Katalog

«] L i a ı L ' 25 Aıalık lllt esmî binalan yok eden yan Baştarajı 1 tnei sahifede olunmaksızm ne vergilerin veriminin nunun son toplantılarından birinde bütjınlardan biri ile Ankaranın toplanmiş olduğuna dair de pek çok mi artacağından bahsetmek, ne de vergi çenin gider kısmından yüzde 1015 tatarihî bir binası da kül oldu. sal mevcuddur. Bu misalierin tadadı ihdas etmek doğru olur.> sarruf yapılmasmm mümkün olduğunu il! vaktinizi almamayı da bir vazüe saysöylemiş ve bunu, üzerinde ısrar ettiği Millî Eğitim Bakanlığı binası da, içinBütçenin gider kısını maktayım.> Menderes, hayat pahalılığına temas bir teklif haline de getirmiştir. Bütçenin deki bütün evrak ve vesaikle beraber, Bütçe tahminlerindeki isabetsizlik ederek, vssıtalı vergilerin artışını da detıkieşmesı için mühim miktarlarda ta yok olmuş bulunuyor. Maddî zarar 2 Adnaıı Menderes, 1947 yılı bütçesinin tenkid etmiştir. Hatib. daha sonra, büt sarruf lüzumundan bahsederken niyet: milyon lira. Fakat bu 2 milyon lirayaneticelerini gözden geçirirken, yıl için çenin gider kısmına temasla şöyle de miz, âmme hizmet ve ihtiyaclarını kâfi nan binanın ve eşyasımn kiymetidir. de 55 milyon liralık aktarnıalar yapılmıs miştir : şebbüsleri yekdiğerile ahenkli bir şekil Baçtirafj I Inri gnhifede nisbet ve ölçülerle karşılamakta oldu Yoksa maddi zarar daha fazladır. Çünkü olduğuna. ayrıca 169 milyon liralık ek tasarısını yüksek huzurunuza getirdi de tesbit ederek bunların finansman yol< Mem'.eketin geniş ihtiyacları kar ğunu ve hattâ bunlardan kesintiler yap Millî Eğitim işlerimizin dimağı muvaködenek verilmiş bulunduğuna işaretle şısmda çok isabetsiz masraf dağılışlarmı rr.ak mümkün bulunduğunu söylemek kat bir felce uğramıştır. Bu dimaj iyiğim zaman harbin fiilen sona ermesin larını da bulmak lâzımdır. leşinceye ve düzenli bir calışmaya kaAşikârdır ki böyle bir plânın finans fşi yakından bilenler, Ticaret demiştir ki: denberi 1 buçuk yıla yakın bir zaman ihtiva eden bu kısım, ihtiyacları. zaruret değildir. Esasen tasarruf. elbette zarurî < Maaş, ücret, emek'.i 6denekl?Tİ, ve imkân, ölçükri içinde ele alan bir hızmet ve ihtiyaclardan kesenek mans vuşuncaya kadar, daha bir çok maddi geçtiği halde dünyamn emniyet ve hu manı için uzun vadeli bir dış krediye Bakanhğının hatalı hareket borclar vesaire gibi miktarları önceden zararlar olacaktır ki, bunun miktarını, tura kavuşamadığını, bu sebeble ola ihüyacımız vardır. zihniyetin eseri olmaktan çok uzaktır. sına gelmez. O halde yapılacak ilk U, ancak bu gibi hesablari yapmakta ihrimalum olan giderlerin, bütçenin mühim Malî politikamız: Gelirlerde ıslahat, ğanüstü savumna tedbirlerimizi idame ettiğini söylüyorlar daima genişlemek istidadında bulunan Hiç de zarurî o'.mıyan ve hattâ israf kabir kısmını değişmez bir hale getirdiği sas sahihi olan Ameriklılar bulabilirlcr. 1 giderlerde tasarruf etfcek zorunda kaldığımızı ve bu halin biliyetini taşıyan pek çok masraf ! srı âmme hizmetlerini gördüreceğimiz kaddüşünülürse, bütçede bu sabit kısmın Ekmeklerin tek tip olarak imali üseManevî zararları ise ölçmeğe imkân Azdz arkadaşlarım; memleketimizin yurdumuzda yapıcı faaliyetin gelişmeroları bugünkü sayısı içinde, fakat tabütçede mutlaka geçirmek ve idame et•ine engel olduğunu izah etmek lüzu bugünkü durumunu gözden geçirirken rine bozuk bir kalite meydana çıktığı dışında kalan 5600 milyon lira içinde rrek pahasına olarak memleketin hay'.tî sarrufla kullanmaktır. Bunun manası, yoktur. yüksek üşadlarınızla taajiün eden malî malumdur. Ticaret Bakani Mahmud Ne yekunları 224 milyona varan gayet mdAnkarada bulunduğum zamanlar, atnunu duymuştum. dim Gündüzalp beyanatmda; bu kararın him rakamların sonradan yer değiştiı ehemmiyet ve ihtiyacları ya ihmal ecil bugünkü durumumuz karşısında tarr.a ra sıra, bazı dostlarla görü$mek üzere, Ardan bir sene geçti. Bu müddet politikamız çerçevesi içinde girişilen ban;en faydasız teşküâtın ve hattâ israf samiş veyahud da bunların istilzam etüği meleri veya bütçeye katılmaları, bütverildiği zumanı rekolte, stok ve tasarMillî Eğitim Bakanlığma giderdim. Her içinde, sulhu arayan bütün miiletlerin zı irlerin şimdi hangi safhada bulunduruf hususlarının gözönünde tutulduğu çe tahminlerindeki isabeteizlikleri 6\q hikikî rakamlar ve ödene'.der, bilerek yılacak kadroların iâğvı veya daraltıi gidişimde eski ahşab. merdivenleri, dar ümid kaynağı olan Birleşmiş Milletler ğuna kı^aca temas etmek yerinde olur. ması yolu ile her gün genişüyen âmme Bütçelerimizde askeri masraflar da nu, fırmlar üzerinde Beledıye muraka meğe yarar bir miyar sayıifa gerektir.» sz tutulmuştur.» teşekkülünün