Catalog

Cumhuriyet Ankara 257/5 Haziran 2009 AST’nintaşınma kararıherkesiüzdü D ? Selda GÜNEYSU DT, AST’ye talip AST çalışanları son yıllarda, İzmir Caddesi, Ihlamur Sokak’taki tarihi binaları ile ilgili de sorunlar yaşıyordu. AST’nin binasının sahibi, son yıllarda tiyatronun binadan çıkmasını istiyordu. Geçen yıl el değiştiren binanın depo ve dükkân olarak kullanılması düşünülüyordu. Son olarak AST çalışanları ekonomik kriz ve tiyatronun krizle birlikte artan, 485 bin TL olduğu belirtilen, vergi ve SSK borçlarıyla da mücadele ediyordu. Tüm bu sorunlar nedeniyle AST yönetimi, faaliyetlerini İstanbul’da sürdürme kararı aldı. Tiyatronun, içindeki teknik ekiple birlikte Devlet Tiyatroları (DT) Genel Müdürlüğü’ne devredilmesi durumu da söz konusu. Eğer AST, DT Genel Müdürlüğü’ne devredilirse, başkentteki varlığını bundan sonra “DT Ankara Sanat Tiyatrosu” adı altında sürdürecek. AST’nin İstanbul’a taşınma kararı almasının ardından da kentte yerleşik bir sahnesi bulunan özel tiyatroların sayısı 6’ya düştü. evrimci ve ilerici bir tiyatro olarak, bundan 47 yıl önce başkentte kurulan Ankara Sanat Tiyatrosu’nun (AST), İstanbul’a taşınacak olması, başkentli tiyatro sanatçılarını üzdü. AST’nin başkente yakıştığını ve kentin sembolü olduğunu dile getiren tiyatrocular, “AST’nin İstanbul’a taşınacak olması bizleri üzdü. Ancak her şeye karşın, perdelerini tamamen kapatmaması, yoluna İstanbul’da devam edecek olması sevindirici” görüşünü dile getirdiler. AST, 6 Aralık 1963 tarihinde, Asaf Çiyiltepe ve arkadaşları tarafından devrimci ve ilerici bir tiyatro olarak kuruldu. Takım oyunculuna dayanan, öncü bir sanat tiyatrosu anlayışını bu güne dek koruyan AST’nin genel sanat yönetmenliğini, Asaf Çiyiltepe’nin, 1967 yılında bir kaza sonrasında ani ölümü üzerine Güner Sümer üstlendi. Bu dönemde AST çalışanları ile bazı ko nularda anlaşmazlıklar yaşandı ve tiyatroda 1970 yılında grev kararı alındı. Bu grev, Türkiye’de öncü bir hareketin ilk ve tek örneği bakımından da önem taşıyordu. Güner Sümer’in yönetiminden sonra, sanat yönetmenliğine Rutkay Aziz geldi. Halen bu görevi devam ettiren Aziz, birçok oyuna yönetmen ve oyuncu olarak imzasını attı. AST bugün, Türkiye’de, “yüzlerce oyuncu, yazar, yönetmen, sahne tasarımcısı, sahne müzikçisi ve teknisyen yetiştirmiş bir okul” olarak da biliniyor. Yasaklarla mücadele Geçen 47 yılda, kerelerce kapatılmalarla ve yasaklanmalarla mücadele eden tiyatro çalışanları, 19711972 sezonunda, Bertolt Brecht’in yazdığı, Yılmaz Onay’ın yönettiği “Hitler Rejiminin Korku ve Sefaleti” adlı oyun nedeniyle, sıkıyönetim komutanlığı tarafından gözaltına alındı. Bununla beraber 1974 1975 sezonunda, Maksim Gorki’nin aynı isimli romanından Bertolt Brecht’in oyunlaştırdığı “Ana” adlı oyunu, Rutkay Aziz rejisi ile sah neleyen AST çalışanları, seyircisine ve Türkiye’ye yeni bir marş kazandırdı. Oyunda kullanılan “1 Mayıs Marşı” dillere dolandı ve her “1 Mayıs İşçinin ve Emekçinin Bayramı”nda söylenir oldu. AST, bu oyunlar nedeniyle Türkiye’de, “BrechtGorki” tiyatrosu olarak da tanınmaya başladı. 1993 yılında bombalı saldırı sonucu yitirdiğimiz gazetemiz yazarı Uğur Mumcu, dünyaca ünlü şair Nâzım Hikmet, Bilgesu Erenus, Faruk Erem, Eşber Yağmurdereli, Yaşar Kemal, Turgut Özakman, Sabahattin Ali, Yılmaz Güney, Behrengi, Dario Fo, Samuel Beckett gibi yazarların oyunlarının sahnelendiği bir sanat kurumu olan AST, 19731974 sezonundan bu yana, kendi dünya görüşü ve oyunculuk anlayışına uygun olarak “GelenekselAmatör Tiyatro Kursu” açıyordu. Bu kurslarda hem kendi kadrosuna hem de Türk tiyatrosuna genç oyuncular yetiştiriyordu. AST’de, 1963 yılından bu yana, 38’si çocuk, 112’si büyük oyunu olmak üzere toplam 150 oyun sahnelendi. ‘ASTimajısürecek’ AST’nin Genel Müdürü Atila Oğultekin, başta Genel Sanat Yönetmeni Rutkay Aziz olmak üzere tüm yönetim kurulu üyelerinin tiyatronun başkentte faaliyetlerini sürdürmesi için çok çaba sarf ettiklerini belirtti. Ancak ekonomik krizle beraber AST’nin özellikle bu sezon çok kötü günler geçirdiğini söyleyen Oğultekin, şöyle konuştu: “Bugün pek çok sanatçı arkadaşımız AST’nin Ankara’da faaliyetlerini sonlandırıyor olmasına tepki gösteriyorlar. Ancak bugüne dek neden seslerini çıkarmadılar diye de sormak gerekir. Bu sezon oyuncu sıkıntısı çektik. ‘Ölüm ve Kız’ adlı oyunumuzda DT’de görevli arkadaşımız rol aldı örneğin. Arkadaşımız DT’de de görevli olduğu için gerçekleştireceğimiz turneleri onun programına göre ayarlamak zorunda kaldık. O da elinden gelen çabayı gösterdi bize yardımcı olabilmek için ancak yeterli olmadı. Ama biz mücadelemize devam ediyoruz. Türk tiyatrosunun öncü isimlerinden Muhsin Ertuğrul’un çok önemli bir sözü vardır: ‘Tiyatro yerinde değil, yürekte ve beyinde yapılır.’ Önemli olan da yürekteki ve beyindeki AST imajını sürdürebilmek. Bu amaç doğrultusunda çalışmalara devam edeceğiz.” ‘Bu Ankara için büyük kayıp’ ¦ Turgut Özakman: (Eski DT Genel Müdürü Yazar): Ankara için çok büyük bir kayıp ancak İstanbul için çok büyük bir kazanç. Ne yazık ki özel tiyatrolar bugün Ankara’da tek tek perde kapatıyor. DT bu boşluğu doldurmak için Ankara’daki sahne sayısını arttırıyor ancak Ankara’nın daha fazla özel tiyatroya ihtiyacı var. 4