna bugün başlayacağını bildirmiş, bunun geniş kapsamlı bır temas mı olacağı yolundaki sorumüza, «Evet geniş kapsamlı bir temas olacak» dedikten sonra şunlan söylemiştir: «Ben şöyle düşunüyorum, evvela gene partilerden başlayacagım. Partilerin görüşlerini tekrar alayım, zaman geçti aradan, ondan sonra tayin edeceğim çalışma tarzımı.» «Bu sefer umutlu musunüz?» sorumüza da Talu şu karjılığı vermiştir: «Geçen seferki durumu biliyorsunuz, ümidim şuduru Parti İerimiz görüyorlar durumu, hakikaten bir kriz haline geliyor yavaş yavaş, tahmin ediyorum Diplomasiden politikaya uzanan büyük aşama înönü'nün bir asker diplomât olarak başlayan dış politikaya değgin hayatı, sonunda politika yapımcılığına dönuşmüştür. Hayatındaki ilk resmi dış ilişkisini, kendisi şöyle anlatıyor: «1907 sonlannda, Edirne ordugâhında, gelecek seferin muhtemel düşmanı olarak Bulgaristan ile zihnimiz meşgul idi... Bulgar hududunun bir hususiyeti, hudut kavgalarımn hudut muhafızları arasında hiç kesilmemesiydi... Bir gün bana bir hudut \Tikuatı için tahkikata gidecek askeri komisyona memur edildiğim teblığ olundu. Hudut müfettişi Naci Paşa'nm başkanlığında, Mustafa Paşa'da bulunan Tümen Erkânıharbiye Reisı Binbaşı Zihni Beyle, Topçu 8. Alayın 3. Bölük Kumandaru Yüzbaşı İsmet Efendı'den bir komisyon teşkil edilmişti... Komisyon reisi Naci Paşa, Bulgarlarla hangi karakolda buluşacağımızı biliyordu. Yazılı deresi üzerinde bır karakolda karşılaştık. Bulgar heyetinde, Eski Zağra'dakı Tümen Kumandam General Velçef, ordu erkânıharbiyesinden Binbaşı Markof, bir de süvari subayı vardı. Her iki heyetin yakınında, kendı askerleri ufak müfrezeler halinde duru yorlardı. Kısa selâm ve karşılıklı takdim merasiminden sonra, Başkan Generaller vukuatı ve ihtilâfı görüşmeye başladılar. Bulgar askerlerı hududu tecavüz etmişler, ormana ve köylüye zarar vermişlerdi. Bulgar heyeti, askerlerinin hudut içinde bulunduklarını. hudut tecavüzünün bizım tarafta olduğunu iddia ediyorlardı... Münakaşalar tekrarlandıkça şiddetleniyordu. Bir aralık bizim Zihni Bey, General Velçef'e «Ben Padişahm fermanlı zabitiyim» diye sinirli bir çıkış yaptı. Bulgar generali, «Ben (Devamı 5. Say/ada) Vehbi Koç; halkı ve kuruluşları enerji tasarrufuna çağırdı: «Döviz güçlükler! ile karşılaşacaqız; sanayi madde fiyatları artacak» BAYAN İNÖNÜ, ARD KoögresİDİD iki alt komitesi NATO yerinç yeni bir örgüt kurutmasiDi teklif etti . r WASHİNGTÖN Amerikan Kongresinin iki alt komitesi, NATOnun ye'riap 'yeni bir teşkilât kurulması veya NATO Teşkilâtı nın yeniden reorgahize edilmesi gerektiğı görüşünü ortaya atmışlardır. ' ,. , Amerikan Kongresinin »Avrupa ile ilgili Dışişleri» ve «Uluslararası Kuruluşlar» alt komtteleri, yapıla cak reorganizasyonla teşkilfitın Avrupalı üyelerine daha fazja si yasl ve askerl yetKi verilmesi gerektiği hususu üzerinde durmuşlar ve bu sayede Avrupa ülkeleri nin, son Arap . îsrail savaşının gerekli küdığı şekilde, hareket ser besüsine sahıp olma olanağına ka \Tişacakları görüşünü savunmuşlardır. İki alt komitenin üyeleri, bu sayede, ABD ile NATO'nun Avrupalı üyeleri arasında, lüzum suz sürtüsmelerin ortaya çıkma yacağına da işaret etmişlerdir. İki alt komite taraflndan hazır lanan raporda, bugün için gerekli şeyin, Âvrupanın bir politik