Catalog

8 Sezgi CEMİLOĞLU TUSAM UzakdoğuPasifik Araştırmaları Masası Gelir dağılımındaki bozukluk ve çevre kirliliği sorun olmaya başladı C S TRATEJİ raporuna göre dünyada en yoğun hava kirliliğine sahip ilk on kentten yedisi Çin’de bulunuyor. Ciddi boyutlardaki hava kirliliğinin arkasında yatan temel neden, şüphesiz sanayileşmenin sonucu olarak ortaya çıkan enerji tüketimindeki artıştır. Çin, bugün enerji tüketiminde ABD’den sonra ikinci sırada yer alıyor. Çin’in enerji tüketiminde ise en ağırlıklı kaynak yüzde 69 ile kömürdür. Kömür tüketimindeki ve şehirlerdeki motorlu taşıt sayısındaki artış, özellikle sanayileşmiş bölgelerde ciddi sağlık problemleri doğuruyor. Tüketilen kömür oranı ile bağlantılı olarak artan havadaki sülfür dioksit oranı, Çin’in dünyada asit kirliliğine sahip gelişmekte olan birkaç ülkenin arasında yerini almasına yol açıyor. Çin, bugün sülfür dioksit emisyonu bakımından Rusya ve Amerika’dan sonra üçüncü sırada gelirken; Pekin, Şanghay ve Şian dünyada sülfür dioksit yoğunluğu en fazla olan kentlerdendir. Kapalı ortamlarda kömür yakılmasının yol açtığı hava kirliliği, yılda 700.000'in üzerinde kişiyi ölüme götürürken, kırsal kesimdeki ölümlerin yaklaşık dörtte birine de solunum yolu hastalıklarının sebep olduğu belirtiliyor. Temiz su sıkıntısı da Çin’in büyüme hızını tehdit eden diğer önemli unsurdur. Bugün Çin, dünyanın yüzde 22’lik nüfusunu yüzde 8 oranında su kaynakları ile beslemeye çalışıyor. Bu demektir ki, kirlilik problemi haricinde Çin zaten varolan su kıtlığı problemi ile karşı karşıyadır. Bir de buna kirliliğin eklenmesi, Çin’in durumunu daha da zora sokacak gibi görünüyor. Çin’in şu an en büyük yedi nehrinin Huai, Hai, Liao, Songhua, Yangtze, Zhu ve Huangpu su kalitesinin beşinci sınıf olduğu belirtiliyor. Şüphesiz ki Çin, gelişmesinin bir sonucu olarak daha fazla su S on yılların dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisine sahip olan Çin, Gayri Safi Milli Hasılası (GSMH) ile ABD, Japonya, Almanya, İngiltere ve Fransa’dan sonra altıncı sırada yer alıyor. Satın alma paritesine göre ise dünyanın ikinci büyük ekonomisi durumunda olan Çin’in gayri safi milli hasıla büyüme oranı 2006 yılının ilk yarısında yüzde 10.6 olarak açıklandı. Çin ekonomisinin bu muazzam büyümesi, bir yandan vatandaşların yaşam kalitesini yükseltirken diğer yandan sosyal, ekonomik ve çevresel sorunları da beraberinde getiriyor. Bu sorunların bir sonucu olarak Çin, ‘kendi kendini yemeye’ başladı. Peki, hangi faktörler Çin’in içindeki bu rahatsızlığa yol açıyor? BÜYÜMENİN YAN ETKİLERİ Bu faktörlerden ilki şüphesiz Çin’deki ekonomik büyümenin beraberinde getirdiği gelir dağılımı eşitsizliğidir. Mao döneminde uygulanan planlı ekonomi, gelir dağılımı sisteminde eşitliğe dayanırken, Mao’nun ölümünden sonra Çin, ekonomisini dışa açarak ‘emek verimliliğine göre dağıtım yapılması’ ilkesine dayanan bir politika uygulamaya başladı. Bu politika Çin’de ciddi bir gelir dağılımı eşitsizliği ortaya çıkardı. Bu eşitsizlikten en çok ‘Mao’nun köylüleri’ etkilendi. 1.3 milyar nüfusa sahip olan Çin’in 900 milyon kadar nüfusu köylerde yaşıyor ve kentlilerin dörtte biri oranında gelir elde edebiliyorlar. Buna ek olarak, kentte yaşayanlara oranla daha yetersiz eğitim, sağlık, altyapı, sosyal güvenlik hizmetleri ile karşı karşıyadırlar. Diğer önemli neden ise Çin’in gelişimiyle paralel olarak ilerleyen çevre kirliliği sorunudur. Çin bir yandan 1970’lerden bu yana yüzde 8 olan yıllık GSMH artışını yüzde 12’ye taşırken, diğer yandan her yıl GSMH’nin yüzde 8 ila 13’ünü yok eden çevre kirliliği Çin’de hızlı büyüme sorunları canavarı ile uğraşıyor. Son günlerde Çin özellikle su ve hava kirliliği gibi ekonomik büyümenin sonucu olarak ortaya çıkan ciddi sorunlarla karşı karşıya bulunuyor. Çin, dünyada hava kirliliği en üst düzeyde olan ülke olarak tanımlanıyor. Dünya Sağlık Örgütü Son yılların büyüyen ekonomisi Çin, bu büyümesinin olumsuz sonuçlarını hissetmeye başladı. Kent ile kırsal kesim arasındaki gelir dağılımı sorunu son yıllarda iyice hissediliyor. Sanayileşmenin getirdiği çevre kirliliği ise yaşamı tehdit ediyor. Çin’de bir teknoloji fuarı...