Katalog

E CUMHUKIYKI 12 Arahk T?47 EDFI5I Y A I Yazan: Ahmed Hamdi Tanpınar mücadele yeri bile vardır. Bütün Ondokuzuncu asır boyunca ve hattâ bugün bile Paris. bir nevi sanat merkezi olarak tanılır. Bütün musiki zaferleri oradan yayıldı. Bütün resim ve heykel şöhretleri orada kuruldu. Bir çok milletlerin romancılan hakiki şöhretlerini, hiç olmazsa kendi dillerinin dışındaki şöhretlerini fransızcaya tercümeden sonra tattılar. Şiir ve dünya ölçüsü Büyük Doğu mecmuasında intişar eden «24 yıl, 24 madde», «Anadolu ve Anadolulu» ve «Açık mektub> başlıklı yazılarla bazı resimlerden dolayı millî hisleri tencide etmek ve mevcud içtimaî nizamı sarsmağa matuf propagan«ia yap. mak suçlarmdan dolayı ycdinci aslive AnlaşıLması için hususî bir bilgiye ceaz mahkemesinde yargı'.anrr.akta olan azçok muhtac olan musiki bile, hiç olmezkur mecmuamn neşriyat müdürü ve mazsa bir medeniyetin zevk çerçevesi yazılaım muharriri Necib FEZII Kısaiçinde, dinleme kabiliyetinden baska küreğin muhakemesi dün sona ermiştir. bir vasıtaya muhtac olmadan tadılır. Neticede, mahkeme Necib Fazıl KısaBu sanatların her biri, milliyetlerin, küre?in suçunu sabit görerek altı ay hududların üstünde, bütün insanlık hapsine ve <Büyük Doğu» mecmuasının için müsavi olan hususî dilleri kullanan da altı ay kapatılmasına karar versanatlardır. Hattâ işi bu kadar karışürrriştir. madan söyliyebiliriz; görmek ve duySanığm evvelce kat'iyet ke<=betm'.ş mak onlan talmak için kâfidir. ıı mahkumiyeti bulunmama.sı dolayuile Şiirden gayrı söz sanatları da az çok Böyle bir sanatta dünya ölçüsünü cezası tecil edilmiştir. böyledir. Yazıldıkları dilden gayrı dilnasıl arayacağız? D.'şandan hiç bir yarlere tercümeleri mümkündür. Bir BalBelediye üçüncü muavinliği zac veya Zola türkçede, çincede, çek dım bekliyemiyeceğimize göre bu dünİç Işleri BakanlıiŞı çube mudurlerınden çede, tercümenin iyiliği nisbetinde ar ya ölçüsü dediğimiz değer hükmünü Nazım Ardanın munhal bulunaıı Beledve tan bir zevkle daima okunabilir. Yazı nasıl veririz? Elbette ki kendi içimizde uçuncu reıs muavinlığine tayın cdıldıği bıl5in hususî taraflan kaybolsa bile, bu ve cemaatin vicdamnda. c'ırilmektedir. eserlerde asü üslubu yapan muhteva Zaten dünya ölçüsü nedir? Milletler 6 otobüs daha geldi ortadadır. Vaka, psikolojik gelişmeler, arasında gününde teşekkül eden şöhTramvay İdaresinin İsveçe sipariş ettiği otodramatik vazıyetler, sosyal şartlarla retlerin ne olduğunu az çok biliyoruz. buslerden altısı daha dun gemiden çıkanlinsanın karşılaşması kadar fikri, şu ve Şöhretin, velev dünya çapmda olsa büe mıstır. Bugun montajları yapılacak ve TaKbu, kaybolmaz. Daha ziyade halk dili her zaman hakikî bir değeri karşılanıa simvBeyazıd ringıne tahsıs edıleceklerdır. Bu otobusler de sefere çıktıktan sonra, inşallah nin husuliklerine ve cemiyetin bünye sı bir tesadüf işidir. Her sanatın tarihi şu otobüs rervisi biraz olsun blr lntizama «ine bağlı olan komedya da, ister, A buna bir yığın misal verir. gırmiş olur! ristofan, ister Molyer olsun, tercümesi Bugün modern duyuş tarzının babası KadıköyModa tramvay hattı kabil olmıyan şeylerin yanıbaşmda e tanılan, şiir, musiki, heykel, resim, roÜsküdarKadıköy ve Havahsi Halk Tramserin asıl örgüsü gene elde kahr. Dilin man hepsinde az çok hissesi olan, mo vaylan İdaresinm tramvay seferlerini jrtneşesini, cemiyetin dikkatini yapan dern insanı getirdiği duyuş tarzile ade tırmak ve bu suretle nakil vasıtası ihtiy»cını nükteler bile daima karşıhğı bulunabi ta yuğuran Baudelaire hakikî şöhret hafifletmek maksadile KadıkoyModa çift hattının inşası sona ermiş ve dünden ltibalen, bazı fedakârhklarla tabii şeylerüır. hakkını ölümünden ancak otuz, kırk en çıft hat •üzerinde »eferlere başlanmutır. Yalnız şiirdir ki yazıldığı lisanın ma sene sonra alabildi. Bugün bütün AvEski İtalyan sefareti binası lıdır, O lisanda okunmak şartile gü rupa Hölderlin'i almancanın en büyük Maçkada inşaatı yarım kalmı? ve hüsuzelliklerine sahibdir, vardır. Çünkü şairlerinden biri tanıyor. Halbuki Al