genel güveni sağlamaU hizmetlerinin personel ihtiyaclarını, fii ahşab koridorları, yine ahşab tayanlaBu yılki millt savunma bütçesi besinin arttırılması gereklendiğini, fırınAktarmaların manası dahil olduğu halde her türlü normal dev n ve döşemeleri ile bu binanın bir gün hususunda meşkur mesaisi görüldü. cılar bu <iurumda devam ederlerse, hüAdnan Menderea, 40 gün 40 gece ça Hatib, bir milyar 243 milyon tahnıin len mevcud sayı içinde karşılamakur kolayca kül olabileceğini düşünür; lüBununla beraber Birleşmiş Milletler let hizmetlerinin gelirlerle karşı'.anmîsı kumetin değirmen ve fırınlara el koyYeni memur almakta birkaç seneler çok clunan masrafların, bir buçuk milysra lışan komisyonun, bir buçuk milyira ve sadece müsmir işlere sermaye tahsizumlu lüzumsuz bir çok yeni bina ya. ülküsü etrafında toplanan bütün siyasî sini tazammun eden veya gelecek nesıl ması icab edeceğini söylemiştir. Bu be yaklaşan bütçede ancak 23 milyon ;i dcğru yükseleceğini söylemenin keha ihtiyatlı hareket etmek, bugünkü yeKÛ pıldığı halde, neden yeni bir Millî Eğiiaaliyete rıığmen cihanm beklemekte nu hafifletme ve hattâ memurları tsrlerin de faydalanacağı maddî varlıklara yanat hakkında dün ilgililerin ne düşün taya yer değiştirebildiğini hatırlatarık, net sayılamıyacağmı bildirerek: tim Bakanlığı binası yapılmadıfını kendi olduğu barışa henüz erişememiş oldu« Fuzulî masraf ve israfları bütçede fih ederek az memurîa iyi randıman a! kendime sorardım. inkılâb edecek olan ödAekler içia uzun düklerini öğrenmek istedlk. Bize şu iza yapılan aktarmaların, giderlerden tasarğunu görüyoruz.» tul manasını taşımadığını bildirmiş ve geçirebilmek için hakikî ve zarurî m»s ma bakımından çok doğru olur.> vadeli Lstikrazlara başvurulması husu hat verildi: Bakan bundan sonra, harbden galib iundaki prensipimiz bizi giderlerde ihBu Bakanlık binasının, bir köşesinden rafların küçü!î tutulup küçük gösterıl1 Ekmeğin fiatının ve vezninin Ba demiştir ki: Mütemadiyen artan Devlet borçları Ve mağlub çıkan bütün memleketleıin tiyaç bakımmdan bir sıra gözctrneğe ve kanlıkça tayini hatalıdır. Bilhassa aza « Bir kalemde borclar faslından 31 m«Eİ taktiğinin takib olunduğuna işaret bir yangın çıktığı ve hemen başlangıc Hatib, devlet bor;lanna geçerek, da söndürtilemediği takdirde, tamamile iktisadî durumlanm düzenleraeye, is Usarrufa riayete mecbur kıldığı gibi mi haddin tayininin ve bunun haricia milyon liranın başka yerlere aktarıl eylemiştik. İşte bunun en kuvvetli nıibunların mütemadiyen aıttığına işaret yanıp kül olacağı muhakkaktı. Çünkü bhsaUerini arttırmaya çalıştıklarını daha mühim olmak üzcre gelirlerimui deki imallerin suç sayılması çok yan ması ne manaya hamlolunabilir? Borcsaii olarak bu yılki milli savunma büt etmiştir. Daha sonra bütçeyi, bir bü•öylemiş, Amerikanın, Avrupanın kal ıslah suretile verimlerini arttırmağa ie.' lıştır. Karara göre ekmek 870900 gram lardan tasarruf mu edilmiştir? Bütço ben, duvarlan taş, içerisi ahşab binalarçesini gösterebiliıiz> demiştir. tün olarak mütalea ederek, .iş ve hiz dan kaç tanesinin yandığını gördüm. O kinması için. yaptığı yardımları anlat ketmektedir. arasında olacakhr. Eksik veya fazlası yapılırken «tediyesi zaruri şu kadar Adnan Menderes. millî savunma bütçemışür. Halid Nazmi Keşmir bunu müsuç olarak kabul edilmektedir. Halbuki borc var> diye gelen hü'<umete, bu mak sirden rakamlar zikrederek bazı borclann met kabiliyeti çok zayıf, ölçülerimize muhteşem Çırağan sarayı, o azametli İsVergi tahfifleri göre çok pahalı ve masraflı, sonra da tanbul Adliye Sarayı, üniversitemizin teakıb bizim durumumuza geçerck debir ağızda çıkan ekmeklerin birbirinden sad için istediği tahsisatı vermemek veBu maksadla esaslı bir vergi reformu 6070 gram farkla çıktıkları her zaman ya bunu münakaşa etmek kimin aklına gösterilmemiş bulunduğunu anlatmı?, gelectğe daima borç yükliyen bütçe edebiyat ve fen fakültelerini banndıran miştir ki: bunları sonradan ödeme şeklinin fena lerden biri...t olarak vasıflandırmıştır. na girişilmij bulunmaktadu:. Biraz son görülmektedir. o kocaman Zeyneb Kâmil konağı, hep gelir?» Türkiyenin duıumu neticeler doğurduğunu izah etmiş. dira bu bahse tekrar dönmek üzere şu ciMenderes, bütçenin fasıllanna ayrı bu cins binalardandı. • Aziz arkadaşlarım, 2 Pide ve sandviçin 8486 randıAdnan Menderes, geçen yılki bütçenln ğer bütçelerden de aynı şekilde misaller hetı de arzedeyim ki bir taraftan vergi ayrı göz gezdirmiş: Çırağan sarayı yandıktan sonra, OsTürkiye Cumhuriyeti, her zaman ba ıslahatı devam ederken lüzumlu ve manlı undan imali keyfiyeti de hatalı 170 milyon