Catalog

Dilek FİLİZFİDANOĞLU TUSAM Çalışma Hayatı ve Türkiye Araştırmaları Masası dfidanoglu@tusam.net Küresel ısınma tetikliyor… C S TRATEJİ 21 metreküp iken sadece petrol zengini sandığımız Irak'ta 2.020 metreküp. İşte bu yüzden su, ABD’nin Irak’a müdahalesinin ardından petrolden sonraki savaş sebebi olarak görülmeye başladı. Kişi başına günlük su tüketim miktarlarına baktığımızda ise yine Türkiye’nin dünya ülkeleri arasında oldukça geride kaldığını görüyoruz. Doğal Hayatı Koruma Vakfı Su Kaynakları Program Müdürü Buket Bahar Dıvrak’ın yaptığı bir araştırmaya göre; bir insanın biyolojik ihtiyaçlarını karşılaması ve yaşamını sürdürebilmesi için günde en az 25 litre su tüketmesi gerektiği kabul ediliyor. Ancak, çağdaş bir insanın sağlıklı bir biçimde yaşaması için gereken içme, yemek pişirme, yıkanma, çamaşır gibi amaçlarla kullanılacak su dikkate alındığında, kişi başına günlük ortalama kentsel su tüketim standardı 150 litre olarak kabul edilmektedir. Sanayileşmiş ülkelerde 266 litre olan kişi başına günlük su tüketimi Afrika'da 67, Asya'da 143, Arap ülkelerinde 158, Latin Amerika'da 184 litredir. Türkiye'de ise kişi başına günlük su tüketimi ortalama 111 litredir. Yani asgari su seviyesini sağlamış olmasına karşın Türkiye’nin sosyal anlamda gerekli olan su miktarına ulaşamadığı söylenebilir. Bir ülkenin su zengini sayılabilmesi için kişi başına düşen yıllık su miktarının 10.000 metreküpün üzerinde olması gerektiği düşünüldüğünde, kişi başına düşen yıllık 1.400 metreküplük kullanılabilir su miktarıyla Türkiye’nin su zengini bir ülke olmadığı hatta giderek artan nüfusla birlikte 2030 yılında su fakiri bir ülke olabileceği görülüyor. K üresel ısınmayla birlikte mevsimlerin değiştiği, sıcaklıkların arttığı ve daha da artacağının söylendiği günümüzde, önemli ve vazgeçilemeyecek bir yaşam kaynağı olan su küresel bir sorun haline geldi. Dünyanın dörtte üçü sularla kaplı olmasına karşın günümüzde su sıkıntısı ile karşı karşıya kalan ülke sayısı yadsınacak gibi değil. Çünkü bitmez tükenmez bir kaynak olarak görülen su da tüm doğal kaynaklar ve rezervler gibi tükenme noktasına geldi. Dünyadaki mevcut su kaynakları yetersiz yağışlar, aşırı buharlaşma, mevcut su kaynaklarının tüketimi ve kirletilmesi nedeniyle hızla azalıyor. Bunun sonucu olarak kıtlık, yoksulluk, salgın hastalıklar ve ölümler giderek artıyor. Özellikle Afrika’da her yıl sadece susuzluktan ölen milyonlarca çocuk var. İnsanların hayatlarına bile mal olan su gelecekte çıkması muhtemel savaşların nedeni olarak görülüyor ve dünya bu soruna çözüm bulmaya çalışıyor. Ya da en azından ülkeler kendilerini garanti altına almaya çalışıyor. savaş nedeni oluyor Küresel ısınma sonucunda yaşanan kuraklık Türkiye’nin de içinde bulunduğu bölgeyi etkiliyor. Yaşam kaynağı olan su için önlem alınmaması durumunda bu konu nedeniyle çatışmalar yaşanabilir. Su, S ülkelerde her yıl 13 bin 500 çocuk susuzluğa bağlı hastalıklar nedeniyle hayatını kaybediyor. USUZLUĞUN ETKİLERİ Uluslararası ölçütlere göre, yılda kişi başına 10 bin metreküp kullanılabilir su düşen ülkeler "su Yeryüzünün dörtte üçü sularla kaplı ve zengini", 3 bin ile 10 bin metreküp arasındakiler susuzlukla mücadelenin yolları aranıyor çünkü bu "yeterli suyu olan", bin ile 3 bin metreküp suların yüzde 97,5’i tuzlu su. Dolayısıyla sadece arasındakiler "su sıkıntısı olan", kişi başına bin yüzde 2,5’i kullanılabiliyor. metreküpün