n:ete devredilmiş olan Jtalyan sefareti biraîür dilin özüdür, kokusudur, lezzetidir, manya, onun ölümünün farkında bile sının. Konservatuar ittihaz edilmek üzere Jsmusiki kabiliyettir. Yahud bunlardan olmamıştı. Şimdi ise Hölderlin, insani tanbul Belediyesine terk ve Uhsisi haklcııoaki kanun tasarısının encumenlerc* kanal doğan hususî bir şekildir. Hepsinin yeün en büyük yıldızları arasında par edilerek Millet Meclisl umumi heyeüne g3nbirden doğurduğu hususî ve canlı şe lıyor. derüdiği dun /.nkarada bulunan Vali ve bekil ki, hattâ aynı dilde bile başka bir lediye Reisi tarafından çehrimizdeki ilgHı'cre Balzac gibi şuurlu ve dikkatli bir bıldırilmistir. suretle tekrar edildi mi kendisi olmakC.H.P. vilâyet başkanı tan çıkar. Çünkü mısra dediğimiz şey, deha, insanlığı günün birinde tam olaC.H.P. İstanbul ıl idare kurulu başkanı Atıf deniz köpüğü gibi, gökün maviliği gibi, rak kendisinde bulan ve bize veren kendi hazinelerinde seyredildikçe mev adam, Bethoven gibi emsalsiz bir de Odulun parti divanı uyelığine se'.ılmesi tıserıne. il başkanlığı için bugunlerde bir seçim cud ve güzel olan şeylerdir. Deniz kö hanın farkında bile olmaz. Rossini'nin >apıiacaktır. Atıf Odulden açılan uye'ıfce. püğünü dalgalann ucundan toplamağa peşindedir. Romanlannda onu methe edek uyelerden Nurı Dağdelen gelmişfr. kalkmız, avcunuzda bir kaç damla tuz i der. Vagner, sanat bahislerinde o kadar Ayrıca idare kurulu uyelerinden Ahmed Kalu su kahr. Fakat dalgalann üstünde, anlayışh olan devri.ıin yarısma geldiği a, yorgunluğunu ılerı sürerek istifa etmıstır. Yeni il idare kurulu başkanlığına en kııvo çalkantıların mucizesi, tacı ve süsü zaman Baudelaire gibi bir kaç istisnai \etlı namzed olarak Melıha Avni Sozen posoldukça size Afroditi düşündürür, su zekâdan, eşit dehadan gayrı kendisini Urılmektedır. perilerinin çıplak oyunlannı hatırlatır, anlıyan adam bulmaz. Bavyera Kralı Kâğıdhane kövü teftiş edildi kâinatmızı bir yığın hayalle doldurur. Ikinci Lodi biraz da Vagner uğrunda Sağlık ve Sosyal Yardım Muduru Dr. Faık bir kaç para sarfettiği için tahtından Evet, ne göklerin maviliği, ne denizin Yargıcı dun yanıııda sağlık ekiplerı oldueu köpüğü yakalanmaz; fakat oldukları olur. Bu^ün insanhğın yansı Vagner'in halde Kâğıdhane koyune gıderek teftışİ3ı"de yerde kadirullah ve aşk mabudesini başma yemin ediyor, bütünü de Bet bulunmuş. koj okulları \e dukkanlar. ekiphoven diyor. Daha garibi Bethoven'i lcr tarafından ilâclannuşür. doğururlar. zamanında beğenmiyenler. Bethovende Kamyonla nakliyat çok inkişaf etti Kamyonla e;ya nakliyatı her gun biraz dadevamını bulan şeyler na"Şiir yazıldığı dilin içindedir. Tercü en iyi gelışmektedır. Istanbuldan Anadolun',n me ile sevilen şair hemen htmen yok mına onu beğenmiyorlardı. Daha misal hs rr.uhtelıf yer'.erıne. bu meyanda Ankara. KdyCezanne serı. Eskı^chır. Sıvas, Erzurum, Malatya \e tur. Yahud şiiri için değil, düşüncesi mi istersiniz? Yığınlarca. için sevilir. Meğer ki çok büyük bir is gibi bundan böyle resmin babası olacak Dıyarbakııa kamyon seferlerı yapılmaktadır. tidadın, bir nevi dehanın eline geçsin. bir adamın sanatının ve eserinin mii Kışın yaklajmış olması dolayısıle uzak seyavaş yavaş tatıl edılmektedır. Yol fi3Hayyam'uı ingilizcede Fitz Gerald'ı, türk dafaası, tıpkı Dreyfus gibi Zola'nın ferler vamızın hallı yolunda atılan adımlan gozöçede Yahya Kemali bulması gibi mesud sırtına yüklenir. nunde bulur.duran ve kamyonla rakliyat yabir tesadüf olsun. Fakat bu cins terO halde şöhret bazan bizi aldatır. pan hususî te;ebbusler daha simdiden esıfh cümelere de tercüme demek pek kabil Dünya ölçüsü bazan geçici bir sıtma o urette hazırlanmağa başlamıslardır. Bunlar olarak seferleri çoğaltmak,. sonra da nikolmaz. Verlaine ve Mallarme'nin alman luyor. Fırtına geçince şöhretler cetveli Ik iyat fıat tarıfesinde ufak bir duşme TRDcaya Stephan George tarafından Vale yeni baştan kuruluyor, demektir. mayı duşunmektedırier. ry'nin gene ayru dile Rilke tarafından Bugun Istanbula Anadoludan her gun 150Bu hesabda aldanmıyanlar kimlerdir? yapılan tercümeleri cinsinden eserler, Elbette ki geleceği sezenler ve değişmez !00 kamyon mal yüklu olarak gelmektedir. Renesans devrinde şahsi eser addedilir kıymetler cetvelini nefislerinde tam o İstihsal bblgelerınden İstanbula yapılacik ucuz nakliyoün umumiyetle buralardan gedi. Böyle az çok eşit dehalarm birbirini larak bulanlar. Yani anlayışlarile, hü lecek mallann fıatlarında bir ni'ktar duş.'Kbulması bir tarafa bırakılırsa, bir şiirin kümlerinin salâbetile. tesadüften, geçici !