liralık bir masraf fazlası ile verilebileeeğini söylemiş, bunları teker manlı Parlamentosu Fındıklıda, şimdi dır. Zira un, ekmek vesair unlu mamul t Istesek de, istemesek de âmme nş. idealine bağh olarak çalışmalarmı mümkün olan hallerde ilga ve tahfiflerk&patılmış bulunmasma şaşmamak lâzım ttker sayarak demiştir ki: haline intikal ettiği takdirde randıman geldiğini, Milli Savunma bütçesine kohizmet ve ihtiyacları, nasıl bir çığ gi Güzel Sanatlar Akademisi olan eski bir butün sulhsever milletlerle iyi münase den de geri kalınmamıştır. Kusurlarla nıalul bir bütçe sultan saravına taşınmıştı. Burası da dışı tesbit edilemez, Hattâ bugün şehirdeki nulan paranin kifayetsizliği aşikârken ?a betler sağlamak ve aziz yurdumuztın Muhterem arkadaşlarım, « Şimdiye kadar verdiğimiz izahat bi büyümektedir, görüyorsunuz» de kâgir, içi ahjab bir bina idi. Yeni binaunların randımanlarını tesbit fennen mimiyetsizlik yüzünden üzerinde ısrar maddî ve manevî varlığını yükseltmek Buraya kadar olan maruzatımla 1948 tan da anlaşılacafı üzere, esasen ko miştir. Menderes, bu tetüklwrin so yı dolaşıp da onun bir kereste deposukedefine yöneltmiş ve bu suretle in bütçe tasarısının hangi şartlar içinde ha mkânsızdır. Bu hususta guluten iyi bir edilmiş olduğunu ve sonradan ek ödenek layca tetkike imkân vermiyen bir us'i! nunda sözlerine şöy'.e dsvam etmiştir: na benziycn çatı arasını gordüğüm zasanlığa ve medeniyete faydalı olmağa ;.ırlandığını tebarüz ettirmeğe çalıştım. miyar olursa da hububatımızın çeşidii istendiğini söylemiştir. ve teknikle tertib edilmiş olan bir büt Takats^z hale getirilcn iktisadi biinye man, kendi kendime, .Allah burayı da olması mevaddı ecnebiye miktarının teçslışrcuşür. 1948 bütçe tasarısı < Bir an için bütçede tasarruflar Bilfisizliğin neticesi çede samimiyet pr^nsipine de riayet Çırağan sarayının akibetine uğramaktan halüf etnjesi, standard olmaması bu miKalkınma faaliyeti Bütçe komisyonumuzun "çok dikkatli, Hatib, sene sonunda yapjlin milyon o!unmazsa, vuzuhsuzluğun bir kat daha yaparak açıkiarı kapadığımızı farzedi korusun» demiştim. Meclisin buraya nakyarın kabulüne imkân vermemektedir. Harb yıllannın şartlan içinde ister sürekÛ ve yorucu tetkiklerinden geçeluk aktarmaların tahsisat alınmadan evniz; borçlar ne olacaktır? Ele alınması srtacağını söylemeğe hacet yoktur. E'iO halde 7476 randımanlı undan veya bu linden bir gün veya iki gün sonra, o zaistemez hızını kaybetmiş olan ekonomik rek yüksek huzurunuza sunulmuş buluka n.izdeki bütçe. vuzuhsuzluk ve samimi zarurî olan âmme hizmetleTİnin yeni man Mebusan Meciisi Reisi olan tnerunun 848P randımanla karışmasile ya tel sarfedildiklerinden ve sonradan v e : kalkınma hareketlerinin beliren im nan yeni yıl bütçe tasarısının başta mıllî pılan pide ve sandviclerin tefriki imkan mulaştırıldığından şikâyet etmi? yetsizlik haddini aşan ve âdeta bilerek den yeniye bütçeye yükliyeceği masraf hum Ahmed Rıza Beyin odasındaki sokânlardan faydalanmak sureüle geliş savunma emniyeti olmak üzere ber türlü sızdır. Renk bir miyar olabilirse de ia « Bütün bu haller, ayaı zamanda bi ihtiyar edilmiş kusurlarla maluldür. his lar, ne ile karşılanacaktır? Nihayet yabanın bacası tutuşmadı mı? Binaya bir ihtiyaclarımıza günün şartları içinde tnesini beklemek yerinde olur. re, Meclisle hükumetin içli dışlı, beraber sini vermektedir. Bunlan. söylemekle şamağa azmetmiş bir millet olarak mu. kalorifer yapılmıştı amma yarun yamalak nunî kıymeti pek yoktur. Harbin sonu olan 1945 yılından sonra mümkün olduğu kadar ce"ab verec^k Yukarıki izahattan anlaşıldığına gö icrayi hükumet halinde uzun yıllar kal bütçenin tanziminde, aynı zamanda ta hakkak kısa yıllarda başarmak mecbu bir şey olduğu için bir çok odalan ısıyüksek tasvibinize iktiran eden iki yıl mahiyette olmasına ehemmiyet verıl re, Ticaret Bakanlığınm Ankarada tesbit maları neticesi husule gelen itiyad biri sarruf kaidesine de riayet edilmemiş ol riyetinde bulunduğumuz işlerimize ne tamıyordu. Bereket versin ki, binanın miştir. bütçesinde milli eğitim, bayındırlık, taederek buraya tebliğ ettiği ekmek şekli, kintilerile karşı karşıya bulunduğumuz duğunu anlatmak istiyoruz. Filhakika zaman ve ne suretle el atabileceğiz? her tarafına yangına karşı borular, horrıın ve sağlık hizmetlerine daima arŞimdi başlıyacak incelemeleriniz so lgililerüı mütaleaları alınmak sureti'e hakikatini de hatırlatmaktadır» demiştir. bütçenin hazırlanışında, hizmetlerin za Müsrif ve açıklı bütçelerin devamı, bizi tumlar konulmuştu ve meclis muhafu tan tniktarlarda ödenek aynlmışür. nunda bu tasarının daha tekâmül ederek ,'apılmadığı