orga na sahip olması olduğu hususuna da yer verilmektedir. (ai.p.) İnönü'nün diplomasi hayatı Cumhurıyet'ten çok önce başlar... Fakat onu dış politikada zirveye ulaştıran başarısı, İkinci Dünya Savaşmda Türkiye'yi savaş dışı tutmasıdır. Türk Kadınlar Birliği Mevhibe Inonu yu "Yılın Kadını,, seçti ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Türk Kadınlar Birliği Genel Başkam Günseli Özkaya, «1947 yılında derneği kuran, gerıde ka lan 50 yıl içinde davraruşlan ve ifadelerindeki ölçü, nezaketi ile toplum hayatında örnek bir sima olarak beliren «Mevhibe înönü»nün «Yılm Kadını» seçildiğini bildirmiştir. Özkaya, konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada özetle şöyle demiştir: «Aile mutluluğu, örnek bir eş ve anne olduğu kadar siyaset sahnelerinde de yer alan her eş ve annenin ondan öğrenecegi çok şeyler vardır. Sayın Bn. İnönü'yü 50. yılın kadını seçerken, İnönü'ye duyduğumuz saygı ölçüsünde, kendisini gerçek bir ayrı deger taşıyan kişiliğine de içtenlikle saygı duyuyor ve onu Türk kadınlan adına selâmlıyoruz.» İsadamı Vehbl Koç. Işyerierinde ve evlerde azami enerji ta sarrufuna sridilmesinî tstemis, Petrol zammı aksi halde bu yüzden büyük soDış ödemeler dengesinde mey runlann ortaya çıkacağuu bildirdana gelecek açığın en bellı naşlı miştir. nedeni, olarak ham petrol fiyat«Koç toplulujfu sirketlert y8larına yüzde 112 oranında yapıian neticilerine» başhgı altında Koç* zanı gösterilmektedir. Yapılan /am la birlikte, ham p«trolün itr* fi un yayınladıftı riuyuruda. petrol üreten Ulkelerin petrol flyatlayatı asgari 80 dolara yükselmıştır ruii vaptıklan zamlar karsısın1973 yılı içinde yurt içinde tü da Türkiye'nin ithal edecegi Det ketilen 14 milyon ton petrolün 10 milyon tonu ithal edilmiştir. rol için 800 milyon dolara ihtiyaç olduğunun açıklandıgını 1974 yılı içinde de pek mümkün kavdetmis ve «Bu durum bir ta olmamakla birlikte aynı miktarraftan döviz temini eüçluklerida ham petrol ithal edilirse, ve Arap ülkeleri bir daha zam yo ne. diger taraftan birçok sanavi maridelerinin fiyatlannm yüksel luna gitmezlerse 800 milyon dolar mesine sebep olac&ktınt demiştir. yalnızca petrol için ödenecektir. (Devamı Sa. 7. Sfl. 4 de) Ancak, bir yandan petrol tüketiminde makul ölçüler içinde bir artış ve taşıma giderlerinde mey dana gelecek büyümeler, 1974'de ham petrol ithali için geçen yıla oranla fazladan en az 600 milyon dolar ödeneceğini ortaya koymak tadır. Petrol fiyatlanndaki artışların kullanüan akaryakıt fıyatla rım etkilemesiyle. navlun fiyatla rmda küçüm*enmeyecek artışlara yol açacağı ekonomistierce belirtilmektedir. Yeni yıl ekî ile Cumhuriyet Genel fiyatlar Petrol fiyatlanndaki artıs BatJ ekonomilerindeki genel fiyat ya Bugün 14 Sayfa Bu köşeden Böyle bir plan mı var?; ALTAN ÖYMEN Bu CHP'den hâlâ ne isteniyor? En büyük parti olarak. hükümet kurmaya çalıştı. Etkili etkisiz ne kadar çevre varsa toplamp önlediler.. Programmdaki ilkeleri bir süre için askıya almaya bıle razı olup, başlangıçtaki kesin karannı yumuşatarak, Talu'nun başkaniığmdaki AP li hükümete katılmayı da kabul etti. Tabii bir erken seçim tarihi öngörmek şartıyla.. Ona da «evtayır» yolundan «hayır» dediler.. «Azmlık hükümeti kurayim» dedi... Ona da: «Olmaz...» « Peki ötekiler kursun