ı.ğe >ol açacağı tahmın edılmektedır. kendi şekli dışına nakli imkânsızdır. olandan, modadan geleni kendi içlerinTiftik fiatları yükscliyor Meğer ki şür gittikten sonra elde kala de olsun yıkanlar. Hukümetin memleketımizden dı^ mem'enı, yani his küllerini, hayal islerini, Bugünün şöhreti, çok defa yalnız bu ketlere 2 nıılyon liralık tiftik ihracına rnuve düşünce benzerlerini, kısacası Vagünün şöhreti olur, yarına içi boş bir ss.ade etmesını muteakıb tiftik fiatlarındf yuzde 10 nisbetinde bir yukseHş gorulmuşliry'nin tabirile, bayram, ve şehrâyin addan başka bir şey bırakmaz. ur. Şimdıye kadar yalnız hıgıi'erEye Eterlın artıklarmı sevelim. Bazan da şaşırmaz. Byron, Goethe'de, nıukabıli bir milyon liralık tiftik ıhrac edilŞiir hikâyedeki Melâmî dervişine ben da Vinci'de Michel Ange'de olduğu gi niştir. Tiftik ihraeatçıları ikınci bir pırtı iftık ihracına musaade etmesi için Ticaret zer. Ateşe atılınca derviş sırrolur, yal bi. Bakanhğına muracaet etmeyi kararlaştırnıışnız tacı ile hırkası kahr. Bazan da öyle yanılır ki gelmiş geçrdır. Onun içindir ki şairlerin kendi za miş bütün şairlerin en büyüğü olan Pik demir fiatlan düştü manlarında vatanlarının dışına çıkan Shakespeare"de olduğu gibi iki asır farMadenî Eçya Istıhlâk Kooperatıfınin, pik demıri karaborsasının onune geçiUnesi 1uşöhret kazanmaları, dünyaca tanınma kına varmaz. Bugünün, Shakespeare'in unutulduğu susunda Ankarada yaptığı temaslar müsbet lan daima resim, mimari, musiki, ronetıce vermiştır. Bundan *15 gun rvveline kaman ve tiyatro gibi eser yaratanlardan devirlerden farkı tenkidin daha uyanık dar tonu bayilerde 250300 Hraya bulunaolmağa çalışması, değişmez, yahud zagüçtür. Bir roman tek bir tercüme ile mıyan pık demiri fiatları bugun 125130 lîon beş günde sahibini tanıtır. Beynel rurî değerler üzerinde duran insanlarm raya duşmuştur. Hukumet, Istanoulda bulunan madenî eşya imalâthanelerlr.in ihtiyacmilel sanat pazarmda bir kaç senelik çok olmamasındadır. arı olan pık demirinin kooperatifçe tevziini bir didinme, iki üç sergi veya müsabaEvet, her sanatın kendisine mahsus, uygun bulmuş ve bu salâhiyeti koopera».ife ka bir ressamı, bir heykeltraşı, bir mi her türlü aynlıkların üstünde hüküm v ermiştir. Bundan boyle kooperatif her ay man milletlerarası bir şöhret yapar. süren bir aslî kıymetler silsilesi vardır. çin Karabukten tahsis edılen 1162 ton pik Fakat bir şairin bu şöhreti kazanması Asü dünya ölçüsünü, her sanat için cemirini ihtiyac sahibîerine dağıtacaktır. Şair Mehmed Akifin onuncu imkânsızdır. zaten müsavi olmıyan şartlar içinde ölüm yıldönümü tanınmadan ziyade bu değerlerde araBazı şairler yaşadıkları devirlerde Bugünlerde büyuk Türk çairi Mehmed Akimalıdır. kendi dillerinin hududlannı aşmışsa, fin ölumünün onuncu senesi münasebetile Bir şiir gerçekten şiir mi? Gündelik istanbul Mualhmler Birliği tarafından önubunun kerameti yazdıkları dilin tanınhayatta kullandığımız sözü, o piyasa r.uzdeki hafta içinde bir konferans tertıb masındadır, Meselâ asnmızda Rilke, edilmiştir. Birlik Terbiye Encumeninin naValery, T. S. Eliot için olduğu gibi. lyi ve karışık pazarlar akçesini saf bir sanat zırladığı konferansların üçuncusünu teski' yetişmiş her Avıupalı fransızca, ingi malzemesi haline getirmiş mi? Ondan eden bu toplantıda Eğitim Enstıtüsü edebiyM lizce ve almancadan hiç olmazsa ikisini ayrı bir teşekkül yaratmış mı? Bu şe oğretmeni N»had Sami tarafından (Mehmed bildiği için bu şöhretlerin tesisi kabil kil, tekâmülün zincirinde, yeni