için bu fena neticelere vaAdnan Menderes, daha sonra, 1948 rurî olup olmadıklan ve verimlilikleri elbet de daha ağır vaziyetleTe götürür. kıtası olarak da bir itfaiye bölüğü seGene harb ertesinde yeni bir iktisadi en uygun şekli alacağı muhakkaktır. rıldığı ve bugünkü durumdan belediye yılı bütçesine geçerek, bir bütçe hazır i:zerinde çsaslı olarak durulmamı? ve Bu itibarla ıslaha, derhal bütçeden baş çilmişti. Riyaset odasının bacasma sel düzene kavuşmak ve milletlerarası tiHarbin sona ermesindenberi tanzi.n nin, değirmencinin, fırmcının mesul ol lanırken elebtte ki içtimaî ve siyasi kabul olunan iş ve hizmetlerin, imkân lamak lâzımdır. Fakat görüyorsunuz ki gibi su basılarak bu yangın başlangıcı carî münasebetlerimizi geliştirmek olunan bütçelerimizin üçüncüsü olması madığı iddiası yürütülmektedir. şartlarla beraber iktisadi ve malî vazi larımızla ayarlanması düşünülmemişt'r. meselenin ash, denk bütçe meselesi söndürüldU. Yoksa Çırağan sarayından maksadile para ayarlandı. Bir yıl zar na rağmen yeni yıl bütçesinin de tam yetin de gözönünde tutulması gerekti Bu görüşümüzü teyid için bütçede bir ve hattâ bütçe meselesi olmaktan da sonra Fındıklı sarayı da yanıp gidecekBeyaz unun fiatı arttırıldı fında yani eylul 946 ağustos 947 ta bir sulh ve sükun devTinin zengin bir Ticaret Bakanlığı Belediyeye gönder ğine i?aretle şöyle demiştir: çok ileridir. Hakikat şudur ki, memle ti. çok misal bulmak müşkül değildir.> rihleri arasmda 1.401.165 ton miktarın programı olmak vasfını alamamış olmajSi diği bir emîrde çuvalı 28 liraya olan be« Bu sebeble bütçeyi, gerek teklif, ketin iktisadî bünyesi, yorgun ve taAlışılmış itiyadlar da 719 milyon liralık ihracat, 556.375 ton üzücü bir olaydır. yaz unun 29 liraya çıkarıldığı bildiril gerek kabul ve tasdik mevkiinde bulukatsiz düşürülmüştür. Millî Eğitim Bakanlığı binasını, Miltutarında 529 milyon liralık ithalât yaBununla beraber 1948 bütçesinin yal miştir. Menderes, bütün dairelerin hirmet nanların, memleketin iktisadi ve malî letvekili Doktor Fahri Kurtuluşun söyYarının ihtiyaclarını karşılıyabilmesi pıldı. Ondan evvelki bir yıllık devre nız harbden sonraki ilk senenin bütçeHalbuki bu fiatı Ticaret Bakanlığınm şartlarma iyice nüfuz etmiş olmaları kadroları ile barem kanunu üz*rinde lediği gibi kasten komünistlerin yaktlnin ihracaü 532,699 ton miktarında ye sine değil, son günlerini bitirmek üzsre ş'arı üzerine evvelce Belediye deimî er. icab eder. Bütçenin tertib ve tanzimin esaslı incelemeler yapılacağını vadedeü şöyle dursun, bugüne kadar, yüklenen ğı henüz sabit olmuş değildir. Amma, ağırlıkları artık taşıyamıyacak ha'e j ni rayiçlerle 501 milyon lira, ithalât ise bulunan 1947 bütçesine de üstün bir cümeni tesbit etmişti. Daimi encümene de vuzuhu temin eden usul ve tekniğe Maliye Bakanının geçen yılki sözleriîii yine bir takım tedbirsizlikler olduğu an365.509 ton tutannda ve kezalik yeni durumda bulunması yeni bütçemiz lehi verilen bu hakkın şimdi ne sebeb ve sıkı sıkıya bağh kalmak nasıl bir ve hatırlatmış, fakat geçen yıla nazaran bu gelmiştir. Bu, kaçınılmaz bir netice laşıhyor. Binadaki elektrik tesisatınui kurlarla 334 milyon liradır. Bu gayede ne kaydedüecek ve bilhassa ilerisi için zaruretten ileri gelerek un fiatının art cibe ise, işaret ettiğimiz bilgilerin, büt yıl maaş ve özlük haklarda görülen 47 miydi? Yıllardır ekonomlde v« mali zaman zaman sıkı bir muayeneden geçialtın ve döviz mevcudumuz bir arada itminan ve ferahhk verecek bir mazha tırıldığı anlaşılamamastır. Bunun diğer çe tetkik ve müzakerelerine başlama milyon liralık fazlalığm, bu vaidlerir. yede isabetsiz tedbirlerin tevali eden j ritoıeyiîi, hemen itfaiyeye haber verilelarak para operasyonuna musadif olan riyettir. unlu maddelere tesiri olacağı ve ba dan önce temin olunmasını da zarurî yerine getirilmediğinin isbatı olduğunu zararh neticelerini, harb devam eder. meyişi gibi. ken harbe, harb bittiktfn sonra dünyatarihteki tutarını el'an muhafaza etFilhakika önümüzdeki yilm bütç'Sİ maddeleri satanlarm Belediyeye müra saymak icab eder. Şimdiye kadar bu söylemiş ve şöyle demiştir: Sonra, koca Ankara itfaiyesinin dammektedir. Filhakika Türkiye Cumhuri bir yıl evvelkine nisbetle gelirler bakı caatle pa?ta vesaire fiatlarının arttırjl icablara riayet edilmemesinin, bütçelerin < Bütçenin, komisyonda tetkiki es nın kanşık durumuna atfetmek itiyad lara kadar uzanan bir merdiveni yokyeti Merkez Bankasının 20/9/1947 ta mından daha zengin ve sağladığı hizmet masını istiyecekleri şüphesizdir. haline gelmiştir. Halbuki mesele, biı hep birlikte gördüğünüz kusurlarla najmda, birçok masraf