Catalog

CLnkarCL K~\ Cumhuriyet K^ı Cumhuriyet Ankara 294/19 Şubat 2010 n eski medeniyetlerden biri olan Sümerlerin yaşayışlan hakkmda bilgi veren, ayrıca dünyanın en eski yazdı destanı kabul edilen "Gılgameş", bu kez tiyatronun dili ile yurttaşlara anlatılıyor. Tomris Çetinel ve Umut Toprak' ınrol aldığı oyunda, destanın daözüne uygun olarak, Uruk Kralı Gılgameş'in, "ölümsüzlüğü arayışınııı öyküsü" konu edihyor. Konya Devlet Tiyatrosu (DT) tarafindan, sezon başında dünya prömiyeri gerçekleştirilen oyun, 27 Şubat'a dek, İrfan Şahinbaş Atölye Sahnesi'nde, Ankaralı sanatseverlerin beğenisine sunulacak. Ölümlü Gılgameşin olumsuz oykusu E • Selda GUNEYSU DT Genel Müdürlüğü tarafindan, "O ki dünyaııııı hii tiiıı bilgeliklerini ıılclı, bize adını bırakü ölümsüz Gılgameş. Dünyayı bir ucundan tuttu ve yürüdü diğer ucuna, bırakmadan. Dünyanın bütün yollannı aştı, bütün sulannı geçti. Gizlerin perdelerini yırttı, sırlarına erdi. Yeryüzündeki ve gökyüzündeki, suyun dibindeki ve toprağın derinindeki bütün canhlarla soluk aldı. Her şeyi gördü. Ölümü sordu ve ölümsüzlüğü... Gör yurdum! Dünya üzerinde yazılmış ilk destanı anlatacağım size, ölümlü Gılgameş'in ölümsüz öyküsünü..." sözleriyle betimlenen oyunun yöneimenliğmi de Umut Toprak üstlendi. Şirin Aktemur Toprak ve Gökhan Aktemur'un yazdığı oyunun, dekor ve giysi tasanmı Ali Cem Köroğlu'na, ışık tasanmı Engin Tunççekiç'e, müzikleri ise İhsan Kılavuz'a ait. Oyunda Tannlar Kurulu'nu da, Ankara DT oyuncuları, Durukan Ordu, Devrim Yakut ve Fırat Demirağ seslendiriyor. Oyunun önemli özellMerinden birisi de sü merolog, 95 yaşındaki Muazzez İlmiye Çığ'rn, yazar Şirin Aktemur Toprak'a oyun yazımında yardımda bulunması. Şirin Aktemur Toprak, Sümerler konusunda Türkiye'de ciddi araştırmalar yapan Çığ'ınkendisine, "Gılgameş'in adının aslında, bilen, her şeyin farkında anlamına gelen Bilgameş olduğuna dair tarihi kaynaklarda bilgiler yer aldığını, bu bilgilere de yeni ulaşıldığım söylediğini" belirtiyor. Oyunun yazan Şirin Aktemur Toprak ve yönetmeni Umut Toprak ile konuştuk: Gılgameş destanını oyunlaştırma fikri nasıl gelişti? • Şirin Aktemur Toprak: İM kişilik, tek perdelik bir oyun Gılgameş. Bildiğimiz Gılgameş destanından yola çıkarak yazdık. Ancak oyunu yazmadan önce, bir araştırma yapuk. Dört bin yıl kadar önce, çivi yazısıyla Sümer dilinde yazıhmş tabletlerin Fransızca ve İhgihzce çevirilerine ulaştık. Bu çevirileri inceleyince gördük ki Gılgameş'te bize öğretilenden farklı bir durum var. Gılgameş bugüne değin, deyim yerindeyse bize "zorba" bir kahraman olarak öğretildi. Ancak kaynaklar da gösteriyor ki o insan sevgisiyle hareket eden bir lidermiş. Yaptığı her şeyde insana olan sevgi yatıyormuş. Bu bizim için çok değerli bir bilgi idi. Bu bilgjlerin ışığında yeni bir metin yazmaya karar verdim. Çünkü mücadeleciydi Gılgameş, Tannlar Kurulu'na, yani o dönemin yöneten sınıfınakarşı çıkıyordu. Hatta yeri geldiğinde Tannlar Kurulu'na isyan ediyordu İşte bu oyunun ana eksenini oluşturuyor. 'Bugüne dair çok söz var' Tarihsel metinleri incelediğinizi söylediniz. O metinlerden yola çıkılarak bugüne de yani yöneten ve yönetilen ilişkisine de vurgu yapılıyor mu oyunda? • Ş.A.T: Gılgameş bilindiği gibi Uruk şehrinin kralı. Yönetilenler de Uruk şehrinin insanlan. Destanda da dile getirildiği gibi Gılgameş tannlarla savaşarak şehrine banş getirmeye çalışıyor. Banşı ve ölümsüzlüğü... Önemli olan da Gılgameş'in bu savaşı, dört bin yıl kadar önce kaleme almış olması. Yani dünya düzeninde yazılmış ilk destandır Gılgameş. Oyunda bugüne dair çok söz var elbette. Çünkü destanın özünde aslında bugüne dair çok şey var. Neden? Çünkü aslında Uruk şehri bugünkü Irak. Mezopotamya topraklan da diyebiliriz. Dört bin yıl önce bir tarih yazılmış o topraklarda. Dört bin yıl sonra da ABD, bir tarihi yok ediyor aynı yerde. Bağdat Müzesi'ndeki tahrip edilen bütün heykelleri çeşitli kaynaklardan inceleme olanağına sahip olduk. Bu da bizi müthişheyecanlandırdı. Sonra Tomris Hanım'ın, bütün hareketlerini bu heykellerdeki, Sümer heykellerindeki formlarla birleştirdik. • Umut Toprak: Size oyunla ilgili önemli bir detay vermek istiyorum. Bilgi ve belgeleri incelerken çok önemli bulduğumuz bir aynntı bu. Olaylar bugünkü Irak'ta geçiyor. Yani ABD'nin "Demokrasi götüreceğim" diyerek yok ettiği bir ülkede... Çoktrajikomikbir durum Aynntı ise şu: O topraklarda zaten dört bin yıl önce demokrasi varmış. Örneğin Uruk Kralı Gılgameş, ölümsüzlük otunu almaya giderken, meclise soruyor. O dönemdeki Yaşlılar Kurulu'na soruyor, Gençler Kurulu'na "Geliyor musunuz" diyor. Yani bir karar akrkenöncehalkınadanışıyor. 16