bir hal Akif ve milli terbiye konusu hakkında bir konuşma yapıîacaktır. Toplantı gunü öğretolabilmiştir. Valâry'nin ingilizce yazıl ka mıdır? Bize bir ufuk açıyor mu? menlerden mürekkeb bir kafile merhum Tıjrk O şair gelmeseydi cemiyetimizde bir aıış bir kitabı vardı. Rilke fransızca şairinin mezarma bir çelenk koyacaklardır. çok hususî şive ve edası olan şiirler şeyler eksik olur muydu? Peyzajımızı, Yeşilaym 28 inci genel kongresi yazardı. Eliot, kendisi her iki dili bilir. insanımızı, tarihimizi, kendi kalbimizi Memleket gencliğini içki ve uyuşturucu /eondan sonra tanıdığımız gibi tamr mıyHer üçünün vatandaşları ise, tabiî ayhirlerin tahribatından korumak ve linde bir resil yetiştirmek amacile çalışan Yeşilay Kuduı ve onun üstündeki seçkin tabaka, dık? Aşk, ölüm, hayat, vatan gibi büyük ıumunun 28 inci genel kongresi 21 arahk 1947 bu dillerin bütün güzelliklerine sahibpazar günü saat 10 da Eminönü Halkevi »adiler. Onun içindir ki bu şairlerin eser mefhumlar, hayatın etrafında döndüğü onunda yapılacaktır. Kongreye İzmir, Bafra. mihverler onun gelişile manalarını deleri her tarafta bütün lezzetlerine vaBandırma. Kırklareli ve Uzunköprü şubeğiştirdi mi? lerinden birer delege iştirak edecektir. Konnlarak okunuyordu. Sonra söyleyişin kendisi? Mısra ucu gıeye bütün vatandaşlarımız dinleyici olarak iştirak edebılırler. Gerçeği şu ki. entellektüel Avrupa yor mu? Söz, musikiye ve kaidelerine daha 16 ncı, hattâ 15 inci asırlardanbeTürklüğü tahkir eden adam muhtac olmadan bizde teganni ediyor ri bir tek aile gibi yaşamağa alıştığı mu? Türklüğü tahkir suçundan dolayı Birinci Ağırceza Mahkemesinde yargılanmakta olan için şürde kolayca dünya ölçüsünde Bir şiir burdan yapıyorsa o şiir mil Agâh admda bir şahı;, dun sona eren muşöhret kurulabiliyor. Geçen asrın bahakemesi neticesinde 1 sene 9 ay 10 fun şmda Byron, Goethe ve Hugo'nun şöh lî dehanın ölçüsündedir ve bundan iyi hapse ve 6 ay da Boluya surgune mahkum de dünya ölçüsü bulunmaz. Bir milletin retlerinin sebebi budur. clmuştur. düi olmaktan daha büyük dünya ölYakalanan sarhoş ve dilenciler Eskiden bizde de böyle idi. Müslüçüsü yoktur. Dünyada kaç millet var? Zabıta tarama ekipleri son 24 saat zarfmman Şark entellektüel ve sanatkârları, Bu mevzudaki düşüncelerimi yazmağa da 5 sarhoş. yakalamışlar ve bir kişinin üzebir aile olarak yaşardı. Arabca, farsça, rinde de bıçak bularak Sıkıyönetime gondevam edeceğim. bizim lehçede ve çagataycada türkçe öermişlerdir. sanat ve fikir dünyasının temeli idiler. Ayrıca 27 dilenci yakalanarak kampa *evMevlid kedilmiştir. Ben Musulda, bir medresede Fuzuli Feci uçak kazasında ölen kızımız ve Metresini öldüren polis 21 seneye Divanı ile Cezmi okutularak türkçe öğretildiğini gördüm. Onun için eskl me damadımız nıahkum oldu Galatadaki genelevlerden birinde çalışan deniyetin müsterek malı olan şöhretleNERİMAN TEKİN metresi Hsyguhiyi öldüren polis İbrah'Tiln rimiz vardı. ve Birinci Ağırceza Mahkemesinde gbrulmekte SABRİ TEKİN clan muhakemesi dün sona crmiş ve IbraBu düşüncelerden sonra şiirin münhasıran millî bir sanat olduğunu tekra ruhlarına ithaf edilmek üzere 14 aralık hım, 21 sene hapse mahkum olmuştur. Rezalet çıkaran sarhoş kadın r* bilmem luzum var mı? Belki bir ba 947 pazar günü öğle namazmı müteakıb kuna tek millî sanat şiirdir. Obürlerinin Göztepe camii şerifinde Mevlid okunamahkum oldu Tepebaşınt'akı Novotni Gazınosunda içtikhepsinde, millî karakterin hakikî şah cağmdan bilumum akraba, dost ve ta«lyeti y»ptığı muhakkak olmamakla be nıdıklarla arzu eden zevatın teşriflerini ten sonra rezalet çıkarıp nâralar atan ve bu yüzden Kovotninin kapanmasına sobeb olan raber, milletlerarası bir taraf vardır. O rica ederiz. Filiz adındaki kadın, ;ki ay hapse mahkum 1 kadar ki onların mille^lerarası pazarı, Aile tiamınfl baboları K?" ^ Şecoin edılmiştir. • Buna mukabil yaşadığı memleketin dışında şöhretini yapan tek şair yoktur. Hiç bir millet, büyük bir şairin i başka bir milletin yardımile tanımamıştır. Şürde şöhret yerinde teşekkül eder. Şiir bir iç kale sanatıdır. Çünkü dil, vasıta olarak değil; malzeme ve nesic olarak kullanıldığı zaman milletin iç kalesidir. Böyle alırunca, bir milletin insanınm, tarihinin, kültürünün ta kendisidir. Köpüğüdür, çiçeğidir, tacıdır. Onunla yapılan sanat bir iç kale sanatı olur. Zaferlerini yavaş yavaş oradan yapar. Şairin Roması, kartallarını zamanla surlarırun dışına çıkarır. 