maddelerinde muş! Başkend adına acınacak, hattâ ağ; rihli bültenine göre mevcudumuzu teş ler cihetinden daha verimlidir. malul olmalarında ve hattâ durumun milyonlara varan tasarruf tekliflerinde devlet anlayışı, ve bir politika görüş i lanacak bir noksan! Böyle bir merdivenkil eden altın ve dövizimize MilletlerHatırlanacağı üzere 1947 bütçesinm buraya kadar gelmesinde büyük payı bulunduk. Bunlar, sayın komisyonca ka meselesidir. den ve diğer en modern her türlü yan•rası Banka ve sandıktaki mevcudlan gelirleri 1 milyar 21 milyon, giderleri de bule mazhar olmadı. Çünkü, ötedenbeci olduğuna şüphe olunamaz.» Bizi, yukarıdanberi izahma çalıştı gın söndürme vasıtalanndan mahrum nuzın ilâvesi hâlinde yekün 707 milyo 1 milyar 136 milyon lira olup aradaki alışılmış itiyadların neticesi olarak büt ğımız ağır duruma getirmiş olan po bir itfaiyenin yalnız adı var, demektir. Geçen seneki varidat fazlabğı na baliğ olur. 7/9/1946 tarihindeki al fark iç istikrazlarla kapatılmak gerekiçede görülen her rakamın, mutlaka bir litika; iktisadda ve maliyede bugüne Adnan Menderes, bu yılki bütçe ile tın ve döviz mevcudumuzun yekunu da yordu. zaruretin ifadesi ve hikmete dayanır ol kadar memleketin tabii şartları veı ik Sayın Milli Eğitim Bakani, Büyük MiltsUnbul Tüccar Derneği aylık topl«Btısı geçen yılki bütçede gösterilen umumi bundan ibaret idi. Yeni bütçemizde ise gelirlerimiz dün ssat 16.30 da Limsn Lokantasında yapıl rakamlar ve bütçe açıkları arasında bir duğu zihniyeti, içimizde hâlâ yaşamak tisadi icablarile müvazî yürümemiş, bir let Meclisinde, yangın hakkında izahat Son iki yıl içinde ihracat ve ithalât 1.115,600,000 lira, giderlerimiz de 1 mil mıştır. Toplantıda derneğin üyelerinden ba, mukayese yapmış, 1947 yılındaki 170 tadır. Halbuki, bütçenin fasıl ve madde taraftan da gösterişli ve pahalı bir dev verdikten sonra, .Millet sağ olsun. deka İstanbul Ünîversitesi profesörlerinden bir lerinde yer alan rakamların sıhhat ve let fikrine saplanıp kalmış, gittikç» miş, evet millet sağ olsun amma bu çeBankasından temin olunan 25 milyon yar 243,565,697 liradır. kısml. Ticaret Bakanlığını temsilen İhracat milyon liralık gelir fazlalığından bu yıl isabetini isbat için esassız olmakta bir1947 tahminlerine dahil olup sene çılar ve Amerika hükumetile akdolunan 10 memleketin ana kaynaklarına zararlı te şid yangınlarm da artık sonu gelsin! Biriiği Umum! Kâtibt Mümtaz R«k. Zi bütçesine ancak 34 milyon liranın akmilyon dolarlık kredi ile diğer bazı ec içinde kaldırıldığını ve hafifletildiğini raat Bankası Müdürü. İstanbul Ticaret ve settirilmiş bulunduğuna işaretle, arada birinden hiçbir fark arzetmiyen evvelki sirler yapmağa başlamıştır.> AÇIK MUHABERE nebi kredilerden ve altın ve döviz ran biraz evvel söylediğim bazı vergilere Sanayi Odasını temsilen Osman Fikret ha ki farkın kaldınbnıs vergiler» tekabül sonelcr rakamlarına dayanılmaktadır. Mehmedçik imzasile mekrub yazan o«Bu gidişe dur demek lâzımdır> Anlaşıhyor ki, koskoca idare ve hükutrelerimizden faydalanılarak deniz ve rağmen önümüzdeki yıl gelirlerinde gö zır bulunır.u;lardır. ettiğini göylemiştir. kuyucuma: Demeğin umumi kâtibi Ahmed Hamdi BaMenderes, «özlerini jöyle bitirdi: met çarkı, bolluğun temin ettiği kolaylık kara vasıtalarımızı ehemmiyetli mik rülen 94,384,470 liralık fazlalık vergileıiŞikâyet mektubunuru haklı buldum. jar, demekçe kurulan komisyonun dıs ticaHatib, geçen yıl görülen bu mühim « Yukarıda arzettiğimiz yollardan ve rehavet içinde dönmek ve işlemek tarlarda arttırdık. Belli başlı hava mey mizin inkişafından elde edilmiştir. Bu t rejimlmiz hakkında hazırladığı raporu varidat fazlalığının istisnaî bir hal oJFakat şikâyetinizi mucib olan meseleyi hazırlanıp huzurumuza gelen bu bütsayededir ki yeni bütçemizin giderler zaafına 'kendini kaptırmış bulunuyor. danlarunızı modern bir şekilde kurmahtılâsa etmistir. Raporda. dı» ticaret işleriduğu noktasında ısrar etmiş, Maliye Diğer taraftan şuna, buna in'am ve ih çenin ihtiva ettiği sonu gelmiyen ra esasmdan halletmek için, mektubunuzu ğa girijtik. iktisadî devlet teşekkülleri bölümünde geçen yıla nisbetle 107,350,167 mizde çok taraflı tediye esasına dayanan Bakanının, buna bakarak, önümüzdeki sanlarda bulunabilmek, yeni yeni kad kamların bunaltıcı ifadesizliği kars.Lsın neşretmekten ziyade ilgililerin dikkatine mizden maden ve sanayi işçilerile ö lira miktarında fazla ödenek sağlan serbest bir rejimin mi. yoksa tahdidli bir rejimin mi şartlarımıza ve bünyemize uygun »enelerde vergilerin veriminin artacağı rolar ihdası ile iktidar ve salâhiyet sa da: «Bunlar, hükumet ve idare cihazı