öyleyse..» « Hayır. sen d e katıl..» Böyle şey nerede görülmüş camm?. Adamı zorla kolundan tutup bir hükümetin içine sokacaksmız... Ve onun hiç etkisi olamayacağı bir hükümet politikasının sorumluluğunu, Dnun sırtmda bırakacaksınız... «Bak lşte CHP de hükümete girdi.. O da yapamadı..» olacak.. Sonra gelsin «Parlamenter demokrasi»den yeniden umut kesmeler... Hoş «Nerede görülmüş» dedik. Türkiye'de önceki yıl görüldü ya.. Birincl Erim Hükümetinin kurulusu sırasında.. Ama biz artık 1971 Martının şartları geride kaldı diye biliyoruz. Devletimiîân büyu'kleri hep öyle »öylediler de, ondan biliyoruz. Şimdi bir yerlerde o usullere dönüş özleml mi var?. Daha önce belirttik.. D«mırel'ın hükümet kurma denemesi rfe sona erdikten sonra, yani bir ayı aşkm zamandan beri ortada tek soraut öneri trardır: CHP* nin «Hükilmet kurmayı yeni şartlar altında yeniden denerım. AP dışında koalisyon kurabilırsem kurarım. Olmazsa azınlık hükümeti kuranm» önensı. öteki tarafta, «Kuranm» kelimesiyle biten hiçbir 6neri yoktur.. Kurmak fiili o tarafta sadece «kurulsun>. «kurulsa», «kurulmalı» gibl «temennı» kelımeleriyle kullanılmaktadır. Bu tek somut öneri niçin kenara atılıp görmezlikten selinmektedir de, o «temenni» lâkırdılanmn altından, olmayacak zorlamalara gidilmesi tercih edilmektedir. Ankara'da bir söylentt var: Doğru mudur?. CHP1 yi AP İle aynı hükümetin içine sokup ellnl kolunu bağlamak, asıl. bazı belir li istihbarat çevrelerinin oluşturduğu bir planmış.. Bu plan, «Devletin emniyeti bunu gerektiriyor. Ecevit iyl ama, CHP*nin içinde bazı şüphell şahıslar var. CHP tek başına ya da başka bir koalisyonla iküdara gelmemelidir» cerekçesine bag lanıp duruyomıuş.. (Devamı Sa 1. Sfl. 1 de) Bayram yaklaştı ama halk mağazalara yaklaşamıyor Baise BİRİNCİOĞLU Fiyatlarm artmasıyle, ..^^ „„ dükkânı.. oayram telâşı ve botnboş kalan bir ayakkatıcı çantac» B,ayramın yaklaştığı ve yeni yılı karşıladığımız şu günlerde, dükkânlardaki fiyatlarm alabildiğine yükselmesi dar gelirli vatandaşları güç durumda bıTrakya uçağı rakmış, bayram heyecan ve sevincinin tümüyle kaybolup gitmesine sebep olmuştur. Kayfren arızası bolup giden bu heyecanı tekrar canlandırmaya çahşan, az da olyüzünden \)<'.:. sa halkı sevindiren, şimdi artık hemen her semtte görülen seypistten çıktı yar satıcüar olmaktadır. Türk Havar Yollan'nın Rom'a • , Gelenek ve göreneklere son lstanbul seferini yapan 972 se derece bağlı olan ülkemizde, kü çük büyük her kim olursa olfer sayılı «Trakya» uçağı, dün saat 17'de Yeşilköy Hava lima sun, bayramlaşmaya giden herkes yeni giysiler içinde olmayı nın» indikten sonra sol tekerlearzular. Ancak bunu gerçekleşğinde meydana gelen bir fren tirmek için alışverişe çıkan vaanzası yüzünden pist dışın» çık tandaşları dükkânlardaki etiniıştır. ketler şışkına çevirmektedir. E60 metre sürüklenen uç»kta lindeki avucundaki para ile tsh hısar clmarfığını belirten ilgilimin ettiji şeylerin hiçbirini •ler, uçak geç »aatlere kadar çelamıyacıtını tniayın vt ç»r«kilemedljlnden eıkl pistl tr&fiğa j l d (Oenan te. 1. Sü. • d*) RADYO ve TELEVİZYON Hazırlayan: Mahmut Tali ÖNGÖREN BUGÜNDEN tTtB.\BEN HER PAZARTESİ 6. SAYFAM1ZDA Kaybolup giden alısveriş telâjını, canlandırmaya çalı^an seyyar »atıcı ve ahcıları.. (FotoğrafUr: Erdoğan Köseoğln)