1 çjiirin Güzel Sanatlar arasında garib bir talihi vardır. Orgüsünü veren malzeme yani lisan itibarile hemen herkes için olan bu sanat, gene bu yüzden hududları en dar olan sanattır. Bir resim, bir heykel, ortadan biraz üstün bir zekâ için, ilk bakışta yakalanan, lezzetine az çok erilen bir şeydir. Mimarî eserleri de böyledir. Her cinsten, her milletten insan, yetişme şartları derecesinde onunla ilk karşılaşışında zevk alır, beğenir, sever, yabud reddeder. Necib Fazıl mahkumoldu haberleh Bu Seneki Tasarruî Ha£tasımn Hususiyetîeri Yazan: j HÂDİSELER DÜŞÜNCELER HEM NALINA MIHINA Beklediğimiz kongre «Büyük Doğu» Mecmuası da altı ay kapatıldı ir müddettenberi Istanbulda, milletleraıas. kongreler toplanıyor. Bunlar «içtima» kelimesinden ödü patlıvan ve üç kişinin, saz çahnak için bile olsa. bir araya geldiğini kızıl fesli hafiyeleri vasıtasile haber alınca, evleri bastıran ve masunı Sınaî ve ziraî mal insanları sürdüren Sultan Hamidin Yıllarımızin miktarını dızdaki sarayında •içtima» ediyorlar. Hemen hemen yir Şarabcılık ve üziun suyu kongresi, çoğaltmak, cinslerimi senedenberi her ni, ıslah evsafmı demiryolları çifte kongresi, iş kungresi yılın bu günü ile yükseltmeye çalış gibi milletlerarası toplantılardan sonra, başlayan yer yer çe mak, e) Sınaî ve zi şimdi, Istanbulda bir de hajatı ııcuzşidli merasimlere ve raî mallarımızı ta latma kongresi toplanacak. sile olan bir haftaDunku Cumhuriyet'te. arkadcjşımu ya giriyoruz. 1929 senesinin sonlarında sasen müstebid bir zihniyet, «edebiyat» nıtmak, sevdirmek ve kullandırmak sudevrin Başvekilinin B.M.M. de tasarru yerine «yazın» uydurmasını mektebe retile milletin iyi yaşamasını temin et Mckki Saidin Ankaradan verdiği «belki de Istanbulda, alâkadarların vc roüfun lüzumuna dair olan sözleri, bu haf sokmakla nasıl edebî tekâmülü durdur mek tir.» ta an'anesi için bir mukaddeme oldu du ise • terbiye» yerine yapma «Eği Zannıma kalırsa bu geniş program tchassısların da iştiraklerile bir kongre O gün bugün, her senenin bugünlerine tim» i veya «Eğit» i koymak hevesine içinde asıl tasarrufu sevdirme hareketi I toplanacaktır» müjdesini okuyuuca scraslayan haftasında vecizeli, vecizesiz düşmekle Türk çocuğunun ana kuca kaybolrcaktadır. Bu uzun maddeye bir vindim. Yalnız «belki de» sözünü pek sözler seylenir, iktisadî bügilerle alâkalı ğında işittiği <terbiye», «terbiyeli ol (f) fıkrası ilâve ederek tasarruf teşki beğenmedim. Başbakan, şehrünizde gazetecilerle mekteblerde konferanslar verilir. Fakat mak», tterbiyesizlikten kaçmmak. gibi lâtını köylere kadar götürmeği temin yirmi yıllık an'ane. benim müşahe sözleri mekteb muhiünden uzaklaştırdı eyliyecek teşebbüslere girişmek, meselâ yaptığı toplantıda, bu kongrenin Istandelerime ve eş, dost ile gcrüşmelerime ve bu lisanî sapıtma namına lüzumsuz Balkan memleketlerinde çok yayılmış bulda toplanacağını söylcmişti. Kon;öre muhitte pek ciddiyetle karşılanmı masraflarla israf yoluna gidildi ve nice olan posta tasarruf sandıklarını, Alman grenin Istanbulda toplanması yerinde yor. Bazıları bugünkü vaziyette mev nice mekteb ve daire levhaları değiştiril yada Çok gelişmiş olan köy tasarruf a olur. Çünkü Ankara, memleketin idari cud olmıyan, olmasma imkân bulunmı di. Bir müddettenberi mekteb ve aile centalarını misal olarak ele almak müm başkenti ise, istanbul da iktisadî başyan tasarrufun gerekliği hakkmda boş münasebetlerinin tanzimi yolunda atılan kündür. Bununla beraber bilfarz Ziraat kentidir, piyasa merkezidir. Bütün büâfın faydasızlığına kanidirler Haftaıun müsbet adımların, davraniş hürriyetini Bankası tasarruf mevduatınin 1946 da yük ticarethanelerimizi