ulaşürmağı daha faydalı buldum. Insalmıştır. devli olan bankalarımız bir çok eksiklah icab edeni yaparlar. Saygılarımla. sorulmakta ve bu iki tez uzunuza yolundaki kanaatini tenkid etmij ve: halarını genişletmek temayülieri de ba tarafındn itina ile hazırlandı. HükuYeni bütçemizde %10,3 nisbetindeki olduğu lerini tamamladılar. Bazı kollarda istihdıya izah edilmektedir. Netice, memleketimi« Maliye Bakanıru, nikbinliğe sev çıboş bırakılmış görünüycjr. açığı teşkilr eden 127,965,697 lira bu yıl metin esaslı süzgecindeo geçti. Bütç« •al artışlan kaydedildi. jin dıs ticBiette çok taraflı serbest bir rekeden bu gelir artışı, hakikt bir iktikomisyonuna ayırdığımız bu işte ihMilletlerarası banka ve fona iltihakı ilk defa olarak münhasıran uzun vadeli jime geçebilmesi için bir intikal devrest y? sadî inkişafm vergilere bir in'ikâs hâBütün bu zaaflar ve temayüller, bütçe tisaslı 36 arkadajımız haftalarca bu raşamağa mecfcur kaldığı, bu mecburiyetin harb iç istikrazlarla karşılanacaktır. ttız da 947 yıltnm olaylan arasındadır. Arabacılar Cemiyeti hakkında Bu açık münasebetile durumumuzu dolayısile tahdid sistemini kabul etmi; mem disesi olarak değil, dış ticarette mem üzerinde gayet zararlı akisler yapmakta kamlar üzerinde durarak yoruldular. Bu maruzatımla iktisadî işlerimizin leketlerden çok fazla olarak bizi çetin me leket imkânlannın zorlanıp, âdeta israf ve rahneler açmaktadır. Hükumet gebaşka memleketlerle mukayese edecek ihbar tahkikatı Binaenaleyh reyimizi rahat rahat kultani bir inkişafa kavuştuğunu ve kal«elelerle karçı karşıya bıraktığı, komisyonun edilmiş olmasının bir neticesi olarak rekçesinde. bütçe ile teklif edüen büArabacılar Cemiyetinin Toprak Ofisten »1kınmamızın lâyık olduğu vüs'ati aldı oîursak, hattâ hiç harbe girmiyen mem bugün dtş ticaret rejimine hâkim olacak mütalea edilmek icab eder.> demiştir. tün ödenekler, mahalline masruf olmak, lanabiliriz.» gibi bir kanaate varmanıza ve vicdan huzurile reylerinizi kullan dığı arpa ve kepekleri, üyelerine dağıtmıyağını kasdetmiyorum. Saydıklarım bir leketler de dahil olmak üzere, neücenin prensipin tanzim ve tahdid» esasına dayanAdnan Menderes, harb yıllarının tasarrufa riayet edilmek bakımlarmdan masının icab edeceği anlatılmaktadır. manıza mahal olmadığı hakikatini te. rak harice sattığı veyahud bir kısım arab»tntikal devresinde gerekli hazırlıkları aleyhimizde olmadığmı söyliyebilirim. Söz »!an Mazhar Günsal, dış ticaret rejl mahnımiyetleri pahasına biriktirilmiş hakikî bir tetkikten geçirilerek, devlet cılara yüksek fiatla verdiği hakkındaki ihbar mızı ihmal etmediğimizi ve şartların Bu misaller bililtizam harbe girmemiş mimize bir veçhe verebilmek İçin zamanin 460 bin tonluk hububatın şimdiye ka hizmetlerinin yüriitülmesine ve külrür essürle belirtmek zorundayız. Esasen incelenmektedir. Arabacılar bunu kendi üzerolan devletlerden almmıştır. îsviçrenin bütçelerin tatbikatını sırtmda hisseden Biüsaadesi nisbetinde başardığırruz ijîepek erken olduğunu, dünya ahvali ile bu lerine almıyarak, bu ihbarın Arpacılar Ce1946 da gelirleri 1 milyar 847 milyon o bareketin ksbili telif olamıyacagım. (ayed dar misline rastlanmamış bir şekilde kalkınma işlerinin mümkün olduğu ka memleket, bütçelerin vicdan huzuru miyetine aid olduğunu ileri «ürmekte iseler ri gösterir. lup giderlerinin %78 1/2 unu karşıla dij ticaret rejimimiz bir tahdide tibi tu kısa 'bir zaman içinde ihracının, gene dar arttırılmasma imkân verecek peverecek bir kavrayışla ve dikkatle ha de, yaptığımız tahkikata göre ihbar tam*Milii savunma giderleri maktadır. İsveçin aynı yılda geliri 3 mil tulursa bu tahdidi yapacak ve içinde ta aynı şartlar altında toplanan dövizin,' kilde tertiblenmistir, denilmektedir. Bu mile Arabacılar Cemiyetine aiddir. Hatti lhzırlanmış olduğu kanaatinden uzaktır. barı yapan da Arabacılar Cemiyetinde ilgili El'an büyük bir orduyu silâh altında yar 209 milyondur ve giderierinin %91 cirlerin de bulunacağı bir komisyonun yap «o zaman tantana ile ilân olunan ser tözleri ciddiye almak, cidden zordur.> Umumileşmiş olan bu görüşe Meclisin ması lâzım geldiğini söylemistir. bir zattır. Arabacı esnafı namına dün «atutmaktayız. 