Catalog

C S çinde bulunduğumuz yılda Kazakistan’ın komşusu Kırgızistan İ ve Özbekistan’da yaşanan olaylar ülke halkını daha temkinli olmaya iterken, bölgedeki dengeleri de derinden etkiledi. Bu iki ülkede yaşananlar halkın ‘devrim’ fikrine olumsuz yaklaşmasına neden oluyor. ABD’nin Özbekistan’la ilişkilerinin kopmasının ardından bölge turuna çıkan Rice’ın, Nazarbayev’e açık destek içeren sözleri, Kazak muhaliflerin umutlarını kırdı. TRATEJİ ÇİZGİLİ DÜNYA? Kuş gribi... 23 Devrim olur mu? armahan Tuyakbay’ın, Nazarbayev karşısındaki bu çıkışıyla, özellikle Almatı ve Astana gibi büyük kentlerde yaşayan, eğitim seviyesi daha yüksek halk kesimi arasında kayda değer bir sempati ve taraftar topladığı belirtiliyor. Ancak, Nazarbayev liderliğindeki Otan Partisi’nin Kazakistan genelinde çok iyi örgütlenmiş olması ve küçük yerleşim birimlerinde dahi, o bölgenin önde gelen devlet yetkililerinin bu parti tarafında yer alması Nazarbayev’in ülkedeki etkinliği bakımından çok önemli bulunuyor. Kırsal kesimde halk, devletin temsilcisi kabul ettiği bu yetkililerin tutumlarını çok önemsemektedir. İş adamları, devlet çalışanları, akademisyenler ve daha birçok kesimden halk, Otan Partisi’ne üye olarak hem kariyerini hem de iş olanaklarını garanti altına almak istemektedir. Bu parti bünyesinde yer almak, halka baskıyla kabul ettirilen bir uygulama değildir. Halkın psikolojik olarak iktidardan çekinmesi ve sistemin dışına itilme korkusu, bu sonucu doğuruyor. Nazarbayev, 1995’teki anayasa değişikliğiyle daha da güçlenen yetkileriyle ülkedeki en güçlü makamın sahibi konumunda. Dolayısıyla, sistem bu liderin şekillendirdiği kurallar çerçevesinde işliyor. J Internatıonal Herald Tribune 25 Ekim derece azimli olduğunun sinyallerini verdi. Bu yeni bloğa, Gerçek AkJol (AkJol yöneticileri arasındaki fikir ayrılığı nedeniyle Oraz Jandosov, Bolat Abilov ve Altınbek Sarsenbayev 20 Nisan 2005’te Gerçek AkJol’u kurdular) hareketi de katıldı. Kırgızistan ve Özbekistan örnekleri yrıca, Kazakistan’ın iki komşusu Kırgızistan ve Özbekistan’da yaşananlar, halkın devrimle ilgili düşüncelerinde ciddi soru işaretleri yaratmıştır. Kırgızistan’da Askar Akayev sonrasında yaşanan istikrarsızlık ve ülkedeki güvenliğin tehdit altında olması son derece olumsuz bir örnek oluşturuyor. Ayrıca, A Kırgızistan’da istikrarın sağlanması yakın gelecekte de beklenmiyor. Milletvekillerinin öldürülmesi, yolsuzluğun artması ve son dönemde gündeme gelen devletmafya ilişkisi iddiaları, bölgedeki diğer devletler ve halklarca izleniyor. Diğer taraftan Özbekistan’da birçok sivilin öldüğü Andican olayları da halkı endişeye sevk eden bir başka gelişme. Her ne kadar antidemokratik bir lider olduğu iddia edilse de Nazarbayev’in özellikle 2000’lerin başından itibaren ülkede gerek ekonomik gerekse sosyal ve kültürel bir istikrar sağladığı, halk tarafından kabul ediliyor. Enerji konusundaki olumlu açılımlar, sanayinin petrol gelirleriyle güçlendirilmeye çalışılması önem taşıyor. Ülkenin geleceği açısından Nazarbayev iktidarının sürmesinin, ülkede Kırgızistan benzeri sosyal ve siyasi çalkantıların yaşanmasını istemeyen Kazak halkı için önemli olduğu düşünülüyor. Bir diğer taraftan muhalefetin dışardan yeteri kadar destek alamadığı görülüyor. Bunun en çarpıcı örneği Kazakistan’ı 13 Ekim 2005 tarihinde ziyaret eden Condoleezza Rice’ın, Devlet Başkanı Nursultan Nazarbayev’le ilgili sözleridir. Özbekistan’la bağlarını koparan ABD için Kazakistan’ın da kaybedilmesi, büyük bir hezimet olabilir. Ayrıca Kazakistan’ın, Moskova’nın Orta Asya projelerinde çok önemli bir yere sahip olması, Bush yönetimini Nazarbayev’le ilişkilerinde daha dikkatli olmaya sevk etmektedir. Demokrasi mi, petrol mü sorusunda da, tercihini petrolden yana yapmış görünen ABD, Rice aracılığıyla Nazarbayev’e açık destek vermiştir. Rice’ın, “Sayın Nazarbayev’in, Kazakistan’ı daha ileri düzeylere ulaştırabilecek ve bölgede önderlik yapabilecek saygın bir lider olduğuna inanıyorum” sözleri Nazarbayev’e açık çek niteliğini taşıyor. Ülke içerisinde yeterli desteğe sahip olmayan muhalifler, bu gelişmeyle birlikte hayal kırıklığına uğramış ve Nazarbayev’in dışarıdaki desteği de arkasına almasıyla, seçimlere yönelik “devrim” ümitleri yok olmaya başlamıştır. The Economist 29 Ekim Le Monde 26 Ekim Financial Times 24 Ekim Le Monde 27 Ekim