ve iktisadî raüheyecanını yalnız şurada burada söz jeniden elde edecek Türk muallımine 137,096 ya yükselmesinde cemiyetin çe esseselerimizi idare eden tacirler, faböylemek fırsatı kendilerine verilen ha talebesini kendi çocuğu gibi terbiye et şidli propagandalarına, hafta an'anesine rikatörler buradadır. Ticaret ve sanayi ;iblerde gördüm. Hele bir kaç sene ev mek ve bu arada evdeki çocuğuna te'r bir pay ayırmağı da ihmal etmemeliyız. odalan vesaire buradadır. Universite•el bir gencin «mutlaka tasarruf etme kin ettiği tasarruf zihniyetini mekteonin Ekonomi fakültesi, Yüksek Ekono IV yiz> derken önündeki masaya vuruja deki talebesine de telkine çalışmak zevNihayet bu seneki tasarruf haftasının mi ve Ticaret okulu ve bunların pronu hiç unutamıyorum! kini aşılıyacağını umabiliriz, zâhirde basit ve ehemmiyetsiz, fakat fesörleri buradadır. Hayatı ucuzlatmak Gerçekten hâdiselere septik ve Tasarruf ermesini istediğimiz sosyal hakikatte manalı ve sevindirici bir hu için fikirleri alınacak asıl mütehassısa süıik gözle, şüphe ve istihza ile bazümrelerin gelirini ayarlama işinde ol susiyetine daha işaret etmek isterim. lar da bu saydıklarımızdır. Ankaradaki kanlar için sokaklarda ve duvarlardaki duğu gibi, küçük tasarruf sahiblerini Haftanm propagandasını hazırlıyan ce resmî iktisad mütehasMslarının kaç har vurup harman savurma!», «da.Ttüa vergilendirme ameliyesinde de 1947 se miyet, bu sene adını değiştirdi. Filha yıldır. bir türlü hayatı ucuzlatamadıkdamla göl olur» gibi levhalar, filân veya nesi lehine bir ilerleme vardır. Sene kika ilk defa 1929 da .Millî iktisad ve ları, bilâkis pahalılandırdıklarını göalan işte ve hizmette tasarruf lüzumu içinde bazı işçi zümrelerinin haklı şi Tasarruf cemiyeti» nin adı, 1947 de rüyoruz. Bir de Istanbuldaki profesörtrafındaki hutbeler veya yazılar pek kâyetleri, alâkalı makamlarca lâyık ol • Millî iktisad ve Arttırma Derneği» ol leıin ve gayriresmî mütehassısların fimar.asızdır. Bilhassa 1947 senesinin duğu adalet endişesile karşılandı. Önü du, Şahıslanmızın, resmî dairelevimizin kirlerini, tedbirlerini öğTenelim; tavsiB.M.M. müzakereleri ve Kurultay kode son yelerini, nasihatlerini dinliyelim. müzdeki senelerde alt tabakanın feda ismi gibi, derneklerimizin uşmaları, bu mizacdaki insanları yerkâr zümresine de belki tasarruf imkân yirmi. yirmi beş senenin lüzumsuz yere Kongre Ankarada toplanırsa, Istanen gbğe kadar haklı gösterecek maniları verebileceğiz. Alt tabakaları orta ve hiçten icad edilen dil anarşilerine buldaki tacirlerin, sanayicilerin ve proettedir. Meselâ mevcud B M.M. binası, hallilerle az ve cok aynı gelirlüiğe yük kurban gitti ve gidiyor. Bu halin saf fesörlerin çoğu kongreye gidemiyecekn mühim memleket mese'.elerinin koseltecek bir içtimaî politika gütme ne halarını, bugün başlayan tasarruf haf lerdir. Bu bakımdan hayat pahalılığına uşulduğu zamanlarda dahi mevcud ticesinde bankalarımızı zenginleştire tasının müessisi olan tcemiyet» in a karşı alınarak tedbirleri kararlaştıracak milletvekillerini çatısı altına celbedecek tasarruf mevduatınin iikin zanne dında çok açık şekilde görüyoruz. 1929 olan kongrenin burada loplanması hermez. iken, nereye gittikleri belli olmıyan düdiği gibi yeni gelir vergisi kanunu ile da tam türkçe «Millî iktisad ve Tasar halde çok daha mantıkî ve çok daha ve bu yüzden devlet merkezlerinde de 'ergilendirileceği tasavvurunun da doğ ruf cemiyeti. ismi ile kurulan cemiyet, faydalı olur. bulunmıyan izinli mebuslar bir tarafa ru olmadığını, projeyi müazkere eden 1935 sıralarmda en gergin yoldan çıkma Şimdiye ksdar Istanbulda toplanan bırakıldıktan sonra geri kalanların ca B.M.M. encümenlerinden sızan haber devresine girmiş olan dil işinin tesiri milletlerarası kongrelerden biz, Istanyerlerini celse esnasında sık sık boş bıerden anlıyoruz Bu haberlere göre altında «Ulusal Ekonomi ve Arttırma raktıkları, bu yüzden B.M.M. başkanbullular, yalnız otobüs sıkıntısı çektik. 