Catalog

ADANA KENT YAPI Eşikteki kent: Adana Sanırız, “Yeni Adana” kurulduktan epeyce sonra farkedildi, yeni kente estetik yoksunu bu apartman modernitesinin damgasını vurduğu... Herhalde, son günlerde daha çok bahçeli ev yapılması, hobikent kurulması bu yüzden gündeme getirilmeye başlandı. Buna karşın, bu arada bakir Yüreğir’de binlerce konut yapımına yol verilerek rant ekonomisine hizmet edilmeye çalışılıyor, nedense... Adana’da yıllarca tek bir konuta gereksinilmeyeceği uyarıları dikkate bile alınmıyor... “Central park” özentisiyle tasarlanmış, estetik yoksunu parklar ekomimarlık ve ekotoplum bilincinden yoksun halka park diye yutturuluyor. Köklü çevre sorunları ise görmezden geliniyor... Görmezden gelinen sadece bununla sınırlı değil elbet... Eskiye, geleneğe de sırt dönülüyor. Çok çok, restorasyon adına birkaç bina ve merdiven, benliğine yabancılaştırılarak ‘yenileştiriliyor’... Tepebağıyla, Kalekapısı, Bedesteni ve Melekgirmez gibi nirengi noktalarıyla eski kente, Adana’nın geçmişine, muhtaç olduğu ve hak ettiği özen gösterilmiyor. Çocuklarımıza bırakacağımız en büyük mirasın kent ve o kentle harman olmuş kültürel miras olduğu akla bile getirilmiyor. Bu bakış açısının etkisiyle sağduyulu, yurtsever, mimarlık kültürünü özümsemiş, geleneklerin çağdaş yorumlarını yapacak yetenekteki mimarların, arkeologların, antropologların görüşlerine dudak bükülüyor... Dolayısıyla bir bireşim kültürü bakış açısıyla yaklaşılmadığı için eskiye ve geleneğe sırt dönülüyor... O gelenek, o eski diye unutturulmaya çalışılanın hayali bile cihan değer oysa... Her biri hoyratça yıkılan ve yerlerine apartmanlar dikilen o bahçeli, özgün Adana evleri... Hepsinin de cephesi güneye bakardı. Türlü çiçeklerin renk denizinde yüzen evlerin bahçeleri cennetten köşeydi. Göğü delercesine uzanan palmiyelerin ayak uçlarındaki güllerin, revidorların, gece safalarının, narenciye çiçeklerinin kokusu çevreden geçenleri esritirdi... Yoksul evlerinin bahçeleri bile ay C rı bir güzellik sergilerdi... Bugünkü yapılanmaya bakınca o minicik bahçelerinde patlıcan, domates, biber, salatalık, fasulye yetiştirilen, suyunu tulumbadan alan ahşap evlerin bile nostaljisi çekiyor insanı... Yine de bunlar Adana’ya adını veren Tanrı Adad’ın bahçesine özgü kalsın, ama... Aması şu: Kuşkusuz, kentler de eskir, ölür, yok olur... Bu bağlamda belirtmek gerekirse Çukurova ölü kentler diyarı zaten... Ama, artık çağdaş dünyanın insanı, yöneticisi, kentin eski yapılarını, yerleşimlerini gelecek kuşakların arkeologlarının ilgisine bırakmayacak denli bilinçli... Bilir ki kültürel geçmişin birikiminden yoksun bir yaşam, pek bir şey ifade etmez... Gelinen noktada, sonsuz bir karmaşanın egemen olduğu, farklı bir ölüme yatmış bugünün Adanası insanın içini sızlatıyor... Böyle bir kentsel yapıda ne modernitenin andaki sonsuzluğu yakalama, ne postmodernitenin gelip geçiciliğini bilinçle vurgulama söz konusu... Geçmişin, geleneğin ıskalanması bir yana, yaratılan kentsel/yapısal oluşum moderniteyle de, postmoderniteyle de ilgisiz? Böyle bir kentsel oluşumda yer yer postmodern ve kolonyel görüntü veren yapılanmalar ise sanırız kaos yasalarıyla yakalanmış? Çünkü, bilinçsizlik de bağlantısızlığa ve bütünlükten yoksunluğa götürür... Bilindiği gibi, mimari disiplinler tasarlama gerektirir. Adana örneği ise ister tasarlanmışlık, ister tasarlanmamışlık, ister tasarlamada beceriksizlik, diye tanımlansın... İsterse mikro tasarımlar sonucu makro tıkanıklıklara/görüngülere yol açıldığı savlansın... Sonuçta, her şey birbirinden kopuk, rastlantısal bir gerçeklik, bütünlüğünü oluşturamamış ya da yitirmiş bir kentsel kimlik ortaya çıkmış... Sorun bu; çözüm bekleyen sorun. İşte, Adana’nın bir kez daha eşikteki kent konumunda görünmesinde bu yapılanmanın payı büyük... Ancak, Adana’yı ve geçmişini bilenler bilir ki, Adana çook eşikten geçti. Luvisi de geldi gitti; Hurrisi, Hattisi, Kizzuvatnası, Persi, Abbasisi, Roması, Bizansı, Selçuklusu, Haçlısı hep geldi ve gitti. Adana her gidişte gözden düştü, eşiğin öbür yanında kaldı, her yeni gelişte yeni ve güçlü bir kimlikle atladı eşikten...