Catalog

42 Cumhuriyetimizin 91. Yılı 29 EKİM 2014 Çarşamba ‘Ankara’ya Cemal Süreya gibileri gerek’ Cumhuriyet dönemi Ankarası’nın belleği: VEKAM u Vehbi Koç tarafından Koç Vakfı’na bağlı bir araştırma merkezi olarak kurulan VEKAM, Ankara üzerine akademik çalışmaları desteklemek, Ankara’ya dair her türlü bilgi ve belgeyi derleyerek araştırmacılara sunmak amacıyla kuruldu. Kütüphanesinde ise Ankara ve yakın çevresine ait yaklaşık 20 bin belgeden oluşan bir arşivi bulunuyor. o SELDA GÜNEYSU K ütüphanesinde Ankara ve çevresine ait 8 bin kitap ile yaklaşık 20 bin belgeyi barındıran Vehbi Koç ve Ankara Araştırmaları Merkezi (VEKAM) bu yıl 20. yılını kutluyor. Ankara’nın kent belleğinin yitirilmemesi için özellikle Cumhuriyet dönemi Ankarası’na ilişkin araştırmalar yapan merkeze ait bir de 1923 yılında, Mareşal Fevzi Çakmak’tan satın alınan bir bağ evi var. Bu bağ evi Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın birinci derece kültür varlıkları listesinde yer alıyor. VEKAM’ın direktörü Prof. Dr. Filiz Yenişehirlioğlu, bugün bir Cumhuriyet kenti olan Ankara’nın kültür sanat ve sivil mimarilik açısından yeterli ilgiyi görmediğini söylüyor. “Her şeyden önce halen kalmış olan ortak toplumsal hafızayı korumaya çalışmak ve Cumhuriyet tarihi araştırmaları içinde Cumhuriyetin klasik dönemi olarak Ankara’nın belirli dönemlerini daha iyi irdelemek, bu konuda araştırmaları çoğaltmak gerekmektedir. Ankara kurumlarının içinde var olan ve korunmuş bilgi birikimini ve hafıza merkezlerini ortak projelerle ve çalışmalarla harekete geçirmek lazım” diyen Yenişehirlioğlu, bunun için de “Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu’na bağlı çalışan bir Orhan Veli veya Maliye Müfettişi Cemal Süreya gibilerinin olması gerektiği” görüşünde. Prof. Dr. Yenişehirlioğlu ile VEKAM’ı, araştırmalarını ve Cumhuriyet dönemi Ankarası’nı yeniden var etmenin yollarını konuştuk: l VEKAM ne zamandan bu yana Ankara’da faaliyet gösteriyor? Kuruluş amacı nedir? Bu yıl kuruluşunun 20. yılını kutlayan VEKAM, 1994 yılında, Vehbi Koç tarafından Koç Vakfı’na bağlı bir araştırma merkezi olarak kuruldu. Ankara üzerine akademik çalışmaları desteklemek, Ankara’ya dair her türlü bilgi ve belgeyi derleyerek araştırmacılara sunmak amacıyla hizmete açıldı. Kütüphanesinde Ankara ve yakın çevresine ait 8 bin kitap ile yaklaşık 20 bin belgeden oluşan bir arşivi bulunuyor. VEKAM, Keçiören’de, kentin ayakta kalan son örneklerinden, Vehbi Koç’a ait bağ evinde faaliyet gösteriyor. 1923 yılında, Mareşal Fevzi Çakmak’tan satın alınan bağ evini, Koç ailesi, uzun yıllar yazlık Mareşal Fevzi Çakmak’tan satın alınan bağ evi. konut olarak kullanmış. Vehbi Koç’un çocukları da bu evde doğmuş. Ayrıca Semahat Arsel tarafından alınan bir diğer bağ evi de restore edilerek, 20. yüzyıl başında bir kentsoylunun ev içini yansıtacak biçimde Sadberk Hanım Müzesi tarafından düzenlenmiştir. Her iki ev Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı birinci dereceden tescilli kültür varlıkları listesinde yer alıyor. Ankara ve çevresi ile ilgili araştırmalara destek veren, Ankara’nın kent hafızasının kaybolmaması için belgeleme ve derleme çalışmaları ile bir sivil toplum kuruluşu olarak genişleyen bu merkez, bu yıl Koç Üniversitesi’ne Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi olarak bağlandı. Bir araştırma merkezi olarak, bundan böyle amaçları arasında şunlar bulunuyor: “Ankara’nın kentsel gelişimi, Ankara ve çevresinin toplumsal ve ekonomik tarihi, kültürü ve kültürel mirası ile ilgili disiplinler arası araştırma ve akademik çalışmalar yapmak ve bu tür çalışmaları desteklemek; ilgili ulusal ve uluslararası birimlerle eşgüdüm sağlamak ve işbirliği içinde bulunmak; Ankara ve çevresi ile ilgili araştırma yapan akademisyen ve araştırmacılara kaynak ve ortam yaratmak; Ankara ve çevresi konusunda ulusal ve uluslararası akademik diyaloğun gelişmesine katkıda bulunmak; Ankara ve çevresi konulu çalışmaların, araştırmaların ve uygulama projelerinin daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlamak.” l Ankara ve çevresinde hangi tür araştırmalara öncülük verildi? VEKAM, Ankara’nın kültürel mirası ve tarihi ile ilgili çeşitli sergilerin yanı sıra, Ankara Bağ Evi bahçesinde ‘Ankara ve çevresini araştırıyoruz’ bulunan konferans salonunda sempozyumlar, paneller, söyleşiler, konferanslar, atölye çalışması ve belgesel gösterimi gibi faaliyetlere ev sahipliği yapmaktadır. Özellikle başkentin kültürel mirası ve Cumhuriyet döneminin eğitim reformunun Ankara’daki uygulamalarına ışık tutan projeler çok ilgi gördü. Bu doğrultuda tarihi İpek Yolu üzerinde yer alan Ankara’nın üç ilçesi, Nallıhan, Ayaş ve Beypazarı’nın, el sanatları, yöresel kıyafetleri ve zengin mutfak kültürleri incelenmiş ve gündelik hayata uygulamalarını içeren örneklerin yer aldığı sergiler hazırlanmış, atölye çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Cumhuriyet dönemi eğitim reformu ile ilgili çalışmaları kapsayan “Akılçağı Projesi”nin amacı ise 1928 1938 dönemine ait eğitim ve öğretim belgelerini derlemek ve bir koleksiyon oluşturmak, ardından dönemin eğitim sistemini değişik vasıtalarla incelemektir. Bu doğrultuda derlenen koleksiyondan bir sergi hazırlanarak, Ankara başta olmak üzere, Türkiye’nin farklı illerinde izleyiciyle buluşturulmuş, konu uzmanı akademisyenlerin katıldığı paneller düzenlenmiştir. Projenin sonraki aşamasında VEKAM, siyaset bilimci Prof. Dr. Ömer Faruk Gençkaya tarafından kaleme alınan “Eğitimin Başkenti Ankara” adlı kitabı Türkçe ve İngilizce olarak yayımlandı.