8000 liraya kadar olan tasarruf mevdu Kurumu» oldu. Ulusal ne demek? Türklarının ihtar ve ricalarına bile meydan Çünkü misafir kongre üyelerile e|leriatı için vergiden muaflık kabul edil lerin iptidaî devrelerindeki aşirî teşekverdikleri ortada apaçık görülürken yeni ve kızlarını gezdirmek için, Beledimiştir. Belki 10.000 liraya çıkarılması kül zamanını ifade eden «ulus» un soni bir Meclis binasmm muazzam bir yenin yeni ve büyük otobüsleri tahsis da mümkün olan bu muaflık haddi, ma nuna el çabukluğn marifet kabilindcn masrafla yapıldığı bir zamanda bu gibi iye politikamızın tasarruf zihniyetini • al» getirmek suretile .pardoksal» bir ediliyor; bizler de kamyon boıması septik ve siniklere katılacak olanlann geliştirmeyi ne kadar candan istediğine hâdiseye meydan vermek, lisanda ta ve fmn gibi sıcak, kamyon azmanı otoçokluğuna şaşmamalıyız. Bununla berabeliğ bir şahiddir. Muaflık haddi, eğer sarruf yerine israf yapmak neden? ~ büslerin, azaltılan seferlerinde, üstüste ber hayatta bu mizaclann yanında çrr yığılarak kan ter içinde kalıyorduk. ızan haberlerin işaret ettiği gibi. bu konomi, o zamanki «bilgin» lerin ve fenahklarla mücadele gsyretini hiç Hayatı ucuzlatma kongresi de, Uninisbette kanunlaştırılırsa yapılacak şey, veçhile ashnda Ev konumu» mu imiş? bir zaman kaybetmiyen mizaclar \e her Türk vatandaşını ve aile reisini bir Hele «kurum» da ne oluyor? Böylccc versitemizin yeni konferans salonu yetıplcr de vardır. Böyle olanlar her şeye an evvel bu muafhktan isüfade seviye hiç yoktan güzel türkçe üzerine bir rine Yıldız sarayının Şale köşkünda roğmen, yani bir taraftan devletin Mecine yükseltmekten ibarettir. «kurum» serpen bu yanlış ve zararlı toplansa ve üyelere gene yeni Belediye lis ve kurultay müzakerelerine kad;T hareketlerin tesiri altında cemiyet, adı otobüsleri tahsis edil§e dahi, gam yemeakseden büyük ölçüdeki israflanna, dinı değiştirmekle bir başka manada «is jiz. Çünkü, kongıenin hiç olmazsa. ha m ğer taraftan bilfarz İkinci Dvnya Haroi raf» yoluna sapmıştı. Şimdi hidayete yatı beş on kııruş ucuzlatması ümidinboyunca Türkiyemizin bazı içtimaî sınıf Bugün başlayan tasarruf haftası an kavuşarak .Millî Arttırma Derneği» a den teselli ve kuvvet bularak eski otove tabakalarının kazanclarml verimli anesinin yitmi sene kadar evvel kurulbüslcrin sarsıntısına ve sıcağına tahambir şekilde kullanmamalarına rağmen muş güzel rr.aksadh bir cemiyet tarafın dmı alırken takdire değer, bütün lisan mül ederiz. davası için nümune teşkil edici, bilhassa • şer» rin değil, «hayr> ın asıl olduğuna dan ortaya atıldığını biliyoruz. Nizammuhterem mütefekkirimiz Dr. Adnan kuvvetle kanidirler. Tasarruf haftalan, namesinin beşinci maddesinde yalnız kanaatimce, bu ikinci tipten insanl.ır asarrufu serdirmekten ibaret olmıyan Adıvarın güzel buluşu ile «Maarif "Vekâleti türkçesi» denen garib dih zorla için etrafı irşad vesilesi ohnalıdır. bir genişlik vardır. Bu mahiyetile yalnız yaşatanları düşündürtmesi icab eyliyen, Edebiyat mezunlarının çayı asarrufu sevdirmekten ibaret olmıyan lisan işlerînde fantezist israflara yol kaTurk DıU ve Edebiyatı Mezunları Ce nıkalmıyor, bir iktisad cemiyeü manza payan bir istihaleye rehbeılik etmiş o ..etı tarafından Taksim Belediye Gazinosun II «Cemiyetin gayeleri; luyor. Cemiyetin manası büyük olan, da. bu yılın mezunları şerefine bir çay terTasarruf, tasarruf diyarı olmakla dil rasını taşıyor: tıb edilmiştir. Çaya. ses eanatkârlarımızdan Ure destan olmuş Fransamn bir i;ü a) Memleketin millî ekonomideki kal geçmişteki lisanî sapıtmalardan bir nevi Âkile Artun, kuçuk piyanist Gulay Uğurata maiyatçısının tarifine göre, en ziyade kınma ve inkişaf hareketlerini halk a dönüş ve ihtida ifade eden bu yeni un • e imıtator Zıd Kardejler iştirak edeceklerorta sınıf işidir. Orta halli tabakalar rasında yaymak, b) Halk arasında millî vanı almasını, şimdiye kadarki muvaf !