Catalog

20 tartışılması ve analiz edilmesi son derece doğaldır. Çin’in de geliştirdiği her politika artık herkesi etkilemeye başlamıştır. Özellikle büyük komşuları, Çin’in gidişatını tedirgin bir şekilde izlemektedir. Nitekim Çin, fırlattığı "Shenzhou 6" insanlı uzay aracının "tamamen barışçı bir amaç" taşıdığını söylese de, gözlemciler, Çin’in gerçek amacının siyasi olduğunu öne sürmekte, Çin’in uzay çalışmalarının askeri amaçlar taşıdığına dair iddialarda bulunmaktadırlar. Çin Komünist Partisi liderinin, Çin’in siyasi nüfuzunu ve uluslararası itibarını artırmaya çalıştığı ileri sürülmektedir. Başka bir deyişle Çin’in amacı bilimsel araştırma yaparak dünya ülkeleri arasında prestij kazanmak olarak yorumlanıyor. Çin’in kendi olanaklarıyla uzaya gitmesi bazı ülkelerde kaygıyla karşılanırken bazı yabancı uzmanlar, Pekin hükümetinin uzay programına büyük yatırımlar yapmasının iç politikaya yönelik olduğunu ileri sürüyor. Bilindiği gibi Çin, Rusya ve ABD’den sonra uzaya insan gönderebilen üçüncü ülke. Bu anlamda ABD ve Rusya’yla arasındaki 40 yıllık açığı kapatmaya çalışıyor. Hu Jintao’nun başkanlığındaki Çin’in "Shenzhou 6" ile hem yurt içinde hem yurt dışında ekonomik, siyasi ve askeri olarak daha etkili ve caydırıcı olmaya çalıştığı konusunda şüphe yoktur. Yükselmekte olan Çin, dünya için muazzam bir çekiciliğe sahiptir. Bunun devamında dev Çin’in dünyaya ne getireceği tartışma konusu olmuştur. Yükselen Çin, tarihte olduğu gibi mevcut hegemonyaya karşı baş kaldırarak mevcut sistemi değiştirecek mi? Yoksa ABD’nin umduğu gibi mevcut uluslararası siyasal ve ekonomik sisteme uyarak sistemin bir üyesi mi olacak? Ya da iç sorunlarla ve dış oyunlarla kargaşa içinde problemlerle mücadele etmeye çalışan ve bundan dolayı Asya’ya istikrarsızlıklar getiren bir ülke mi olacak? Bunun cevabı büyük ölçüde Pekin’in dünyaya olan bakışında ve uyguladığı politikada aranmalıdır. R Moskova ikinci silah pazarını yitiriyor mu? usyaHindistan askeri ilişkileri... Cavid VELİEV C S TRATEJİ TUSAM Yakındoğu Araştırmaları Masası indistan ile Rusya arasında 1318 Ekim 2005’de İndra2005 adı altında terörizme karşı ortak bir tatbikat yapıldı. Tatbikata Rusya 130 asker, 3 uçak, 3 helikopter, 5 gemi ile Hindistan ise 90 asker, 6 uçak ve 10 gemi ile katıldı. Tatbikatın hedefinde, her iki tarafın da toprak bütünlüğü için tehdit olarak tanımladığı bölücülük ve terörizm bulunmaktaydı. Rusya ve Hindistan, Güney Asya, Orta Asya ve Güney Doğu Asya bölgelerinde giderek yayılan radikal dini hareketlerden, terörden ve toprak bütünlüğüne yönelik ayrılıkçı hareketlerden zarar görmektedir. Terörizmle mücadelede eşgüdüm içerisinde hareket edilmesi ve bu ortak faaliyetlerin hızlandırılması amacıyla yapılan bu tatbikatın temel hedefinin dışında sonuçlarının da olması kaçınılmazdır. Bu bağlamda, savunma sanayisi için önemli olan Hindistan pazarını kaybetmek istemeyen Rusya, bu tatbikatı yeni silah anlaşmaları ve askeriteknolojik işbirliğinin devamı için bir fırsat olarak görmektedir. Nitekim tatbikat sırasında Hindistan’da bulunan Rusya Savunma Bakanı Sergey İvanov’un Hindistan’a yeni bir silah anlaşması yapılmasını önerdiği iddiaları Rus ve Hindistan basınında yer almıştır. H usya’nın Çin’in ardından Hindistan ile de askeri tatbikat yapması dış politik araçlarını çeşitlendirme yaklaşımının ötesinde anlam taşıyor. Yeni Delhi uzun süredir silahlanma gereksinimini Rusya’dan karşılıyor. Bütün kuvvetlerinin kullandığı silahların büyük bölümü Rus kaynaklı. R hal etmiştir. SSCB’nin dağılmasından sonra askeriteknolojik varlığının diğer cumhuriyetlerin topraklarında kalması hem varisi Rusya’nın silah ticaretine hem de SSCB ile silah ticareti yapan ülkelerin silah gücüne zarar vermiştir. Bu nedenle RusyaHindistan arasındaki askeriteknolojik işbirliği, 19891992 döneminde duraksama yaşamıştır. Rusya ile işbirliği 993 yılında Rusya Devlet Başkanı Yeltsin’in Hindistan ziyareti sırasında 1971 Barış ve Dostluk Anlaşması yenilenmiştir. Ziyaret sırasında Yeltsin, Hindistan’ın uzay çalışmaları için Rusya’nın 350 milyon dolarlık malzeme vereceğini açıklamıştır. Fakat daha sonra Rusya, ABD’nin baskısı ile gerekli malzemeleri Hindistan’a verememiştir. HindistanRusya arasında askeri alanda ve teknoloji alanında en büyük ve uzun dönemli anlaşma Aralık 1994’de imzalanmıştır. 