947 bütçemizde milli sa ini kaıçılayabilmektedir. best dövizli ve açık taraflı ticaret poli Makam otomobilleri ve Savarona yatı Diğer tacirler de mütalealarını llerl türde katılarak işlere yeni bir düzen ver zetemize gönderilen bir mektubda idare h«vunma masrailarımız umum yekunun 1948 bütçesinin geçen yıla nazaran ih dükten sonra rapor yeniden tetkik edilmek tikası yüzünden rastgele ithalâta tahsis Adnan Menderes, daha sonra, makam mesi artık zaruret halineı gelmiştir.» yetinin kendilerine hiçbir zaman arpa ve keTr31 i gibi esasen yüksek bir nisbette tivr. ttiği fazla ödeneklerden 19,437,000 üzere komis>ona havale edilmiştir. olunmasının> ve 7 eylul kararlannın ve hizmet otomobillerine ödenen 1015 pek dagıtmadıgı, buna ancak gazetedeki neş.357,4 milyon lira olarak tesbit edilmiş lirâsı millî savunmaya ayrıldıktan sonra Senelerdir Meclise getirilen bütçele. riyatla muttali oldukları bildirilmektedir. Türk Cerrahi Cemiyeti toplantısı husule getirdiği şişkinliğin vergiler ü milyon lirayı, Başbakan kendi evinde "9 siyasi vaziyette vukuu beklenen geri kalan miktar Millî Eğitim, BayınTürk Cerrahi Cemiyeti, Operatör Dr. Feri zerine tesirinin tabiî olduğunu söylemiş, oturduğu halde konak masrafı olaıak rin memleket ihtiyaclarını en iyi ve en Arabacılar Cemiyeti Reisliğinden aldıgın z •alâh sayesinde sene sonuna kadar bu dırlık, Sağlık ve Tarım işİ3rine ve diğer dun Şevket Evrenselin başkanlığında geçen bugünkü durumu şöyle tasvir etmiştir: verilen 63 bin liralık tahsisatı, devamm az masrafla karşılamak için vücude bir mektubda da, Ofisten alınan kepeklerin muntazam surette esnafa dağıtıldığl, bu ınperşembe günü Türk Tıb Cemiyeti Ipkatinmiktar ile idare edilmesi düşünülmüş lîizmetlere ayrılmıştır. Bugünkü durum csn bizzat Devlet Başkanınm bile mü getirilmesi lâzım gelen samimî bütçe barı yapanlann kendilerini çekemiyenler olde toDİanmı; ve: iken bu vâdide ümid edilen salâh taVergi reformu « Şimdi ise, 400 küs\\r bin tonluk teessir bulunduğu Savarona yatının 600 ler olmadığını tekrarlıyan Adnan Men duğu bildirilmektedir. 1 Prof. Dr. Kizım İsmail Gürkan Urahakkuk etmediği için bu yxl içinde başfından. bir ösefagoplasti, bir ulcua pepticum hububatımız çoktan satılmış, hattâ hu bin liralık masrafını, Halkevlerine öde deres : Toros Ekspresi işlemiyor Aziz arkadaşlarım, ka hizmetlerden kısılarak ve vergileriJejuni, bir tromboanjeit obliterant vakasınnen, fakat aslında C.H.P. kasasına gircn « Malî nizamın külliyen bozulmabubat sıkmtısı başgöstermiştir. Döviz Suriyedeki kolera tehlikesi yüzünden Toro» Şimdi 1948 bütçesinden çıkardığım bu da arteriyektomi; mizin verdiği fazlalıktan faydalanılarak 2 milyon lirayı, tasarruf zihniyetine ay sına ve iktisadî bünyenin büsbütün ta Ekspresi hareket ettirilmemekte ve diğer yol2 Doç. Dr. Salm Erkun tarafmdan, mil ve altınlar elden çıkmış, en zarurî ihaskerî masraflarımıza 173 milyon lira neticeler geçen yillara nisbetle ileri gikatsizleşmesine bakarak bir sathı ma cu trenleri de Adanaya kadar gitmektedir. dişin bir ifadesidir. Ancak hizmetinde letlerarası üroloji kongresinde gördüklerim; tiyaclarımıza bile icab ettiği yerlerde kırı deliller olarak saymıştır. iaha tahsis etmek icab etti. Suriyeden gelen tayyare seferleri ce 3 Opr. Dr. Ömer Vasfi Aybar tarafın serbest döviz tahsis edememek ve meşYapılacak ilk iş ilin üzerinde süratle kaymakta oldu Ayrıca bulunmakla iftihar ettiğimiz çalışkan ve trtil edilmisth^ ,^^^^ Bu suretle 1947 yılınırf savunma ödehur 7 eylul ve devalüasyon kararlarına ğumuzu kabul etmek icab eder. Şayed yurdsever Türk milletinin daha fazla dan, bir çene eklemi ankilozu vakası; Adnan Menderes, bütçede, önceden îkleri bütçemiz yekunu içinde ^ 4 0 4 Dr. Ziyaeddin Maktav tarafından, busına hakkı vardır. Şu kanaatteyim ki kofarenksde sarkom vakası konuları (ize rağmen bir takım mahsullerimizi de ihrac tfchmin olunamıyacak kadar mühim ra dij, şurada, şu hükumet olarak «bu giîi yüksek bir nisbete, 530,4 milyon lijüksek müraheretinizle malî sahada ba rinde tebliğler yapılmıs ve münakaşalara edemetnek durumuna düşürmüştür. Ar kamlara varaeak tasarnıflann kabil ol diş, şurda, şu tedbirlerle duracaktır.> 'a yUkseldi. şormağa çakşacağrmız ıslahat daha faı Dr. Feridun Şevket Evrensel, Dr. Kâzım İs tık serbest döviz3i ve açık taraflı dış tidiyemiyorsak; gelecek nesli dahi sıkın^âh altında bulunan yurddaşlanmı lasını yapmağa imkân verecektir. Kal mail Gürkan, Dr. Ömer Vasfi Aybar, Dr. Zi caret politikasuıdan kendileri de bah duğuna dair inancını belirterek şunları tıya mahkum eden ve istikbali yiyen söylemiştir: 2^.. gücünden mahrum kalmasından is kınmamız için sarfına mecbur olduğu yaeddin Maktav istirak etmişlerdir. sedemez oldular. Hal böyle iken vergiböyle bir gidişe mutlaka şimdiden * Bütçe Komisyonunun sayın söztihsalimizin ve yıllık vergi kaynaklan muz parayı giderlerde yapacağımız taYeniden 57 otobüs işlemesine lerin, âtiyen fazla gelir temin edece cüsü de ajnı fikirdedir. Bütçe Komisyo «dur» dem«k lâzımdır> dedi. ımzın %44 kadannın askerî masraflara sarruftan ziyade