ır. Davetiyeler fakulte kantininden verılekonomik meselelere karşı alâkayı artfakiyetlerini arttıracak ve tasarruf hi mekledir. için başlıbaşına bir aile an'anesi olan Bir şoför mahkum oldu taLarrııfu, alt tabakalar için mümkün tırmak için çalışmak, c) milli ve ferdî zumunu her tarafa, en uzak memleket Koprude Receb adında bir ihtıyara ı;arpabir hale getirmek de tasarruf politika Fervetlerimizin rasyonel ve ekonomik köşelerine kadar yayacak hareket ve tesının en önde gelen vazifesidir. Bir ta bir tarzda kullanılması esbabının temi şebbüslerin takib etmesini beklemek rak olumune sebebiyet veren 2440 plâkılı toksinın şoforu Ahmedin, Altıncı Aslıye ceraftan mekteb terbiyesi, öte taraltan nine ve bu hususta bakım zihniyet ve hakkımızdır. ta mahkemesinde gorulmekte olan davssı bilgilerinin yayılmasına çalışmak, d) serveün inkisamında alt tabaka men;ona ermış ve sofor sekiz ay hapse mahkum sublarına düşecek payın içtimai adalet almuştur. icablanna gore ayarlanması, diğer taraftsn mali politikanın muayyen bir MEVLİD miktata kadar olan tasarrufları vergiUçak kazasında * ;•;** lendirmek hususunda müsamahakâr vefat eden acısını davranması cereyanı, tasarruf siyase iunutamadığımız oğmizin bu seneki hususiyet'.erinden balum Ahmed Kemal zılarını teşkil etmektsdir. Bunlardan ioydanın aziz ruhubirincisi ne durumda? Mektebciliğimina ithaf edilmek üzin ve pedagojik meselelerimizin çck zere 14 aralık papasif olan vaziyeti bize bu hususta bir zar günü öğle namütaleada bulunmak imkânmı vermımazını müteakıb yor. Hemen yirmi senedenberi «yukarı» Teşvikiye camiinde dan alciığı emre göre hareket etmek ıti30VLE BİR ROMAN Mevlid okunacağmyadını maalesef almiş olan, hususile dan kendisini seven son yedi sekiz senedenberi inisiyatifini ve arzu edenlerin teşrifleri rica olunur. büsbütün kaybeden Türk muallimi, deAnnesi Nahide gil bu gibi ders harici terbiyevi meselelerle meşgul olmak, asıl dersini vermek heyecanını bile kaybetmişti. Böyle bir vaziyette Türk hocasmdan, okutt'iğu cocuk ve genclere başka çeşid tevbiyelerle beraber tasarruf terbiyesi vsrmesini beklemek gayritabiî olurdu. E Prof. Ftndtkoğlu ı AMBER YAZININ İCAD/NDAN PAR EVSIZ Kalanlara Müjde TAN Rl BUYRUuU (Kur'aıu Kerim Tercüme ve Tefsiri) Omer Rıza Doğrulun eseridir. Islâm âleminde bugüne kadar bu derece açık bir tercüme ve tefsir yoktur. Içerisinde ayrıca hakikî Hafız Osman yazısı ile bir Kur'anı Kerim de vardır. 1208 büyük sahife, nefîs cildli 15, çift eild iizerine 17,5 liradır. Feşin para yollıyanlardan posta ücreti alınmaz. AHMED HALİD KİTABEVİ MUHİDDİN YEĞEN'in Mevcudu bitmiş olup aylardanberi aranmakta olan £ ALATURKA ve ALAFRANGA YEMEK ÖĞRETİMİ Cild II nin 2 nci tab'ı satışa çıkarılmıştır. Kitabcılarda ve bütün Millî Eğitim Bakanlığı Yayın Evlerinde bulunur, Umumî Satış Yeri: KÜLTÜR KİTABEVİ. Cağaloğlu yokuşu No. 44 T • Küçükyah, İdealtepede, Ingiltereden gelen soğuk ve sıcaktan müteessir olmaz malzeme ile kısmen yapılan köşkler, makul taksitlerle satılmaktadır. Tafsilât için Galata Billur sokak Büyük Tünel Han 8 numaraya müracaat. SABAH'fa RENKLİ FİLM Developman ve agrandismanlarınız temiz ve çabuk yapılır. Galstasaray 289 Beyoğlu Kendinize olduğu gibi Ihlamurlar ÇEMBERLİTAŞ SİNEMASINDA 16 Arahk S A L I akşamı MÜSTESNA MUSİKİ GECESI (Kemençeci) PARASKO) idareşinde BÜYÜK FAStt, HEY.ETİ MELİHA YEŞILOVA BAYRAM ARACI FERİHA (Gazelhan) Mahmud Celâleddin Çalanlar: Hakkı Derman Şerif İçli Şükrü Tunar Kadri Şençalar N«cdet Gezen Zehra BİLIR Müzeyyen Senar Işıl Canlı karikatür CEVDET KURTULUŞ Numarah biletler sinema gişesinde satılmaktadır ÇOCUĞUNUZA da eşarp almız. H&kikî Avustralya yününden mamul ÇOCUK EŞARPLARI satışa arzedilmiştir. «i Bugün SARAY Sinemasında Afk CUMHURÎYET Nushası 10 kuruştut. Dans, Şarkı, Şıklık, Musiki ve ifade eden üç isim: Abone Şeraiti Bu aylık U« aylık AJtı aylı* Senelik Carmen Miranda Vivian Blaine Denis O'Keefe . 1ER YAŞTAINSANM ZEVMLE ÜOMAH AŞKTAN KAÇILMAZ .HiLMi KİTABEVİ Herke«in ho?una gidecek neşeli ve eğlenceli filmde bütün seyircileri teshir edeceklerdir. aazstemlze göndcrilen evrak vt nejrertllsir edllmestr larte olunm.» tUnl»rd«D meouUrel kabu) D İK R A T Turkiye tçln 300 Kr. 800 » 1500 * 2800 > Huit ıçlr «X; Ki. iftw • IX» • Mnr •