altında suya sahip olan ülkeler ise "su Birleşmiş Milletler (BM) verileri, küresel fakiri" ülkeler olarak tanımlanıyor. ısınmadan kaynaklanan yağış azlığı, aşırı AVAŞA DOĞRU MU? Türkiye’nin su zengini bir ülke olmadığını buharlaşma, bilinçsiz tüketim ve kirlilik nedeniyle Son günlerde dünya gündemini seçimler ve bu biliyoruz. En azından veriler bunu gösteriyor. dünyadaki temiz su kaynaklarının hızla tükendiğini seçimlerin ülkeler bazında doğuracağı sonuçlar 1960’lı yıllarda kişi başına 4.000 metreküp su düşen gösteriyor. Bu nedenlerle 2025 yılında 2 milyar, meşgul etse de su sorunu hep gündemin bir Türkiye’nin nüfusu yaklaşık yirmi sekiz milyon 2050 yılında ise 7 milyar kişinin susuzlukla karşı köşesinde kalıyor. 1997 yılından itibaren civarındaydı. Bu gün son sayımlara göre ise yetmiş karşıya kalacağı ve ciddi anlamda hayati tehlikenin uluslararası platformda tartışılmaya başlayan su milyonun üstünde nüfusa sahip olan Türkiye’de kişi yaşanacağı tahmin ediliyor. Daha bugünden 1,1 sorunu sadece Türkiye için değil tüm dünya ülkeleri başına sadece 1.430 metreküp su düşüyor ve milyar kişi, sağlıklı içme suyuna ulaşamaz özellikle de Ortadoğu için gelecekteki tehlike gibi Türkiye su sıkıntısı çeken ülkeler arasında yer durumda. Dünyada suyun yetersizliği ve kirli gözüküyor. Yapılan bir araştırmaya göre dünyada su alıyor. Son verilere göre Türkiye’de kişi başına sulardan meydana gelen hastalıklar nedeniyle her kıtlığı çeken 26 ülkenin 14'ü Ortadoğu'da yer alıyor. düşen yıllık kullanılabilir su miktarı Irak’tan daha yıl değil her gün 3 bin 800 çocuk ölüyor. Dünya Ortadoğu’nun su zengini az. Bu veriler ışığında Sağlık Örgütü’nün verilerine göre ise Avrupa’da arı Irak’ın başına gelenler tarl Mik kişi başına düşen yıllık dahi susuzluktan ölen çocuklar var. Bu zengin Kişi Başına Düşen Kullanılabilir Su düşünüldüğünde bu durum kullanılabilir su miktarı kıtada bile her gün 37 çocuk kirli su nedeniyle Kişi Başına Düşen Kullanılabilir Ortadoğu için suyun Suriye'de 1.200, hayatını kaybediyor. Türkiye, eski Sovyet ülkeleri Kıta Ortalaması Su Miktarı (yıllık) gelecekte bölünmelere yol Lübnan'da 1.300 ve Doğu Avrupa’da da durum farklı değil. Bu m3 açabilecek ciddi bir 00 23.0 . ORT GÜNEY AMERİKA sorunun kaynağı m3 00 18.0 KUZEY AMERİKA Türkiye, kuraklık tehditi altında... olabileceğini gösteriyor. m3 0 7.00 AFRİKA ORT. Hızlı nüfus artışı ve iklim 5.000 m3 BATI AVRUPA ORT. değişikleri sonucu daha da 3.000 m3 ASYA ORTALAMASI artan su ihtiyacı, 2050’li 2.020 m3 IRAK yıllardan sonra su krizine 1.300 m3 dönüşerek dünya ülkeleri LÜBNAN 1.200 m3 arasında savaş nedeni SURİYE 1.430 m3 olmaya aday. Bu sebeple TÜRKİYE 7.600 m3 de pek çok doğal DÜNYA ORT. kaynaktan daha önemli ın fı’n uma Vak Ayrıntılı bilgi için Doğal Hayatı Kor hale gelen suyun g.tr internet sitesine bakınız: www.wwf.or günümüzdeki stratejik önemi giderek artıyor. Günümüzde ülkeler arasındaki savaşın nedenlerinin başında yeraltı zenginlikleri geliyor. Petrol, bor, uranyum gibi pek çok enerji kaynağı ülkeler açısından son derece önemli madenler arasında. Bugün bu madenler için savaşan, işgallere girişen ülkelerin yaşamsal önemi olan su uğruna birbirlerine girmemeleri için hiçbir sebep yok gibi. Bu sebeple petrolde olduğu gibi suda da bağımlılığın yaşanmaması için özellikle son günlerde belediyeler bazında alınan birtakım tedbirler gibi hükümet nezdinde de tedbirlerin alınması şart gözüküyor. S