19952010 yıllarını kapsayan bu anlaşma, Hindistan ve Rusya’nın üçüncü taraflarla imzaladığı en uzun dönemli anlaşma olmuştur. Fakat sonuç itibariyle Yeltsin döneminde HindistanRusya arasındaki askeriteknolojik ilişkilerin, SSCB ve Putin döneminden daha pasif olduğu söylenebilir. Putin döneminde dünyanın ikinci büyük silah ihracatçısı olan Rusya’nın silah ihracı (2001’de 3.2 milyar Dolar, 2002’de 4.2 milyar Dolar, 2003’de 5.1 milyar Dolar, 2004’de 5.7 milyar Dolar) olmuştur. Hindistan ile de askeri ve teknolojik alanda işbirliğine hız vermiştir. Rusya’nın, Çin’den sonra ikinci büyük askeriteknolojik ortağı Hindistan’dır. Rusya askeriteknoloji ihracının yüzde 40’nı Hindistan’a yapmaktadır. Hindistan deniz kuvvetlerinin yüzde 85’i, Hava kuvvetlerinin yüzde 80’i ve kara kuvvetlerinin yüzde 75’i Rus yapımı silahlardan oluşmaktadır. Askeriteknolojik alanda Rusya ve Hindistan arasında 350 farklı proje bulunmakta ve Hindistan ordusu 800 çeşit Rus askeri malzemesi kullanmaktadır. 2004 yılında Hindistan Rusya’dan 1.8 milyar dolar 1 Ay’dan toprak satışı Pekin’de Ekim ayı başında açılan "Ay Elçiliği" bürosunda, yaklaşık 600 kişiye Ay’da arazi satılmıştır. ABD, Fransa ve Almanya’da peş peşe açılan büroların bir diğeri de Çin’de açıldı. Geleceğin Çinli ay sakinleri, 90 Euro karşılığında 3 hektarlık arazinin tapusunu almışlardır. Enerji ve savunma nerji ve teknoloji alanlarının yanında askeri alanda da işbirliği yapmak RusyaHindistan ilişkilerinin odak noktasını oluşturuyor. Bu alanlarda son yıllarda atılan somut adımlar önemli ölçüde artmıştır. Söz konusu işbirliği alanlarında Rusya ihracatçı, Hindistan ise ithalatçı rolünü üstlenmiştir. Hindistan’ın ekonomik kalkınmasının devamını sağlamak için enerjiye, bölgesel ve küresel askeri iddialarını sürdürebilmek için de askeri güce ihtiyacı vardır. Rusya ekonomisinin ise bütçe gelirlerinin bel kemiğini oluşturan askeri ticaretten, teknoloji ve enerji ticaretin E den gelecek maddi desteğe ihtiyacı bulunmaktadır. Dolayısı ile her iki ülkenin birbirine ihtiyacı olduğunu söylemek mümkündür. RusyaHindistan arasındaki askeriteknolojik ilişkilerin başlangıcı 1959 yılına dayanmaktadır. HindistanPakistan ve HindistanÇin Savaşları, Hindistan’ı askeri gücünü geliştirmeye zorlamıştır. Hindistan, bulunduğu coğrafya nedeni ile, daha da önemlisi Hint Okyanusu’na kıyısı olması nedeni ile SSCB için vazgeçilmez olmuştur. Hindistan’ın askeri gücünün, Rusya’nın da düşmanı olan Çin’i rahatsız edebilecek bir unsur olması, HindistanRusya arasındaki askeriteknolojik ilişkilerin gelişmesini sağlamıştır. HindistanSSCB arasındaki askeri işbirliği, Ağustos 1971’de taraflar arasında imzalanan 20 yıllık Barış, Dostluk ve İşbirliği Anlaşması’nda geniş yer bulmuştur. Anlaşma’nın 8, 9 ve 10. maddelerine göre, taraflardan biri diğerinin askeri münakaşada olduğu üçüncü tarafa yardım etmeyecek ve taraflardan her hangi biri saldırıya uğrarsa ortak hareket edilecektir. Anlaşmada belirtilen üçüncü taraflar Çin ve ABD olmuştur. Ayrıca anlaşmanın ilgili maddeleri ile Hindistan, Rusya’nın Pakistan’a destek vermemesini de garanti altına almıştır. Askeri alanda gelişen ilişkiler sonucu 19591989 yıllarında Hindistan Silahlı Kuvvetleri, askeri teknolojisinin yüzde 70’ni SSCB’den it Dıezeıt 20 Ekim ?