vergilerimizin ıslahınmüsaade edildi ğini muhakkak saymak, hatalı bir göayrılmasından kalkınma ilerimizin za dan elde edeceğimiz gelirlerle karşılayaSeyrüsefer Komisyonu dün Belediyede top rüştür. Hattâ vergiîerin, önümüzdeki lanmış, bilhr.ssa yeniden şehir dahilinde oto(Ruranı Kerim Tercüme ve Tefsiri) rar görmediği iddia edilemez. biliriz. yıllarda bu durumlarını muhafaza edebüs işletmek için müracaat edip geçen defaki Fiatlar ve hayat pahalıhğı Omer Rıza Doğrulun eseridir. Islârn cekleri mütaleasını bile ihtiyatla karşıVergi reformunumükellefiyet hüküm toplantıda bu müracaatleri reddedilen hususi Diğer taraftan yeryüzünde müşterek âleminde bugüne kadar bu derece açık eşhasa aid 57 otobüsün işlemelerine aid bu lamak lâzım gelir. Vergilerin verim kabir derd halini alan fiat yükselmelerin lerinde olduğu kadar usullerinde de der defa müsaade kararı verilmittir. Belediyeyi biliyetlerinin ve dolayısile bütçe geliribir tercüme ve tefsir yoktur. Içerisinde piş etmekteyiz. den memleketimiz de müteessir olmak ayrıca hakiki Hafız Osman yazısı Ue bu karann verilmesine sevkeden sebeb, bun nin artması veya ekgümesi, millî istihsal Milli gelir lara müsaade edilmediği takdirde evvelce vetadır. bir Kur'anı Kerim de vardır. 1208 büVergi ıslahatı bahis mevzuu olduğu rilmiş olai musaadelerin bir imtiyaz mahi ve gelirin takib edeceği seyre sıkı sıkıya Ancak memleketimizdeki fiat hareket yük sahife, nefis cildli 15, çift cUd bağlıdır. Millî istihsal ve onun geleceklerinin son yıl zarfinda takib ettiği se zaman her şeyden önce kazanclardan yeü alması endişesidir. üzerine 17,5 liradır. Peşin para yollıyanteki inkişafı, seyir ve istikameti tetkik Mekteblerde yılbaşı tatili lıalen alınmakta olan vergilerin üzerinyir, dünya fiat hareketlerile mukayelardan posta ücreti alınmaz. Çok nefls ve renklı İlkokulların aralık ayının, 31 inden 6 ocak e« olunduğu takdirde fiatlanmızdaki de durulmasındaki zarureti teyid için akşamına kodar senebaşı tatili yapmaları hakAHMED HAI.tD KİTABEVİ çlft kapak İçinde, renkll yükselmenin diğer memleketlere naza memleketimizin millî geliri hakkında kında Milli Eğitim Müdürlüğüne emir geltablolar, çok faydalı bll•son zamanlarda İstatistik Genel müdür migtir. Lise ve ortaokullar ise bu ayın 29 ran daha az olduğu görülür. giler. Sağlık. Bakım. Geluğünce yapıjan neçriyattan faydalana undan ocak ayının beşine kadar tatil yapaçim yazıları, gecme yeKalkınma plânı caklardır. mekler. Kadın avukatlaİzaha hacet yoktur ki, hayat pahalılı rak kısaca bazı izahat verröek isterim. Nüshası 10 kuruştut. rımııın bi.vografilerl, <rü1942, 1943 ve 1944 millî gelirleri « Haseki Hastanesinde 19 pnüstahdcın ğmrn en esaslı hal çaresi her sahada iszellifl, faydajı, bUjfiyl bir zehirlendi rihsali arttırmaktır. Muhtclif kollarda rasile, 6,369 ve 8,286 ve 7,76? milyar lira Abone Şeraiti « * " ** araya toplayan Türkiye32 nci sayısı buflün çılctt. Haseki Hattanesınde çalışmakta olan Sevim, istihsalimizi arttırmak için başarılması olarak* hesablanmış bulunmaktadır. Bir aylık 300 Kr. 600 b . nin en (Uzel, en sık YılFatma. Zeliha. Nüzhet, Emine, Muazzez, EmiBüyük Islâm Türk şairi MehDaha evvelki senelere aid olmak üzsÜç aylık 800 • NH • na ihtiyac görülen işleri bir arada gösItfı. ne, B?hri, Mustafa, Cemil, Ferami, Mustafa, med Akifin yıldönümü münasebere hesablanmış olan millî gelirlerimize Altı aylık 1500 > 2900 » teren bir ilk plân üzerinde mesai sarfeRıza, Cemil, Hasan. İzzet. Ömer, Hikmet ve Senelik 2800 > B400 > nazaran bu sori rakamlarda görülen arbetile hatırasını tebcile hasredilen Mustafa adında 19 müstahdem zehlrlenme dilmistir. Tarım, Ulaştırma, büyük su D İ K K A T 1. bu sayı; en kıymetli muharrirleisleri, enerjj demir ve çelik, çimcnto, t'.ş büyük ölçtide harb yılları içinde pa alâimi gösteıdiklerindeıı tedavi altına »lınGazetemize gönderilen evrak »e yazılat mışlardır İlk bakışta paratifo «liimC gösteren rimizin yazılarını ihtiva etmektedir. muKtelif madenler ve çeçidli sanayi »a ramuın kıymetini kaybetmesinden mü hastalarda yapılacak bakteriyoloj L FİATİ 125 ne;redil<in edllmesin iade olunmaı. k bir mu Arkast S a . 4, S ü . l d e basmda girifileeek ve tamamlanacak tetlânlardan memliyet kabul edilme». »onund» hastahS teîhij edileçekrir. Naliye Bakanının bütçe nırtktı Malî Politikamız, vergi reformu, borçlarımız, enflâsyonun önlenmesi. hayat pahalılığı hakkındaki izahat Ekmeklerin bgzukiuğuiidan kim mes'ul? Adnan Menderesin D. P. İ H E M Evet, millet sağ haberleri adma yaptığı tenkîdler olsun amma,., NALINA MIHINA Tüccar Derneğinin toplantısı TANRI BUYRUuU EV*ݧ 1948 YILLId! , CUMHURİYET CIKTI L