Catalog

C EP ECEV R E A S U M A N A B A C I O Ö L U YESİL HAREKET'TE SİYASAL KİRLENME arlak başlangıçtan, sönük yalnı/lık senfonisine" getiren süreç neydi Yeşiller Partisi'nı? Eylenıleriyle Türkiye'nin gündeminc çcvrcciliğı sokan, bir araya gclerek toplumu karşı çıkmaya yeniden ısındıran Yeşiller Partisi. nasıl oldu da bugünkü parçalanma durumuna geldi? Hatalar neydı, ka7anımlar ne oldu? 11 p SAGLIKLI „,, Sfts» COCUKLÂR ara m Nasıl Kuruldu Yeşiller Partlsl T Avrupa'da hı/ ka/anan, gelişip güçlenen Yeşil Hareket, Türkiye'ye de çeşitli gruplann oluşumlanyla yansıdı. Ancak Yeşiller Partisi'nin ilk nüveleri İzmir'de ortaya çıktı. Ada Gazinosu'ndaki toplantılar, basında yer alan küçük haberler Yeşiller Partisi'nin kurulacağını müjdeliyordu. Bu sırada İstanbul'da Yeşil Dayamşma Grubu ve ıbrahim Eren'in Radikaller Grubu, oluşumunu tamamlamıştı. Takvım 1988 yılını gösteriyordu. Çevre adına yapılan ilk eylem ise o sıralarda gündeme geldi. Deniz kaplumbağalan caretta carettalar için Yeşil Dayamşma Grubu'ndan gençlerin Dalyan («tuzu'nda başlattıkları açlık grevine tzmir'den, daha sonra Yeşiller Partisi'ni kuracak olan kişilerden büyük destek verildi... Partl mi dernek mlT lzmırde "Parti mi dernek mi" tartışmalannın ardından, "parti" fikri ağır bastı. Parti oluşum sürecinin en başından beri içinde bulunan Ayşe Tosuner, 12 Eylül'ün Dernekler Yasasfnın kısıtlayıcı hükümleri yüzünden parti görüşünün ağır bastığını söylüyor. "Yasa, derneklere politika yapma izni vermiyordu" diyor , "Oysa eylemler yapaİırn, politika yapalım isriyorduk...". tstanbul'da Hava Kirliliğini önleme Der. Bşk. olan Prof. Dr. Celal Ertuğ'a genel başkanlık önerisi götijrüldü. Ankara'daki hava kirlenmesini, iki yil süren bilimsel bir araştırma sonuçlan ile ortaya koyarken, Prof. Dr. Ertuğ'un karşılaştığı tepki, o günlerde Türkıye'deki çevrc olayına nasıl bakıldığını gösteriyordu. Prof. Ertuğ, o dönem iktidarının kendisini, "bir şarla tan" olarak gördüğünü söylüyor. "Hava kirlenir miymiş? Çamaşır mı bu?" sozleri, 1950'li yıllardaki anlayışı net olarak gözler önüne seriyordu. Eylem zlnclrl Sonuçta 6 Haziran 1988'de kurulan Yeşiller Partisi'nin ilk eylemi, KuşadasıSelçuk arasında yol genişletme çalışmalan sırasında ağaçlann kesilmesini önelemek oldu. Yüzyıllık okaliptüs ağaçlannın kesilmcmesi için yolu kestiler, dozerlerin önüne yattılar. Sonuçta da, ağaçlar kesilmedi, o yolun yanına bir başka yol yapıldı. Parti, hızla ilçe örgütlenmelerine gitti. Partinin genel başkanlarından Bilge Contepe'ye göre "Yayılmak için acele edildi". İlçe örgütü oluşturmak isteyen herkese yetki verildi. Eylemler arka arkaya sürüyordu. Güllük Dalyam üstü ne uluslararası havaalanı yapılması engellendi. Karaada'da Esbank tarafından gerçekleştirilecek yapılaşma durduruldu. Daha sonra Karaada, milli park kapsamına alındı. Sonunda, Yeşiller Partisi'nin damgasını vurduğu en görkemli eylemi gerçekleştirildi, Aliağa'da yapımı planlanan termik santrala karşı, "in;>an zinciri" oluşturuldu. Tarih, 6 Mayıs 1990'dı. Yeşiller, " dünyanın hiçbir yerine termik santral kurulmasını" ıstemiyorlardı. Sosyal demokratlar ve çevrecilcr, "yer yanlışlığı" üzerinde duruyorlardı. Bu eylemin asıl önemli yanı ise, halkın büyük oranda katılımıydı, birlikte bir şeye karşı halkın büyük oranda katılımıydı,... Türk toplumunun çevre konusundaki duyarlılığı giderek gelişiyordu. Ama yanlış giden bir şeyler vardı. Kesilecek bir ağaç, toplanmayan çöp, yok edilecek bir park olduğunda, halk Yeşiller Partisi'ne başvuruyordu. Bilge Contepe, bunu, "Halk bizi inzibat yerine koydu. Hep bizden bekledıler. Bizı o göreve layık görürken, kendileri bir şey yapmadılar" sözlerıyle anlatıyor. 1991'e gelındığinde, Yeşiller bu kez Gökova'daydı. Termik santralın bacasına pankart astılar, saatlcrcc santralde gözaltında tutuldular. Daha sonra eylemleri çevreci gruplar sürdürdüler. Parti kaynıyor Parti, giderek kendi içinde kaynamaya başlıyordu. Görüş aynlıklan başgösterdi. 1991 yılında gidilen olağanüstü kongrede, Cclal Ertuğ yerine Bilge Contepe genel başkanlığa seçildi. Yedi ay süreyle genel başkanlık yapan Contepe'nin ardından Aydın Ayas bu görevi devraldı. Sonunda, 19 Haziran 1993 tarihinde, bir bölümü parti üyesi bile O E R O İ 2 4E K İ M 1 9 9 3 S A Y I 8 9 6 C U M H U R İ Y E T